n
Jenever
So 94
Donderdag II Augustus 1910
Zesde Jaargang.
r-Concert
BUITENLAND,
BINNENLAND,
e Kunst!.: Leden,
9 AUGUSTUS a.s.,
BOOTDIENST
•dt.Rotterdam en
msterdam,
luyter en Zuid-Beveland
OR-DIENST
delburj-Vlissingen.
A ZIEK,
KADE GOES.
rnesh, Carbolineum,
Teer en Koolteer,
Virschijnt efa MAANDAG-, WOENSDAG- in VIIIDUGATONO.
Schijn bedriegt!
Welk weder zullen wij hebben
er Sociëteit „V. 0.
Steom booten
GOES n. ROTTERDAM:
Aug. 's morgens 3,
Aug. 's morgens
ID AM: Woensdagmiddag.
ROTTERDAM n. GOES:
ug. 's morgens 8,
ug. 's morgens 11,
's namiddags 4,
ERDAM naar GOES
igmiddag 2 uur.
Rotterdam, Haring-
de.
5N te bekomen tie Goes
J. C. MONHEM1US, te
hoeren BOUMAN En.,
am bij de keeien J. B.
sn W. DEFAIS en te R o t-
de Stoomboot-Reederij v/h
3ER SCHUiJT.
TSVRACHT Goes-Dordt-
ïkele reis, f 1, retour f 1,50.
V e r t r e k
W oensdagmiddag
BURG, Vrijdagmiddag.
G E N, Vrijdagavond.
te Vlissingen en Middelburg
e Goes by P. M. van Waarde.
•krijgbaar bij
ier Liter en per Vat.)
IS VOORHANDEN:
Carbolballen, Carbol-
rbolpoeder, Creolin enz.
nbevelend, J. PLAZIER.
Liter fl.10.
,50
i.
i.06
>.18
>.27
>.35
>.42
>.48
6.57
>.03
>.16
>27
3.36
45
'.28
;.33
9.19
9.53
3.02
).08
).0fi
7.!
7.38
7 50
7.-
4
a.S
C$
■a
Sfi
'5
O
i cO
S3
ÏS g
co
a®
8.03
9.30
10.04
11.05
7.10
5
B.S
3 13
la
'3
S.
P CO
•ö-S
*a
S o
cis
K"-1
7.46
7.56
8.17
8.55
9.10
9.43
10.43
11.35
12.46
11.30
12.15
7.55
8.05
8.12
8.20
8.27
8.36
8.46
8.53
9.02
9.11
917
9.29
9.42
9.51
10.-
10.48
12.10
Hamburg, Zuid Duitsshland
,ar Nederland via Roosendaal-
on van 11.20 voor meer dan
10.38
206
6.18
10.32
1.29
f6.08
11.40
3.05
7.15
12.31
3.52
8.01
1.12
4.14
8.20
1.26
4.28
8.34
8.47
S 9-44
10.30
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
alf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberiefeten 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels fO.50; iedere regel uieor 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X Berekend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 26 Ct, k contant.
Wegens den feestdag van 0. L. VROUW-
HEMELVAART, vallende op Maandag a s
zal No 96 van de NIEUWE ZEEUWSCHE
COURANT niet Maandagavond, maar Dins
dagavond 16 Augustus e.k. verschijnen.
Heeren Correspondenten gelieven hiermede
rekening te houden.
De Redactie.
De getrouwe lezer van de vrijzinnige
bladen, zoo groote als kleine, die dag
aan dag met kolommen vol nieuws ka
men aandragen over Spanje en het
Vaticaan, Canal e jas en de cle-
ricalen en meer dergelijke aanlokke
lijke titels, komt als vanzelf in den waan,
dat een „hoop domme, achterlijke cleri-
calen", gesteund door „een fanatieke cle
rus" de ontwikkeling en vooruitgang be
letten welke de overgroote meerderheid
des Spaanschen volks verlangt.
