tpril a.s.
N
Katholieke Kiezers van Holst!
De gevangenen van den Czaar.
anders.
AN.
PEL
GOES.
No. 50
Donderdag 28 April 1910
Zesde Jaargang.
WTERREINER
Mijnt ellen MIAHDAG-.JRQENSDAG- en VRI1DAGAV0HD.
Mr. P. DIELEMAN.
BUITENLAND,
BOOTDIENST
luyter en Zuid-Bevelend.
_in ol
jrflisnsknscbt en Metselaars
TE KOOP:
Professorale Voorlichting.
FEUILLETON.
ÏEDEELAND EN
ijdag 29 deter
Id, dat één van de
ti-Revolutionairen
stemt met ons op
Kiesvereeniging,
Voorzitter,
icretaris.
id -+• geschikt
Dessert, enz. -
rinS.
fjders, Koetsiers en
oerlieden.
24 April 7 u. 13 min.
1 Mei 7 24
prtier Maandag 2 Mei,
1 uur 49 min.
n t a a r n moet een HALF
liglantaarns moeten
Jasondergang branden.
dt.Rotterdam en
Amsterdam,
e Steombooten
GOES n. ROTTERDAM
18 April 's morgens 1,—
II. Mei 's morgens 8,
JRDAM: Woensdagmiddag.
ROTTERDAM n. GOES:
$April 's morgens 11,
April 's morgens 6,
I 's namiddags 4,
TERDAM naar GOES:
iagmiddag 2 uur.
Rotterdam, Haring-
I jjde.
IIËN te bekomen te Goes
r J. C. MONHEMIUS, te
e heeren BOUMAN Zn.,
Id a m bj de hoeren J. B.
en W. DEFAIS en te Rot-
I de Stooinboot-Reederö rjb
DER SCHUIJT.
S VRACHT Goe«—Dordf—
enkels reis, f1, retour f. 1,50
tegen half Mei
DBLOED, Lang© Vorststraat
i£d een werkmeid
f 10.per maand.
3-BOULEVARD", Vlisslnflen.
gevraagd
1ENS, Timmerman, Schors.
instig gelegen
wterreinen vallen niet on er
Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 10.76, daarbuiten 10.96
Afzonderlijke nummers k contant s - 0.06
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 CL p. r. Bjj abonnement speciale prjjs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 CL contant
Brengt a. s. Vrijdag uw stem
uit volgens plicht en geweten en
vraagt IJ af, of de aanwinst van
een Katholieken Statenzetel op
weegt tegen het verlies onzer
reputatie, de schande van het
verbroken woord en de schade
der Katholieke Zaak. Boven alle
voorliefde voor personen sta bij
ons het beginsel en dat eischt
trouw aan het wettig genomen
besluit der organisatie.
Wie het beginsel lief lieeft)
stemme alzoo a. s. Vrijdag op
den heer
In Amsterdam heeft dezer dagen, aldus
schrijft een zekere X in het „Centrum",
plaats gehad een verkiezingsdebat, ingeleid
door het lid der Tweede Kamer, den heer
Snoeck Henkemans.
Onder de debaters behoorde ook de pro
fessor der Amsterdamsche Universiteit,
prof. mr. Van Embden. Aangenomen,
dat het verslag der „N. Rott Courantvan
23 April 11. juist is, zeide genoemde hoog
leeraar„Van 1901 af, heeft deRechtsche
meerd rheid het volk gepaaid met uit
vluchten en plannen Het vrijzinnig bewind,
dat in 1905 kwam, bracht tenminste de
belangrijke wet op het arbeidscontract".
Men onthoude, dat deze woorden niet
werden gesproken derhalve door een of
ander propagandistje in de hitte van den
verkiezingsstrijd, neen, het gold hier een
zakelijke debatavond, en het woord was
van een Nederlandsch hoog loet aar.
En toch lezen we al kunnen we onze
oogen nauwelijks gelooven dat gezegd
wordt: „Het vrijzinnig bewind, dat in 1905
kwam, bracht ten minste de belangrijke
wet op het Arbeids contract".
