ijksche
Kosters.
No 84
Dinsdag 19 Juli 1910
Zesde Jaargang.
EN
l,Wiihelmiua"
BUITENLAND.
FEUILLETON.
Amsterdam,
Mijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAÏOMI.
EL SA.
BINNENLAND,
I VALKENBURG (L.)
Insion, Lindenlaan No. 9. Schoon
aan de Geul. Ruime warande
|prijs van af f2. Prospectus op
Pension. Café Restaurant
„AMICITIA".
minastraat, G I N N E K E N
algn Station Breda nair Ginneken
[jonmiddellgke nabijheid van de
Mastbosschen.
reisgezelschappen en vereenigingen
JuitbestelUn^- uitstekende en voor-
ïgelegenheil om te ontbjjten
'neeren.
met ontbjjt f 1 50. Pension bjj
Ier een te komen prijs.
Beleefd aanbevelend,
|R. VAN DE VEN, Restaurateur
IRA AK. Verzekert u dus bij de
po op zich neemt. De verzekering
»ELS, KOOPMANSGOEDEREN,
p aanvrage
IHRIJVER, Kade GOES.
ing.
Wettig gedeponeerd.
Meermalen bekroond,
onaal Biljart-Concours te Roozendaal
deel der Belgen
over het
1ELMIN A-BILJART
sksel uit een verslag in het „Nieuws
Dag" van Donderdag 24 Maart
Het verdient vermelding, dat de
dor Wilhelminabiijartfabriek te
im, voor dezen Internationalen
dstrijd drie nieuwe biljarten had
lar gesteld, welke zelfs door de
e Belgische spelers werden geroemd,
)este fabrikaat, dat zij tot nu toe
hadden".
Ijarf-fabriek
W I L H E L M I N A"
alléén
uderskade I27, Amsterdam,
er het „Paleis voor Volksvlijt"
Telefoon 5479.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent,- dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gaiuepoorfsfraaf C 209, GOES.
Reclameberiefcten 25 Ct, p. r, Bjj abonnement speciale prgs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X Berekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Ct, A contant.
Een bekentenis.
De protestvergaderingen tegen de Borro-
maeus-encycliek zijn in ons land nog niet
gestaakt, mair de heftigheid van den eersten
aanloop scbjjnt toch geweken.
Zelfs is het een paar malen voorgekomen,
dat de sprekers trachtten, van zekere
waardeering in hun optreden jegens de
katholieken bljjk te geven.
En wat met name den H. Carolus
Borromaeus betreft valt op te merken,
dat de «chittering van diens deugden, zoo
terecht in de encycliek geprezen, ook pro-
testantsche redenaars, voor zoover zjj niet
louter anti papist zjjn, met bewondering
keeft vervuld.
Zoo lezen wij in een verslag dat de
„Nederlander" geeft van «en protest-ver
gadering tegen de encycliek te 's Hage
gehouder, het volgende over een door ds.
Chr. Hunningher gehouden rede
Spr. schetste thans Carolus Borro
maeus, een man, dien ongeveer niemand
kent. In de geschied boeken vindt men
wel steeds iets over Luther, maar over
den man, die door den Paus veel
hooger dan Luther werd geBteld, leest
men niets.
Toch sieren Carolus Borromaeus
kosteljjke gaven. Volgens de encycliek,
leidde hg hier op aarde een „Engelen
leven" „als een Elia vurig in ijver;
getrouw als Mozesliefdevol als Pau-
lus" enz. Het leven van Borromaeus,
die reeds op 22 jarigen leeftijd bisschop
van Milaan werd, ging spr. verder na,
zijn deugden prijzend, om daarna nog
even stil te staan bij zjjn dood 3 No
vember 1584, op zes-en-veertig-jarigen
leeftijd. Zgn neeste ijver had zijne
krachten reeds vroeg gesloopt.
Is dit niet een merkwaardig getuigenis
En treft niet vooral de opmerking van
den predikantdie Donderdagavond ook te
Utrecht ook met waardeering over den
H. Carolus sprak, dat men over hem
nooit iets leest
Inderdaad, groot is de onkunde, die in
niet katholieke kringen gevonden wordt
over de Roomsche Kerk, hare heiligen,
hare groote mannen.
