esten of naboenen. Oe gevangenen van den Czaai. No. 57. TWEEDE BLAD. NIEUWE ZEEUW SC HE COURANT. Zaterdag 14 Mei 1910. PP1J i- GOES. Co., (URG. iftelijkc garantie, open. Lange Burg C 89- ouranf aan £ESS VING, Zwolle h St.". gt bladmetaal, r glanzend, ndhondend in heele ver- irpakking OEN. iMtlUri Het lot van Finland. FEUlUETQrt UIT DE PERS mes in het Filiaal. je machines behoeven ^eene aanprijzing, jj verzoeken slechts op te letten, dat ze ^in het juiste adres gekocht worden. N- beloond. NG RIJWIELEN ÜTHANDEL. Het is onzen lezers bekend, dat Finland gedurende den Rusaiseh-Japanaehen oorlog een schijnbaar welgeslaagde poging deed, om het zware Russische juk af teschuiden. Eens hebben zij daarna hunnen genei aal gouverneur per schip naar Rusland terug gezonden en Scheumaun, de moordenaar van den generaal-gouverneur Badrikoff, werd een afgod vaD het Finsche volk. Finnen waren het, die het grootsche plan der revolutionairen ondersteunden, om den Tsaar aller Russen met één slag zijne drie krachtigste militaire steunpunten te ontne men Sepastopol, Kroonstad en Sweaborg. Dan wilden zij, door 'e overblijfselen der vloot ondersteund, St Petersburg omsin gelen, de kanonnen op Peterhof, het paleis van den Tsaar, richten, om zoo de heer schappij te verkrijgen over het geheele land. Het plan mislukte omdat, het oproer in Sweaborg, het „Gibraltar van bet Noorden", te vroeg ui brak, wat de Finnen gebruikten om tegen Rusland op te staan Ook dat beeft den revolutionairen geschaad. Toen concentreerde men van St. Peters burg uit de geheele kracht tegen Sweaborg en de muiters waren gedwongen zich over te geven. Dat werkte weder verlammend op de oproerige beweging in de andere deelen van het uitgestrekte rgfe. Naderhand kreeg de Russische regeering nog een andere onaangename boodschap uit Finland en wel den 23 Juli 1906 uit Wiborg. Zooals bekend, was den 30 October 1905 bet beroemde manifest van deD Tsaar ver schenen, waariD de invoering van een Russisch parlement en de bewilliging van eene grondwet beloofd werden. Nu zou in Rusland de dag der vrgheid aanbreken, nu zou de willekeur der auto cratie gebroken en aan de stelselmatige onderdrukking van het volk een einde worden gemankt, Do moesjik boer zelfs de verarmde hoofdfactor van het Russische reuzerrgk, droomde van verlossing, van een eigen akker en een schuldvrjj dak boven zjjn hoofd. Op de slagvelden van Mandsjoerge en in de Japansche Zee was het bankroet van het oude regime voleind. Nu wilde het volk meewerken aan de voltooiïug van zijn eigen lot en bestaan Overal werd de geest van vrijheid wakker; bjj scheen zijn hooge burcht te willen op slaan op het spreekgestoelte der eerste Doema. In het geheel 73 dagen duurde deze heerlijkheidtoen werd de Doema uit elkander gejaagd. Eerst scheen het toen, alsof in Rusland eene groote revolutie werd voorbereid en hare vlammen laaiden sok reeds op de tribune in bet Taurische paleis waar de Dcema samenkwam. Maar zg likten niet alleen aan de wanke lende wanden van het oude verrotte auto cratische en bureaucratische regeeringssy- steem, maar zjj bedreigden ook de grondla gen, waarop een nieuw gebouw gesticht had kunnen worden. De tweede Doema was niet van veel langer duur; na 102 dagen moest zjj het lot der eerste deelen zij werd ontbonden en door middel van een staatsgreep eene nieuwe kieswet ingevoerd met een dusdanige verknipping der kiesdietricten, met zulke verschuiving van den steminvioed en eene bjjna algeheele vernietiging van het manifest van October 1905, datdegrondbezitters meer zetels in de derde Doema moesten krggen, dan de steden, werklieden en boeren te zamen. De kadetten, de socialisten enz in het algemeen de linkerzgde der Doema, wilde tegen dit brutale stuk der Regeering protesteeren. Maar zoo iets