Middelburg.
as Jenever
irnkweeker,
'ilhelmiua"
No 93
Dinsdag 9 Augustus 1910
Zesde Jaargang.
IÏAPP1J
GOES.
ER IJ.
E.
imgaarden enz.
FEUILLETON.
osifo-rente.
ïding thans V/8
Utrecht. Opgericht 1861
incurreerende prijzen.
"~B^TEHLANP,~
ttig gedeponeerd.
Illesrmalen bekroond,
fl Biljart Concours te Roozendaal
el der Belgen
over het
LMINA-BILJART
li uit een verslag in het „Nieuws
lag" van Donderdag 14 Maart
verdient vermelding, dat de
Ir Wilhelminabiljartfabriek te
voor dezen Internationalen
tijd drie nieuwe biljarten h*d
gesteld, welke zelfs door de
elgische spelers werden geroemd,
Ie fabrikaat, dat zij tot nu toe
Jden".
art-f abriek
II L H E L MI N A"
alléén
jrskade 127, Amsterdam,
het „Paleis voor Volksvlijt"'
179. Telefoon 5479.
ler Hordijk's Bank.
GOES.
|en te Amiens.
I. H. THIER.
rven ruim 5.500.000 gld.
Leef-
tijd
150
155
60
|65
|70
175
Lijfrente
Koopprijs
per /10O
jaarrente
1365
1205
1040
877
719
566
Percentage
Ruim
7,32
8,29
9,61
11,40
13,90
17,66
Onze machines behoeven
gecne aanprijzing.
Wij verzoeken slechts
er op te letten, dat ze
aan het juiste adres
gekocht worden.
annen, Plavuizen, Tegels,
trechters, Gips, Cement
enz.
ine prima Kunstmatigen
Fabrieksprijzen.
per Liter f 1.10.
NIEUWE ZEEUWSCHE COM!
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ïngewacht op Maandag en Woensdag vóór
alf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Reclameberiehten 25 CL p. r, Bg abonnement speciale prgs,
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct, A contant.
V® Tegen de Kerk.
Aan een hoofdartikel „Diversen" in het
„Dagblad van N.-Brabant", ontleenen wij
het volgende:
Men kent de geschiedenis van het
„Lampje" en van de „Zondagsbode van
Doorn en Omstreken". Een dame had aan
dat blad een griezelige geschiedenis ver
teld, door haar ondervonden in een Roomsche
kerk te Rome. Men sleepte er jonge meisjes
naar onderaardsche kelders en de dame had
haar ondervinding dadelijk aan den Neder-
landsche consul te Rome meegedeeld.
Intusschen informeerde Dr. Brom te
Rome en de consul meldde hem, dat er
nooit een dame met 'n dergeljjk verhaal
bij hem geweest was.
Nu zou men zeggen: de zaak is uit.
Neen, de „Grenswachter" houdt het ver
haal nog vol, naar wij heden in „Het Crt."
lezen. Het komt dan ook van een onge
noemde dame, die den naam der kerk niet
heeft genoemd, waarin het drama is afge
speeld, noch de straat heeft aangeduid,
waarin de kerk ligt. Alleen heeft ze be
weerd, den consul te hebben ingelicht.
De consul, de eenige, die genoemd is,
een niet-katholiek overigens, ontkent. Toch
wordt het verhaal volgehouden.
Hier ziet men hoe in sommige kringen
de R.K. kerk bewust wordt belasterd.
Goede trouw is hier absoluut uitgesloten.
In München is negen jaar geleden een
R.-K. priester afgevallen. De man gaat nu
trouwen en heeft de dwaasheid uitgehaald
aan den bisschop verlof tot dit huwelijk
te vragen. Het antwoord behoeven we niet
te melden.
Nu schrijft de afgevallene in een tijd
schrift een brief waarin hg bisschoppen
en priesters op geniepige wijze beschuldigt
het coelibaat te schenden.
Zulken lasterpraat kan men van een man
als deze wel verwachten.