En het is zeker een heugelijk verschijn
sel, dat thans ook op protestantsche ver
gaderingen de groote bisschop van Milaan
naar voren wordt gebracht en besproken
als een man, van wien men ten onrechte
„nooit iets hoort".
Zullen daardoor niet vele ef althans
sommige andersdenkenden worden aangezet,
met het leven van dien heilige kennis te
maken, en zat in 't algemeen hun niet het
besef worden bijgebracht dat zjj van het
Katholicisme en zijn groote verdedigers zoo
goed als niets weten?
Hoevele vooroordeelen kunnen aldus
worden weggevaagd, vooral indien zij de
leemte, waarop ds. Hunningher zoo
terecht wees, aanvullen. (C.)
DIHTNCHLABi U.
Het b a 1 o n - o n g e 1 u k t e L e i c h-
1 in gen. Omtrent de oorzaak van het
ballon ongeluk schrijft Se ingenieur Max
15.)
„Zoo, zoo, de invloed van uw vriend
Erwin Prank I" antwoordde de oude baron
op een toon, waaruit misnoegen sprak.
Victor lette hier niet op. „U zal er toch
niets op tegen hebben, grootvader? Wilt u
mij helpen om zoo spoedig mogelijk te
beginnen?" vroeg hij vleiend.
„Zie me toch niet zoo aan met uwe
blauwe oogen, jongen! Wie kan ze weer
staan? 't Is ook mijn wensch".
„Gij alleen kunt maar zoo spreken; zoo
hartelijk, zoo goed als grootpapa is niemand!"
Onstuimig omhelsde Victor den ouden
heer tot deze eindeljjk uitriep„Wat doet
ge nu? Waar blijft de eerbied?"
„Die vereenigt zich met de Helde", ant
woordde Victor. „Maar grootvader, nu in
ernst, wanneer kan ik Haldenberg over.
nemen?"
„Het contract met den directeur loopt nog
tot April van het volgende jaar", was
Haldensteins antwoord, „zes maanden van
te voren moet beslist worden, of het door
gaat of ophoudt".
Bucherer aan het „Berl. Tageblatt" o. m„
dat hg de deelnemers reeds vóór hun tocht
had gewaarschuwd voor een catastroof,
daar zjjns inziens de plaatsing van den
kleinen motor, die den grooten bg een
eventueel defect moest vervangen, groot
gevaar opleverde. Het gevaar zat namelgk
daarin, dat zoodra de ventilator stilstond,
die zooals men wset knalgas bevat, de
inhoud der kleine ballons door den venti
lator naar buiten stroomt en bg die uit
strooming beslist voor den kleinen ventilator
moest ontbranden, vooral omdat bg bet
aanzetten een ontstekingS7lam in de ontste
king slaat, die vlak bg de plaats, waar
het gas uit den venilator stroomt, is aan
gebracht. Hg hield het voor beslist nood
zakelijk den motor geheel met gebogen
jjzer te omgeven en dan nog een andere
bescherming aan te brengen van doorboord
blik of sterk jjzerdraad. Volgens de meening
van den ingenieur is zgn vrees bewaarheid.
Hg vermoedt dat onderweg de groote
motor defect geraakt is en toen de kleine
in werking is gesteld. Daarbjj ontbrandde
bet knalgas, met het gevolg dat een ont
ploffing plaats had.
De misdaad te Lichtenrade.
De Berlgnsche politie is druk in de weer
om de daders van den moordaanslag te
Lichtenrade te vinden. Zelfs de politie-
president is er geweest en heeft toen 1000
mark belooning doen uitloven voor een
aanwgzing, die de politie op bet goede
spoor kan brengen. Er zgn verschillende
personen in hechtenis genomen, maar weer
losgelaten. De Berlgnsche couranten ver-
toonen brokken uit dreigbrieven, die Kraatz,
de gewonde heereboer, ontving. De politie
heeft zelfs ontdekt in welken winkel het
briefpapier ia gekocht. Nu heeft de moe-
der van Kraatz een briefkaart gekregen
vol bedreigingen.