durfde men in Rusland niet wagen, en Finland bood de Doema te Wiborg gastvrijheid. Onder de bescherming der regeering van Finland werden oproerige redevoeringen tegen het nieuwe regime te St. Petersburg en ten slotte de door warme geestdrift voor de vrgheid ingegeven „oproep van de Historische Novelle van ARHINIUS ARCHIE R. 30. Te midden van de laatste toebereidselen tot den stijd, pleegden de graaf'en Raphael ernstig overleg over de toekomst van Rosa. Indien Warschau, zooals te voorzien was door de Russen ingenomen werd, wat moest er dan van baar worden onder het schrik bewind van de plundering? Wie zou dan over haar waken en haar beschermen, wan neer de Russen met hun gewone streng heid de zegepraal ten einde toe doorzetten Toen de graaf zijn ongerustheid op dat punt aan Raphael had medegeieeld, verklaarde deze, na eenige oogenblikken van ernstig nadenken, dat hg, ondanks den treurigen toestand, waarin men zich bevond, ten zeer ste wenschte reeds nu met Rosa door den heiligen huwelijksband vereenigd te warden. „Wanneer", voegde hij er bij. „uijjn lot eenmaal met het hare verbonden is, zal ik mij geheel kunnen wijden aan Rosa's bescherming en alles kunnen doen om haar Regeering aan Finland aan het volk van Rusland", het „Wiborger manifest" den 23 Juli 1906 openbaar gemaakt Den uit Finland thuis gekomen afgevaar digden is het slecht gegaan gevangenis, tuchthuis en „Siberië" is hun loon gewor den voor hetgeen zjj in den dienst der vrijheid hadden gedaan. Toen reeds werd in de hooge Regeerings kringen van Rusland het woord gesprokeD dat dit feit der Finnen goed zou „genoteerd" worden. Het was te voorzien, dat de Russische reactie, zoodra zij weder eenigszins tot krachten kwam, de Finnen bg den kraag zou vatten. Nu is de rekening uitgeschreven. De Russische Regeering heeft hare plannen openbaar gemaakt, volgens welke Finland weinig meer zal bljjven dan eene Rus sische provincie, zonder zelfbestuur, eigen wetten of iets van wat de Finnen in hun vrijheidswaan hadden durven droomen Nu klagen en jammeren de onder drukte Finnen, en ontmoedigd roepen zij uit: „Finis Finlandiae!" Dit is zeker eeue sombere voorstelling, maar in ieder geval wil men te St Peters burg de Finuen van nu af aan in alge heele onderworpenheid houden. N. Koerier. H. Ergernis. Tot weik uiterste de „Maasbjde" thans met haar po'einiek gekomen is, moge blijken uit 't volgende stukje,dat zij hedenjW oensdag) in haar ochtend-editie den lezer opdiscbt In de officieele liturgische boekeu der H Kerk komt voor, zooals bekend is de litanie van alle" Heiligen. Een der smeekbeden, die in deze Litanie door de H. Kerk en door de geloovigen tot God gericht worden, luidt aldus: Utinimicossanctae Eccle siae humiliare digneris, Te regamus audi nos. D. w. z Opdat Gij (God) de vijanden van de H. Kerk gelieve te vernederen, wij bidden U, verhoor ons. Deze litanie is b.v. te vinden in het Romeinsche Missaal (Paanch-Zaterdag). De context van de aangehaalde smeekbede doet aan den zin niets af. Nu verluidt, dat eenige journalisten plus eenige naainlooze schrijvers in verband met deze smeekbede de volgen de inotie bij de kerkelijke autoriteiten hebben ingediend. Motie. Ondergeteekenden, journalisten, ano- nyme en pseudonyme schrijvers, in vergadering bijeen met de^edactie van do „Nieuwe Cour." en het „Volk" als hospitanten, geven eerbiedig en hoffe lijk als hun meening te kennen, dat de bekende smeekbede in de Litanie van alle Heiligen, waar sprake is van het „vernederen" der vijanden der H. Kerk, niet meer conform is met de huffelijkheidsbegrippon van dezen tijd en deswege dient to worden g eschrapt Gaan over tot de orde van den dag Hetwelk doende, etc. (Volgen eenige handteekeningen). Slechts een enkel woord als kantteekening bij dit stukje, waarvan wij