OOP
[EN
.R
eljflimeraiansknechts
mporteerde Wijnen
bij Wijk Heden.
tie Staten, f
E PRIJZEN.
dersknechts,
Zaterdag 25 Juni 1910
Zesde Jaargang.
DE CRANE,
Dit nnrnmer bestaat uit 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
GOES.
INI tot 2 JULI
3
folfaartsdijk, -
[rabbendrjke.
I
In
te Alleenverkoopers of
puders met voorraad.
Keukenmeid
No. n
- Oude Haven.
<lJi)ER,Goes
Verschijnt ellen MAANDAG-, WOENSDAG- a VSUMEHTOHD.
Nieuwe Zeeuwsche Courant
W. VAN OEVEREN.
C. F. VOGELAAR.
E. B. DUMOLEVN.
A. MOERDIJK.
J. A. v. ROMpU.
J. F. A. M. v. WAESBERGHE.
„TEGEN DE REVOLUTIE'
Vs van je vrinden moet je het
hebben.
UIT DE PERS.
Welk weder zullen wij hebben
BÜlIgHiAHD.
Liesvereenigmg 111
I en aandrang aan
w
O
o
Of
Innen en stemt
toes
)m DRIES Pz.
CKAM' Secret.
(A
O
TJ
O
a*
00
ischoenenfabriek, die Dames-,
ïinderartikelen maakt, zoekt
geven, hoeveel contanten aan
kunnen worden, waar rente
vordt, schrijven onder No. 263.
dit blad.
JEKKERVkrtrkgt, Oost-
'raagt door ziekte der tegen-
ken niet vereischt)
of later.
stond gevraagd
geruimen tijd werk.
W. F. VAN RIET Jr., Goes.
EVRAAGD
i tijd werk. Vakman zijnde
onnoodig aan te melden bij
JK, Huis- en Decoratieschilder.
lendrikskinderenstraat, Goes.
ivraagd
j
AN LIERE, 's Gravenpolder.
In leen in Schouwen en
egen onderpand van Effecten
g op billjjke voorwaarden.
rende kwaliteiten.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 10.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags,
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209. GOES.
Reclameberiehten 25 Ct, p. r, Bjj abonnement speciale prgs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meör 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ctj h contapt.
Zij die zich met ingang van I Juli
a.s op ons blad abonneeren, ontvangen de
tot dien datum verschijnende nummers gratis.
Zij, die zich met I Juli a.s. op de Nieuwe
Zeeuwsche Crt. willen abonneeren kunnen
voor zoover in Zeeuwsch-Vlaanderen woon
achtig, zich daartoe bij de volgende personen
aanmelden
Voor Oostburg en omstreken bij
dhr. CH. BUIJCK, Violetstraat.
Voor IJzendijke en omstreken bij
MICH. GROOSMAN-BOERJAN, Rozemarijn-
straat.
Voer Hoofdplaat en omstreken
bij dhr. F. F. HAMELIJNCK-BOONE. Kerk
straat.
Wegens den feestdag der
H.H. Apostelen Petrus
en Paulus, invallende op Woensdag 29
Juni a.s. zal de
in plaats van op dien dag, DINSDAG,
28 Juni verschijnen.
De verzending naar de buiten -gemeenten
zal iets later dan gewoonlijk geschieden,
opdat in het nummer van dien dag de
uitslag der herstemmingen kan worden
opgenomen,
Heeren Correspondenten wordt beleeid
verzocht van deze publicatie nota te willen
nemen. DE REDACTIE.
Voor de herstemming op Dinsdag
28 Juni bevelen wij dringend aan:
Voor Goes de heeren:
Voor Hulst de heeren:
„Tegen de Revolutie'' of „tegenover de
Revolutie het Evangelie" is een der leuzen,
waaronder de Coalitie te velde trekt tegen
het Liberalisme en Socialisme, wjjl zij beide
als kinderen der Revolutie be
schouwt.
