No 89
Zaterdag 30 Juli 1910
Zesde Jaargang.
Verschijnt eiken IUIDU-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVDND.
8
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
FEUILLETON
ELS A.
UIT ZEELAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 10.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
alf drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor u. d. Administratie: Gangepoorfsfraaf C 209, GOES.
Reclamebericfetcn 25 Ct, p. r. Bjj abonnement speciale prjjs,
Advertentiën van 15 regels f O.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oeretend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Cti A contant.
De nietverkiezing van baron Roëll.
Dat dit verdienstelijk oud-lid van Ge-
d^p. en Prov. Staten in Noord-Holland
bij de jongste verkiezing te Amsterdam
het tegen een nieuwbakken vrijzinnig-de
mocraat moest atleggen, heeft heel wat
verontwaardiging in oud-liberale kringeii
verwekt. Zoo plaatste Mr. J. A. Levy
de volgende nabetrachting in het Han
delsblad
Ten tijde der „Terreur" doorliep
Fransch gepeupel de straten, met dien
kreet: „les aristos a la lanterne".
Chamberd, het getier vernemend,
plaatste zich voor het venster en
slingonde den volkshoop te gemoet:
„les aristos a la lanterne! En ver-
rez-vous plus clair, imbéciles?"
Al bestaat er, tusschen de han
delende personen van toen en nu,
een verschil van mijlen afstands,
onwillekeurig wordt nlen herinnerd,
dat de geschiedenis zich herhaalt.
Ook thans is mien er in geslaagd
een aristocraat het veld te do-en rui
mten voor een „volksman".
Dat de aristocraat, bij toeval, het
college, waarin hij jaren lang gew.est
en staat diende, tot luister strekte,
en de „volksman" in de zaken, welke
hij te beslissen krijgt, een pyramidale
stommeling is, woog niet.
Wij zijn immers democraten en vat
ten de democratie aldus op, dat ge
boorte noch bekwaamheid, staat van
dienst, noch toewijding ons schelen
kunnen.
Dat de democratie daarmede spre
kende iamiliegelijkenis krijgt met da
ochlocratie, d. w. z. de regeering van
den dommen, grooten hoop, deert ons
ook al niet.
Het zijn veege teek-enen des tijds,
die het verdringen van Roëll ver-
a;Anschouwelijken.
Veege teekenen, ook omdat de
koddebeiers, die den knods daartoe
hanteeren kennelijk miet de gering
ste bewustheid v,an het onverantwoor
delijke hunner handelwijze hadden.
Zij wisten niet, dat, wanneer een
geestverwant voor een anderen plaats
maakt, men, in constitutioneelen zin,
inbrekers werk doet, door er tusschen
te sluipen.
En evenmin wisten zij dat, groote
tegenstellingen, waarvan Kier niet
sprake is daargelaten, onze reger-
ringscollega's mannein en niet nul
len behoeven.
1)' „De Aristocraten aan den lantaren
Zoudt giji daardoor soms heter zien,
stommelingen!"
20)
Tot dien datum zou hij alles in beste
orde zien te brengen en de eind-balans
opmaken, zoodat de jonge heer met be
hulp van beproefde beambten en werklui
'zich spoedig van alles op de hoogte zou
bevinden.
Victor wist niet, hoe zijn dank te uiten,
toen de grootvader hen de zoo snelle
afwikkeling der zaak meedeelde.
„Nu zal ik bewijzen, dat ik mijn 24 jaren
niet vergeefs geleefd heb en toonen wat
Sk kan".
Haldenstein lachte. „Dat klinkt recht
ouderwetschzoo uit den tijd der idealen".
„Ik! begrijp, dat ieder verplicht is aan
ziek zelf om in de volste beteekenis des
,woords naar waarheid te streven", sprak
Victor met vuur.
„Maar i%kening houdende met zijn maat-
.schappelijken toestand en de plichten van
zijn stand", vermaande ernstig de baron.
„Wat bedoelt ge daarmee?" vroeg de
kleinzoon.
„Reeds lang hdb ik het u willen zeg-
Wordt thans het kiezersvolk de
oogen geopend, dan zal het verlies
van Roëll, lioe onmetelijk, niet te
duur zijn betaald.