Laten wij deze woorden nu eens toetsen
aan de werkelijkheid.
Na aanvankelijk door den minister
F m i d t daartoe te zijn uitgenoodigd, werd
bij schrijven van 17 October 1898 aan den
minister Cort van der Linden door
mr. H. L. Drucker aangeboden een ont
werp van wet tot regeliDg der arbeids
overeenkomst. Dit ontwerp onderging de
noodige be- en omwerking. En onder het
Ministerie K u y p e r werd ingediend bij de
Kamer door den m i ni st e r L o e f f het
ontwerp van wet op het Arbeids contract.
Historische Novelle van
ARMINIUS AROH1ER.
23.)
Het was tegen zes uur iu den morgen,
toen de graaf aan de laatste verdedigers
van het kasteel bavel gaf tot den aftocht.
Te voren had men de vuren op het voor
plein hoog laten oplaaien, teneinde de Russen
te misleiden. Daar bovendien de nacht met
zijn donkere schaduwen heel den omtrek
bedekt en aldus elke waarneming uit de
Verte onmogelijk maakte, kon men kalm
en ongestoord het beschermende bosch
bereiken. Toen men tegen 11 uur in den
ochtend halt hield, brachten verspieders de
tjjding dat de Russen het kasteel waren
binnengedrongen en niet de minste toebe
reidselen maakten om de opstandelingen te
achtervolgenintegendeel, zjj deden alsof
tjj geruimen tjjd deze posittie wilden
behouden.
Daar men dus voor een achtervolging
Van de zijde der Russen niet behoefde te
Vreezen, sloeg men zoo goed en zoo kwaad
Dit ontwerp nu, het ontwerp-L o e f f
dus, werd tijdens het bewind van het Kabinet-
Kuyper door de Kamer schriftelijk ge
heel behandeld.
Een uitvoerig Voorioopig Verslag ver
scheen; de Memorie van Antwoord werd
door den minister L o e f f ingezonden.
Voor openbare beraadslaging lag het ontwerp
geheel gereed, toen bet Kabmet-K u y p e r
in 1905 gedwongen werd af te treden.
Minister van R a a 11 e kwam deze nam
het ontwerp-L e f f over, bracht eenige
kleine wijzigingen aan, en onder minister
van R a a 11 e werd het ontwerp-L o e f f
in het openbaat door de Kamer behandeld.
Gaarne zij hulde gebracht aan den minister
van R a a 11 e voor de wijze, waarop hij
het ontwerp heeft verdedigd, een taak,
des te moeilijker, waar het ontwerp niet
van hem afkomstig was, en de schriftelijke
voorbereiding en beraadslaging niet met
hem had plaats gehad.
Onder Minister van R a a 11 e kwam
dus de wet in het „Staatsbladde wet
van 13 Juli 1907.
Ziedaar de werkelijkheid. En nu vragen
wePast het voor een hoogleeraar, eene
voorstelling der feiten te geven, als in
bovenstaande woorden ligt opgesloten Of
zal de professor nog antwoordenNu ja,
velen hebben aan .ie voorbereiding gearbeid,
maar bet vrijzinnig bewind heeft de laatste
hand eraan gelegd, en daarom mocht ik
zeggen, dat dat bewind de wet b r a e h t
aan het volk
Maar ook d*& is de voorstelling nog ten
eenemale onjuist. Immers, bij het aftreden
van minister van R a a 11 e stond de wet
in het Staatsblad, dat is waar, maar ze was
nog niet in werking getreden. Men her
innert zich, hoe de heer van Houten
minister N e 1 i s s e n gesmeekt heeft, de
wet niet in te voeren.
