No 88 Donderdag 28 Juli 1910 Zesde Jaargang.
Dit nmnmer bestaat uit 5 Madziiden.
UIT ZEELAND.
UIT_DE_pERS:
OPENBARE VERGADERING
van den Goeschen Gemeenteraad
Welk weder zullen wij hebben
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 10.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
alf drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags
Reclameberiehten 25 Ct, p. r. Big abonnement speciale prgs,
Advertentiën van 15 pegels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend,
Dienstaanbiedingen 5 Pegels voor 26 Ctj A contant.
Wellevendheid en gezondheid.
Wij lezen in de „Noordbrabanter:"
Er worden menschen gevonden, ook onder
de z g. beschaafde standen, die maling heb
ben aan wat men met een erg burgerlijken
naam „wellevendheid" noemt, 't Is wel de
kortzichtigheid van deze erg-verlichte men
schen, die hen aldus doet spreken eD daar
komt bjj een dosis stand-gevoel, dat ver
biedt zich te laten dwingen in kleiu-burger-
lijke door conventie aangelegde banden
Of wellevendheid dan enkel conventie
is, waarmede men ongestraft kan breken
Waarlijk, die z.o denken, geven geen blijk
van diep doorzicht.
Zooals men in het bekende boekje van
Mgr. Diepen lezen kan, heeft wellevendheid
ook een zedelijke en godsdienstige zijde.
En voor wie de stoffeljjke inensch meer
ter harte &aat, zjj er hier op gewezen, dat
wellevendheid ook in nauw verband staat
met de hygiëne. Het trof mij, toen ik las
de wandechriften, verspreid door de Ned.
Centr. Vereeniging tegen Tuberculose. De
strjjd tegen dezen volksvijand is hard en
zwaar. Heel het volk moet mede strjjden.
Aanvoerder in den strjjd is de Ned. Oentr.
Vereen Deze geeft Commando en Wacht
woord. En wat is nu zoo opvallend f Dit,
dat de meeste wenken en raadgevingen
door de Ned. Centr. Vereen, uit sanitair
oogpunt gegeven, niet anders zgn dan
eischen en voorschriften der meest elemen
taire wellevendheid. Men oordeele en be
pale daarna zijn gedrag.
Onreinheid is een ijverig bondgenoot van
besmetting 1
Wees zindelijk op uw lichaam, en vooral
op uw handen.
Leer uw kinderen zindelijk te zijn
Spuw niet op den grond
Bedek uw mond, wanneer gij hoest ofniest.
Bij het hoesten of niezen wordt een nevel
van fijne druppeltjes uit den mond geworpen
waardoor smetstof van den een op den ander
kan worden overgebracht.
Zorg zoo goed gij kunt, dat men u niet
in het gelaat hoest of niest
Lik niet bij het omslaan van de blad
zijden aan uw vinger 1
Zindelijke, zorgzame tuberculose lijders
leveren voor hun omgeving geen besmet
tingsgevaar op.
Lucht is een eerste levensbehoefte.
Stof is gevaarlijk voor de longen.
Laat luobt en zonlicht toe in woon- en
slaapvertrek.
Leef u atig en eenvoudig in alle opzichten.
Laat uw voediDg voor het geld, dat gij
er voor geven kunt, zoo goed mogelijk zijn
Help ons de tuberculose bestrijden.
op DINSDAG 26 JULI 1910,
des avonds te 8 ure.
Voorzitter: de heer burgemeester.
Afwezig de heereu Hollmann en Pi
laar met kennisgeving.
Aan de orde was de volgende agenda:
1. Stukken. 2. Aanvragen om afschrij
ving belasting en schoolgeld. 3. Vast
stelling le suppl. kohier hondenbelas
ting, 1910. 4. Ontslag-aanvrage J. C. E.
Massee, als lid van het burgerlijk arm
bestuur. 5. Wijziging gemeentebegrooling
1910." 6. Verzoek Joh. A. de Jonge, om
vermindering van pacht, met betrekking
tot het door hem gepacht vischwater van
de gemeente. 7. Voorstel inzake te ver-
leenen ontheffing van een cijns aan L.