Zoo'n argeloaze lezer zouden wij wel
eens willen herinneren aan het „s o h lj n
bedriegt!" en hem willen aanmanen,
niet onvoorwaardelijk geloof en trouw te
schenken aan al wat de liberale cou
ranten haren lezers voorzetten. De graate
bladen ontvangen wel is waar hunne
nieuwstijdingen van correspondenten, die
ter plaatse, waar de kwestie voorvalt,
vertoeven, maar uit hunne uitteraard op
pervlakkige bevindingen kunnen slechts
zeer onvolledige berichten worden ge
distilleerd, terwijl de kleine bladen de
groote naschrijven, gelijk kleine keffertjes
die de groote honden nablaffen. Zoo do-et'
het b.v. eenigszins komisch aan, wan
neer men het Wi eekblad voor
Zeeuwse h-V laander ens Weste-
1 ij k d eel in zijn jongste nummer hoort
orakelen over de clericalen in Spanje,
als had zijn redactie heel zijn teven met
Canalejas aan dezelfde tafel gegeten.
„Voorzichtigheid is de moeder van He
porseleinkast", zegt een vadërlandsch
spreekwoord. Dit is ook en vooral van
kracht bij het beoordeelen van staatkun
dige kwesties uit andere landen.
De „Historische Poütjsche Bliltter", een
Duitsch tijdschrift van degelijk gehalte ©n
.erkenden naam bevat thans een artikel
Over de Spaansche aangelegenheden, dat
geschreven is door iemand, die in staat
was zich van de toestanden in dat land
uitstekend op de hoogte te stellen.
In dat artikel, door de „Maasbode"
overgenomen, waarschuwt de schrijver
tegen de boven door ons besproken be
richten in vrijzinnige organen.
„De telegrammen en corresponden
ties in de kranten, zoo- zegt hij1, zijn
met het noodige voorbehoud te aan
vaarden, zoowel wat den inhoud van
die berichten betreft als de tendenz,
die eraan ten grondslag ligt.
,jD|at betreft ook de berichten over
de anti-ciericale vergaderingen en be
toogingen in de straten, zoaals zlij'
vooral uit Madrid, Toledo, Sevilla,
Bilbao en Barcelona worden gemeld.
Wanneer men op die berichten af
zou gaan, dan zou men moeten aan
nemen, dat de meerderheid van het
Spaansche volk anti-clericaal ge
zind is en van ongeduld brandt om
den verderfelyken invloed van gods
dienst en Kerk te weren.
„Maar in werkelijkheid is juist het
tegenovergestelde het geval. Het
Spaansche volk in zijn overgroote
meerderheid is goed-Katholiek ge
bleven en denkt er niet aan om de
geestelijkheid of den godsdienst ook
maar in het minst iets in den weg te
leggen. In den strijd, die nu is ont
brand, staat dan ook die overgroote
meerderheid geheel, aan den nkant
der bisschoppen".
Na uitgelegd ie hebben, dat aan de
anticlericale betoogingen meest wordt
deelgenomen door revolutionairen en aan
orde ea tuoht vijandig gezinde personen,
gaat hij aldus voort
„Intusschen blijft het gros van het
Katholieke volk, op enkele plaatse
lijke betoogingen na, zich rustig hou
den, maar die terughoudendheid gaat
niet zoover, dat men niet zou kun
nen bemerken, dat het Spaansche
volk met onverzettelijke beslistheid
aan de zjjde der bisschoppen staat,
bereid om den strijd voor altaar en
troon te beginnen.
„Wanneer men onpartijdig de zaken
beschouwt, moet men wel tot de
overtuiging komen, dat de politieke
•richting door Canalejas ingeslagen de
meerderheid der Spanjaarden onsym
pathiek is."
Slechts eene kleine minderheid tracht
op aanstoken van de internationale vrij
metselarij de Fransche anti-kerkelijke po
litiek naar Spanje over te brengen.