Maar die praat stond Dinsdagavond voluit
afgedrukt in de „N. R. Ct." Zonder eenig
commentaar. O neen, dit deftige liberale
blad gooit geen onbewezen beschuldigingen
naar het hoofd der priesters; het beweert
evenmin, dat de insinuaties vau den afge
vallen priester waar zijn, het drukt deze
slechts af b(j wijze van curiositeit. Maar
ondertusschen
Zoo'n ex-priester weet er meer van,
snuiven de lezers onder elkaar en zij knippen
een oogje.
Voor de praatjes als die van het „Lampje"
of do „Grenswachter" haalt de „N. R. Ct."
natuurlijk den neus op.
Maar zoon brief van een afgevallen
priester vertalen eD diens verdachtmakingen
zonder eenig commentaar overnemen, dat is
iets anders.
Het is de R. K. Kerk bestoken en toch
den onschuldige spelen.
Te 's Gravenhage is dezer dagen een
Congres gehouden van de Neo Malthusiaan-
schen Bond. Daar heeft een Belgische
mijnheer dwaasheden staan verkoopen over
raadgevingen, welke een R. K. priester in
den biechtstoel zou hebben gegeven aan
vrouw.
Dadelijk daarop schreef iemand in de
„N. R. Ct,"dat kan niet waar zijn. Ik
ben katholiek geweest, doe echter sinds
ELSA.
24.)
„Dat is genoeg voor vandaag", sprak
Joachim Haldenstein toornig en verdween,
zonder Victor goeden nacht te wenschen,
in zijn slaapkamer.
Nu volgden er voor den ouden Duitschen
aristocraat dagen van strijd tegen zijn
trots. Bitter waren ze voor hem, maar
doorleven moest hij ze, wilde hij de hoop
niet verliezen van Elsa mede te nemen.
De eenvoudige omgeving, waarin ze was
opgegroeid, boezemde hem afkeer in; hij
zag er krenking zijner eigene eer in, dat
een burgerhuis haar opgenomen had en
levensbeschouwingen had meegegeven, die
de zjjne niet waren.
Hij deed moeite om deze gewaarwor
dingen te verbergen. Maar Ruggiero en
Louisa begrepen hem en Elsa verklaarde
ronduit, dat de nieuwe heer grootpapa
zoo'n onhebbelijken aard bezat, dat ze er
ernstig over dacht, om de diplomatieke
onderhandelingen, waarbg ze huichelen
moest, af te breken.
Aan de bemoeiingen van den kunsthaa-
jaren niet meer aan mijn geloof, maar ik
weet, dat onmogelijk waar kan zijn, wat
die Belg in den Haag beweerd heelt.
De biechtvader zou die vrouw nota bene
tot overspel hebben aangespoord.
Na de tegenspraak van den gewezen
katholiek zou men zeggen, dat de zaak uit
zou zijn.
O, neen.
Een ander erkent nu, dat de R. K. Kerk
zulk een leer niet aanhangt, maar die
ongenoemde biechtvader zou aan die onge
noemde vrouw toch in dit geval dien raad
hebben gegeven.
Het is een schandelijke beschuldiging.
Een fatsoenlijk man beschuldigt niet op
deze wijs tenzij hij eenig bewijs kan
bijbrengen.
En geen behoorlijke krant helpt mede aan
't verspreiden van zulke naamlooze aan
klachten, waarvan de onwaarheid zoo waar
schijnlijk mogelijk is, terwijl er voor de
waarheidt geen zweem van bewijs gegeven
wordt.
Maar tegen de Kerk schijnt alles geoor
loofd.
Omtrent haar leer, haar tueht, haar
bedienaren worden de meest fantastische
verhalen verspreidt en geloofd, terwijl er
nooit een ernstige poging wordt gedaan om
uit vertrouwbare kennis van onzen gods
dienst op te diepen.
En dan verwonderen wij ons nog, dat er
omtrent onze Kerk, hare bedienaren en ge-
loovigen zulke allerdwaaste wanbegrippen
bestaan in sommige kringen.
