>0. 39 Zaterdag 2 April 1910 Zesde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-,JOEKSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Dit Diner bestaat uit 8 bladzijden.
EERSTE BLAD.
UIT DE PERS.
3INNÊNLAHD
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.06
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
liali' drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjj3,
Advertentiën van 15 pegels 10.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Ct, A contant.
Wegens den (verplaatsten)
feestdag van O.L. Vrouw-Boodschap
op Maandag 4 April a. s. zal no.
40 dezer Courant niet dien dag,
maar Dinsdag 5 April e.k. ver
schijnen. Heeren correspondenten
gelieven hiermede rekening te
houden. DE REDACTIE.
Oe Statenverkiezing in het distriet
Hulst.
De „Nieuwe Rotterd. Courant" van
Woei sdag 30 Maart (Avondblad DJ be
vatte de volgende mededeeling uit Terueuzen
De centrale antirev. kiesvereeniging
heeft voor de verkiezing van een lid
der Prov. Staten van het district
Hulst candidaat gesteld den beer
mr. P. Dieleman, te Middelburg.
De christelijk historische kiesvereeni
ging candideerde den beer D. J. Dees,
wethouder alhier.
Het bestuur der centrale r.-k. kies
vereeniging bepaalde, dat zij met de
antirev. zal meewerken.
Men verzekert echter, dat buiten de
kiesvereeniging om een r.-k. candidaat
zal worden gesteld door roomseh-
katholieken die niet instemmen met
het besluit van het centraal bestuur,
om dezen zetel aan de antirev. over
te laten, omdat Hulst het eenige dis
trict in Zeeland is, waar een katholiek
kan worden gekozen, en waar die
partij alleen de meerderheid bezit.
De katholieken, waarvan in dit bericht
Bprake is, zullen wanneer zij inderdaad
datgene doen, wat men van hen verwacht,
hunne houding het stellen van een eigen
candidaat tegenover dien van de centrale
r.-k. kiesvereeniging door de hierboven
aangegeven overweging volkomen gerecht
vaardigd achten Met dit ai kunnen zij o.i.
moeilijk ontkomen aan het verwijt, door
hun besluit eene scheiding te brengen in
de katholieke gelederen en een tweesnij
dend wapen te kanteeren, dat evengoed
henzelven kan kwetsen als degenen, die zij
meenen te treffen.
Zoolang toch niet vast staat, dat de cen
trale r.-k. kiesvereeniging, die het overnemen
van den antirevoiutionnairen candidaat
voteerde, eene onwettige daad heeft
gedaan, kunnen geen overwegingen, hoe
gewichtig zij ook schijnen, eene houding
rechtvaardigen, die de versplintering onzer
politieke strijdkrachten ten gevolge heeft
en ons in ruil voor de geringe winst, die
thans te behalen is, in de toekomst met
ernatige verliezen bedreigt. Daarenboven
scheppen zij, die zonder twijfel met de
beste bedoelingen een candidaat wen-
schen te stellen tegenover den door de
centrale r.-k. kiesvereeniging overgenomen
coalitie-candidaat, een hoogst neteligen toe
stand voor do groote massa der katholieke kie
zers, die, ten eenenmale on vast in 't voeren van
beginselpolitiek en gesteld voor de keuzeeen
katholiek ot een niet-katholiek, allichtden ge
loofsgenoot hun stem zulten geven, meenende
daarmede te handelen in het belang der
Katholieke zaak, terwijl toch „post factum"
zou kunnen bljjken, dat in dit geval de
verkiezing van den katholiek wel is waar
het katholieke Hulster district
voordeel heeft aangebracht, in zooverre een
Statenzetei werd veroverd, maar aan d e
Katholieke partjj in het alge
meen schade heeft toegebracht, eene
schade, die misschien wei met onmiddelljjk
voelbaar is, maar die zich zonder twgfel
bjj de eerste gelegenheid de beste zal
openbaren en dan hare wrange vruchten
zal afwerpen voor dat zelfde katholieke
Hulster district, dat door het brengen van
den anti-revolutionnairen zetel aan de
katholieke partjj een goed stuk politiek
werk meende te hebben verricht.
De meening, welke wjj hier uitspreken,
wenschen wjj niemand op te dringen, ge-
looven echter haar vrjj en onbeschroomd
den belangstellenden in de Hulster ver
kiezing te mogen voorleggen, wjjl zij geldt
Voor alle districien waar gehandeld wordt
zooals thaES volgens het N. Rotterdamsche
Courantbericht in Hulst scbjjnt gehandeld
te zullen wordeD, eene meening ook, die
niet steunt op voorliefde voordezen of genen,
maar op de logische consequentie der
politieke beginselen, die wjj hebben hoog
te houden.
