□eMalta
in HENBSl
No. 61
Donderdag 26 Mei 1910
Zesde Jaargang.
ELBURG.
Ibriek.
halve flesschen.
KOOF
B0E5ENMEKSTBHD
Vuschijnt eiken MAAHDAG-, WOENSDAG- in NUMUM.
i~N N ËTN L A N D
E ASPERGES
listening Brussel 1910.
Ie Oproeping.
Straatklinkers,
HUUR:
SWEERD.
KOOF
Iime Schilders
Boerenknecht
s
R-DIENST
Hburg-Vlissingen.
er t r e k
v'oensdagmi-ldag
|U R G, Vrijdagmiddag.
fEN, Vrijdagavond.
[Vlissingen en Middelburg
Goes bij P. M. van Waarde.
lm verkrijgbaar
eigen teelt,
laar volgorde bij
E. DE JONGE,
lerseke „Zoute."
|is per Spoor 2le.Klasse.
17 Juni a. s.
Irograrama eu tarief aau
SCHRIJVER,
in Zeelandia te Goes.
leuhare Lagere School te
Joes) wordt gevraagd een
oven het wetteljjk minimum.
Juni a.s. aan den Burge-
lij partijtjes
per duizend,
IJNHOUWER, Goes
[geheel vrij bovenhu's. bev.
Suite lort bal Cutkleine
Icoof. Keuken, en 3 Slaap-
jieu boller; óór eu achter
lit. a f 3.50 per «'eek, te
C. DE BESTE Az., West
Koes.
BOUWTERREIN ie Wp.
<leu opzichter\au den Fruit-
lengten en dikten
Klokstraat C 160.
Gebr. DE JONGE.
tweejarige
bij HYP. TEMMERMAU,
Hoofdplaat (Hoogawegj
noodigd een
eiken, bjj J. UITERUOEVE
kerke.
Binnensehilderwei k te Goes,
idresseoren aau ANTUINE
Mr. Schilder te Middelburg'
e Goes bij WATTEZ en VOS.
kte van den tegeuwoordigefli
lagd
SMITS, Nieuwe Kraajjert,
ikerke,
Abonnementsprijs p. 3 'maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers 5 cent, dubbele bladen 10 cent.
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoorfsfraat C 209, GOES.
Reclameberiehtcn 25 Ct. p. r. Bij abonnement special® prijs,
Advertentiën van 15 regels f O.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerekend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, k contant.
In de dagen, die aan de Ver
kiezingen voor de Provinciale
Staten voorafgaan, zullen zoowel
ADVERTENTIËN als INGE
ZONDENSTUKKEN, die niet
inet den waren naam van de(n) in
zenders) zijn o n d e r t e e k e n d,
door ondergeteekenden NIET
worden aanvaard.
De Directie en Redactie
der N. Zeeuwsche Courant.
BELGIË.
Enquête of Eereraad.
't Wordt al meer en meer duidelijk, dat
men de campagne over de decoratie-
quaestie tracht uit te spinnen tot een
veldtocht tegen de gansche Rechterzijde.
Niet slechts dr. Kuyper moet worden
getroffen, maar ook het ministerie en de
coalitie.
Deze toeleg straalt duidelijk door in
de redevoeringen en pisbeschouwingen,
welke van Links komen.
En zonderling doet daarbij aan, dat,
gelijk ook het Huisgezin opmerkt, eener-
zijds wordt beweerd, dat de Rechterzijde
met dr. Kuyper door dik en dun gaat en
van den anderen kant den Reehtschen
leden der Kamer wordt verweten, da.t
zij di-. Kuyper met geen enkel woord heb
ben verdedigd.
Ons dunkt, dat men Rechts volkomen
correct handelt, door zakelijk en objec
tief te blijven, niet op de dingen vooruit
te loopen, en geen wedijver in politie-
ken hartstocht te houden niet de heeren
van Links. t
Zij kunnen kalm het onderzoek, in wel
ken vorm dan ook, afwachten.
Van partij-politiek in den benepen zin
des woords moet de „zaak" vrij wor
den gehouden, en ook daarom is aan
een eereraad de voorkeur te geven.