Plukt men ooit rozen van distelen
En kan men verwachten, dat eenig water
helder zal zijn, als er telkens door kwaad
willigen modder in geworpen wordt?
Maar als de laster tegen onze
Kerk nooit verstomt, doordringen wij dan
harten en nieren van de roomsche leer,
opdat, als wij dien laster ontmoeten, wij
weten, wat de waarheid is.
En zorgen wij, dat het opgroeiend geslacht
van de waarheid nog sterker doordrongen
worde dan wij, omdat met den dag de
hulpmiddelen van den den laster menig-
vuldiger worden.
UIT DE PERS.
De oud-liberalen.
„Citkijk" heeft het dn 't „Friesch Dag
blad" over de positie der oud-liberalen, de
geestverwanten van Thorbecke, die niet
wrllen meedansen om 't gouden kalf van
't algemeen stemrecht, en zegt dat het er
donker voor hen uitziet.
Links is alles tegen hen. Alleen in het
zeldzame geval, dat ze ergens met een man
der Rechterzijde in herstemming komen,
kunnen ze op den steun van een deel der
Linkerzijde rekenen. De sociaal-democraten
steunen hen wat de kern van hun
leger betreft zelfs dan niet meer.
En aan de Rechterzijde vinden ze in
den strijd met Links weinig steun.
Zie het aan den heer Röell.
De Chr.-Historischen en Roomsch Katho
lieken steunden hem officieel. De Anti
revolutionairen waren verdeeld, maar steun
den in geen geval zijn tegenstander. En
delaar en diens zuster dankte Haldenstein
het, dat ze het niet deed.
Ze zaten in den heerlijken tuin van
„Mon Repos", hg, Victor en Elsa. De
bergen baadden in rozengloed; in einde-
looze eentonigheid rolden de golven, rose
getint, af en aan, terwijl de ondergaande
zon de wereld met bovenaardsche pracht
verlichtte.
Langen tjjd heerschte diep zwijgen. De
oude baron dacht aan vroegere reizen met
Sidonie en Gisela en aan de avonden,
gelijk deze, toen hg met haar op deze
plaats zat; Victor haakte, te midden van
dezen zuidelijken kleurengloed, naar huis
in de eenvoudige, sobere, ernstige schoon
heid van het Noorden; Elsa peinsde blijk
baar over iets.
Zij was het, die eindelijk het zwijgen
verbrak.
„Grootvader 1" het woord klonk nog
altijd gedwongen „blijft ge nog lang
hier
Verrast werd Haldenstein uit zgn
mijmeringen gewekt.
„Ik ben iederen dag gereed om te vertrek -
liefkind, zoodra ge mij vergezellen wilt."
Ze lachte. „Dat zou te lang duren
maar laten we spreken over iets, wat ik
rijpelijk overwogen heb.
tóch haalde deze uiterst bekwame candidaat
het niet.
Nu kan het gebeuren, dat de een of
andere partij bij de stembus leelijk afge
takeld wordt, zonder dat zulk een bewijs
is van afgeleefdheid.
Dat hebben wij óók ondervonden, in 1905.
Bij de laatste verkiezingen voor den
Duitschen Rijksdag gingen de sociaal
democraten bij tientallen naar den kelder.
Maar de levenskracht der partij was er niet
door verminderd
Met de oud-liberalen gaat het echter
anders, 't Is de verzwakking van den
ouderdom.
't Is niet een geweldig verlies in ééns,
dat ze lijden, omdat ze hun beginselen zoo
op den voorgrond geschoven hebben, dat
alle andere partijen zich geprikkeld ge
voelden.
Ach! Sinds ettelijke jaren doen de
oud-liberalen weinig anders dan al maar
water bijgieten in den verschraalden wijn
hunner beginselen, zoodat ten sl.tte niemand
dien meer lust.
't Was noch is een debacle; geen gewel
dige nederlaag
't Is een afbrokkelen vaD ouderdom't
verweeren van een vergroenden en inge
vreten muur, waar geen restauratie meer
aan helpt. De oud-liberalen hebben hun
tijd gehad; ze hebben hun roem overleefd.