Hoe moet die le-ze verstaan worden V
Zóó, dat wij in iederen liberaal, in eiken
socialist een soort Danton of Marat moeten
zien, of b.v. de liberale candidaten Elen-
baas en Kakebeeke als verkapte Jacobijnen
hebben te beschouwen, gereed om, zoodra
de kans schoon is, de gruwelen der Om
wenteling, de verschrikkingen der Commune
te hernieuwen Neen," lezer, zoo moet, zoo
kan bovenstaande leuze niet verstaan worden
W anneer wij het Liberalisme een kind
der Revolutie noemen het Socialisme
laten wg voor een oogenblik buiten be
schouwing dan bedoelen wij daarmede
op de eerste plaats een geestesrichting,
een systeem als zoodanig, zonder een
oordeel uit te spreken over de personen,
die zich aanhangers van het Liberalisme
noemen, t Is toch overbekend, dat niet
weinigen zich den. naam „liberaal" laten
welgevallen, zonder al de leerstellingen
van het liberalisme te kennen, maar die,
verlokt door den schoonen naam van
„vrgheid waarvan het Liberalisme de
paladijn en voorvechter heet te zijn, hunne
politieke belangen aan het Liberalisme
meenen te moeten toevertrouwen.
erv olgens, wanneer wij het Liberalisme
een kind der Revolutie noemen, willen wjj
daarmede geenszins beweren, dat het Libe
ralisme moet aansprakelijk worden gesteld
voorde uitspattingen en misdaden
der omwentelaars. Ook verbloemen wij
evenmin, dat de Revolutie ons toe val 1 i ge
voordeelen in den schoot heeft geworpen,
waarvan wij Christenen, en in engeren t)
zin, wij Katholieken, thans nog profiteeren.
Maar wanneer wij zeggen het Liberalisme
is het kind der Revolutie, dan bedoelen
wij daarmede, dat het Liberalisme als
staatkundig stelsel, als bepaalde
geestesrichting is opgebouwd uit
en gevoed door de beginselen, die
aan de Revolutie ten grondslag
liggen. Die beginselen, voortvloeiende
uit de leer van Hobbes, Locke, Rousseau,
Voltaire, kortom van de ongeloovige
wijsgeeren der achttiende eeuw, komen in
het kort hierop neerde loochening
van het bovennatuurlijk gezag,
de ontkenning van het bestaan
eener maatschap ji el ij fce rechts
orde, door God ingesteld, de ver
heffing van de menschel ij ks
rede als hoogste rechts- eng e-
zagsbron.
Uit die begrippen is de liberale
staat opgebouwd, aan die begrippen
daDkt de liberale vrijheid haar
naam en wezen.
Beide staan ljjnrecht tegenover den e hr is-
teljjken Staat en de christelijke
vrijheid, gelijk de bron der laatste: de
souvereiniteit Gods lijnrecht staat
tegenover de bron der eerstede souve
reiniteit der Rede.
Niemand minder dan de liberale oud-
minister Mr. Cort van der Linden heeft
daD ook naar waarheid gezegd, dat de klove
tussehen deze twee begrippen „niet toe
vallig is of oppervlakkig, maar
noodzakeljjk en reikend tot den
bode m". 3) Daarom heeft de oud-minister
Dr. A. Kuyper het Christelijk staatsbegrip
zoo juist geteekend toen h(j in November
1904 in de Tweede Kamer zeideW a n-
neer men eenmaal gelooft, dat
God er is, dat Hij bestaat en
werkt endat alle macht van
Hem komt, dan moet het vanzelf
spreken, dat een volk als volk,
en een Staat als Staat, ook
krachtens denwil en dekrachten
van dien God elk oogenblik be
staan en dat er dan ook in dien
Staat geen macht en geen bevel
kan zijn of het is aan den wil van
dien God onderworpe n." 3)
Dat Christelg k Staatsbegrip, zóó
opgevat, bij het Nederlandsche volk te doen
inwerken en het liberale staatsbegrip
terug te dringen van het politiek terreiD,
waarop hst schier vijftig lange jaren opper
machtig heerschte, ziedaar het doel, de
oorzaak en de bestaansreden
der Ooalitie. En daar nu dit doel niet
bereikt kan worden, zoolang niet de aan
hangers van het christelijk staatsbegrip de
leiding der zaken, of zooals men het noemt,
de macht in handeu hebben, trachten zij
mot alle geoorloofde middelen, die de wet
hun aan de hand doet, de verschillende
regeeringslichamen te bezetten met mannen
van beslist Christeljjkstaatkundige
overtuiging. Hierin steekt niets verkeerds,,
niets onbillijks en al wat onze politieke
tegenstanders schetteren over „macht, in
vloed, baantjes, het doel der coalitie", is
óf een bewijs van schromelijke onkunde óf
een bewgs van kwade trouw.
