s
ILZ
mwL
HG,
jedeponeerd
banden
Donderdag 31 Maart 1910
Zesde Jaargang.
'isk,
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND
EL
No. 38
kwast"
'kwast"
'kwast"
ivoorzien
AK
eu w
zijn - (xoes.
euwe
IPE PRIJZEN.
UIT DE PERS.
eo l veilior on
Verst pping,
j voortkomende
Ie ingewanden.
voorkomende
gebruiken. Ter
Zij doen meer
Jin gebruik bij
|,LEN zijn het
ze bjjtijds etl
fuktheid, verlies
zenuwen sterk
0 75 (56 pillen)
f 10.en bij
cent, te Middel-
I ifc Co.te Goes
te Oostburg bij
bij J. H. VAN
bij J. LEEN-
Idijke bij Wed
uw!
HOUWER,
imarkt, Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 10.95
Afzonderlijke nummers A contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
lialf drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bjj 'abonnement speciale prgs.
Advertentiën van 15 regels f 1.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X uerekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 26 Ct, A contant.
Wegens den (verplaatsten)
feestdag van O.L.Vrouw-Boodschap
op Maandag 4 April a. s. zal no.
40 dezer Courant niet dien dag,
maar Dinsdag 5 April e.k. ver
schijnen. Heeren correspondenten
gelieven hiermede rekening te
houden. DE REDACTIE.
ITALIË
De uitbarsting van de Etna.
Sinds een week wordt de wereld opge
schrikt door de alarmeerende berichten
over eene nieuwe uitbarsting van den
vulkaan de Etna op Sicilië.
Ons werelddeel is gelukkig
slechts in het bezit van drie werkende
vulkanen: de Hek la op IJsland, do Ve
suvius bij' Napels en de zooeven ge
noemde Etna.
Deze vuurspuwende berg verheit zijn
zilverwitte, miet sneeuw bedekte kruin
3500 meter boven de zee aan de Oost
kust van het eiland Sicilië. Geheel van
de andere bergen des lands afgezonderd,
vormt hg een op zich zeiven staanden
kegel, die bijna aan alle zijden van de
kust zichtbaar is. In zeker opzicht kan
men hem als een met Sicilië verbonden
schiereiland beschouwen, wijil de rivie
ren Giaretta en Alcantera hem aan de
W.- en N.-zijüe begrenzen, de voet des
bergs aan de Oostzijde door de zee be-
spoeld wordt en aan de Zuidzijde de
vlakte van Catania ligt.
De gedaante van den berg is een vrij
regelmatige, maar zeer platte kegel, waar
van de omtrek aan den. voet 20 geogr.
Mgll bedraagt. Langzaam rijst de berg op
waarts, behalve 't hoogste deel, dat een
stijlen kegel vormt, waarin de trechter
vormige krater van bijna een uur gaans
in omtrek is.
Reeds in de ouihekl was de Etna als
een werkzame vuurberg bekend. Diodo-
rus van Sicilië maakt melding van een
uitbarsting, die vóór den Trojaanschen
oorlog geschiedde, tengevolge waarvan de
bevolking 't eiland verliet. Thucydides
verhaalt van de verwoesting in 425 van
Catania door een lavastroom, en ook Pin
darus, Strabo, Lucretius, Cicero en Se
neca, gewagen van de hevige uitbarstin
gen op Sicilië.
De uitbarsting van 1669 is een der
vreeselijlkste geweest. Zij begon 11 Maart
en eindigde eerst in Juli. Dagen lang
woedde er een vreeselijk onweer, totdat
hevige stormen en aardschokken de be
volking voor de dreigende ramp waar
schuwden. Plotseling scheurde de grond,
niet vor van Nicolosi, vaneen en er ont
stond onder geweldig gekraak een spleet
ter breedte van twee meter, die kron
kelend ter lengte van ruim 20 K.M. te
gen den berg opliep. Een fel licht straal
de uit deze spleet, veroorzaakt door de
gloeiende lava. Achtereenvolgens ontston
den onder hevig gebrul en ge.oei talrijke
nieuwe spleten, totdat eensk a;;s uit den
kegel rookkolommen, donkerroode vlam
men en bliksemflitsen opstegen.