de innerlijke dwaasheid wel niet behoeven aan te toonen. Tweeërlei valt daarbij echter op te mer ken lo. dat het op deze manier mengen van een gebed der H. Kerk in een dagblad polemiek de grenzen der profanatie zeer dicht nadert, zoo niet ergerlijk overschrijdt; 2o. dat andere katholieke journalisten op ongehoorde wijze worden verdacht gemaakt en op de kaak gesteld, als strijdeude mét liberale en socialistische schrijvers tegen den zin en den inhoud van dat gebed 1 Een dergelijk staaltje van polemiek hebben wij nog nimmer in een katholiek blad aangetroffen, ook in de „Maasbode" niet. Het wordt inderdaad bedenkelijk, en met te redden." De graai', die aan dit voorstel van Raphael zijn volle goedkeuring schonk, deelde aan stonds aan Rosa mede, wat vader en bruide gom omtrent haar wareu overeengekomen. Rosa scheen bij het vernemen van Raphael's edele bedoelingen diep geroerd, en veroor loofde hem de toebereidselen tot het kerke lijk huwelijk te bespoedigen, zooveel hij wilde. Oischoon de plicht hem bijna elk uur vasthield in de nabijheid zijner strijdgenoo- ten, liet hij tovh geen oagenblik verloren gaan om een zaak te regelen, die, boe ver schillend ook van zijn dagelijkschen arbeid, hem toch zoo na aan het harte lag. Den 6en September, den dag voor het huwelijk, hetwelk in alle stilte zou worden gevierd zette het Russische leger, verdeeld in ver schillende korpsen, zich des morgens om 5 uur in beweging en opende over de geheele linie een verschrikkelijk vuur tegen de ves ting. Een der hoofdaanvallen was gericht tegen het bolwerk, waarbinnen zich Raphael bevond met zijn Lithauers. De schok was ontzettend60 kanonnen donderden onop houdelijk los op hetzelfde punt, vele uren achtereen, en er behoorde een bovenmensche lijke moed toe om onder den hagel van ko gels en kartetsen toch nog op den post te blijven standhouden. Vastberaden en onbe weeglijk wachtten de Polen de vijandelijke eenige bezorgdheid kan men zich afvragen, waarop dit alles moet uitlor.pen Niet slechts de goede manieren en de goede trouw jegens den tegenstander staan thans op 't spel, maar het gaat nu ook, en vooral, cm den geest van eenheid en broederzin tusscheu de Katholieken onderling en, last not least, oui den eerbied, welken wij verschuldigd zijn aan de gebeden van onze Moeder de H. Kerk. „Centrum Niet heel duidelijk. Zooals bekend is, lieeit het Bestuur der Liberale Unie eergisteren een hervormings- prograsu, of liever bet ontwerp daarvan gepubliceerd. Het is schrikkelijk lang ademig en bestaat verscheidene kolommen druks. En het is hier en daar niet heel duidelijk. Als er sprake is van de openbare school, heet het De Libeiaie Unie beschouwt de open bare school, leidend tot Christelijke en maatschappelijke deugden, paedagogisch to verkiezen boven sectescholen en tevens als het beste middel om de eenheid in het volk aan te kweeken. Na het lezen van deze uitspraak, die „Het Centrum" „hatelijk" en „achterlik" noemt, rees bij „Het Huisgezin" de vraag of de formuleering van dezen zin opzettelijk of ongewild voor tweeërlei uitleg vatbaar is_ Met „de Liberale Unie beschouwt de openbare school, leidend tot Cbristt- lijke en maatschappelijke deugden, enz. kan bedoeld zijn dat de Unie van de openbare schooi aanneemt dat ze tot christelijke en maatscb ppelijke deugden leidt, maar kan ook bedoeld zijn dat de Unie de openbare school op het oog heeft voor zoover zij tot Christelijke en maatschappelijke deugden leidt. Bedoeld de Liberale Unie het tweede, dan mocht de formuleering wel wat duidelijker zijn Bedoeld zij het eerste, dan mag men toch vragen of zij van de Osseudurp- historie en wat daaraan vastzit, nooit iets vernomen heefthoe zij het thans nog zonder eenge beperking voor de openbare school durft opnemenen of zij niet beseft