Hieraan voegt „De Tijd" toe:
Het geestige gezegde, waarmede het
stukje van mr. Levy begint, hebben
wij tot dusverre altijd aan den ver
dediger van het Fransche Konings
schap in de „Constituante" den la-
teren kardinaal Maury liooren toe
schrijven. Doch dit doet weinig ter
zake.
Wat ons in uitingen, als die van
mr. Levy en anderen, echter cu
rieus voorkomt, is de Verbazing en
verontwaardiging als anderen, verder
den weg opgaan van het radikalisinte
dan zij-z-elve goed vonden te bepa
len. En wat de gebezigde middelen
aangaat, wel de liberalen, deden her
haaldelijk bij; iGemeent-eraadsverkiie-
zingen, o.a. nog onlangs te Rotter
dam, geheel hetzelfde tegenover can-
didaten der Rechterzijde (men zie
hierover o.a. de anti-revolutionaire
„Rotterdammer" van de laatste da
gten.) De vrijz.-dem. zijn als partij
niet „principieeler" dan de Vrije ein
de Unie-liberalen; zij staan alleen
wat mteer links en zullen daarom ook
wat vroeger afglijden naar do soci
aal-democratie. Doch zooals de za
ken vooreerst gesteld zijn, zullen zij
nog menige overwinning, op de libe
ralen van iets bleekere nuance be
halen. Aan ieder, die oogen heeft
om te zien, moet het duidelijk we
zen, dat deze laatsten meer en meer
den weg opgaan van de oud-cofnser-
vatieven.
In onze groote steden gaat het pro
ces het snelst, doch ook elders is
het duidelijk bemerkbaar.
De heer Levy is, jammer genoeg,
al niet jong meer; hij heeft het li
beralisme gekend in zijn goeden |en
deftigen tijd.
Thans moet hij tot zijn verontwaar
diging beleven, dat een verdienste
lijk liberaal Statenlid wordt uitge
worpen, omdat hij een „aristocraat"
een baron is. Had hij, Mr. Levy, nog
teen imienschenleeftijd vóór zich, hij
zou er getuige van kunnen zijn, hoe
zelfs liberale „heeren", gelijk hij
zelf, door het „ochlocratische" kie
zersvolk buiten de Regeering gleslo-
ten wordenAltijd indien de ge
hate Rechtsche partijen er niet wa
ren, om-, krachtens hun christelijke
beginselen, het -evenwicht tusschemj
de maatschappelijke klassen en stan
den te handhaven en te herstellen,
waar dit noodig blijkt.
Bevolkingscijfer.
De bevolking van Nederland is in 1909
toegenomen met 73.233 inwoners, of
12.57 per mille. Voor de groote gemeen
ten die met een bevolking bovten 20.000
inwoners bedroeg die toeneming 14.04
per mille; voor de overige gemeenten
11.69 per mille.
gen, goed, dat nu de gelegenheid geboden
wordt. Ge stelt je te zeer gelijk met hen,
die beneden uw stand zijn; ge speelt tegen
iedereen den beminnenswaardige, den
voorkomende. Dat gaat nu niet meer aan,
wijl ge nu de familie moet vertegenwoor
digen, die de rechten des adels hoog moet
houden".
Dat klonk zeer deftig en Victor boog
het hoofd om een glimlach te verbergen.
„Gij moet het mij leeren, mij- terecht hel
pen", sprak hij-, de oogen opslaand.
Dat hij- zich zijn eigen oordeel voorbe
hield, kon de grootvader niet weten. Daar
om was hij over dit antwoord uiterst te
vreden.
„Maar de eene dienst is den anderen
waard", ging hij voort. „Ik hielp je, nu
verzoek ik een dienst van je".
„Het zou me eene vreugde zijn, u dien
te bewijzen. Wat moet ik doen?"
Uwe vraag, of ik op de plaats des on-
heils onderzoek heb ingesteld, laat me
geen rust. Al schijnt de zaak nu ook nog
zoo hopeloos, een soort voorgevoel drijft
me er naar toe. Wilt ge me vergezellen?
Victor!"
„Kunt ge dat nog vragen, grootvader?
iWanneer wilt ge vertrekken?"
dacht binnen een week".