Maar van den anderen kant lijkt het
nog de vraag, of de heeren der Linker
zijde in hun hart wel zoo erg begeerig
zijn naar het toestaan der enquête, waar
naar zij zoo hevig verklaren te verlan
gen.
Wellicht is (lie verklaring niet vreemd
aan de bedoeling om eens flink van leer
te kunnen trekken, indien het voorstel,
gelijk zij met zekerheid verwachten wordt
verworpen. (Centrum.)
FKANKKIJK.
Mooie toestanden in Frankrjjk toch 1
Bepaalt heel fraai
De onderwijzersbond van Lot-et-Garonne
geeft weer eens een staaltje van de onbe
schaamde neutraliteitsschennis der openbare
onderwijzerswereld. In zijn laatste vergade
ring heeft hjj volgenden cynieken wensch
uitgesproken: „dat bjj het eindexamen
lagere school het kind eenige onderwerpen
zou opgegeven krijgen waardoor het zou
laten blijken in wetkeD geest het opgevoed
is voor de vervulling van zijn plicht als
bewust en vrij man en burger.
Dus laat het kind doorschemeren dat het
geloovig is, dan komt het-op het zwart boekje
en krjjgt denkeljjk niet het diploma, dat hem
den strijd om het bestaau minder zwaar
moet maken.
Zuster C a n d i d e. De Parijsche „Croix"
bevestigd het bericht door onzen Pran-
schen correspondent reeds medegedeeld
dat zuster Candide al verscheidene jaren
geen deel meer uitmaakt van eenige gods
dienstige cogregatie.
Verder zegt het blad nog: Wij behoeven
zuster Candide niet te verdedigen, die van
den Godsdienst slechts de kleeding had
zij behoort tot geen enkele geestelijke orde.
Wel heeft ze deel uitgemaakt van de orde
der zusters van St. Anna van Feugerolles,
waarvan de leden slechts geloften afleggen
vojr een jaar. Zuster Candide heeft des
tijds haar gelofte niet vernieuwd, zoodat
zij van toen af geheel vrij was- Om de
meuschen te misleiden, had ze de kleeder
dracht der geesteljjke orde behouden. Het
is ons, zegt de „Croix" ten slotte, dus
volstrekt niet pguijjk over haar te spreken.
(„De Tijd")
De uitslag der Belgische verkiezingen is
zeer bevredigend. Het „H. v. A." meldt:
De meerderheid der katholieke partij
in de Kamer zal minstens 8 stemmen
Zij kan tot tien klimmen doch dat is
niet zeker.
Leve het katholieke landsbestuur.
Zoo is dan de stormloop, door de „vrij
zinnigen" en socialisten op het ministerie
beproefd, met kalme kracht afgeslagen.
Alleen wie liberale Belgische bladen leest
kan zich voorstellen, hoe er gestreden werd.
De „Petit Bleu" bevatte Zaterdag een
artikel over W o e s t e, waarin van dezen
katholieken Staatsman werd gezegd dat hij
aan zijn land meer kwaad heelt gedaan
dan een epidemie, wijl hij het geweten van
heel een volk heeft gesmoord.
En een ander liberaal orgaan had in
misselijke spotternij een litanie vervaardigd.
Kiezers ontfermt u onzer, Kiezers
hoort on9, Kiezers verhoort ons.
Kiezers stemt voor ons.
Burgers, die vrjjbeid en welvaar
wilt
Stedelingen, die bezwijkt onder de
belastingen
Boerenmenschen, die slaven zijt van
pastoor en kasteelheer
Werklieden, die voor de kiesbus
slechts het vierde van een Belg zijt
Staatsbedienden, trekhonden van de
Gouvernementskar, aan wie nu vijf
en-twintig jaar niets anders dan de
afval van het festijn der geestelijkheid
wordt voorgeworden
Slaven van den veratandelijken
arbeid, kantoorbedienden, proletariërs
met kol en machetten, voor wie nog
steeds geen werkregeling, geen wette
lijke bescherming bestaat
Belgen, allen, die wilt dat Uw Natie
eindelijk den rang inneune, dien zij
bekleeden kan met de natuurlijke voor-
daelen waarover zij beschikt en met de
kracht van intelligencie en van Arbeid,
die haar bevolking kan ontwikkelen...