En dan dunkt ons, dat niemand er ons
een grief van kan maken, dat wij bjj het
schrjjven van bovenstaande regelen het
spreekwoord tot leiddraad namen „Amicus
Plato, sed magia arnica Veritas".1)
„Hoe mij uw vriendschap ook bevall'
De waarheid gaat mjj bovenal 1"
letterlijk: ,.Ik acht mij met Plato bevriend
maar nog meer met de waarheid."
De vrijmetselarij.
Een zekere heer F. J. van Paaschen te
's Gravenhage heeft een vlugschrift uitge
geven onder den titel: „Wat is vrjjmetsela-
rij en de „Middelburgsche Courant" wijdt
daaraan eeu hoofdartikel, dat tot titel
voert„Een goed vlugschrift".
Verdediging en verbeerljjking van de
vrjjmetselarjj is het doel des heeren Van
Paaschen.
Uit de citaten die de „Middelburgsche
Courant" afdrukt, blijkt dit meer dan
voldoende.
En in baar etgen stijl de redenearing
van den auteur overnemend, schrijft het
blad o. m.
De Vrjjmetselarjj predikt verdraag
zaamheid tegenover alle kerkeljjke
opvattingen, de vrjjheid opvorderend
voor ieder om zijn God te dienen
en godsdienst te beoefenen naar eigen,
mits eerljjke opvatting.
Zjj is daarom zoo verkeerd de
meening dat de Vrjjmetselarjj gericht
en zelfs uitsluitend gekant zou zijn
tegen het Roomgche geloof en de
Roomsche kerk.
Niets is minder waar dan dit. Zjj
vraagt voor ieder het recht om zalig
le worden naar eigen opvatting; zij
zou de eerste zjjn om, zoo aan dat
recht tegenover genoemde kerk iets
werd te kort gedaan, daartegen op
te komen.
Zjj vormt zelf geen godsdienstige
richting, en kan daarom tegenover
iederen godsdienst verdraagzaam zjjn.
Alleen hen, die de vrjjheid in
dezen aan banden zou willen leggen,
die op dat punt onverdraagzaam zjjn,
bestrjjdt de Vrjjmetselarjj.
Dit alles klinkt heel mioi, maar hoe is
de praktjjk
Geen andere dan deze, dat de Vrjjmet
selarjj in het eersta gelid te vinden is,
waar het den strjjd tegen de Katholieke
Kerk betreft.
In Italië, in Frankrjjk, in België om
slechts deze landen te noemen heeft
men daarvan da droeve ervaring opgedaan,
al is misschien ook wel eens te uitsluitend
op haar rekening geschreven, wat meer ten
laste kwam van het anti clericalisme in
zjjn geheel.
Dat echter de maconnerie aan de anti-
clericale beweging staeds en jjverig aandeel
nam, staat wel vast.
En in ons eigen land, waar de vrjjmet
selarjj doorgaans minder macht ontwikkelt
en minder op den voorgrond treedt dan
elders, gaf zg toch ook blijk van eenzelfde
gezindheid.
Een enkele herinnering slechtsToen
nu bjjna een kwart eeuw geleden de
Grondwetsherziening dreigde at te stuiten
op de onderwjjs-quaestie en de Rechter-
zjjde in naam der billijkheid een betere
redactie vroeg van het befaamde artikel
194, vaardigde de Loge een „Teekenplank"
nit, waarin da broeders werden aangemaand
„pal" te staan.
Wat dat „pal" staan in die dagen be-
teekende, weet iedereen.
Aan de bizondere school moest de weg
naar rechtsgelijkheid zooveel mogelijk
worden versperd.
En nu vragen wjj aan de „Middelb.
Courant", of uit zulk een daad dan de
verdraagzaamheid spreekt, welke de Vrjj-
metselarij voor het geloof en de over
tuiging van anderen heet in prak tg k te
brengen (Centrum.)
In zich-zelf verdeeld.
Gedurende de beide Paaschdagen hebben
de Sociaal-Democraten (die der S. D A.
P.) te Leeuwarden hun jaarlgksch cougres
gehouden.
Veel u eer dan een soort „publieke ver
makelijkheid" is zulk een samenkomst niet.