„Tegen de Revolutie", d. w. z tegen de
heillooze beginselen, waaruit het liberalisme
als systeem, als richting is opgebouwd,
ziedaar eene leuze, die wjj met recht en
reden mogen aanheffen mits juist be
grepen en goed verstaan wanneer wij
elkander willen aanvuren tot een onver
poosden strijd tegen hen, die God en Zijne
wetten willen sluiten buiten de politiek.
Trouwens, dat het liberalisme een kind
is der revolutie, wordt beaam i en toege
geven door alle eerlijke en overtuigde
liberalen.
De heer C. K. Elout, kameroverzicht-
schrjver van het liberale Handelsblad,
schreef het vorig jaar tijdens de Kamer
verkiezingen op de vraag, of een liberaal
rechts kan stemmen, het volgende
„Op zich zelve is dit voor den liberaal
eigenlijk geen kwestie. De Fransche
revolutie, op welke ideëelen bodem het
liberalisme staat, heeft niet haar kleinsten
triomf behaald door den Staat te
emancipeeren van pastoor en
dominee, door de suprematie der Rede
te proclameeren in dien zin, dat de Open
baring.... aan de Rede (werd)
ondergeschikt gemaakt en dat op
staatkundig gebied alleen de Rede
te beslissen kreeg 4)
In het bekende, indertijd druk besproken
geschrift „Wie zijn wij zelf" zegt de liberale
hoogleeraar Holwerda: „Wij liberalen z(jn
overwegend rationalistisch.
Onze geestelijke voorouders
zjjn vooral mannen als Voltaire,
Dideret en Frederik de Groot e.
Wij hebben altijd nog heel veel van g e-
w o n e Fransche vrijdenker s."
Het z.g. „politiek Christendom" waar
over onze liberale tegenstanders vooral
in verkiezingsdagen ach en wee roepen,
beschouwt prof. Holwerda als iets dat van
zelf spreekt.
„Geen menschelijke vereeniging", zoo
zegt hij op blz. 7 van bovengenoemd ge
schrift, „ook de Staat niet, kan bestaan
zonder zedelijke grondbegin
selen en iemand, die godsdienst heeft,
kan dien godsdienst niet van zijn zedelijke
begrippen en daarom ook niet van zgn doen
en laten als staatsburger scheiden. Als
eene regeering zijn hoogste, heiligste
zedeljjk-godsdienstige beginselen aantast,
dan zal hg als hij een man is, tegen haar
optreden en zich zeker niet om ons arm
zalig gedoe bekommeren van: foei, foei,
gij moogt den godsdienst niet vermengen
met de staatkunde."
Ten slotte zij hier aangehaald het woord
van Mr. P. A. Cort van der Linden
„De liberale partg(is) in haar
wezen een tak van den bree-
den-stroom van het rati onalisme 5)
(rationalisme wil zeggen: ieer van de sou
vereiniteit der rede.)
Deze citaten, die gemakkelijk met nog
eenige tientallen te vermeerderen zouden
zijn, laten aan duidelijkheid niets te wen-
sehen over.
Welke heillooze gevolgen het liberalisme,
dat echte kind der Revolutie, heeft gehad
voor Europa in het algemeen, voor ons
vaderland in het bijzonder en hoe het de
wegbereider is geworden voor het troetel
kind der revolutie, dat Socialisme beet,
valt na het bovenstaande gemakkelijk te
bevroeden. En dan durven de heeren
liberalen in verkiezingsdagen ons nog aan
boord komen met roerende verhalen over
hun liefde en eerbied voor den godsdienst 1
Wg kennen die liefde; zjj is als die van
de aapmoeder, die haar joDgen uit louter
liefde dooddrukt!
Maar als wij dan dit alles weten, dan
vragen wjj ons af hoe het mogelijk is dat
over het revolutionaire beginsel van het
liberalisme kan geschreven worden op
eene wijze als mijnheer B. deed in de
Goesche Courant van 23 Juni j 1. Want
inderdaad, hij die dat schreef, is óf
een kind in de kennis van de historische
ontwikkeling der politieke partijen, óf een
leuteraar, die de meuschen wat op den mouw
spelt en zijn eigen partggenooten het spoor
zóó doet bijster wordeu, dat zjj wanhopig
uitroepenmoeten wg nu met zuike argu
menten onze candidaten in de Staten
brengen
Wg zulien a.s. Dinsdag aan de stembus
de laatste krachtsinspanning aanschouwen
van het liberalisme hier in ons Goesche
land. Gelijk de boom, zoo ook de takken
Zonder beginselen, zonder grondslag, iD
zichzelf verdeeld,- vastgeklonken aan den
strijdwagen van den rooden veldheer, die
in 19U3 verklaarde schouder aan schouder
te staan met de adepten der revolutie, zal
het liberalisme in Zeeland trachten zijn
lekgeschoten schip drijvende te houden,
desnoods met behulp van de matrozen der
socialistische vloot.