Menschen, die vrij denken wilt, die
vrij spreken en schrijven wilt, die vrij
ademen wilt in Uw land
Stemt voor ons. Stemt voor ons.
Stemt voor ons.
Van de klerikale overheerschiDg, ver
lost ons.
Van de slavernij van Rome, ver
lost ons.
Van de tyrannie der priesters,
verlost ons.
Van de klerikale regeering, die België
een kwart eeuw heeft tegengehouden
op den weg van den vooruitgang.
Die ons land geknecht heelt en
verarmd.
De kiezers hebben antwoord gegeven op
deze profanaties en leugens en een duidelij k
antwoordt ook.
Laatste bericht,
Brussel is onveranderd gebleven, derhalve
ziet er de samenstelling van de nieuwe
wetgevende Kamer aldus uit85 katholeken,
1 onafhankelijke, 44 liberalen, 35 socialisten
en 1 daensist. In het oude parlement waren
de zetels als volgt verdeeld 87 katholieken,
43 liberalen. 35 socialisten, 1 daensist en
de meerderheid der katholieken bedraagt
dus nog zes stemmen.
KJSGBLANI)
Koning George V heeft ter gelegenheid
van zjjn troonsbestijging gedeeltelijke
kwijtschelding van straf toegestaan aan
alle gevangenen in het Vereenigde Ko
ninkrijk. De kwijtschelding varieert tusschen
een week en drie maanden, naar gelang
van den duur der opgelegde straffen. Van
alle stallen onder de drie maanden, tegen
soldaten en matrozen wegens disciplinaire
misdrijven geëischt, wordt eveneens gratie
verleend. Geen wonder dat Zjjne Majesteit
zich behalve tot deze gebruikelijke daad
van clementie ook genoopt gevoelde
tot het richten eener ep zeer warmen toon
gestelde proclamatie aan zijn volk. De
nieuwe souverein verklaart daarin, dat de
stem van zjjn valk, getuigde van toege
negenheid, liefde en eerbeid voor de na
gedachtenis van zijn dierbaren vader, die
in alle deelen van het Britsche rjjk klinkt,
en de betoogingen van het publiek, voor
namelijk die in de hoofdstad bjj de over
brenging van zjjn vader naar diens laatste
rustplaats, en de roerende wijze, waarop
de groote menigte van zijne hem bemin
nende onderdanen geduldig en eerbiedig
de gelegenheid afwachtte om een laatste
hulde aan zjjn nagedachtenis te brengen,
hem en zjjn geheele familie diep getroffen
hebben. „Het zoo plotselinge en onverwachte
verdriet mocht al overstelpend zjjn", zegt
hg, „de gevoelens, die daardoer wakker
zijn geroepen, deden mg zien, dat het
geleden verlies een gemeensshappeljjk ver
lies voor mg en mjjn volk is. Ik put er
moed uit, om hoopvol de toekomst tegemoet
te gaan, sterk in mjjn geloof in God en
vertrouwen in mjjn volk, vol liefde voor
de wetten en de constitutie van mijn
geliefd land."
Vol liefde voor de constitutieZal de
koning het met deze constitutie vereenig-
baar achten den strijd tusschen de beide
groote politieke partgen in dier voege op
te lossen, dat den lords het veto-privilege
of de veto-aanmatiging ontnomen wordt
Ziedaar want langzamerhand begint de
politiek hare rechten te hernemen de
vraag, die wederom aan de orde van den
dag komt. 's Konings geliefde Iersche
onderdanen hebben elkander gisteren te
Cork geducht afgeranseld om politieke
beweegredenen, uit onderlingen haat wegens
hun al of niet medegaan met de taktiek
der regeering tegenover het Hoogerhuis.
Het waren de aanhangers van Redmond
de nationalisten en die van O'Brien,
den leider der dissidenten. En de hand
tastelijkheden waren van zóó ernstigen aard,
dat eeD twaalftal personen naar het zieken
huis gebracht moesten worden. Cork is de
groote veste der partjj van O'Brien en
Redmond's bezoek aan de stal had aan
leiding gegeven tot de vechtpartij.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 24 Mei.