De gewonde is aan de betere hand en
gelukkig heett de faculteit alle hoop dat
hij het gezicht niet zal verliezen.
ENUKLANI).
De Engelsche suffragettes
zgn zeer voldaan over het feit, dat het
vrouwenkiesrechtentwerp door het Lager
huis in tweede lezing is aangenomen, al is
het ook voor eenigen tgd „opgeborgen".
„Wjj verblijden ons zeer over den voor
uitgang, dien het ontwerp heeft gemaakt"
zeide Miss Pankhurst, een der voornaamste
voorvechtsters van het vrouwenkiesrecht,
„on als het loopt zooals wij hopen en ver
wachten, dan ia er geen reden tot eenige
ongerustheid. Onze denkbeelden winnen
eiken dag meer veld".
Den 23en Juli zal te Londen in Hyde
Park een betooging van voldoening over
hat sacces van het vrouwenkiesrachtont-
werp worden gehouden. Er zullen twee
optochten worden gehouden in plaats van
één, en van 40 triounes zal het woord
gevoerd worden.
De blauwe reosl Engelsche bladen
hebben het bericht, dat de bekende
Engelsche rozenkweeker Alfred Smith in
High Wycombe, er na drie of vier jaren
„Neen dat is onmogelijk, zoo lang kan
ik Diet waehten", riep Victor.
„Hoe voortvarend is toch de jeugd 1 Maar
er bied zich een uitkomst aan. De directeur
Walden is lijdend: hij wenscht naar eene
badplaats te reizen en stelt voor een plaats
vervanger te benoemen. Ga er heen en zie,
hoe ge 't inet Walden klaar speelt; ik ben
bereid hem tegemoet te komen",
„O, lieve, goede, beste grootvader 1" Victor
draaide met den ouden heer in 't rond, als
wilde hij een vreugdedans uitvoeren.
„Zachtjes, zachtjesweerde deze af. „Wat
een manierenMaar boos was hij niethij
sloeg den kleinzoon zelfs voor, om vandaag
nog den gevolmachtigde over de zaak te
schrijven.
„Ik zal direct schrijven!" stemde Victor
toe. Maar Haldenstein verbood het, „Dat
zou een fijn stuk worden, ge waart in staat
om met gewone beleefdheidsvormen te
vragende zaak moet diplomatiek behandeld
worden".
Ook daarmee was Victor het eens en
vroeg den ouden heer, of hij niet met hom
eene wandeling ging maken, ten einde in de
noodige stemming voor den brief te komen.
„Wat verzin je nu weer 1 Bij dezen wind
en met mijn rheumatiek!"
„Ik ben zoo blij, zoo onrustig, ik moet naar
van voortgezette proefneming in is geslaagd,
een blauwe roos te kweeken. Hg heeft haar
den naam gegeven van „Lady Coventry"
De gruwel jjke moord op de
actrice Oora Crippen. Omtrent
dezen moord, wordt door de bladen het vol
gende meegedeeld:
Mevr. Crippen was een Amerikaansche,
32 jaar oud en 2 jaren geleden gehuwd
met den thans 50-jarigen dr. Crippen,
eTeneens Amerikaan, die in verschillende
plaatsen van Amerika de medische prak
tij k had beoefend en zich 5 jaren geleden
te Londen vestigde als tandarts, terwjjl hij
tevens in de New-Oxfordstreet een agen
tuur in geneesmiddelen had. Hg woonde
met zgn vrouw, die ook na haar huwelgk
bleef optreden als Belle Elmore, op een
villa op Hilldrop crescent. Den 2den Fe
bruari 1.1. deelde Crippen aan de kennissen
van zgn vrouw mede, dat zg op reis was
gegaan naar Amerika, waar zg verscheidene
engagementen had afgesloten. Aanvankelijk
geloofden men dat, maar toen men niets
van baar optreden daar hoorde en ook
niemand eenig bericht van haar ontving,
vroeg men Crippen weer naar haar, die
daarop mededeelde, dat zij aan boord van
een schip, op reis naar San Francisco, was