„Hetzelfde wat men in Frankrijk
heeft klaargespeeld, wil men in
Spanje herhalen. Hoe oprecht ook de
haat tegen de Katholieke Kerk is,
toch laten de eigenlijke leiders der
beweging zich niet door dien haat
voortdrijven. Zij bedienen er zich van,
en Canalejas, even goed als de re
publikein Lerroux en de anarchist
Pablo Iglesias, die zelfs tot een moord
zijn toevlucht nemen wil, in het kort
alle vijanden van de Kerk, zijn slechts
werktuigen in, hun handen. Voor hen
is ook de buit van kloosters en ker
kelijke goederen niet het belangrijk
ste; daarmede beloon.cn zij slechts
hun handlangers.
Hun eigenlijk doel is echter om
heel Spanje in hun hand te krijgen,
een spoorweg-, scheepvaart-, han
dels-, en bank-politiek te doen voe
ren, die in alle onderdeelen door
hen geïnspireerd en voorgeschreven
wordt. Is dat doel met het konings
schap te bereiken, goed. Zoo niet,
dan zullen zij niet aarzelen de re
publiek te doen uitroepen, waardoor
zij beter hun plannen kunnen ver
wezenlijken.
„Als men zoo den samenhang der
dingen doorzien heeft, dan zal men
vanzelf begrijpen, waarom de z.g.n.
„groote pers" van alle landen de
toestanden in Spanje zoo voorstelt,
alsof de groote meerderheid van het
Spaansche volk vol begeestering is
voor de politiek van Canalejas. Wel
wordt op het oogenblik nog een ze
kere terughoudendheid in acht geno
men, hetgeen deels samlenba-ngt met
het nog huichelachtig karakter van
Canalejas' anti-cloricale politiek,
deels ook met de overweging, dat
het niet alleen een strijd tegen de
Kerk is, die nu in Spanje woedt,
maar dat de gebeurtenissen daar op
een revolutie dreigen uit te loopen.
Nu acht men in bedoelde cosmopoli-
tische kringen het oogenblik niet ge
komen om de republiek uit te doen
roepen. Men stelt er nog niet te veel
vertrouwen in en wil op het oogen
blik liever nog een vooruitstrevend
in het anti-clericalisme berustend ko
ningschap."
Hadden wij ongelijk, toen wij hoven
dit artikel schreven„S c h ij n be
drieg t"?
SPANJE.
Zonder eenig incident is de dag van
Zondag voorbijgegaan.
De raadgevingen van de „Epoca", het
orgaan van Maura, om vooral voorziich-,
tig te zijn, hebben goede vruchten ge,
dragen. De regeering had maatregelen ge
nomen alsof wel een heele revolutie
voor de deur stond. Maar de Spaansche
katholieke partij is te goed gediscipli
neerd om zïch aan gevaarlijkei avontuural
te wagen en daar zij vooral belang heb,
ben bij eenei handhaving der orde, heb,
ben de.Katholieken als één man gevolg
gegeven aan hejt verzoek hunner leiders!
om de betooging niet to.houden. De velen,
die reeds te San Sebastian waren aan
gekomen, hebben zïch daar zeer orde
lijk gedragen. Zij wandelden rustig op
het strand en op de boulevards in af
wachting van het vertrek der treinen.,
Wenschten de katholieken uiting te ge-'
ven aan hunne gerechtvaardigde onte
vredenheid over de politiek der regee
ring, zy1 .wendchen fevens te toonen, dat
zij loyale staatsburgers zijn, die afkee,
rig zijn van alle daden van geweld.
De leider der beweging Julio di Ur-
quijo heeft in een interview dan ook het
volgende verklaard: Pe betpoging heeft
niet plaats; omdat wij het leven van
hen, die ons' volgen, niet willen wagen
in onzen, .strijd tegen de politiek der re
geering. De weigering der regeering om
onze betooging toe te laten heeft groot©
ontevredenheid veroorzaakt, wa®t alle
provincies van Navarpa en noordelijk
Spanje hadden sympathie met het plan
betuigd.