Enquête-voorstel Troelstra.
In deze belangrijke zitting de tribunes
waren ook nu weder stampvol waren
hoofdzakelijk leden van rechts aan het woord,
n 1. de heeren Lohoian, De Stuers, Colijn,
Loeff, die allen kritiek uitoefenden op de
bekende enquête-rede van Mr. Troelstra.
Het betoog vooral van den heer Lobman was
van groote beteekenis. Hier toch was ivmand
aan het woord, die in geen enkel opzicht
kan genoemd worden een „slippendrager"
van Dr. Kuijper, die integendeel in vele
punten geheel anders denkt dan de leider
der anti-revolutionaire partij. Desniettegen
staande brandmerkte de bekwame, energieke
afgevaardigde voor Goes met zeldzame
vrijmoedigheid al wat er kleinzieligs, hatelijks
en onoprechts school in de pogingen van
Troelstra en de linkerzijde om Dr. Kuyper
door een parlementaire enquête af te maken.
De vinnige onderbrekingen van links tijdens
de rede van den heer Lohrnan bewijzen
dan ook, dat wat hij zeide, raak was. Hoe
zeer ook de leider der Christelijk Historische
tractie het verstaat in zijne bewooidingen
en lrazeu steeds het aristocratisch c.cuet
van den edelman te leggen en geheel zijn
optreden de uitdrukking is van Horatius'
woord „Odi profanuui vulgus' IJ weet hij
daarom niet minder krachtig en scherp te
zijn, waar het noodigis de zzeep der satyre
te gebiuiken, vooral waar zooals hier, min
nobele praktijken van (len tegenstander tot
een krachtig verweer nopen. Terecht zegt
de Kamercorrespondent van „De Maasbode"
„het zal dan ook diepen indruk gemaakt
hebben dezen nobelen grijs iaud met zoo'n
overtuiging te zien optreden ter verdediging
van een staatsman, van wien zooveel hem
scheidt en van wien hij moest erkennen
dat deze zich aau slordigheden heeft schuldig
gemaakt." Thans laten wij in het kort volgen
het door bovengenoemde heeren gesprokene.
De heer DE 8AVORNIN LOHMAN
(weder hersteld) deed opmerken, dat men
hem op bet ziekbed van de vorige week
een staatsrechterlijke operatie heelt doen
ondergaan. Hij waardeerde, dat de heer
Vaa Veen zijn nota heeft durven verdedigen
tegenover al dio afkeurende kritiek. Sprekers
motief bij het stellen zijner nota is nimmer
de vrees voor een onderzoek geweest. Nog
vóór de zaak in de Kamer kwam heeft de
heer Idenburg hem over de instelling eener
particuliere commissie gesproken. Spr. criti-
seerde de felle redevoeringen van de heeren
De Beaufort en Van Doorn als hoogst
onrechtvaardig. De minachtende wijze,
waarop die afgevaardigden zich over een
staatsman van beteekenis hebben uitgelaten
o a. door te zeggen „ik wil niet langer in
het slijk wroeten" heeft spreker ten diepste
gegriefd. Iets dergelijks heeft spreker in
eigen kring nooit gehoord. Maar, wat ook
gezegd moge zijn, dr. Kuyper zal blijven de
geestelijke voorganger, al achtte ook spreker
het verkeerd, dat hij tijdens zjjn minister
schap tevens beheerder van de partijkas
was. Spr. noemde 't een schande, iemand
te verdenken zonder eenig bewijs. In deze
Kamer meent men, indien 't dr. Kuyper
geldt, alles te mogen zeggen. Dat is grievend,
't Gevolg echter zal hiervan zijn dat dr.
Kuypers volgelingen meer en meer ervan
overtuigd zullen worden, dat Kuyper niet,
zooals van de linkerzijde word beweerd, de
natie heeft gesplitst, maar dat hij 't juist
geweest is, die het door liberalen afgescheur
de deel der natie tot eenheid heelt weten
te brengen Spr. schreet De Beaufort's
venijnige taal toe aan Kuyperhaat, omdat
de liberalen overwonnen zijn en de haat
van Troelstra komt van de beteugeling der
anarchie in 1903. Men had over den af
wezigen Kuyper niet zoo mogen spreken.