overleden. Ook dit werd geloofd, maar
men kreeg achterdocht, toen men vernam,
dat geen der bekende theaters in Californië
een engagement met Belle Elmore had
afgesloten. Haar vrienden gingen daarop
verder onderzoek doen, waaruit bleek, dat
noch op een der schepen tusschen Engeland
en Amerika, noch op die, welke dienst
doen tusschen de Amerikaansche havens
onderling na Januari een passagier onder
den naam Crippen of Elmore was ingeschre
ven. Ook te San Francisco, waar het
stoffeljjk overschot van mevr. Crippen,
volgens haar echtgenoot, in het crematorium
zou 7erbrand zgn, was daar niets van be
kend. Door een en ander was de ongerust
heid van haar vrienden zoodanig toegenomen,
zg op 30 Juni de politie met het verdwijnen
der dame in kennis stelden. Crippen, onder
vraagd, hield vol, dat zijn vrouw vertrokken
was en dat hij later bericht omtrent haar
overigden had vernomen, maar nadere
bijzonderheden waren niet bekend.
Den 9 Juli vertrok Crippen, zonder dat
iemand wist waarheen. Vermoedelijk is
hg in gezelschap van een dame, die als
machineschrijfster bg hem in betrekking
wag, Ethel Clara La Neve genaamd, 27 jaar
oud en geboren te Londen, heengegaan.
Na zgn vertrek deed de politie huiszoe
king in zjjn villa, maar daar werd niets
verdachts gevonden, evenmin als op zgn
kantoor in Oxt'ordstreet. Een nader onder
zoek evenwel, op de villa ingesteld, leidde
tot de ontdekking van een kelder, die
gedeeltelijk onder het huis en verder onder
den voortuin ligt. Er was niets in dien
kelder, maar toen men begon te graven,
vond men, 3 voet onder den grond men-
schelijke ledematen. De geheele kelder
werd daarop uitgegraven en zoo kreeg men
alle stukken van 't ljjk bijeen, dat, ofschoon
het reeds in staat van ontbinding verkeerde,
herkend werd als te zgn van mevr. Crippen.
De politie is thans ijverig in de weer om
Crippen, als vermoedelijke moordenaar van
buiten".
„Ga dan maar alleen; ik heb er niets
op tegen. Zoo pas aangekomen en nu weer
voort! Maar zóó zgn de jongeren!"
Bezigde Haldenstein dit woord op dien
toon, dan was hij in de beste stemming.
Victor wist, dat hij aanstonds den brief
zou schrijven. Daar het nog te vroeg was
om vader of grootmoeder een bezoek te
brengen, ging hij voor korten tijd uit.
Baron Haldenstein dronk den sterken
bouillon, dien de bediende hem iederen
morgen bracht, rookte daarna zijn Havana
en zette zich eindelijk nesr om zijn belofte
te vervullen.
De donkere schaduwen van het verleden
weken voor de blijde verwachtingen der toe
komst. Victor was verstandig en doortastend
en vol liefde en lust voor den landbouw.
Hij had tot nu toe het plan gehad om
eene groote reis van minstens twee jaar te
doen naar vreemde landen landen, ten einde
door een langer verblijf onder verschillende
volken zeden en gewoonten beter teleeren
kennen. De verandering kwam plotseling,
maar zeker was ze rijp overwogen en werd
ze niet te niet gedaan. Daarvoor kende
Haldenstein het karakter en de denkwijze
zijns kleinzoons genoeg.
Hij vertrouwde ook nog dat zijn hart vrij
zgn vrouw op te sporen. Tevens zgn ver
zoeken tot opsporing gericht tot de politie
in de voornaamste plaatsen van Amerika
en het vasteland van Europa.
OOSTENRIJK.
Johan Orth. Er gaan stemmen op,
dat „Johan Orth", alias aartshertog Leopold
Salvator van Oostenrijk, niet gestorven zou
zgn.