Wij zullen een procés' beginnen tegen
de Baskische spoorwegmaatschappijen,
die in gebreke bleven de plf bestelde
treinen te laten loopen. Een trein zou
allo burgemeesters van Navarra naar:
San Sebastian voeren. Dat bewjijst hoe
belangrijk de beweging was. Die. betoo
ging zou alleen bestaan in pe'n wande
ling. Wij ziouden gedefileerd hebben voor
het paleis van Miramar. Geen enkele
redevoering zou gehouden warden, nie
mand mocht wapens dragen. Maai' pm-
dat men in de troonrede beweerd had,
dat de publieke opinie de politjiek der
regeering tegen den godsdienst goedkeur
de, widen wij dour onze hetooging hej
tegendeel bewijzen.
Di Urquijo verklaarde voorts dat deze
beweging niet van de Carlisten uitgaat..
Alle katholieke partijen steunen ze pn
zelfs in de omgeving van koning Al
fonso met name koningin Maria Christina^
is afkeerig van de anti-katholieke po
litiek der regeering, tegen de godsdien
stige gevoelens van de overgroote meer
derheid der Spaansche bevolking. Uit
alle dorpen zouden de deelnemers zijp
vertrokken onder leiding van den burge
meester en den pastoor. Als Canalejas,
zijn anti-godsdienstige politiek niet staakt,,
zooveel te erger voor hem! W(ij zijn be
sloten vreedzame betoogingen te orga-
niseeren te Pampeluna, Vittora en Haro.
Een telegram uit Rome meldt, dat de.
Staatssecretaris van het Vatikaan aan!
Mgr. Vico, nuntius te Madrid, heeft ge
seind, onmiddellijk naar Rome terug te|
koeren. Tevens werd Mgr. Vico zijp
aanstaande benoeming tot kardinaal aan
gekondigd.
Het gerucht, dat de jmus een brief
%pu hebben geschreven, aan koning Al
fonso, wordt tegengesproken.
BELGIË.
In plaats van de afgetreden ministers
Detbeke en Diescamps zijn benoemd de
heeren De Broqrueviil© als minister van
spoorwegen ,en de heer M. Berryer, se
nator, als minister van binnenlandsche
zaken.
Deze benoemingen zullen enkel officieel
worden afgekondigd na 's Konings terug
keer nit Possenhofen.
TlütlüJ
Oostersche pracht. Uit oen
verslag van een bezoek aan het oude
paleis van den Turksohen ex-Sultan Ab
dul Hamid blijkt, dat de pracht van
vele vertrekken van den konak van den
onttroonden Sultan alle beschrijving te
boven gaat. In de private vertrekken van
Abdul Hamid was, in tegenstelling met
andere zalen, alle opeenhooping van meu
belen vermeden. Al te veel meubilair)
zou hier gevaarlijk geweest zijn; zoo
licht had z.ch hier of daar een boosdoe
ner kunnen verschuilen, dip het op 's Sul
tans leven gemunt had. Hoezeer Abdoel
Hamid in gestadigen angst voor een aan
slag leefde, blijkt wel uit da veelheid
Van zijn zit- en slaapkamers. Hij ver
toefde telkens in een andere, om moge
lijke belagers van zijn leven te, verschal
ken. In een der vertrekken is nog het
pantserhemd te zien, dat de oud-Sultan
bij het Selamlik onder zijn uniform placht
te dragen. De bezoekers stonden ver
baasd over de vele kleedingstukken van
Abdul Hamid. Ipij had b.v. 40,000 stuk»
dassen, een kamer vol handschoenen.
De bezichtiging van de vroegere harem-
gebouwen viel wat tegen. Ze onderschei
den zich door door niets bijzonders. Op
zijn hoogst is het groo.te aantal smake-
looze schilderstukken aan de wanden op
vallend.
Mniterjj onder de Turksche
soldaten? Heel in de vroegte wer
den de bewoners van Pera, Zaterdag
morgen opgeschrikt door een geweervuur.,
Tot nu toe is de juiste toedracht der
zaak nog niet bekend, maar allerlei on
rustbarende geruchten doen de ronde.