De grond dreunde en eindelijk scheur
de zich de Z. O. zijlde van den vul
kaan ter lengte van 11 K.M. open en
vereenigde zich met nog zeven andere
spleten tot een enkele vuurkolk. De wit
gloeiende lava stortte zich met een
alles verzengenden gloed omlaag. De la
vamassa, waaruit vlammen en rook op
stegen, wen'.e'de langzaam en steeds lang
zamer benedenwaarts en overdekte 14
dorpen met de hen omringen ie vrucht
bare velden en vernielde de woningen
van 30.000 menschen en al de planta
ges met 63.000 wijnstokken. Vervolgens
stegen de gloeiende slroomen over don
20 M. hoogen muur van Catania, van
Waar zij' als vurige cascaden in de stad
stortten. Vijf bolwerken met de daar lus
schen liggende wallen werden er door
bedekt, een marktplein werd geheel ge
vuld en 't drukste deel dezer volkrijke
stad verwoest en begraven. Zeventien dui
zend menschen verloren daarbij het le
ven. Om het sterke Benedic.ijner-klooster
heen vloeide de lava eindelijk naar de
Zee, welke ontmoeting weder een hevig
geweld veroorzaakte.
Bij de uitbarsting van den 27en iMaart
1809 openden zich plotseling, evenals nu,
12 kraters, van welke 2 onophoudelijk
onder een oorverdoovend gedruisch, vlam
men en gloeiende rotsblokken uitbraak
ten. In 1811 werden bij eene uitbarsting
aan de Oostzijde in het Val del Bove
onder de oogen van den natuuronder
zoeker Gemellaro 7 zulke kraters ge
vormd.
Een volgende hevige uitbarsting was
die van 1813 toen zich 15 vuurkolken
openden en 67 menschenlevens verloren
gingen.
In Mei 1907 werkte de vulkaan bijna
gedurende de geheele - miaand, den 29
April 1908 had een uitbarsting plaats en
den 28 Januari 1909 begon de berg op
nieuw vuur te braken, zont-ler evenwel
bij deze gelegenheid groot onheil aan te
richten.
Ofschoon men op de geheele Etna geen
plaats als veilig kan beschouwen, lig
gen toch op de helling 65 steden ien
dorpen, die door bij'na 200.009 menschen
bewoond worden. Het schoone en regel
matig gebouwde Catania, een stad van
lava op lava, telt 69.000 inwoners.
De laatste berichten uit Catania lui
den als volgt: De uitbarstingen nemen
sterk toe. Een lavastroom beweegt zich
langs do streek van Era Diavolo, een
andere in de richting van den Mont Fu-
sara, een derde naar Sanleo. Zwaar on-
deraardsch gerommel is gehoord en de
bevolking is zeer onder den indruk.
Zondagmorgen heelt de H. Valor in de
Sixtijnsche kapel een stille H. Mis op
gedragen, waarbij' 800 personen mochten
tegenwoordig zijln. Ruim 300 uitverkore
nen hadden bovendien het voorrecht te
communiceeren uit zijn hand. Onder lei
ding van Perosi werden eenige meerstem
mige motetten op bewonderenswaardige
wijize ten gehoore gebracht.
Verleden jaar bleet op Paaschmorgen
deze eenvoudige, maar voor alle deel
nemers onvergetelijke plechtigheid ach
terwege. Reeds gelooide men, dat zijl voor-
loopig was afgeschaft. En wel naar aan
leiding van het schandelijk misbruik,
waartoe zjjl in 1908 aanleiding gaf, toen
de joodsche Dr. Feilbogen, met zijn vrouw
en schoonzuster, alle drie uit Weenen,
op aanbeveling van den Oostenrijkschen
gezant een plaats in de Sixtijfnsche ka
pel waren machtig geworden, ze fs de H.