Een vriend van den onlangs overleden
Dnitschen baron Von Helfert beweert, dat
deze in geregelde briefwisseling met Johan
Orth was. Een zekere Renaux te Charleville
in Frankrijk woonachtig, verklaart, dat hg
op een reis door Zuid-Atnerika den aarts
hertog aantrof op het eiland Santiago, waar
hij een „estancia" gekocht had.
Steenhouwerswetje.
Hierover schrijft „Het Centrum":
Sinds eenigen tgd verluidde reeds, dat
het „Steenhouwerswetje" in de Tweede
Kamer geen onverdeeld gunstig onthaal
had gevonden.
Het thans verschenen Voorloopig Ver
slag maakt den inhoud van dit gerucht tot
zekerheid.
Wel vond het ontwerp van verschillende
zijden en op verschillende punten instem
ming en verdediging, maar velerlei waren
de bedenkingen en bezwaren.
Vooral de bedoeling der regeering, om
jeugdige en minder krachtige individuen
uit het vak te weren, was de groote steen
des aanstoots.
Aan het bedrjjf mocht zulk een zware
last niet worden opgelegd, en bovendien
niet aldus de vrjjheid van beroepskeuze
beperkt.
Een nieuw beginsel, meende men, zou
aldus in onze wetgeving worden binnen
gesmokkeld.
Of hier inderdaad van een nieuw be
ginsel kan sprake zgn?
Het werd in de atdeelingen betwist en
ons bedunkens niet zonder reden.
Maar aangenomen, dat bet hier inderdaad
zulk een beginsel gold, dan zou daaruit
nog geenszins volgen, dat het niet mag
worden toegepast.
Wcnneer ölgkt, dat een bepaald vak
voor jeugdige personen en meuschen van
een minder eterke constitutie moordend
is, dan kan zeker niet de bevoegdheid der
overheid worden ontkend, om hen van zulk
een vak verre te houden, of althans keuring
te vorderen.
En ten aanzien van het steenhauwersvak
zgn de statistische gegevens van een
treurige welsprekendheid.
Uit den aard der zaak wordt door de
wetgeving in 't algemeen en de sociale
wetgeving in :t bizonder de „vrgheid"
binnen zekere grenzen beperkt.
Maar hei standpunt, dat deswege die
wetgeving niet geoorloofd zou wezen, dient
reeds lang als overwonnen te worden be
schouwd, terwgl voorts herhaaldelijk bleek
afgezien nog van don principeelen kant
der zaak dat men zich tegen goede
was, en besloot onder de dochters van zijn
stand naar eene passende meesteres voor
Haldenberg te zoeken, opdat het oude
geslacht opnieuw zou opbloeien.
Beleefde hg dat nog, dan was dit ten
minste een vergoeding voor alles, wat het
leven hem had aangedaan; een vreugde in
zijn ouden dag.
Victor, die pas van zijn vriend uit eene
kleine stad met weinig schoonheid kwam,
schreed vlug eenige straten door. De tegen
stelling maakte hets vroolijk. Met spijt dacht
hij aan de eigenzinnigheid van zijn begaaf
den vriend, die in een zoo weinig aantrek-
kelijken werkkring wilde voortleven. Dan
nam hij de tram om naar het Grüneweld
to rijden.
.Hij dacht er over na, hoe het kwam, dat
zijn grootvader dikwijls voor stijf en koel
gehou<!on werd, wijl hij toch de beste mensch
ter wereld was. Gewis vergat hij, dat hg
zelf nog nooit in de omstandigheid was
geweest, om tegen diens plannen in te
moeten handelen, ook wist hij niet dat des
barons harheid het onheil met Gisela had
had veroorzaakt, waaronder het geheele
buis leed.
Joachim van Haldenstein was waarlijk
grootmoedig en tot hulp bereid, als men in
de lijn van zijn denken handelde, maar ook
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot aan den avond van 19 Juli
Zwakke tot matigen, veranderlijke wind.