Duvekot Wz. 8. Omzetting van de aan
de onderwijzers P. Goedbloed en J. Blak-
stone verleende gratificatiën in jaarwedde.
9, 18, 11. Wijzigingen der verordeningen,
regelende de salarissen voor het personeel
bij het O. L. onderwijs; op de heffing
en invordering van hondenbelasting; op
het brandwezen. 12. Voorstel betreffende
het inrichten van een lokaliteit voor den
keurmeester. 13. Wijziging verordening tot
regeling der botermarkt. 14. Aanbieding
gemeenterekening over 1909. 15. Voor-
dracht voor de benoeming van twee leden
in het college van zetters. 16. Adres E.
Huijghebaert te Assebrouck, (België), hou
dende verzoek om subsidie voor aanleg
van een tram op Zuid-Beveland. 17. Vast
stelling le suppl. kohier hoofdei, omslag
voor 1910.
De voorzitter deelt mede, dat aan J. C.
Klein eervol ontslag is verleend als klok
kenist en hem een pensioen is toegekend
van f 12,71 's jaarsdat de Kas van den
gemeente-ontvanger is nagezien en in orde
bevonden, en daarin was een som van
f 11762,01.
Punt I. Ingekomen zijn: van Gedep.
Staten de goedkeuring eener begrootings-
wijziging van de geldleening ad f 4000,
ten behoeve van den beerput; en kade
muren; van af- en overschrijvingen en
van een ruiling van grond met W. Siep-
man. Voorts het 31e jaarverslag van de
Breede Watering.
Aan den heer Claessen te Leiden, vroe
ger te Goes, wordt een reductie van 4
maanden Hoofdelijken Omslag verleend.
Een verzoek van de Commissie voor de
Drinkwaterleiding vraagt bijdrage aan de
gemeente als haar aandeel in de kosten,
begroot op f 1000. Wordt aan B. en W.
gerenvoyeerd.
Punt II. De aanvragen om ontheffing of
teruggave van belastingen of te veel be
taalde schoolgelden worden ingewilligd.
Punt III. Goedgekeurd wordt 't supple
toir kohier handenbelasting over 1910,
totaal f 12,48.
Punt IV. Den heer J. C. E. Massee wordt
op diens verzoek eervol ontslag verleend
onder dankbetuiging als lid van het Bur
gerlijk Armbestuur.
Punt V. In verband met de gevoteerde
geldleening ad f 4000 wordt een wijzi
ging der gemeentebegrooting over 1910
goedgekeurd.
Punt VI. Aan J. A. de Jonge wordt
een vermindering ad f 5 van pacht toe
gestaan voor 't vischwater in de Kade en
Haven wegens belemmering door de b>e-
schoeiïngswerken.
Punt VII. De heer L. Duvekot Wz. voor
nemens de houten schuur op zijn boer
derij te vervangen door een steenen, en
zijn meestput achteruit te brengen en dien
van den weg af te scheiden door een
muur van 1.60 M., wil het daardoor vrij
komend terrein, 25 M2., afstaan aan de
gemeente, mits hiji ontslagen wordt van
den cijns wegens uitweg en hem f 40 in
'eens betaald wordt.
B. en W'. en de financieele commissie
gaan hiermede aocoord.
De heer v. d. Ven merkt op, dat door de
toelichting van 't voorstel niet genoeg
zaam uitkomt waar 't om gaat. Buiten
de leden van den Raad weet niemand
dat 'thier een transactie geldt 'tusschen
de gemeente en Duvekot.
De voorzitter acht voldoende 't voor-
sjel toegelicht. De heer v. d. Ven repli
ceert, dat dit evenweL voor vele belang
stellenden op de tribune niet zoo is. Hier
op releveert de voorzitter de voordeelen
die uit deze transactie der gemeente met
den heer Duvekot voortspruiten, waarop
de heer v. d. Ven zich bevredigd ver
klaart.