De leden der Kamer hebben over elkander
geen controle uit te oelenen en het enquête
recht mag niet misbruikt worden.
Spreker heeft, toen hij tot het instellen
van een Eereraad adviseerde, niet gedacht
aan de mogelijkheid van een enquête en
ook thans hield hij vol, dat deze juridisch
hier niet oirbaar is, wijl een bepaalde
zaak maar niet een persoon, aan een enquête
kan worden onderworpen. In de Memorie
van Toelichting van de enquête wet staat' dit
uitdrukkelijk vermeld. Hoewel tegen Kuy
per geen enkel bewijs is aan te voeren en
alles enkel op vermoedens berust, gaat men
zelfs reeds zoover door te beweren, dat de
Regeering, door Kuyper in de Grondswets-
oommissie te benoemen de Kamer een slag
in het gezicht haelt toegebracht. Wat blijft
er, riep spreker met stemverheffing uit, hier
op zoo n wijze over van humaniteit en objec-
tieviteit Immers niets niets 1
De heer ROODHUYZEN interrumpeer
de: „Windt u maar niet zoo op" en de
heer Schaper riep: „Aanstellerij!"
Spreker verdedigde voorts breedvoerig
zijn in zijn nota aangenomen standpunt
oai ten slotte tot de conclusie te komen,
dat uit alles blijkt, dat 't er om te doen
is om den gehaten Kuyper te verwijderen.
Ondanks het geweldig geschreeuw dat aau
de linkerzijde zal opgaan, hoopte spr. dat
Troelstra's enquête voorstel zal worden
verworpen. Want het zou hem ten zeerste
grieven, als voor de eerste maal het enquête-
reent misbruikt werd jegens een man ais dr.
Kuyper.
De heer DE STUERS meent dat in het
requisitoir van „Procureur-Generaal Troel
stra" tegen dr. Kuyper veel overdrijving
is te vinden. Hij was kwistig met groote
woorden en heeft even kwistig, te ruim
zelts gewerkt met anonieme courantarti
kelen.
Verband tusschen giften aan de partijkas
en de verleende decoratie is niet bewezen
en zal nooit bewezen kunnen worden.
Bljjft een tweede feit, het aansporen tot
verdienstelijke daden, om voor een deco
ratie in aanmerking te kunnen komen. Is
dat zoo strafbaar of laakbaar Spreker
wgst er op, dat hier te lande een specialen
in&daille wordt uitgereikt voor schenkin
gen aan musea. Het buitenland b.v. En
geland gaat nog verder en neemt ver
dienstelijke personen op kunstgebied in
den adel op. Spreker ziet in het in
vooruitzicht stellen door een minister van
een onderscheiding vopr eea nationalen daad
niets verkeerds. Hij g.iat zelfs verder en
beweert dat dit stelsel in onze wet geijkt
is, blgkens hetgeen, bjj de instelling van
de Oranje Nassauorde, in de memorie van
toelichting is gezegd.
Na de pauze werd aangenomen met 58
tegen 11 stemmen het wetsontwerp houden
de nadere bepalingen ter bescherming van
trekhonden, waarna het debat over het
enquête-voorstel Troelstra werd voortgezet.
De heer Oolgn verdedigde de antirevolu-
tionnaire partjj nadrukkelgk tegen de
beschuldiging als zou die partij zich innerljjk
bewust zjjn, dat dr. Kuyper niet zoo on
schuldig uitgaat als zjjn vrienden hoopen.
De antirevolutionnaire partjj heeft geen
oogenblik gedacht de fouten van dr.
Kuyper te bemantelen en zjj erkent, dat
ook dr. Kuyper in deze zaak gefaald heeft
en te kort is geschoten aan omzichtig
heid, beleid en tact.
Welk weder zullen wij hebben
Verwachting tot den avond van 26 Mei.
Meest matige Noordelijke tot Noord-Ooste-
lijken wind. Licht tot halfbewolkte lucht.