De publieke tribunes waren overvol,
leest meu in een der verslagen.
Men kan het zich eenigerinate begrjjpen,
Er zjjn nu eenmaal een aantal menschen.
:ie van standjes, relletjes en plukharen
houden.
Hoe woeliger het op een vergadering
toegaat, hoe prettiger men het vindt.
Misschien zou men het nóg wel amusanter
vinden, wanneer de aanwezigen in den
letterlijken zin des woorJs tot plukharen
kwamen.
Een zonderlinge smaak voorzeker, maar
die ook thans weer geenszins onbevredigd
bleef.
Wèl kwam het niet tot handtastelijk
heden en waren de coDgressisteu zelfs wat
minder fel en grof dan op sommige vorige
congressen, maar de toehoorders kregen
toch meer dan genoeg te „genieten
Men zou nu anders mogen verwachten,
dat de S. D. A. P. eindeljjk rustig en
eensgezind had kunnen vergaderen.
Troelztra, de leider, en als zoodanig
voor velen de groote wrjjfpaal, was er
niet. En de Tribunisten, S. D. P.-ers, of
boe men hen noemen wil, zjjn een jaar
geleden aan de deur gezet en kunnen dus
geen oppositie meer maken.
De tweedracht is echter lang niet uit,
en men behoeft geen profeet te zjjn, om
te durven voorspellen, dat ze nooit uit
zal wezen.
Deze „partjj" van het „evangelie der
ontevredenheid" oogst, wat zjj zaait, ook
in eigen kring.
Tot een redeljjke discussie, onbevangen
en met de waarachtige intentie om geza
uienlgk ten goede te werken, is de S. D.
A. P. nu, zoomin ais ooit, in staat.
Passie voert er bet hooge woard.
En de leden vallen tegen elkander uit
met een boosaardigheid en een hartstocht,
die maar al te duideljjk verraden, dat tot
de innerljjke gemoedsgesteldheid juist niet
de broederzin behoort.
Overigens laten meerderheid en partjj-
bestuur het niet aan pogingen ontbreken,
om de minderheid, of hen, die een andere
meening zijn toegedaan, zooveel mogelijk
tot zwggen te brengen.
De vrgheid van het woord en de vrjj
heid van gedachte, waarvoor de S. D. A. P.
heet te strgden en ia naam waarvan zjj
in en buiten aeTweede Kamer en zelfs op
vergaderingen van hare tegenstanders een
groot deel van den tjjd voor zich opeischt,
verschgnt in het licht harer eigen bjjeeu-
komsten als de mtest volstrekte „larie".
Wjj moeten hier niet doen wat Scha
per in de Kamer zoo sterk heeft afgekeurd,
riep een der sprekers uit.
En herhaaldelijk werd ook nu weer
geklaagd over het weren van critieb en
de onderdrukking van het vrjje woord.
Maar het partg-bestuur trekt zich daar
bljjkbaar weinig van aan en het krasse
feit, dat nog kortelings leden der S. D. P.
op vergaderingen van de S. D. A. P. niet
aan het woord hadden kunnen komen, gaf
dea voorzitter de verklaring in den mond
„Op de partjj meetings heerscht het vrjje
woord, doch vrjjheid brengt verplichtingen
mee en wie die verzaakt, verspeelt het
recht oin zich te beklagen".
Dat het congres deze verklaring toe
juichte, is wel de fraaiste illustratie op de
„vrgheid", welke in de vergaderingen der
S. D. A. P. gevonden wordt
En nu is deze partjj nog slechts in baar
opkomst, is zg nog kleine minderheid in
den lande.
Maar wanneer zjj thans reeds aldus
haar tegenstanders bejegent, behoeft men
niet te vragen, hoe zij zou optreden, indien
zjj het heft in handea kreeg en meerderheid
werd (Centrum.)
Van Vorst op het S. D A. P.. Congres.
Van Vorst heeft do Kerk, die hij eens
behoorde als een hoogstuegeoadigd kind,
veriaten, hjf heeft haar verraden en voor
Judas-penningen aan de vjjianden uitge
leverd. Met applaus is hij ingehaald door
de vjjianden der Kerk. Zoo was het aan
vankelijk maar nu, trouwens sedert
reeds geruimen tijd, is de stemming iet
wat gewijizigd. Dit Paasch-congres stond
weer in het anti-Vorst-teeken. Het op
treden van den armen renegaat is overal
erbarmelijk. Zijn grootste verdiensten is,
dat hij de oogen der katholieken opent.