Tegen den ouderdom is geen kruid gewassen.
Als de bloedvaten verkalken, is de dood
nabij.
Wat er de groote oorzaak van is? vraagt
„Uitkijk" dan, en hij antwoordt
Deze, dunkt me zoo, dat de oud-liberalen
vele jaren lang als groep genomen
geen hooger zucht kenden, dan de macht
te bezitten.
Zij vooral zijn het geweest, die jaren
lang in de Kamer, in de Staten en in de
gemeenteraden zichzelf en hun vrienden
voorthielpen en de anderen uitsloten. Als
wij, Antirevolutionairen, klagen over achter
uitzetting, die wij ondervonden, dan zijn
het de oud-liberalen in de dagen hunner
macht en hoogheid geweest, die ons knepen
en knelden en knoeiden.
Hun kringetje was „het" volk.
In de regeerings-colleges oefenden zij de
macht uitin de wetenschap waren zij
voor den katheder gebruiktin het notariaat
werden hun broeders en neveD en vrienden
gezetin de groote pers gaven zij den toon
aan voor burgemeester waren zij geknipt
zij waren de heeren van het land.
Zoo is 't jaren lang geweest; en daarom
de schrijver ontveinst zich niet, dat de strijd
tegen de valsche democratie voor de christe
lijke partgen zwaarder wordt, naarmate de
oud-liberalen van 't staatkundig tooneel
verdwijnen.... maar desalniettemin: Ze
gaan, wat hem betreft, heen zonder begeerd
te zijnl (Std.)
Tariefsherziening.
Dr. W. H. Nolens schrijft in de „Nieuwe
Venlo.osche Ct":
De langverwachte tariefsherziening
schijnt te naderen. De bladen vermelden,
da,t de voorbereiding der wet ap de in
voerrechten is afgeloapon, hetgeen wel
zal beteekenen, dat het ontwerp binnen-
„Hoe plechtig plaagde V ictor.
„Zwijg, mijn neef," zei ze spottend.
En ze ging verder„Ik ben nog nooit
zooveel uit geweest als in dezen tijd. Laat
me, als ge gezelschap noodig hebt, grootva
der, met tante Louisa afwisselen. Zij kan u
beter rondleiden dan ikik mag mgn
vadertje niet iederen dag alleen iaten
dat is niet goed voor hem en valt me te
zwaar. Waarlijk, het gaat niet! Zie, ik
ken ieder stuk in den winkel ea het ma
gazijn en nu wij de zaak afwikkelen, beu
ik er noodig."
„Ben je altjjd zoo woordenrijk vroeg
Haldenstein gedwongen lachoud.
„Als ik iets bewijzen wil, voer ik steeds
verstandige gronden aan," gaf ze wrevelig
ten antwoord.
„Voelt ge dan in 't geheel niets voor
uwe familie, spreekt de stem des bloeds
niet in je?" vroeg hij streng.
Haar gelaat werd roodhaar oogen
stonden donker en uit haar toon spri k
een innig voelen, toen ze, op ieder woord
drukkend, antwoordde„De familie der
vrouw is die van haar bruigom."
De baron geraakte buiten zich zelf.
„Houd uwe toekomst niet voor afgesloten,
sprak hg ruw en driftig, „ge kent de
wereld niet en moet en zult zien, dat ge
kort naar den Raad van State gestuurd
zal worden, zoodat het spoedig de Kamer
kan bereiken.
Eerst na de indiening van. tie tariefs
herziening kan eene bespreking ler van
nut hebben. }V;el mag reeds worden aan
genomen, dat ei' van een zuiver fiscaal
tarief geen sprake kan zijh. Vooreerst toch
zou het dan niet eene herziening .van
het bestaande zijn. En tweedons, ook al
ware het doei alleen een grpotere Op
brengst voor de schatkist,, dan zou toch
dit doel door een zuivex- fiscaal tarief,
n.l. uitsluitend op goederen die in ons
land niet geproduceerd worden, wel niet
bereikt kunnen worden in die mate als
het voor de verzekeringsuitgaven n,aa-
<lig is.