Zonder hoofdelijke stemming wordt
daarop het voorstel aangenomen.
B. en W. stellen voor de gratificatie
van de heeren Goedbloed en Blackstone
te veranderen in salaris met 't oog op
het weldra, aanvangen van pensioen door
een der heeren.
Na een gedachtenwisseling tussohen
de heeren Fransen v. d. Putte en den
voorzitter wordt alzoo besloten.
Punt IX. Eveneens wordt goedgekeurd
op voorstel van B. en W. een wijziging
in de verordening regelende de -salarissen
voor het personeel bij het 0. L. onder
wijs. Het aanvangssalaris voor het hoofd
eener school zij f1050; verder f1100,
f1200, f1300, f1400.
Punt X en XI. De wijzigingen in de
verordeningen op de heffing en invorde
ring van hondenbelasting, en der verorde
ning op het brandwezen worden goedge
keurd. Aangaande de hondenbelasting ver
klaart de heer Van de Putte te meenen,
dat het voorstel van B. en W. een an
der is dan dat van de financieele com
missie. De voorzitter weet echter den heer
v. d. Putte te overtuigen, dat het Da-
gel. Best. voorstelt wat de financieele com
missi e vraagt, al had het ook wellicht
is de betalingstermijnen liever eene an
dere redactie gezien.
Punt XII. B. en W. stellen voor om
voor den keurmeester een lokaliteit in
te richten in de voormalige weverij; een
som daartoe benoodigd zijnde f 100 zullen
B. en W. trachten te vinden uit bezui
niging op 't artikel wachtgebouweu en
bureaux enz.
Punt XIII. B. en W. stellen een wijzi
ging voor in de boterverordening om n.l.
het getal dergenen die den boterprijs be
palen van drie op vijf te brengen.
De heer Dekker constateert dat de be
doeling is dat 't aantal marktzetters ge
bracht kon worden van 3 of 5, wijl be
langhebbenden van meening zijn, dat we
gens afwezigheid van een, soms twee van
de drie marktzetters de prijzen veel te
eenzijdig geregeld worden. Spr. betwijfelt
of vermeerdering van het aantal Com
missieleden de juiste weg is. Als blijkt,
dat dit college de belangen der gemeente
niet behartigt is er een andere weg noo-
dig. Als er vijf leden zijn zai dit de taak
dier commissie niet vergemakkelijken.
De heer Risoh is het met den heer
Dekker eens. Hij: zou nog verder willen
gaan en zeggenzoo'n commissie kan niet
klein genoeg zijn.
De heer Donner wil als bemiddelings
voorstel 't getal ap 3 honden, en dan se
cundi aanwijzen.
De voorzitter zegt dat de wijziging ge
volg is van ingekomen klachten, en be
langhebbenden heil zien in uitbreiding.
B. en W. hebben in dien geest ook ge
handeld met 't Comité voor de graan-
beurs.
De heer v. d. Bout verklaart niet veel
voor het denkbeeld van „secundi", door
den heer Donner geopperd, te voelen, wijl
het minder uitvoerbaar zou zijn. Immers
zou het zeer goed kunnen gebeuren, dat
dergelijke „secundi" in andere plaatsen
wonen en dan blijft hetzelfde euvel.
Trouwens de vraag tot vermeerdering
van het aantal zetters is van buitenaf
tot B. en. W. gericht. Het ideaal zou zijn
een enkelen onafhankclijken persoon als
bezoldigd marktzetter te hebben. Nu dit
niet gaat moeten wij ons afvragen: hoe
zullen wij het best de geschikte perso
nen vinden voor die commissie. Deze moe
ten volgens sprekers zoowel u:t de ver-
koopers als uit de consumenten worden
genomen.
De heer Dekker zegt dat aanvulling
der commissie in zekeren zin een votum
van wantrouwen is tegen de tegenwoor
dige drie leden. Zullen die dan niet heen
gaan? De bond van handelaren bedoelt
dan ook niet zoozeer uitbreiding van het
getal, dan wel vervanging door anderen.