Het aantal geborenen bedroeg 23.13 op
1000 inwoners der gemiddelde bevolking
voor het rijk; 27.03 voor de voornaam
ste en 30.39 voor de overige g-emleen-
ten. Het aantal overledenen bedroeg in
diezelfde volgorde 1370, 13.01 en
14.10 op 1000 inwoners. De toeneming
der meerdere geboorte dan sterfte was
90.483 zielen of 15.53 per 1000 inwo
ners der aanvangsbevolking op 1 Janu
ari 1909. In de voornaamste gemeenten
was d-eze verhouding 14.12, in de ove
rige gemeenten 16.38 per 1000. Door meer
der vertrek dan vestiging nam de be
volking in totaal af met 17.250 of 2.96
per duizend. De voornaamste gemeenten
verminderden door meer vertrek met 0.07
per duizend; de overige gemeenten met
4.68 per duizend.
In zestien van de 24 voornaamste ge-
mleenten (Amsterdam, Arnhem, Breda,
Delft, Deventer, Dordrecht, Gouda, Gro
ningen, Haarlem-, Den Helder, 's Herto
genbosch, Leiden, Maastricht, Rotterdam,
Tilburg en Zaandam) had in 1909 meer
vertrek dan vestiging plaats. In Zwolle
was het overschot van vestiging boven
vertrek uiterst gering. D-e gemeenten Haar
lem en Maastricht zageH haar bevolking
met een klein getal afnemen,. Alleen in
de provinciën Zuid-Holland en Limburg
was mteer vestiging dan vertrek op te
mterken. Verder b-edroeg het aantal le
venloos aangegeven kinderen in 1909,
3845 van het mannelijk en 3180 van het
vrouwelijk geslacht. Op 1000 geborenen
kwamen in het rijk 39.51 levenloos pain-
gegevenen voor. In d-e groepen der voor
naamste en overige gemeenten was deze
verhouding respectievelijk 37.16 en 40.76.
keurd. Zij sluit met een bedrag van
f 12.151.67.
De koninklijke familie zal Zaterdagmid
dag per extra-trein om 3 uur 49 aan
het station Baarn H. S. aankomen.
De minister van justitie mr. Regout zal
van heden of morgen af ook eenige weken
met verlof afwezig zijn.
Driebergen-Rijsenburg.
De burgemeester dezer gemeenten, de
heer G. C. D. d'Aumale baron van Har-
denbroek, heeft heden Aan de raadsle
den medegedeeld dat hij in den loop van
dit jaar voor zijn functie zal bedanken.
Reden van deze ontslagaanvrage is zijn
benoeming tot lid van de Eerste Kamer,
waardoor zijn werkzaamheden te druk
worden.
Jaarvergadering Broederschap van
Notarissen in Nederland.
Reeds vermeldden wij in ons vorig num
mer onder de Laatste Berichten de be
noeming van den heer J. Pilaar, te Goes,
tot lid van het hoofdbestuur. Verder wer
den benoemd de heeren L. G. N. van
Tulleman te 's Bosch, H. G. van Ever-
dingen te Buren, N. J. Verkoren te Den
Haag, Mr. IJ. J. van Stockum te Amster
dam en D. P. van Zetten te 't Zant.
Het jaarverslag werd goedgekeurd. Er
blijkt uit, dat er 650 leden zijn. De reke
ning over 1909 werd eveneens goedge-
„Ik hen tot uw dienst, hebt ge me nog
iets te zeggen?"
Haldenstein scheen twijfelachtig. Hij
hield zich voor een groot diplomaat; als
zoodanig had hij' ook wezenlijk veel ver
richt; maar hij was niet genoeg zielkun
dige om te bedenken, dat waarschuwingen
niets uitwerken.
Nu begon hij over Gisela's mésalliance
te praten en smeekte Victor nooit te ver
geten, dat het „noblesse oblige" ook op
huwelijken van toepassing moet zijn.
Dezen keer was Victor onvoorzichtig.
„De verbinding met een kunstenaar ge
lijk Carrero, dien men heden nog bewen-
dert, is geenemésalliance, grootvader!"
„Laten we het verleden rusten. Denkt
gjj voor u zelf misschien ook zoo erover?"
vroeg de oude heer met wantrouwenden
blik.
„Ik zei u reeds, dat mijn hart nog vrij
is", antwoordde Victor eenvoudig, „het
blijft dus te hopen, dat u eens mijne keuze
zou kunnen goedkeuren".