Maar ook niet een zuivefc beschermend
tarief.
Immers dan zou, wat de opk in ,ons
land geproduceerde goederen betreft, het
invoerrecht zóó boog moeten worden op
gevoerd, dat buitenlandsche producten ge
weerd of althans zop goed als geweerd
worden. En dan zon de schatkist er niets
aan hebben. Overigens zal wel niemand
het eerste zoo min als het tweedie in
ons land jnogeiijk achten.
Derhalve zal, afgezien van wijzigingen
van andere .soort, de herziening wei neer
komen, op eene verhooging van het be
staande tarief, jen doei hebbende meer
dere opbrengst .v.opr de schatkist en be
vordering van (den- nationalen arbeid.
Zoo werd .reeds in de Troonrede, in
1901 uitgesproken, gezegd„Bij deze her
ziening zal tevens naar bevordering van
den nationaien arbeid te streven zijn."
Het ontwerp-Harte had die strekking. En
ook de tegenwoordige regeering! heeft
zich herhaaldelijk jn dien zin uitgespro
ken.
Het instellen van eene zelfstandige ta
riefcommissie ter beslissing van over de
toepassing gerezen geschillen, zou alles
zins toejuicbing yerdienen. Die instelling
zou het gemis aan administratieve recht
spraak voor dit gebied aanvullen.
Voorstanders zoowel ,als tegenstanders
van eene tariefsherziening in de zetting
zooals die yerwacht mag worden, zullen
wei moeten toegeven, dat, indien een
maal een .ontwerp is ingediend, het wen-
schelijk is, dat het zoo spoedig moge
lijk behandeld .woidt. Die wensohelijkheid
ligt in den aard van, het onderwerp.
Langdurige onzekerheid werkt storend op
het handels-verkeer.
Die aard van het onderwerp brengt te
vens mee, dat die spoed betracht kan
worden, zonder schade vpqr de mogelijk
heid der behandeling.
Immers van loven en bieden op pnder-
deelan kan wel moeilijk sprak© zjjln.
Voor wie het met de strekking eens
of oneens zijn, dus ,v;opr allen, is het
ten slotte willen oï niet willen.
SPAA'JE.
De Katholieken in Spanje waren van
plan hun betooging, welke zijI eerst trots
wat beters zult viuden, dan zulk een hu
welijk. Ge behoort niet tot den kring,
waarin ge door een onzalig toeval belanddet."
Elsa was opgestaan. Ze vouwde hare
handen te zamen't kampte in haar bin
nenste. Ze liet den baron zonder in de
rede vallen uitspreken.
Als hij opkeek om hare meening te
vernemen, keerde ze zich om en doorliep
zoo haastig den tuin, dat volgen, zonder
opzien te baren, onmogelijk was. Ze sprong
in het bootje der juist aangekomen Mo-
nette.
Met de naar Molard overvarenden bereikte
ze den anderen oever en snelde de steile
straten op, die naar den St. Pieter voeren.
Grootvader en kleinzoon keken elkaar
verbluft aan.
„Grootvader, ge bederft alles. Ik zal
naar huis reizen en grootmoeder gaan
halen."
„Elsa moet met ons mee!" riep Hal
denstein.
„Wilt ge ze met de politie dwingen?"
vroeg Victor, wien het oponthoud in
Géiiève en het voorbeeld zijner nicht eene
hem anders vreemde, strijdlustige stemming
gaven. „Wilt ge een schandaal teweeg
brengen Elsa kan gevaarlijk worden
overwinnen zult ge ze niet I"
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 9 Aug
Zwakke veranderlijke wind, meest zwaar
bewolkte lucht, mogelijk onweer, warmer.
het herhaald verbod toch Zoindag te San
Sehastiaan wilden houden, een waardig
karakter te geven; de leiders waren vast
van plan de meest mogelijke moeite te
doen om alle ongeregeldheden te voor
komen. De Katholieken wilden hun pro
testhouding een waardige en indrukwek
kende doen zijn. Geen wonder dus; dat
de regeeringsvrienden niet stil zaten om
zoo iets te voorkomen. Zij bereidden hef
tige tegenbetoogingen voor.