Deze komen tot bewustzijn en dan keeren
zijl de S. D. A. P. den rug toe. Hij ver
sterkte de overheerschende godsdienstige
strooming te Maastricht de propaganda
van Vorst is fnuikend geweest voor de
partij en voor de vakvereeniging. Al
dus .d'e af deeling Maastricht en Arnhem.
De voorzitter in hoog-eigen persoon maak
te het niet beter.
„Het optreden van Van Vorst had van
den beginne af niet de instemming van
het P. B. W-el |na,m in Maastricht hel leden
tal toe, en is strijd zeer gewenscht, maar
het geschrijf in de Voorvechter was toch
een al te Laag bij den grondsche anti-
clericale propaganda".
Ja, zóó laag langs den grond, dat niet
alleen „clericaien" maar ook nog „katho
liek-voelenden", ja, Vliegen had verder
kunnen gaan: alle fatsoenlijke menschen
de deur voor zijln neus toeklappen. Dat
is de reden waarom hij' werd uitgestooten
door zijn nieuwe vrienden. Het hoogtepunt
bereikte Van Vorst met zijn laag-langs-
den-grondsch gedoe ajs Red-acteur der
Kruisspin.
„Het prospectus voor de Kruisspin, die
Van Vorst wenschte te redigeeren, was
van een aard, dat het bestuur zich ver
plicht achtte deze uitgave te beletten.
Want op dergelijke uilgaven ziet men
toch ook de partij aan. Men verzocht
Van Vorst dus dringend om het na te
laten. En toen hij dit weigerde, verzocht
men hem het propagandaschap neer te
leggen, wat zonder verdere commentaar
gebeurde. Verkeerde propaganda is voor
al in het Zuiden een groot gevaar. Men
moet <Ie menschen daar spreken over hun
sociale nooden, niet afstouten, zoo, dat
Van Vorst bijvoorbeeld in de mijnstreek
niet eens meer kon komen."
Hoe moet Van Vorst zich gevoelen?
Zou hij nooit meer terugdenken aan de
oude vrienden? „Keer, kind tot 's Vaders
Huis" I (Nbr.)
Post-vaoatu res.
Op heden zijn bij de Administratie der
Posterijen en Telegrafie vacant de betrek
king vaD Inspecteur te Arnhem en van
Adjunct Inspecteur te Middelburg.
Deze betrekkingen worden bij keuze ver
geven.
In verband met dezo vacaturen is het
wellicht van belang er op te wijzen
lo. dat van de 12 Inspecteurs en 12 Ad-
junci-Inspecteurs (met inbegrip der vacature)
slechts één Katholiek is, n 1. de Adjunct-
Inspecteur te 's Gravenhage en slechts één
man van de rechterzijde, n.l. de Adjunct-
Inspecteur te Arnhem
2e. dat tot de inspectie-afdeeling Arnhem
behoort de achterhoek van Gelderland en
de kiesdistricten Apeldoorn, Rbeden, Arn
hem, Eist, Nijmegen en Ede;
3o. dat tot de inspectie-afdeeling Middel
burg behoort geheel Zeeland en de kies
districten Breda, Zevenbergen en Bergen-
op Zoom.
Aangezien nu hieruit blijkt dat onze
Katholieken en in het algemeen de mannen
der rechterzijde over zoo groote uitgestrekt
heden reeds zoo lang zijn achteruitgezet bjj
meer aanzienlijke post-vacatures, kunnen
wellicht deze mededeelingen hun als een
prikkel tot sollicitatie dienen.
De Minister van Waterstaat zal niet
achterblijven tot betere bedeeling van het
recht in deze, maar ook de Katholieken
moeten zich nog veel meer naar voren dringen
en op behoorlijke wijze hun aanspraken doen
geldeo.
Vooral bij post en telegrafie hebben wij
mannen genoeg, die al jaren lang zitten te
wachten.
Anders kon een zoo schromelijke misstand
van het liberale overwicht niet zoo langdurig
hebben aangehouden. (Ms. bode.)
Hoe de tijden veranderen.
Nadat Duitschland in 1870 Frankrijk
verslagen had, wilde Bismarck ook eens
den strijd aangaan tegen de katholieke
Kerk en den Paus en de beruchte „kultur-
kampf" brak los.
Dc vervolging tegen de katholieken was
vinnig zg1 had tot uitslag dat de Duit-
sche katholieken zich dichter aaneensloten
en dat zij er toe kwamen een honderdtal
mannen naai' den Rijksdag te zenden, met
welke het Duitsche Gouvernement moest
afrekenen.