Ook verschillende uitvoeringsbesluiten
waren er nog niet, die onder Minister
N e 1 i s s e n zijn uitgevaardigd. En ten slotte
is niet oader vrijzinnig bewind, maar onder
het Kabinet-Heemskerk bij Besluit van 21
October 19UÖ, gecontrasigneerd door den
Minister N e 1 i s s e n, bepaald, dat de wet
op het arbeidscontract in werking zou treden
op 1 Februari 1910.
Op de vraag, wie ten slotte de wet
bracht,? zou derhalve het antwoord
moeten luiden: Minister Ne lissen. Wij
zullen ons echter van zulke spitsvondig
heden onthouden.
Neen, de wet op het arbeidscontract
dankt haar ontstaan aan de werkzaamheid
van den oorspronkelijken ontwerper, den
heer Drucker, van opeenvolgende mi
nisters, en van de Rechter- en Linkerzijde
der Kamer, terwijl den Minister Loeff
de eer toekomt, het ontwerp bij de Kamer
te hebben ingediend.
Ziedaar de historie.
En toch hooren we een professor zeggen,
dat de rechtsche meerderheid het volk
paaide met uitvluchten en beloften, en dat
het vrijzinnig bewind van 1905 ten minste
„bracht" de belangrijke wet op het arbeids
contract.
De vermaning, dat men ook buiten de
als het ging, in het bosch een kamp op
de graaf, zijn familie en de heeren, die
heui gevolgd waren, vonden onderdak in
de woning van den houtvesterde man
schappen, voor het meerendeel geharde
lieden, bouwden hutten, die hen tenminste
beschermden tegen sneeuw en regen.
Dagelijks werden verspieders uitgezonden
om over den toestand des lands inlichtingen
in te winnen, doch zjj keerden eiken avond
in het kamp terug met het treurige nieuws,
dat de Russische autoriteiten den grootsten
ijver ontwikkelden om elke beweging in
den kiem te onderdrukken. Het bericht
van de overwinning der Polen te Warschau
had zich verspreid in het geheele land en
overal de levendigste sympathie gewekt.
Van de Ukraine tot aan Koerland schenen
de bewoners slechts een signaal af te wachten
om naar de wapenen te grjjpen. Doch de
Russische regeeriug wilde zich met voor
de tweede maal lateu verrassen alle weer
bare muonen werden uit de Poolsche
provinoies, die steeds geneigd waren tot
opstaulip é.Sia>n verWijlerd ;ie Lthau-
sche officieren, op wien slechts de geringste
verdenking ru9tte, werden overgeplaatst
naar Russische regimenteu. De politie ver
dubbelde haar wantrouwige waakzaamheid
krachtens een keizerlijke oekase wareu de
scholen onderworpen aan de strengste
school reeds indachtig moet blijven welk
ambt men bekleedt, blijkt ook nog voor
anderen dan voor de onderwijzers der
openbare lagere school noodig te zijn.
X.
ITALIË.
Roosevelt en het Vaticaan.
Zooals we reeds als ons vermoeden hadden
uitgesproken, werden de incidenten, waarin
Dom. Laurent Janssens betrokken werd,
in de buitenlandgche pers schromelijk over
dreven.
Het is waar, dat gedurende het verblijf
van Roosevelt te Rome Dom. Janssens
zich by dezen begeven heeft, met het doel
Roosevelt te bedanken voor de welwillenue
houding, die hij gedurende zijn presi
dentschap ten opzichte der kloosterorden
aan den dag legde.
Zoodra Dom. Janssens vernam, dat deze
van alle officieel karakter ontbloote stap,
openbaar was gemaakt en het voorwerp
werd van beschouwingen, die hjj niet kon
voorzien, heeft hij uit eigen beweging aan
den H. Vader zjjn ontslag van secretaris
der Congregatie van Regulieren aangeboden.
De Paus heeft dit ontslag ter wille van
het incident-Roosevelt en het Vaticaan
aanvaard, maar liet aas Mgr. Janssens
weten, dat hjj nooit aan zyn goede inzichten
had getwyfeld en dat hij hem dezelfde
gevoelens als tevoren bleef toedragen.