Een vergelijking met de gra-anbeurs gaat
niet op; daar geldt 't meerdere artikelen
en uitgebreider taak, hetgeen op zichzelf
reeds de uitbreiding wettigde. De maat
schappij van landbouw acht een commis
sie van twee leden, die zich een derde
assumeert voldoende.
De voorzitter leest een passage uit bet
adres voor om den heer Dekker te be
wijzen, dat wel degelijk vermeerdering van
zetters is bedoeld.
De heer Kakebeeke is het met den heer
Dekker niet eens. Al is er op die boter
markt geen verscheidenheid van artike
len. er zijn toch vele uiteenloopende caie-
gorieën van afnemers. Daarom is hij dan
ook sterk voor het vergrooten van het
getal marktzetters.
Wjjl verdere .mededeelingen over deze
kwestie volgens den voorzitter slechts in
een besloten vergadering kunnen gegeven
worden en de heer Dekker er nog verder
over wenscht te spreken wordt de be
slissing over dit punt aangehouden.
Punt XIV. Aangeboden wordt de ge
meenterekening over 1909. Zij bedraagt
in uitgaven f 115209.93. Inkomsten een
bedrag van f 121818.955. Goed slot alzoo
f 6609.025.
Punt XV. Op de voordracht voor de be
noeming van 2 leden in het college van
zetters worden geplaatst P. A. de Ligny
en L. de Beste; en A. E. Janssen en
F. Q. C. den Hollander. Hieruit zal door
Ged. Stateu eene keuze worden gedaan.
Aan de orde komt punt XVI der agen
da: het adres Huijghebaert inzake de sub
sidieaanvrage voor een stoomtram door
een gedeelte van Zuid-Beveland.
Op een desbetreffende vraag van B. en
W. heeft de heer H. geantwoord, dat zijn
tramplannen ongewijzigd blijven, dat de
tram niet door de stad Goes zal rijden
en zich zal voortbewegen over normaal
spoor ter breedte van 1.453 M. Hierop
heeft het college van B. en W. gemeend
den raad te moeten adviseeren geen sub
sidie van f 700 's jaars gedurende 20 ach
tereenvolgende jaren te verleenen. De min
derheid der financieele commissie was
van hetzelfde gevoelen, de meerderheLd
bleef bij hare meening dezen tramaanleg
te moeten bevorderen en was daarom te
gen het voorstel van B. en W.
De heer Fransen van de Putte sprekende
namens de meerderheid der financieele
commissie, acht 't een goede daad van
B. en W. dat zij eerst nog vragen ge
steld hebben aan den heer Huijghebaert
alvorens te adviseeren. Die vragen heb
ben betroffen of 't bereikbaar is om door
de stad te rijden; hoeveel ritten per dag
in beide richtingen worden volbracht,
welke tarieven worden geheven en de
Zondagsdienstregeling. De antwoorden be
treffende de ritten en tarieven zijn onvol
doende bevonden. De aanvrager kan geen
afdoend antwoord geven. Huijghebaert ver
wacht dat de tarieven uniform zullen zijn
met die van de bestaande trams. Het
aantal ritten is minstens 5 in verschil
lende richtingen, dit acht hij niet onbe
vredigend. Ook 't punt Zondagsdienst kan
onder den tegenwoordigen minister, die
op beperking bij de Staatsspoorwegen be
dacht is, niet afschrikken. De financieele
commissie is op al deze punten een
stemmig in hare beoordeeling; alleen in
zake punt 1 loopen de conclusies der
commissie uiteen.
De meerderheid, welks tolk spr. is, ziet
er geen reden in om het plan af te keu
ren; de minderheid wel. Spr. acht een
tram een te ingrijpend belang voor de ge
meente om alleen hierop dat de tram
niet door, maar langs de stad rijdt, 't
plan te doen afstuiten.