Zoo wordt er beweerd, dat ander de troe
pen, die naar het Hainangebied moesten
vertrekken, een muiterij was losgebro
ken, waarbij vele soldaten zouden ge
dood en gewond zijn.
AHEBIfii.
Aanslag op den burgemeester
van New-York.
De heer Gaynor, burgemeester van NeW-
York, die zich op de „Kaiser Wilhelm
der Grosze" had ingescheept, om naar
Europa te vertrekken, is Dinsdag het
slachtoffer van ©en aanslag geworden.
Een individu loste eenige schoten op
den burgemeester, die doodelijk g'ewond
neerviel.
De moordenaar werd gearresteerd.
Volgens de laatste geruchten zou Gay
nor gedood zijn.
Nader meldt men: Burgemeester Gay-
nor is naar het hospitaal overgebracht.
Hij is nog in leven.
Toen de aanslag gebeurde stond G^-
'nor blootshoofds op het dek van zijn
vrienden afscheid te nemen. De moor
denaar, Gallagher genaamd, loste drie
schoten, „waarvan twee misten.
Op de vraag waarom hij den aaDslag
gepleegd had, verklaarde Gallagher, dat
Gaynor hem van zijn brood had beroofd.
Over het afschuwelijk plan door dei
vrijmetselaars van Montreal (Canajda) be
dacht om de vreemde geestelijken
tydens het Sacraments-congres te dif-
fameeren (zie ons vorig nu,miner) schrijft
het „Handelsblad van Antwerpen" hef
volgende
Verleden week werd tijdens de zit
ting van den gemeenteraad van Montreal
een brief voorgelezen, geleek end door
Charles Milette, en waarin beschuldigin
gen uitgebracht werden, welke al do
raadsheeren met verstomming sloegen.
De schrijver beweert, dat de loge L'Eman-
cipation, eene Fransche loge, afhangend
van de Grand Orient van Frankrijk, ini
hare zitting van 11 Febrpari 1910 een
complot op tou,w gezet heeft, om het
werk van het congres te verijdelen door
middel van een reeks schandalen, waar
van de priesters de onvrijwillige slacht
offers z,oujien zijn.
D,aar er in September duizenden pries
ters naar Montreal zullen stroomen, be
staat het plan om verscheidene® Jiup-
ner naar slecht befaamde hpizep te Voe
ren, onder voorwendsel van zie een goed
en goedkoop kosthuis te bezorgen. Eens
daar binnen zouden er maatregelen ge
nomen worden om ze in ee® goed gespan
nen net .te vangen, er zouden zelfs fo
tografen tegenwoordig zijn, en dan zou,
het natuurlijk heeten, dat men ,ze be
trapte op heeterdaad. Men zou vervol
gens zorgen, dat de priesters aangehouden
en voor de rechtbank gebracht wed
den, en dan zou het pchandeej volledig
zijn.
Op de gezegde vergadering van 11
Febr. werd een comité gevormd, om dit
plan grondig te bestudeeren. Milette zegt,
dat de eer der stad hem te veel aan
het hart ligt, om zulke duivelachtige han
delwijze, waarvan onschuldige en eer
biedwaardige gasten dier stad ep der be
volking, de slachtoffers moesten zijn, te;
kunnen toelaten.
Verder wordt in d,ezen brief medege
deeld, dat de schrijver vroeg dat de stad'
onmiddellijk een onderzoek zou instellen
om de gegrondheid zijner beschuldigingen
vast te stellen en tevens maatregelten,
te nemen om het komplat te verijde
len en de schuldigen vooq het gerecht te
brengen.
Na een korte bespreking werd besloten
een bijzondere commissie te benoemen'
met den burgemeester aan 't hoofd om
een onderzoek in te stellen.
Verwachting tot aan den avond van II Aug.
Meest matige Noord-Oostelijke tot Noor
delijken wind. Half bewolkt. Waarschijnlijk
droog weer. Dezelfde temperatuur.