Mgr. Janssens blyft, als te voren, secre
taris der Bijbelcommissie, en zal, evenals
vroeger, te Rome verblyven in die hoe
danigheid.
BELGIË.
Zaterdagmiddag heeft da koning de
Tentoonstelling te Brussel geopend.
Het was te midden van do .derende toe
juichingen, dat men reeds van op vei ren
atstaud den koninklijken stoet hoorde
naderen.
Deze had te half twee het koninkljjk
paleis verlaten.
Hy reed langs de Breieroiestraat, Troon-
plaats, Regent-, Waterloo- en Louisalanen,
naar de Tentoonstelling.
De stoet bestond uit 5 groote gala-koetsen.
Als eskorte een eskadron ruiterjj der
burgerwacht en een eskadron gidsen.
Rechts van het rytuig Huneer Majesteiten
reed kolonel baron de Moor, vleugel
adjudant van dienst: links de kolonel de
Wit, bevelhebber van hst le gidsen.
By de aankomst van den stoet, weer
galmden klaroengeschetter en tromgeroffel,
de Brabanconne weerklonk, de troepen
presenteerden de wapens, terwijl een onaf
zienbare menschenzee met hare juichkreten
instemde.
De teestzaal leverde een onvergetelyken
aanblik op.
Heel het diplomatiek korps te Brussel
afgevaardigd, al de ministers en Staats
ministers, leden van Senaat en Kamer,
alle hooge ambtenarea, gouverneurs, burge-
contróle an de verklikkery en de spionnaga,
tengevolge waarvan velen plotseling over
vallen en in arrest gesteld werden, ver
spreidden overal den grootsten schrik. De
geheele provincie werd in staat van beleg
verklaard en de algemeene ontwapening ten
strengste doorgevoerd.
Negende hoofdstuk.
De scheiding.
bk I s u. lih Liü sttny
De groote omzichtigheid en strengheid,
waarmede de Russische Regeering in Li-
thauen te werk ging, waren j er de uorzaak
van dat graaf Bialewski met de zynen
verlaten bleven en van geen enkele zyde
hulp kregen. Na ongeveer drie weken
tevergeefs te hsoben gewacht en alle hoop
op hulp van bulten te hebben opgegeven,
besloot hij het middel van den openlyken
stryd voorioopig op te geven, de wapenen
neer te leggen en in het geheim alle ele
menten, die de bevrijding van Polen gunstig
gezind wares, op een nieuwen stryd voor
te bereiden en te vereenigen. Hoe moedjjk
en gevaarlijk deze taak in een door de
Russen bezet land ook was toch liet de
graat zich niet ontmoedigen. Hy behoorde
tot de weinigen, wier moed toeneemt naar
mate het gevaar grooter wordt, en die,
meesters van groote steden enz. zjjn daar
vertegenwoordigd.
Zijne Eminentie Kardinaal Mercier
bevond zich op de trappen van den troon,
waarop Hnnne Majesteiten plaats namen.
Baron Janssens hield een rede:
„De dag van heden is voor België een
heugeljjke dag, een groote feestdag, een
gebeurtenis, die enkel mogelijk werd dank
aan de medewerking van de vreemde natiën,
wier medewerking werd verkregen, dank
aan de achting, die Koning Albert in het
buitenland geniet".
Na een dankbare hulde aan de nage
dachtenis van Koning Leopold en wat
hjj deed voor België in 't algemeen, voor
de tentoonstelling in het bijzonder, richtte
speker zich bijzonder tot Hare Majesteit
de Koningin, om haar den onvergetelyken
dag harer bljjde intrede te herinneren.
Nadat redenaar in erkentelijke woorden
de hulp herinnerd had, die de gravin
van Vlaanderen en prinses Clementine
hadden verleend, drukte hjj de diepe
erkentelijkheid der Belgen uit ten opzichte
der vreemde vorsten en Staatshoofden, op
deze plechtigheid vertegenwoordigd
Nooit was de medewerking der mogend
heden aan ees Belgische tentoonstelling
grooter en belangrijker dan nu en voor
België zal dit eene eeuwige reden van
dankbaarheid blijven.