dat het niet hetzelfde is te deereteeren dat de openbare school tot Christelijke en maatschappelijke deugden leidt, en dit ook te verwachten van onderwijzers welke die deugden aan hun laars lappen. De toelichting, die bovenstaande uitspraak noodzakelijk behoeft, kan wel interessant worden, (Standaard.) Groote woorden. Tegen de Reohtsehe coalitie en haar politiek toornt het „Utrechtsch Dagblad in een lang artikel, waarvan het slot luidt Is het wonder dat die politiek nu staat in het teeken van onmacht en mislukking? Het is een tijdperk van politieke misère, het is een crisis van impotentie en de onmacht van bet ministerie Heemskerk zou geen greintje minder zijn, ook al had de rechter zijde alle zetels in alle vertegenwoordi gende lichamen bezet. Die onmacht moet er wezen. On vermijdelijkomdat het geheele gebouw der rechtsehe politiek en der rechtsche Regeering is opgetrokken op den vici- euzen grondslag oer onwaarheid. Geen malsch oordeel voorwaar Is het „U tr. Dbl.echter niet wat erg voorbarig? En vooral: is haar critiek niet wat erg eenzijdig Er zijn twee groote vraagstukken, die om oplossing vragen: de verzekering der invaliden en ouden van dagen, en de her ziening der Grondwet, speciaal wat het kiesrecht betreft; Beide vraagstukken worden door de Re geering ter hand genomen, zijn door haar zonder aarzelen op den voorgrond gesteld. massaas af, die eindelijk in stormpas nader den. Een ve.-schrikkelgke strjjd ontwikkelt zich op de puinen der platgeschoten muren, twintig staan er tegeu éénde Russen ko men met nieuwe kolouues aanstormen; de Po len laten zich in de bres heldhaftig dooden, zonder een stap achterwaarts te doen. Hoo- peu van lgken aan de zijden van den vgand vormen een nieuwen wal voor hen. Doch helaas! De munitie voorraad is uitgeputzij zgn genoodzaakt zich terug te trekken en laten aan de Russen het verwoeBte bolwerk over. Het is twee uur in den namiddageen andere vesting, zoo pas door de RusseD genomen, vliegt, met een geweldigen slag in de lucht, want een Poolsche officier had den kruittoren in brand gestoken, te einde onder de puinen daarvan de overwinnaars te begraven. Des niettegenstaande weten de Russeu van het behaalde voordeel met onge- loofelgke voortvarendheid gebruik te rnakeD en reeds bereiken zjj de hoogten, die de voor stad Zistze beheerschen, toen plotseling de Poolsche artillerie, onder bevel van een bekwamen commaudant, hen overstelpt met een moorddadig vuur De Moscovitische ko- lonnes uiteeugescheord door de kogels, sta ken het voortdriugen, eu door twee Poolsche bataljons met kracht aangevallen, wgkeu terug eu big ven staan in de eerste liuie. De beide legers, verzwakt en uitgeput, Bovendien werd reeds meer dan één belangrijk wetsontwerp do„r haar bij de Kamer ingediend. En nu kan men wel beweren, dat d t alles niets is, dat wij een tijdperk van politieke misère zijn ingetreden en dat die misère te wijten is aan het bestaan der Rechtsche coalitie, maar zulke groote woorden zeggen toch werkelijk bitter weinig, en worden zelfs potsierlijk in een orgaan der volslagen verbrokkelde en met onmacht geslagen Linkerzijde, tot geen ernstig opbouwenden arbeid in staat. („Centrum"). ];xii;i,A\ii Nog eens: de ziekte van ko ning ishwa, r d. in het „rsruisch Medical Jourqai" een Jang artikel over de ziekte van koning Ltluard, dat hierop neerkomt: De Koning had een raoK.erss.eei en zijne longen haa tten metterajd hun eiasticneit yenoren, zoodat het zeer moeilijk voor hem was zijn horst vrij te houuen, De belemme ring, die de bloedsomloop in de longen ten gevolge van de ophooping van snjta in ue luchtpijpen ondervond, paste het hart zwaar aan, zoouat het op den duur aan den. recntersant uitzeue. De recht- streeksche oorzaas van den dood is hart verlamming gewegst. liet is