Nu zweeg Haldenstein. Hij, zou trachten
op Victors levensopvatting, het gevolg
eener opvoeding, die den grootvader niet
heelemaal naar den zin was, zijn stempel
te drukken. Dan kwam alles, wat hij-
wenschte, vanzelf.
De Rijksmiddelen.
Prof. Dr. Nolens in de „Nieuwe Ven-
loosche Ct.", besluit een artikel dus:
Er is een tamelijk belangrijk tekort.
De uitgaven stijgen, en piet het minst
door de noodzakelijke uitvoering van een
maal aangenomen nieuwe wetten. Nieuwe
middelen zullen op den duur niet achter
wege kunnen blijven.
Het verhoogd tarief, dat overigens nog
niet ingediend, laat staan in werking is
moet in verhand blijven met de so
ciale maatregelen, met name de invalidi
teitsverzekering.
Wenschelijk is derhalve dat het suc-
cessieontwerp zoo spoedig mogelijk wordt
afgedaan.
En onvermijdelijk dat naar andere bron
nen worde uitgezien.
Goes. Z. D. Hoogwaardigheid Monseig
neur Gallier, die tijdens zijn vormreis in
ons dekenaat zooveel mogelijk ten huize
van den HoogEerw. heer Baede alhier
resideerde, heeft Donderdagmorgen te 10
uur onze stad verlaten om via Tholen
naar Haarlem terug te keeren.
Het voorstel van B. en W. aangaande
de uitbreiding van het getal marktzetters
op de botermarkt, voor welks beslissing
de raad in geheime zitting overging, is
nadien zonder verdere discussie en zon
der hoofdelijke stemming aangenomen.
Middelburg.Een ongeluk. Donderdag
morgen geraakte alhier in de tinfabriek
zekere H. B. met een been in een pot
kokende loog. De man kreeg hevige brand
wonden en is per rijtuig naar de wees-
school vervoerd.
Door den Commissaris der Koningin
is tot zetter van 's Rijks directe belastin
gen alhier benoemd de heer J. Loois Az.,
ter vervanging van wijlen den heer A.
Loois.
Hedenmorgen speelden een vijftal
jongens op de sluis tusschen het natte
en droge dok alhier, en zoo nu en dan
maakten zij een tochtje met een daar
liggend bootje. Daar dit spelletje zeer ge
vaarlijk was, waarschuwde men de poli
tie, die het vijltal mede naar het bureau
nam en hen aldaar een goede reprimande
toediende.
Aan den sergeant H. Sacré van de
lste compagnie 2e batallon infanterie al
hier, is heden op de gebruikelijke wijze
de bronzen medaille voor 12-jarigen
trouwen dienst uitgereikt.
Vlisslngen. Gisterenavond ontstond op
het Seisbolwerk alhier een vechtpartij'
tusschen twee der Arabische Joden, die
hier op de kermis met snuisterijen venten.
Door de per telephoon gewaarschuwde
politie werd het tweetal naar de politie
wacht op het Stadhuis overgebracht.
Donderdagavond is in de Langedelft
alhier het zesjarig zoontje van den ge-
In de week, die de reis, welke Victor
voor vergeefsch hield, vooraf ging, was
hi,- dagelijks uren lang met Nordheim
samen.
„Uitersten trekken elkaar aan!" De
waarheid hiervan werd bewezen door den
omgang van den vroolij'kenj levenslusti-
gen en energieken jongen vrijheer met
den ongedurigen, zwaarmoedigen en onte
vreden millionair, die alles hebben kon,
wat de wereld bood, maar, wien niets in
haar beviel. In lange gesprekken werden
beschouwingen gehouden, die Victor niet
deelde, maar de ander voo-r juist erkende,
ofschoon hij zelf zich niet in staat achtte
zo in praktijk te brengen.
Arbeid, een leven te algemeenen nutte
besteden, dat was goed voor krachtige
optimisten; noodt zou hierna de jpessimist
instemmen, die de wereld en zich zelf voo-r
uitgeleefd hield.
Nordheim werd opgewonden, toen hij
van de aanstaande reis hoorde. „Vindt
gij geen spoor, dan probeer ik- het nog
eens", verzekerde hij, „als de beer baron
wellicht niet toestaat, dat ik meereis".