Onze aanval zjj waardig, maar beslist!
Tegenover een leer, een stelsel, een richting,
die voortdurend onze heiligste goederen
bedreigt, is een krachtig, onverbiddelijk
optreden eisch van zelfbehoud!
Wij zgn overtuigd, dat de oude, beproefde
leuze: „tegenover de Revolutie het Evan
gelie" ook ditmaal de christelijke gelederen
zal begeesteren en ons voeren ter wisse
J) „Hoewel aan de door de Revolutie
veroorzaakte omwenteling de opruiming
der protestantsche Staatskerk en hun vrij
wording te danken viel, hebben de Katho
lieken nooit de beginselen der Revolutie
gehuldigd".
(Dr. H. J. A. M. Sehaepman. Een
katholieke partij, blz. 43.)
8) Mr. P. W. A. Cort van der Linden
„Richtingen beleid der liberale partij" Pa8- 4
3) Handelingen der Tweede Kamer,
zitting 1904'05, p. 540.
4) De Maasbode van 14 Mei 1909 „De
antithese".
5) T. a. p. blz. 3.
N.B, De verschillende spatieeringen zijn
van ons. (Red.)
Over de Vrijzinnig-Democraten zijn de
socialisten ook niet best te spreken.
In het „Weekblad", bijblad van „Het
Volk", zegt een zekere G. W:. S. het vol
gende
„Eigen beginselen ze wer
den opgeborgen tot tijd en
wijle hun toepassing noodza-
fc e 1 ij k zou b 1 ij k e n t e z ij n. Het
was bij de meest linksche de
mocraten dezelfde beginsel
verloochening, hetzelfde ver
raad aan eigen leuzen, als bij
de Liberale Unie".1)
Prosit, heeren Vrijzinnig-Democraten!
Prosit, Vrijzinnig-Democratische MiddeJ-
burgsche Couranti
Nummer van Vrijdag 24 Juni 1910.
De oplossing van het raadsel.
Onder dezen titel schrijft „Het Huisgezin"
over den verblijdenden uitslag der Staten
verkiezingen. De rechterzijde, de coalitie,
had uiterlijk alles tegen zich, zoo verze
kerde de linksche pers
Het Ministerie Heemskerk is een
ministerie van niets. Het doet niets
en het kan niets. Als men zegt dat
het een treurig figuur maakt, zegt'
men te weinig.
De christelijke coalitie is een aller-
gaartje, waarvoor het fatsoenlijk deel
van Nederland den neus optrekt. Ze
heeft geen eigen beginsel, geen pit,
geen fut. Ze is niets.
Bovendien was Dr Kuyper pas
afgemaakt en heeft de vrijzinnige pers
weken langhandenwringenden oogen-
verdraaiend gejeremieard over dezen
tollenaar.
Ten slotte was de Borromaeusency-
oliek een politiek fortuintje voor de
partijen van links.
Welnu, ondanks alles wat tegen
haar was, is de rechterzijde onver
zwakt, is zij versterkt uit den strjjd
te voorschijn gekomen.
Wie van de liberale zielkundigen
lost dit raadsel op?
Een onmachtig en niets uitvoerend
ministerie, een op onwaarheid en on
waarachtigheid gegronde coalitie, een
geschandvlekte leider, een compromit-
teerend geschrift uit Rome, en toch
wint de rechterzijde over de geheele
linie 1
Hoe is het mogelgk, dat de linker
zijde onder voor haar zoo zeldzaam
gunstige omstandigheden derechtsche
coalitie niet onder den voet geloopen
en het ministerie door een vernietigende
stembusuitspraak geen wenk gegeven
heeft om op te stappen
Hoe is hot nu toch mogelijk, vraagt het
blad. En liet geeft zelf het antwoord
Hoe dit mogelijk is
Wel eenvoudig hierdoor, dat de
meerderheid van ons velk met zijn
nuchteren zin zich niet tot dupe heeft
laten maken van het geschreeuw der
vrijzinnige pers en de vrijzinnige
sprekers.