Afschuwelijke moord. Uit
San Francisco komt bericht van een af
schuwelijken moord door een Japanees
bedreven. Op 'n eenzame boerderij' in Ca-
lifornië is de boer Enoch Kendall met
zijn vrouw en zijn zoon Thomas vers
moord. Men vond slechts eenige beende
ren van do slachtoffers terug. De Japan-
sche knecht, Yamagacbi, is verdwenen,
en wordt nu door de politie als de ver
moedelijke dader gezocht. Eenige dagen
geleden was de Japannaes op een dei!
boerderijen in den omtrek gekomen en
had daar verteld, dat hij bij Kendall
weggeloopen was, omdat men, hepi had
geslagen. Toen men nu verscheiden da-1
gen lang niets van- de familie Kendall
zag, werd de politie gewaarschuwd. Deze
ging naar de boerderij. Men vond daail
in een vertrek 'epn gedekte tafel, waar
op het eten onaangeroerd stand. In de®
stal lag een paard, dat den hongerdood
nabij was. Ook de varkens lagen te ster
ven va,n honger. In de asch van den haard'
in de keuken vond men enkele heem
deren, eveneens op den mesthoop en in
den hof. Uit voorwerpen, die daarbij la
gen, kon men constateere®, dat deze
beenderen toebehoorden aan de slachtof
fers. Tegen den Japaneps is een bevel
tot in-hechtenisneming uitgevaardigd.
CHINA.
De eerste officieel© courant
in China. De Chiineesche regeer
ring heeft een som van 300.000 taelfc
uilgetrokken, om een officieele courant
uit te geven, waardoor het volk op de
Invoering van een grondwet zal wor
den voorbereid. Het blad zal „Groot China
Tijdingen" heeten en in het begin vani
October voor de eerste, maal verschijnen.
OOSTENRIJK.,
Een patrouille in een ravijn
gevallen. Een militaire patrouille,,
die langs de gletchers van den Adam-
inello Rep is in een ravijn gevallen.
De luitenant, die de troep comman
deerde is zwaar gewond, twee manschap
pen kregen minder ernstige verwon
dingen, de andere eenige kleine kneuzin
gen.
Men is geslaagd, ze allen uit het ra
vijn te redden, daarna heeft men ze naar
het .hospitaal overgebracht.
K IJ M E JV I
Het u t van Esperanto. Ko
ningin Elizabeth van Roemenië, die een
ijverige beoefenaarster van de wereldtaal.
Esperanto is, heeft sinds eenigen tijd
Esperanto-cursussén laten openen irf
haar blinden-instituut „Vana Lumino-
sa" en de blinden hebben daarvan veel
wil. Zij kunnen nu veel gemakkelijker
correspondeeren met blinden in andere
landen, met Esperantisten van het blin
den-instituut te Christiania te Brussel,
te Boedapest enz. en zoo hebben de
arme misdeeiden een klein genoegen
meer.
RUSLAND.
Een cycloon in Zuid-Rusland.
Volgens een telegram uit Odessa aan
het Piarijsche „Journal" verwoestte een
cycloon de landengte van Berekop. In
een omtrek van 20 K.M. is geen spoor
meer van eenige woning overgebleven.
Te zelfder tijd zijn twee duizend
hectaren bosch bij Kalonga verwoest.
In beide streken telt men een groot
aantal slachtoffers.
Z. K. H. de Prins droeg gisteren bij zijn
bezoek aan het tuinfeest in het park van
het paleis Huis ten Bosch bij den Haag
zijn rechterarm in verband. Het loopen
scheen nog eenigszins moeilijk te gaan, maar
op belangstellende vragen van autoriteiten,
met wie Z. K H. zich onderhield, deelde
de Prins mede, dat hij goed vooruitging.
Een botsing met de politie.
Bij een openluchtmeeting te Almelo,
voorafgegaan door een optocht, welke was
toegestaan, was het verboden te zingen en
een roode vlag te dragen. Niettegenstaande
het verbod gebeurde het toch.
Het kwam tot een botsing met de politie,