een geval, zoo,ais bij duizenden bejaarde mensehen voorkomt. ue aoodsoorzaas is in zuise gevallen zuiver mechanisch. De wer- sing van het overspannen hart wordt gaandeweg door den toenemenden tegen stand in de longen tot staan genracnt. indien de ivonmg zich meer had ,wii-. len ontzien, dan had hijl vermoedelijk nog veie jaren Sunrien leven. Zijde majes teit had aan giycosurio (een toestand, die op suikerziek ie geiijkt) geieden, maai' deze aandoening heeft vermoeueiijk zijn leven niet verhort, hen ander ongemak, dat hem soms zeer hinderde, was een zekere zwakte van den buikwand op de plaats, waar hiji in 1ÜU2 wegens biin- dendarmontstekmg geopereerd was,. Nader meldt het luad nog, dat de Ko ning zich sedert zijne troonsbestijging nooit een dag van werkelijke rust en ontspanning had geguiid. hen jaar ge leden begon hij zich al ziek te gevoe len. Hijl was ook ziek, toen hg verleden jaar naar Berlijn ging. Dok in het na jaar was hij ongesteld en bij de ope ning van het pariement zag hij er slecht uit. Op reis door Frankrijk vatte liij op nieuw koude en te Biarritz maakte men zich reeds ongerust over zijn toestand, indien hij1 daar langer, gebleven was, had hij uit kunnen zieken, maar hij wilde weer op zijn post zijn. De snelle te rugreis had te veel van hem gevergd. En het verraderlijke Engeische vftorjaar met zijn guren wind heeft hem den ge nadeslag gegeven. Toen hij buiten kennis was, is hij nog eens of twee keer bijgekomen en heeft hij de Koningin herkend. Maar ten slotte viel hij1 in een diepe sluimering, waarin hij vreedzaam zonder te lijden ontsliep. De begrafenisplechtigheden v a n koning Edward. in alle kringen van' de bevolking wordt het zeer op prijs gesteld, dat de konink lijke familie erm heeft toegestemd, het lijk van den koning ter bezichtiging te stellen. Speciale treinen zullen duizen den menschen uit alle deelen van En geland, Schotland en Ierland, waar de overleden vorst zeer geliefd was, naar Londen brengen en men verwacht, dat twee millioen personen voorhij! het stof felijk overblijfsel van den koning zullen defileeren. Dit zal daartoe in de Westminster-Hall op een hooge catafalk geplaatst worden, op dezelfde plaats, waar het lichaam van Gladstone werd tentoongesteld. staken voor dezen dag den bloedigen strijd zog dien eigen avond worden onderhande lingen aangeknoopt en den geheelen nacht voortgezet, doch zonder te leiden tot een definitief resultaat, wgl de meeste leden der regeering verklaarden, met de wapenen in de hand te willen sterven. Gedurende dezen korten wapenstilstand vond Raphael gelegenheid, zich eenige oogenblikken terug te trekken om zich naar den graat en naar Rosa te begeven. De verloofden spoedden zich naar de treden van het altaar en in stilte werd het huwelijk kerkelijk ingezegend. Slechts korten tijd was het aan het jeugdige paar vergund samen te zgn; weer riepen trompetten en trommels op tot de wapenen. Raphael omhelsde Rosa en sprak tot haar bij het scheiden „Thans heb ik het recht gekregen om voor u te sterveno kon ik u redden voor den prgs van mgn bloed." „En ik", antwoordde Rosa, „heb het recht gekregen aan uwe zijde te big ven en met u de avonturen van den oorlog te deelen. Van dit oagenblik af verlaat ik u niet meer." Na een laatste hartelijk vaarwel spoedde Raphael zich weer heen naar zijn strijd makkers, terwijl de graaf terugkeerde naar de vergadering, waarin over het lot van slechts een enkele lichtstraal zal kunnen binnendringen door een klein venster in het eikenhouten daje. De stoet zal in de naburige straten worden opgesteld en langs de catafalk defileeren. Het lijk zal den 18en en den 19en Mei van 's morgens 6 uur tot 's avonds 10 uur, en in den avond van den 17en, eenige uren ter bezichtiging worden ge steld. Gedurende 150 jaar is dit