Te dien tijde schreef Keizer Willem I
aan lord Russell, dat hij „als Koning van
„een volk, den strijd ondernam tegen eene
„macht de Katholieke Kerk wier
„voorrang altij'd onvereenigbaar is geweest
„met het welzijn van het volk."
De Staatsman Treitssnke zeide:
„Pruisen, groote Protestantsche Mogend
heid, zal de andere volkeren heipen om1
„de banden der Algemeene Kerk te ver
breken."
Keizer Willem t en Bismarck hebben de
vernedering ondergaan den „kulturkampf"
te moeten staken, en toen Keizer Willem'II
op den troon klom, werd de IJzeren Bis
marck schandelijk aan kant gezet.
Sedert heeft het Duitsche Gouvernement
erkend dat het beter is voor een wereld
macht gelijk Duitschland bevriend te zijn
met het katholicisme dan het te bestrijden
en te vervolgen.
De katholieken maken in het Duitsche
keizerrijk het derde der bevolking uit, en
hunne verhouding groeit gedurig aan, daar
het geboortecijfer bij hen grooter is dan
bij de andere inwoners.
En de Duitsche kanselier, de heer Beth-
man-Hollweg, bracht te Rome een vriend-
schapsbezoek bij den H. Vader,
Wie zou dat alles voor 35 jaar gedacht
hebben? Meijierjjsche Ct,
Prins Hendrik der Nederlanden komt
den lOden Mei te Kristiania aan, om een
officieel bezoek aan het Noordsche Hof af
te leggen.
Zijn vertrek is op 13 Mei 's avonds
bepaald.
Mt. Troelstra en Grondwetscommissie.
Bij de samenstelling der Staatscommis
sie voor de grondwetsherziening onder
het Ministerie-De Meester werden met de
anti-revolutionairen ook de sociaal-demo
craten vergeten.
Toen het Ministerie-Heemskerk zijner
zijds de samenstelling eener dergelijke
commissie aankondigde, waren de sociaal
democraten bljjkbaar in de verwachting,
dat zij' wederom zouden worden thuis
gelaten.
Als gevolg van hun wantrouwende stemr
ming zeker moest het werken der grondr
wetscommissie al vast bij voorbaat ver
dacht worden gemaakt en de heer Scha
per ontzag zich in de Kamer biet, te
spreken van „politiek bedrog".
Daarmede zitten de heeren nu wat ver
legen, nu mr. Troelstra ook werd benoemd
en zijn benoeming aannam. „Land en
Volk" nam hen reeds eenigszins in het
ootje en onderstelde, dat Schaper's uiting
„blijkbaar op een vergissing berustte".
„Het Volk" van 27 Maart is bezig om
naar aanleiding daarvan nu de twee ein
den aan elkaar te knoopen: Troelstra mee
doend aan „politiek bedrog".
Op zijn gewone beschaafde manier
schrjjft „Het Volk":
„Het blad (hetwelk is: „Land en Volk")
schijnt niet zooveel politiek benul te heh-
ben, om te begrijpen, dat men de instel
ling dezer Staatscommissie aan uitstel- en
kapstok-taktiek kan toeschrijven en dus
„politiek bedrog" kan noemen, en niette
min het lidmaatschap ervan aanvaarden,
uit de overweging, dat de Staatscommis
sie er in elk geval toch kamt en het
dan beter is er lid van te zijn, om! in
vloed te oefenen en achter de schermen,
te kijken". i
Men ziet, het s.-d. orgaan is niet bijster
gelukkig, want jnu het Schaper's uiting
wil handhaven en goedpraten, kan Trael-
stra niet aan de consequentie ontkomen,
dat hij bewust aan de politieke bedriegerij
gaat meedoen.
En om welke reden nog wel
„Om invloed uit te oefenen, om achter
de schermen te kijken".
'tls toch voorwaar geen verheffende
taak, welke den grootmeester der Neder-
landsche sociaal-democratie wordt toebe
deeld door zijn naaste vrienden.
Als de Marxisten nu maar niet in „Het
Weekblad" vragen, of mr. Troelstra zijn
energie en zjjn tijd niet beter kan gebrui
ken, dan die te besteden aan het mee
doen aan „burgerlijk geknoei". Het „poli
tieke benul" van de „Y'olk"-redactie heeft
dat trouwens dubbel en dwars verdiend.
(„De Tjjd".)