Droog weer. Weinig verandering van tempe
ratuur.
De anti-rev. partij had eveneens gaarne
gezien dat dr. Kuyper bjj zjjn verdediging
in de Kamer grootere zorgvuldigheid haddo
betracht. Maar tegenover dit alles staat
dat nadat dr. Kuyper inlichtingen had
verstrekt, het bij de partjj vaststond dat
hjj volkomen te goeder trouw was. Do
stellige overtuiging voorts dat bij dr.
Kuyper van innerlijk verband tusschen de
ontvangen gift en de verleende decoratie
geen sprake was en die overtuiging heeft
de zoo aangevallen houding der anti-rev.
partjj bepaald. Zoolang het vertrouwen der
partjj in dr. Kuyper ongeschokt bleef,
moest elk onderzoek door hem niet verlangd,
voor de partij cnavnnemeljjk blijven.
Voor ons zeide spreker is dr. Kuyper
nog iets meer dan voorzitter der Kamer
club, dan partjjleider on staatsman. Maar
hjj is bovenal geestelijke leider, 40 jaar
lang van een groot deel van ons volk,
een man voor wien de A.-R. partjj groote
waardeering heeft, welk gevoel voorschrijft
geen ongevraagd onderzoek op te dringen.
Daarbjj is de A.-R. partjj overtuigd, dat
politieke nevenbedoelingen den grondslag
van een enquête-voorstel vormen, De heer
Loeff schreet Troelstra's optreden thans tegen
dr. Kuyper toe aau het optreden van dr.
Kuyper tegen de werkstaking in 1903.
t) „Ik heb een afkeer van het profane
volk".
Kamerverkiezing Helmond.
Volgens „Het Huisgezin" worden voor
de vacature Regout (behalve dr. H. Poels),
nog als candidaten genoemd de heeren H.
C. A. de Block, majoor der infanterie te
Arnhem, dr. J. C. van der Hagen, insdec-
teur der Volksgezondheid te s Hertogen
bosch, J. C. E. Slotemaker, directeur der
directe belastingen, invoerrechten en accijn
zen te Amsterdam en mr. I. A. Swane,
advocaat procureur te s Hertogenbosch.
Volgens „Het Centrum" zou er sprake
zijn van een werkman candidatuur voor
deze Kamer vacature.
Wij kunuen dit lijstje nog aanvullen met
de vermelding dat van invloedrijke zijde
voor de candidatuur zal aangezocht worden
de oud-minister Nelissen. Of laatsgenoemde
een eventueele candidatuur zal aanvaarden,
leek onze zegsman twijfelachtig.
Nader kunnen wij melden, dat de oud-
Minister Nelissen, bij wien van invloedrijke
zijde pogingen werden aangewend om
hem te bewegen een eventueele candidatuur
voor de Tweede Kamer in het distrist
Helmond te aanvaarden, vaor deze betrek
king niet in aanmerking wenscht te
komen. De Tijd.
Men zegt dat mr. Tydeman, aangezocht
om op te treden als commissaris-generaal
der Brusselsche tentoonstelling, wegens
drukke ambtsbezigheden dlarvoor bedankt
heeft.
Bij gelegenheid vanhet Koninkljjk bezoek
aan Haarlem en Amsterdam zal een zeker
aantal ridderorden verleend worden aan
ingezetenen dier gemeenten.
De waarnemende burgemeester van Den
Haag heeft als hoofd der politie den inspec
teur Van Rossem, wegens hardhandig op
treden en gemis aan tact tegenover den
journalist Van Raalte een straf opgelegd,
waartegen hij in beroep kan komen bij de
commissie van advies,
Uit den Haag.
De katholieke Kamerleden,
De leden der katholieke Kamerclub
hielden voor den aanvang der Kamerzitting
van Dinsdag een beraadslaging over de
door hen te volgen gedragsljjn inzake het
voorstel-Troelstra.
Door de politie uit Gorinchem is ge
vankelijk naar Dordrecht overgebracht de
16 jarige varensgezel J. W. 3 verdacht
van verduistering van rijwielen te Rotter
dam en te Middelburg en van diefstal van
parapluies te Gorinchem.