in Lan den niet geschied. Omtrent den weg, dien de lijkstoet van Westminster naar het Paddington-station zal nemen, vanwaar het verder wordt vervoerd naar Wind sor, is nog niets bepaald. lltl.VKKI.IK. Anarchistische „vrijheid." In een huis in het (Juartier Montmartre te Parijs, had Zondag een geregeld revol vergevecht plaats tusschen een aantal anarchisten, hen zekere Dubois had zich n.l. afgescheiden van de partij van den anarchistisc'iien redenaar faral Juval. Woedend over zgin afval drong nu ecu aantal zijner voormalige vrienden onder leiding van Parat Juval zelf, zijn .woning binnen oin zijn huisraad te vernielen. 'Poen Dubois de deur opende, schoten de anarchisten hunne revolvers in de gang af, waardoor -Dubois aan den schouder werd gewond. Lenige vrienden van Du bois, die zich in zijne woning bevonden, beantwoordden het vuur van uit de wo ning en dreven de aanvallers op de vlucht. De poiitie heeft verschillende per sonen gearresteerd. l'OltTIJUAli, Groot financieel schandaal, in Lissabon is een groot financieel schandaal aan het iicht gekomen, waarbij verschillende politieke personen betrokken zijn. De hypoiheekuank Credito Predical, in welker bestuur in vloedrijfce politici zitting hebben, had reeds gerumien tijd een ongunstigen naam. in de laatste al- gemeene vergadering is hij het onderzoek der boeken l schandaal aan 't licht ge komen. De boekhouder schijnt omstreeks twee-en-een-haive ton (gulden; verduisterd te hebben en ér moeien door bednegeiijke handelingen voor ongeveer twee-en-een- half millioen woardeiooze obligaties in, omloop gebracht zijn. De directeur van het Urediio Predical is Luciano de Castro, de minister-president, minister van justi tie en leider der progressieve partij'. Luciano de Castro heeft zijn ontslag als minister ingediend. KUüLiüU. Een buitengewoon kostbaar pand is tegenwoordig in de Rijksbank van leening te St. Petersburg. Het is een parelsnoer, dat daar voor f 660.000 is heleend. De verpander betaalde er on langs f 16.200 rente voor. Verdrukking der Joden. Uit Petrikau, in Russisch Polen, wordt aan de Kattowitzer Zeitung bericht, dat bin nenkort weder 12000 Joden verbannen zullen worden. Op verzoekschriften aan de autoritei ten, om dien harden maatregel niet toe te passen, kregen de bedreigden ten ant woord, da,t het eens genomen besluit slipt zal worden ten uitvoer gelegd. ÏUlt KIJK. Het sp io n nage-s t el sel onder A b d o e 1 H a m i d. In de Turksche Kamer hebben Maan dag heftige discussies plaats gehad over de spionnage-berichten, de zoogenaamde „djoernals" voor den afgezetten Sultan Abdoel Hamid. In de „Tanin" was n.l. de Arabische afgevaardigde, Sjeftik el Moeajat, beschul- Warschau besloten werd. Ue bewoners der stad waren opgewonden en vol angst te zamen gestroomd op de openbare pleinen en deelden elkander met toenemende ontsteltenis mede wat al ver schrikkelijks er in de stad voorviel. Al wat nog maar eenigszins in staat was de wapenen te dragen, snelde bezield met den moed der wanhoop naar de poort en naar de voorsteden. Vrouwen en kinderen arbeidden aan de barricaden of vervaar digden patronen voor de soldaten en pluksel en windselen voor de ambu lancen. Elk uur werdeu lange rgen ge wonden de stad binnen gedragen en daar onder gejammer en geween opgenomen. Hier herkende een moeder haren zoon, ginds een vrouw haren mandc kinderen barstten in snikken uit bg het zien van hun verminkten stervenden vader. Toen de tgd van den wapenstilstand voorbg was, zonder dat men het eens was kuDnen worden over de capitulatie, begonnen de kanonnen opnieuw te donderen en de artillerie zond uit 350 vuurmonden haar moorddadige granaten, zoodat de aarde tot in wijden omtrek scheen te sidderen. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1910 | | pagina 5