Dat de meerderheid van ons volk,
Goddank nog christelijk, steeds klaar
der tot het besef kont, dat alleen een
christelijk bewind, een christelijke
regeering waarborgt tegen de toepas
sing der liberale beginselen en tevens
een waarborg is voor het behoud ea
de versterking der christelijke begin
selen in de wetgeving en in het
maatschappelijk leven.
In onze dagen van dreigende ver
slapping en verflauwing is het een
moedgevend verschijnsel, dat de meer
derheid zich steeds beslister voor een
christelijk bewind uitspreekt.
Een vingerwijzing heeft de Regeering
niet noodig. maar een voldoening zal
het voor haar zgn te kunnen consta-
Verwachting tot aan den avond van 25 Juni:
Zwakke tot matigen wind uit Westelijke
richtingen. Zwaar bewolkt. Waarschijnlijk
enkele regenbuien. Dezelfde temperatuur.
teeren, dat haar streven opnieuw op
zoo duidelijke wijze door het kiezers
korps is goedgekeurd en bekrachtigd.
Dat het bij de herstemmingen onzerzijds
tot nóg grooter krachtsontplooiing kome
en nog steviger grondslag worde gelegd
voor nieuwe overwinningen, wenscht het
blad, en wij onderschrijven zgn wensch ten
volle.
l'OKIlblL,
Het Portugeesehe kabinet heeft zijn
ontslag aangeboden. Dit staat in verband
met de knoeierijen aan de groote land-
credietbank. De directeur der bana, Luciano
de Gastro, de man die geknoeid beeit, is
leider der regeeringspartij in het parlement.
De regeering was vaa hem afhankelijk, en
hij had de regeering noodig om zichzelf
te beschermen daarom heeft hij het kabinet
aangespoord te blijven en het parlement,
waarin de oppositie zich hevig begon te
roeren, te ontbiinden. De regeering heeft
dat willen doen, maar de koning heeft het
geweigerd. Waarschijnlijk is de koning zoo
rechtvaardig en verstandig opgetreden, wijl
hij begreep dat toegeven aan de regeering
in deze de republikeinsche strooming, zou
verergeren en het droeve lot van zijn
vader heeft hem het gevaar daarvan doen
inzien.
ITALIË.
De Belgische maatschappij, die een haven
van Rome naar Ostia wilde aanleggen,
waardoor Rome zeehaven zou worden, heeft
zich plotseling teruggetrokken, zeggende,
dat de doktoren de gezondmaking van het
koortsgebied om Ostia voor onmogelijk
hebben verklaard. Er zal nu een spoorweg
worden gelegd.
Een processie onder bescher
ming van militairen. Nadat de
anti-clericalen onlangs te Rome een groote
straat betoging gehouden hebben, is nu door
de Katholieken Zondag een proceseie ge
organiseerd.
Met verscheidene muziekkorpsen en vele
vanen zijn zij naar 't Vatikaansch stads-
gedeelte getroken. Ook vele Romeinsche
patriciërs en dames van den hoogen adel
namen aan de processie deel.
De pogingen van de anti-elerikalen, om
de katholieken, die „leve de Paus" riepen,
te verstrooien, mislukten, daar de katho
lieken door militairen geëscorteerd werden.
ÖCITSCHLAHil).
De ongesteldheid van den Duit-
schen Keizer. De Parijsche Doctor
Doyen verklaarde in een interview aan de
„Matin", dat, al moge de ziekte van den
Duitschen Keizer niet ernstig zijn, er toch
een groot gevaar zou zijn, indien de ge
nomen maatregelen zouden falen om den
vooruitgang van de ziekte tegen te gaan.
Hij is van meening dat bij een patiënt
als de Keizer en van diens ouderdom, de
kansen voor generaliseering van de ziekte
grooter zijn en hij is overtuigd dat eene
andere behandeling aangewend moet worden.
De overstroomingen. In Ober-
Ammergau is de overstrooming nu voorbij.
Zondag zijn de Passiespelen vertoond en
men hoopt binnen een paar dagen alle
sporen van den watervloed te hebben ver
wijderd. De burgemeester heeft door Reuter's
Bureau het buitenland laten bedanken voor
zijne belangstelling.
Door het breken van den Iller-dijk is
Zondag de geheele stad Ulm (Beieren)
overstroomd. Uit Munchen werden treinen
met soldaten gezonden om de inwoners te
helpen.
De Rijnwaterval te Schauffhausen levert
thans door den overvloed van water een
buitengewoon grootsch schouwspel op. Uit
Zijrich, Bazel ën St. Gallen kwamen vele
gezelschappen in automobielen om hem
te zien.