Do heer. Temperman verded'gt de com-
clusie van de minderheid, op historische
en technische gronden. Bij vroegere aan
vragen is de mogelijkheid van door de
stad te rijden wel erkend. Spr. heeft in
dertijd met een deskundige de heele stad
doorwandeld en op geen enkel punt be
stond bezwaar. Als voorbeeld haalt hij
aan de tram van Walsoorden naar Hulst,
die in laatstgenoemde stad door twee poor
ten rijdt en veel bochten maakt, zonder
dat men van pngelukken hoort. Spr. is
dan ook door het antwoord van den heer
Huijgheibaert zeer teleurgesteld. Hoe gaar
ne hij ook een tram zou willen, in de
gegeven omstandigheden kan hij' zijn stem
voor eene subsidie niet geven.
De heer Dekker brengt hulde aan B.
en W. die deze zaak uitnemend hebben
voorbereid. Spr. is een groot yoorstan-
der van het komen van een tram in ons
gewest. Maar wij moeten voorzichtig zijn
en niet de eerste de beste gelegenheid
ingrijpen, waardoor wij betere kansen zou
den weggooien. Spr. vindt het vreemd
dat hier sprake is van ©en stoomtram
en niet van een electrische tram, terwijl
immers de heer Huijghebaert bij andere
gelegenheden o.a. in een adres aan de
Staten van Zeeland (waaruit spr. uu en
dan voorleest), herhaaldelijk zich tegen
een stoomtram verklaard heeft en sterk
geijverd heeft voor een electrische. Het
verwondert daarom spr. dat de conces
sionaris ons nu wil opknappen met een
stoomtram. Spr. wijst er op, dat de tram
niet alleen voor personenvervoer, maar
ook voor bietenvervoer zal moeten die
nen.
Hij sluit zich aan bij de meeting van
den heer Temperman, een allszins be
voegd beoordeelaar op dit terrein, en
steunt het adres van „Handelsbelang" die
80 winkeliers onder, zijn leden telt, en
welke vereeniging van een tram alleen
heil verwacht, wanneer die aan de rei
zigers de gelegenheid geeft om in de stad
te komen en daar hun inkoppen te dolen.
Wordt de lijn gelegd, zooals de conces-
sionairis dat wil, dan zullen de reizigers
die aan het station aankomen, misschien
nog wel eens hooren van een dorpje,
dat Goes heet, maar Goes zal noo t krij
gen datgene, waarop het recht heeft, niet
alleen als marktplaats, maar ook als ge
meente met 8000 inwoners. Het trekt
ook de aandacht dat Huijghebaert in zijn
antwoorden zoo vaag is. Wanneer hij' de
rente van 17500 gulden per jaar eenmaal
vast heeft dan wil hiji „nog wel eens zien"
hetgeen zeggen wil: dan is hij' van plan
heelemaal niets meer te doen. Daarom
moet nu de raad zijn plan afwijzen. Dan
zal, als wij van ons afbijten, Huijghebaert
wel te vinden zijn voor een 'transactie
die de belangen der gemeentenaren be
ter in 't gevlei komt.
De heer Donner juicht 't toe dat de
tram een verbinding brengt tussohen de
dorpen en een voordeel zal zijn voor
plattelandsbewoners; maar wij' moeten
Verwachting tot aan den avond van 28 Juli:
Meest matige, Zuidelijke tot Zuidwestelijken
wind, toenemende bewolking, waarschijnlijk
regen met kans op onweer, weinig verande
ring van temperatuur.
■ook voor onze Goesohe belangen waken
en die belangen worden niet gediend als
de tram .onze stad links laat liggen.
De heer v. d. Bout zegt dat 1.45 M.
dezelfde wijdte is als van de Staatsspoor,
hetgeen de overlading vergemakkelijkt.
Maar 't bezwaar van den concessionaris
is dat dan de krommingen grooter war
den. Dit is echter bij rijden door de stad
geen bezwaar. Te Nieuwkerk is de weg
3.8 M. breed; de poort van Hulst 16
M. lang is 4 M. breed; en te Goes is
't nauwste punt 5.5 (in de Wijngaard
straat.) Nu is er f 700 gevraagd. Maaf
daar blijft het niet bij'; want enkele ge
meenten hebben de subsidie al gewei
gerd. Laten wij1 ons daarom niet met ge
bonden handen len voeten aan mijnheer
Huijghebaert overgeven.