Steeds betrokken lucht. Waarschijnlijk re
genbuien met onweersverschijnselen. Koeler.
sociale maatregelen ten onrechte beriep op
de belangen der industrie.
Beide kunnen zeer goed samengaan.
Doch in elk geval wege het zwaarste, wat
het zwaarst is.
Bg de in 't district R u u r 1 o o gehou
den stemming voor de Provinciale Staten
van Gelderland zgn op een kiezersaantal
van 5472 uitgebracht 4416 stemmen. De
heer J. B. Helmich (R.K.) verkreeg 2427,
de heer H. P. J. Bloemers (Lib.) 1989
stemsaen, zoodat gekozen is de heer J. B.
Helmich (R.K.)
Ongnletterden.
Van het in 1908 ingelijfde aantal man
schappen bij de militie, konden in de ver
schillende provincies lezen noch schrjjven:
Noord-Brabant 35 of 1,83 pOt.
Gelderland 27 1,31
Zuid-Holland 51 1,21
Noord-Holland 31 0,89
Zeeland 10 1,23
Utrecht 10 1,13
Friesland 25 2,11
Overjjsel 22 1,75
Groningen 44 3,73
Drente 24 4,33
Limburg 19 1,77
Aan het hoofd dezer ljjst komen dus
Drente, Groningen en Friesland, de drie
noordelijke, meerendeels liberale provinciën.
Opgedragen aan degenen, die steeds
kraaien, dat in de gewesten, waar het
„clericalisme" de overhand heeft, het volk
praetisch dom gehouden wordt. (L. K).
Nationale Huisvlijttentoonstelling.
Reeds werd door de bladen gemeld, dat
van den Keizer van Oostenrgk een zeer
uitvoerig en vriendelijk telegram door het
Bestuur der Nat. iHuisvlijttentoonstelling
te Scheveningen ontvangen werd, in ant
woord op zgne gezonden huldebetuiging.
Ook van de andere vreemde souvereinen
bleven bewijzen van belangstelling niet uit.
De Keizer van Rusland zond van Baltish-
port uit zijne beste wenschen voor de
tentoonstelling en van San Sebastiaan uit
kwam een woord van Koning Alfons van
Spanje, met een betuiging van vreugde,
dat Spanje zich hier had kunnen vertegen
woordigen.
Een beleefdheid aan onze Koningin.
De correspondent te Antwerpen van de
„N. Ct." schrijft:
Aan het schitterende banket, dat de
gemeente Antwerpen aan de leden der
Nederlandsch-Belgische commissie bg hun
bezoek aanbood, werd door burgemeester
De Vos de eerste dronk gewijd aan Ko
ningin Wiihelmina. Het is hier sedert
eenige jaren gewoonte, dat bjj een ontvangst
dén alleen. In alles hield hij vast aan de
oude gewoonten en veroordeelde nu nog, ge
lijk voor jareD, dat verfoeilijke streven naar
gelijkmaking in de maatschappijdat was
de schuld van alle onheilen.
In de dreven van het Grunewald drentel
de Victor doelloos rond, hoofd en hart vol
plannen voor de toekomst.
De lucht was helder, de wind suisde door
de boomen, deed top en tak buigen en wekte
het sap op tot nieuw leven.
Victor bevond zich to midden der natuur,
die hij bovenal beminde. Steeds vond hij
zooveel overeenkomst tusschen de schepping
en zijn gemoedsleven.
Heden vergeleek hij den zonneschijn, het
spel der witte wolkjes en der uitbottende
twijgen met wat er in hem omging Jeugdig,
zonnig leven hier en daarhoop op naderend
geluk; een streven naar ontwikkeling der
krachten bezielde bet al en bruiste in hem
hij had kunnen zingen en jubelen gelijk de
leeuwerik, die hoog in de lucht rondvliegt,
als znlk eene gave hem niet, tot steeds
vernieuwden spijt, onthouden ware.
Op een draai van den weg stond hij
verrast stil.
i Lun ii LI mm
(Wordt vervolgd.)
i 11 •- i-. ii _i ._i_i -i