Hij kende diens trots niet; zulk aanbod
reeds zou hem een onvergeeflijke onbe
scheidenheid schijnen. Victor moest hem
dit zeggen; om hem te troosten sloeg
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 30 Juli:
Meest matige Westelijke tot Zuidweste
lijken wind. Gedeeltelijk bewolkt. Waarschijn
lijk regenbuien Koeler.
meentewerkman P., wonende in den Ka-
relsgang, aldaar, door den postwagen, die
den dienst tusschen het postkantoor en
het station onderhoudt, omgereden. Een
der wielen raakte de slaap van den jon
gen en dit had onmiddellijk 'den dood
tengevolge. Het lijkje werd binnengebracht
bf,- dokter Verheijden. Door de politie
wordt een streng onderzoek ingesteld in
hoeverre de koetsier van den postwagen
schuld aan het ongeval heeft.
Met een der nieuwe groote locomo
tieven van de Staatsspoor, waarover wij
reeds vroeger in deze courant spraken,
en die 761/2 K.M. per uur moeten loo-
pen, zal morgen een proef worden ge
nomen op het baanvlak VlissingenTil
burg en omgekeerd, dat in l1/2 uur moet
worden afgelegd.
Op de Noordzee is door een Ostend-
sche vischsloep opgevischt een ronde boei,
gemerkt „W, D no. 3."
Volgens het programma van den na-
tionalen schietwedstrijd, welke hier van
20 tot 24 Augustus wordt gehouden, ter
gelegenheid van het 10-jarig bestaan van
jde schietvereeniging „Voor Vaderland en
Koningin" alhier, werden er in het ge
heel 172 prijzen uitgeloofd, w. o. 39 korps-
prijzen.
Woensdag had de stemming plaats
voor 2 leden patroons voor de Kamer van
Arbeid voor de metaalbewerking Aantal
kiezers 71. Uitgebrachte 50 geldige stem
men. Hiervan verkregeu de heeren H. J.
Voorloop 49, L. J. K. van Waveren 47,
Krug 1 en Jansze 1 stem, zoodat gekozen
zjjn de heeren Voorloop en Van Waveren.
„Zeeuw".
Zierikzee. Naar wij vernemen, bestaat
bij de Mannen-zangvereeniging „Luctor et
Emergo" (dir. dhr. A. v. d. Houten), het
voornemen in den loop der volgende
.maand een uitvoering te geven in de mu
ziektent in het Havenpark, zoo als zulks
door „Polyhymnia" is geschied.
Op Dinsdag a. s., den verjaardag der
Koningin-Moeder, hoopt „Kunst en Eer"
des avonds een concert te geven in het
Slingerbosch.
De circulaire, die onlangs onzen Ka
tholieken ingezetenen is toegezonden met
het doel om te onderzoeken of de moge
lijkheid bestond een R. K. Portefeuille in
het leven te roepen, heeft succes gehad.
Een flink aantal handteekeningen waar
borgt de totstandkoming.
Maandagavond 1 Aug. vergadert het PI.
Com. voor Kath. Soc. Actie, om de voor-
loopige plannen om te zetten in vaste.
Naar verluidt, is het voornemen van
de commissie ad hoe, den 'eersten Sep
tember met de rondzending aan te van
gen.
Victor Nordheim voor, daar ze nu werke
lijk vrienden waren, elkaar met „je" aan
te spreken.
Deze was verwonderd; zoo spoedig en
zoo geheel de terughouding prijsgeven, die
hij ook tegenover Victor aan den dag leg
de, scheen hem haast onmogelijk. Maar
afwijzen, wat hem zoo openhartig en
vriendschappelijk aangeboden werd, ging
niet. Hij' gewende zich dus aan het woo-rd,
dat hij sedert den dood zijner moeder
tot niemand gesproken had.
Dat het hem een gevoel van onverklaar
baar welbehagen verschafte, iemand te
bezitten, in wien hij vertrouwen stelde,
was voor hem een ontdekking van zijn
eigen ik, dat zich nu geheel anders aan
hem zelf openbaarde, dan hij1 het meende
te kennen. Waar was het dus, dat niemand
zich zeiven kent; dat ieder mensch zich-
zelven dikwijls een raadsel is. Wat was
toch wel het leven?
Victor gaf zich in deze dagen veel
moeite o-m Erich te overtuigen, dat ieder
verplichtingen heeft jegens de maatschap
pij. Het mislukte.
(Wordt vervolgd.)