Daarna hield de minister van Arbeid
een rede en nu stond de koning op:
Hy bracht hulde aan het initiatief der
Belgen, die in al de vakken der mensche-
ljjke bjjdrijvigheid, in wetenschappen en
kunsten steeds een groote werkzaamheid
aan den dag legden.
Thans zjjn nieuwe nijverheden ontstaan,
de koloniale ondernemingen zijn gekomen
daarom zal de internationale tentoonstelling
van Brussel een prachtige getuigenis zyn
van den vooruitgang en de ontwikkeling
van ons land op elk gebied.
Ook de vreemde naties zjjn talrjjk toe
gestroomd om mee te doen in den vreed-
zamen wedstrjjd, dien deze prachtige ten
toonstelling tot stand bracht.
Z. M. wjjst verder op de vele en zegenrijke
gevolgen die eene tentoonstelling meebrengt
en roept den vreemdeling, die ze zal komen
bezoeken, welkom toe. Hij mag in België op
eene sympathieke ontvangst rekenen.
De tentoonstelling is natuurlijk niet vol
tooid, Maar zegt „H. v. A.", de paviljoenen
zijn voltooid en van binnen ingericht. Alleen
de galerijen zjjn niet klaar en de Belgische
tentoonstellers het minst van al. Men ge
looft dat binnen eenige dagen de galerjjen
weer zullen gesloten worden vooi het publiek
eu dat tot op Hemelvaartsdag de timmerliê
er alleen meester zullen zijn. De exposanten,
die op 4 Mei niet klaar zjjn, zuilen zich
zeiven uit den slag moeten trekken zoeals
zij kunnen.
De wet op het Vlaamsch is in de
Belgische Kamer aangenomen, met 90
tegen 48 stemmen en acht blanco.
Van de Rechterzjj stemden 58 leden voor
van de oppositie 32, te weten: M. Daens,
16 liberalen en 15 socialisten.
Stemden tegen: de meeste katholioke,
liberale en socialistische Walen.
eenmaal in het strjjdperk getreden, niet
wijken voordat zjj overwinnen of sterven.
Toén hjj zjjn besluit aan zjjn getrouwen
mededeelde, sntstond er een somber stil
zwijgen op aller gelaat stond een levendige
smart te lezen. Deze handvol dapperen,
midden in den winter in het boseh kam
peerden, slecht voorzien van kleeding en
voedsel, met dood en verderf in een onge-
Ijjkeu strijd voor oogeu, wilde toch nog niet
besluiten de wapenen neer te leggen.
„Het moet, mjjne kinderen" sprak de
graaf. „Troost u met de gedachte, dat ik
u slechts voorioopig met verlof laat gaan.
Houdt u gereed voor het oogenblik, waarop
't vaderland u voor de tweede maal zal
oproepen. Verspreidt intusshen het gerucht,
dat ik de provincie verlaten heb en naar
Warschau boa gevlucht. Daardoor zullen
mjjn vervolgers iu hun speurij ver verflauwen
en ik kan gemakkelijker voor de bevrjjding
van het land werken."
Onder klagen en weenen en herhaalde
verklaringen van trouw en verknochtheid
nam men eindelijk afscheid ieder zocht in
de naburige dorpen en de omliggende
hoeven een onderkomen. Sleckts de graaf
met zjjn kinderen en eenige leden van het
dienstpersoneel bleven nog in het bosch en
lieten zich, om tegen eiken overval veilig
te zijn, dageljjkB bericht geven omtrent alle
SERVIË.
Koning Peter heeft, in gezelschap
van den minister-president, den minister
van openb. werken en dien van oorlog, het
overstroomde gebied van Kragnjenacbezocht.
De overstroomingen hebben veel grooter
schade aangericht dan aanvankelijk werd
vermoed. Het beneden-dal van Kragnjenac
is verwoest. De dorpen leden groote schade.