De heer Fransen v. d. Putte beant
woordt de sprekers, die hiji kortzichtig
noemt en wier liefde voor een tram als
het er op aan komt, alleen in woorden
bestaat. Het breedere spoor is door den
concessionaris gekozen ondanks de meer
dere kosten. Dat wjji niet met den eer
sten den besten moeten meegaan, klopt
niet met de mededeeling van den heei'
van den Bout, dat al voor 25 jaar aan
vragen hier zijn behandeld. Een electri
sche tram zou enormi veel meer kasten
dan een stoomtram. Krijgen wij deze
laatste nu riietr dan duurt 't weer zoo
veel langer. Het verzet van Handelsbe
lang verbaast spr. Het getuigt van kort
zichtigheid. Het staat, gelijk er mee alsof
men voor veertig jaar gezegd zon heb
ben ik ben tegen dat spoor, omdat 't
niet tot de Markt loopt. Hij verwacht
een enorm gebruik van de tram en blij t
bij zijn meeting. De heer Donner zegt,
dat de aanvrager te vaag in zijn antwoord
is. Hij wil de gemeente met een kluitje
in 't riet sturen. Wij zijn tiet kortzich
tig. Maar wij: hebben, alvorens subsidie
te geven bet recht te weten, wat wij daar
voor krijgen.
De heer Dekker ontzegt den heer Fr.
v. d. Putte de raadsleden van kortzich
tigheid te beschuldigen, wanneer zij niet
juist eenzelfde meening hebben als zij.
Spr. verdedigt tegenover dhr. v. d. Putte
nader zijn standpunt inzake het verkie
zen van een electrische tram hetwelk
geheel beantwoordt aan dat van den con
cessionaris, die bij! een aanvrage elders
juist hetzelfde heeft betoogd. Spr. toont dit
aan met aanhalingen uit diens geschrif
ten. De heer Huijghebaert zegt daar zelf
het is beter een beetje meer te geven, en
dan een electrische tram te nemien, dan
hebben wij1 bel licht en de drijfkracht, de
snelheid, het meerder aantal koeren, dat
er vervoerd wordt, 'en aangenamer rezen.
Er moet gevraagd worden aan den aan
vrager, waarvoor wij ons moeten behelpen
met een ding d,at hij zelf op den achter
grond schuift. Wjij' moeten ook niet den
ken dat wij' den tram spoed'g zullen zien
rijden, wanneer wij die f 700 toestaan. In
het gunstigste geval hebben wij "dan over
10 jaar een stoomtram!; als alle wiegen
misschien al zijn overgegaan tot de elec
trische tram. Verondersteld dat het met
de aanneming ernst is, dan moeten wij
toch vragen wat is het belang der ge
meente. Daarom is spr. voor spoed, maar
met beleid.
Do heer De Witt Hamer laat de quaes-
tie rusten boe men er over denkt: dich
ter of verder van de stad. Maar hij vraagt
wie heeft bij1 een tram 't meeste belang?
Do tram zal hoofdzakelijk dienen voor
vervoer van landbouwvruchtendan is
't ook billijk dat de buitengemeenten
het grootste contingent betalen. Het is
geen verhouding dat Goes betalen zou
f700, overeenkomstig een door den con
cessionaris vastgestelden basis voor het
aantal inwoners. Diens voorstelling om
trent de gevolgen van de invoering van
een tram acht Spr. ook zeer overdre
ven. Dat enorme verkeer voorziet Spr.
niet. Laat 't waar zijn dat uit de bin
nenlanden van Baarland de menschen
in dichte drommen in den tram zullen
stappen, gelijk de heer Fr. v. d. Putte
meent te kunnen verzekeren, imiaar zij