En de regeering zelf zat ook niet stil
om de tegen hare hatelijke anti-godsdieu-
stige politiek gerichte manifestatie te doen
mislukken.
Zij gaf last de treinen met betoogers
naar San Sehastiaan met geweld tegen
te houden en overal troiepen heen te zen
den. De ministers van Binnen- en Bui-
tenlandsche Zaken zouden zich; naar ver
luidde, zelf naar San Sebastian begeven
om de protest-betooging te doen misluk
ken de kapitein-generaal van Biscaye
moest hen daarbij vergezellen.
Het comité van organisatie der katho
lieke betooging heeft echter, wijselijk be
sloten niet in de kaart der regeering te
spelende betooging is afgelast i
Daardoor slaat zij! de regeering een troef
uit handen. Immers de regeeringsvrien
den hadden alles voorbereid om morgen
ongeregeldheden uit te lokken door tegen
betoogingen ten einde de schuld der onge
regeldheden op de katholieken te kun
nen schuiven!
Een hoogst onaangenamen indruk
maakt het op de katholieke Spaansche
bevolking, dat de jeugdige Spaansche
koning met zijn gezin juist in deze da
gen van beroering het land is uitgetrok
ken en in Engeland toeft. Dat do Car-
listen daarvan partij! wenschen te trek
ken, spreekt van zelf, niettegenstaande
de door de bladen meegedeelde verklaring
van den Carlistischen pretendent Don
Jaimas. Deze heeft nu toch tot alle Car-
listen van Spanje een oproeping gericht,
om deel te nemen aan de betooging der
Katholieken te San Sebastian, die intus
schen niet doorgaat.
Alles te zamen genomen blijkt wel uit
de ,vele berichten, hoe er groote gisting
heersch't onder de Spaansche bevolking.
De „Osserva'tore Romano" staat dan ook
vol ^telegrammen van aanhankelijkheid
door 'tal van Spaansche vereenigingen met
duizenden ;en duizenden leden aan den
Paus gericht.
,W| e e r e e n „sl i m m i g h e i d j e" V.a n
Canalejas. De .Spaansche ministerraad
heeft zich met het plan van de invoe
ring van algemaenen dienstplicht in be
ginsel vereenigd. Het op- dit oagenblik
verspreiden van dit bericht is een han
digheid van Canalejas. Men zal zich her
inneren, dat de ontevredenheid bij! het
vertrek der troepen het vorige jaar niet
Haldenstein verborg zjjn gezicht in zijn
handen.
„De heele geschiedenis is een oneeluk
klaagde hg.
Elsa opende haastig de winkeldeur, wgt
ze dacht, dat Ruggiero hier was. Juist
onderhandelde hij met klanten, een gedis
tingeerd, oud echtpaar.
In tegenwoordigheid van vreemden zou
ze zich nimmer lucht gegeven hebben. Nu
ze zich hier veilig gevoelde, was ze boven
dien geneigd om zulk eene opwinding eene
domme te noemen. Ze luisterde en sprak
dan „Ik weet wat u ljjken zal."
Vlug verdween ze en kwam aandragen
een gesneden Madonna-beeld, een kunst
werk van groote waarde.
„Ik had het totaal vergeten, ge denk
aan alles lieveling!" sprak Ruggiero prgzend.
De dame was verrukt en verklaarde,
dat dit stuk in haar klein museum paste,
zooals geen ander.
De heer vroeg naar den prijs.
„Geef het niet te goedkoop," fluisterde
Elsa.
Het scherpe oor der oude dame had het
gehoord en ze sprak vroolijk: „In u steekt
een waar genie voor den handel, juffrouw.
(Wordf veiyolgd.)