De winter en voorjaarsoogsten gingen ver
loren. Bijna overal zjjn huizen ingestort.
De schade bedraagt verscheidene millioenen,
OOSTEN HIJ K.
De Hofrichterzaak. De bekende
vergiftigingszaak, waarbjj de le luitenant
Hotrichter beschuldigd wordt vergiftigde
capsules over de post aan zjjn kameraden
te hebben gezonden, komt binnenkort voor
den krjjgsraad. Volgens, sommige berichten
zal dit Donderdag a.s. reeds het geval zjjn,
volgens anderen half Mei. Officieren uit het
„Deutschmeisterregiment" zullen als rech
ters optreden.
Tot nog toe heeft Hofrichter hardnekkig
ontkend en is nog niet door het onderzoek
kunnen worden vastgesteld hoe hij zich het
vergif blauwzuur zou hebben weten
te verschaffen.
In de gegeven omstandigheden is een ter
doodveroordeeling onmogelyk, omdat het
militaire strafrecht in Oostenrjjk dit alleen
in geval van bekentenis of betrapping op
heeterdaad voorszhrjjft, zegt een Fransch
blad.
RUNEA.NI>.
De diefstal te Moskou. Over de
arrestatie van den juweelendief in de
Uspenskie kathedraal lozen we nog: 's Nachts
werd de kerk gesloten en door een wacht
bewaairt. Tegen 10 uur 'a avonds hoorde
een bewaker een verdacht geluid, waarop
hij in de kerk ging. Hij bemerkte, dat
iemand achter het groote heiligenbeeld aan
den rechtervleugel stond. De politieman
sprong met de revolver op hem toe en
dreigde te schieten als de onbekende
vluchtte. Daarop volgde de arrestatie. De
onbekende smeekte met klagende stem
„Water, water alsjeblieft, twee dagen niets
gegeten, niets gedronken".
De dief is een 18 jarige boer, Nikolai
Foimn, die in een juwelierswinkel bediende
was. Hij beweerde eerst, met een heele
bende den diefstal te hebben uitgevoerd,
doch verklaarde later slechts één mede
plichtige te hebben gehad. Alle gestolen
edelgesteenten, zoo bekende Fomin, had bij
in het graf van den heiligen patriarch
Adrianus achter verscheidene heiligenbeel
den verstopt. Daar werd de schat ook wer-
kelijk teruggevonden.
HONGARIJE.
Aftreden der Hongaarsche
regeering? Men spreekt te Weenen
van een aanstaand aftreden van de Hon-
bewegingen des vjjands. De houtvester, in
wiens huis zjj woonden was eeu oud
strijdmakker van Bialewski, en rekende
't zich tot een hooge eer de tafel zjjner gasten
met zjjn jachtbuit zoo goed raogelyk te voor
zien en voor de veiligheid vaD zjj n meester,ook
zelfs met gevaar van zyn eigen leven te waken.
Gedurende deze dagen van rust raadpleegde
de graaf met Raphael en Kasimir over de
middelen om Lithauen en de overige
provincies in den opstand te betrekken
Men besloot dan, dat Raphael zich aanstonds
naar Grodno en van daar naar Wilna zou
begeven, om zich mot de revolutie-comitè's
aldaar in verbinding te stellen en zich hun
hulp te verzekeren. Vervolgens moest hjj
Samogatië binnendringen, waar de opstand
tegen Rusland de levendigste sympathieën
had gewekt. Kasimir, die als gedeserteerd
officier zeker alle reden had om destreek,
waar men hem met bjjzonder scherpen jjver
zocht te veriaten, werd naar Volhynië en
de Ukraine gezonden de graaf behield
zich Lithauen voor waar hjj door den invloed
zyner familie en van zjjn naam nieuwe
geestdrift voor den bevrjjdingsstrjjd hoopte
aau te wakkeren,
(Wordt vervolgd.)