Communie uit 's Pausen hand dorsten ont
vangen en zich aan een onteerende heilig
schennis schuldig maakten. Nu is echter,
tot algemeene voldoening, het schoone
gebruik wederom in eere hersteld, lat de
H. Vader zich verwaardigt, een aantal ge-
loovigen zelf de Paaichcommunie uit te
reiken. Op het groote feest der Verlossing
komt de Paus dan, als Christus' zichtbare
plaatsbekleeder, tot Zij'ne gedachtenis het
Avondmaal met een talrijke, uit alle lan
den saamgestroomde pelgrimsschaar vie
ren.
'tWas ongetwijfeld de uitdrukkelijke
wensch van zjjln vaderhart, die Pius X
deed besluiten, om zich ten slotte over
zware bedenkingen heen te zetten, waar
toe het bovengenoemde schandaal helaas
aanleiding gaf. Doch was er op het Laat
ste Avondmaal ook niet een Judas onder
de aanzittende Apostelen? Niettemin heeft
de goddelijke Heiland aan Zijne leerlin
gen uitdrukkelijk verklaard, dat Hij zoo
innig verlangde, dit Paaschlam met hen
te nuttigen. T.
i> I ITSi II I. 1 i,
Een Protestantsch oordeel
over een Franciscaner monnik.
De Franciscanerpater Dr. Expeditus
Schmidt, redacteur van het tijdschrift
„Ueber den Wassern' 'heeft dezer dagen
voor den literairen kring te Dresden een
voordracht gehouden.
Van protestantsche zijde wordt daarover
aan de „Silchs Volkszeitung" geschre
ven
„Voor de leden en gasten van den lite
rairen Kring te Dresden was de laat
ste voordracht een der meest belangrijke
van het laatste seizoen. Zeker komt het
niet dikwijls voor, dat men in een Duit-
sche, zoo goed a!s geheel Protestantsche
stad lals Dresden voor een voorname ver-
eeniging een Franciscaner monnik in vol
ledig ordenskleed ziet optreden en de
talrijk ojrgekomen belangstellenden zich
anderhalf uur lang laten boeien door een
geestvolle voordracht over een der mo
dernste dichters van den tegenwoordigen
tij'd. Hoe weinigen onder ons, die juist
niet in het Zuiden hebben gereisd, heb
ben ooit in hun leven een monnik in
zijn ordenskleed gezien. Men heeft wel
'in romans en gedichten over Dominica
nen, Benedictijnen en Franciscanen gele
zen, maar men heeft er echter geen denk
beeld van. hoe deze soort van menschen
er eigenlijk uitzien.
Ook over Jezuïeten hoorde men veel
vertellen, maar men stelde zich hen
meestal voor als een soort Mephisto uit
den Faust.
Hier zag men nu eens voor den oor-
sten keer een echten monnik en bruin
habijt, dat samengebonden worA door een
gordel, waaraan een rozenkrans en kruis,
en men hoorde hem met een verbazing
wekkend prachtig orgaan, dat den kan
selredenaar verried, over den Noordschen
dichter lbsen tal van interessante en gees
tige gedachten ontwikte.en, vrij en frank
zonder de hulp van eenig manuscript of
aanteekening, en men verwonderde zich,
dat men tot dusver zoo dwaas was ge
weest om zich deze Katholieke monni
ken zoo geheel anders, ongeveer naar
den geest van onzen Evangelischen Bond,
voor te stellen. „Maar dat is een zeer
schrandere en knappe man", meende een
dame, „en hiji spreekt beter dan meni
ge universiteitsprofessor o£ evangelische
prediker".
En ongetwijfeld de kunstzinnige Fran
ciscaan Dr. Expeditus Schmidt heeft ons
een hoogst interessa,nten avond doen be
leven, en wij hopen, dat hij hier weer
spoedig voor een nog grooter auditorium
mag optreden, opdat meer en meer het
geloof ingang moge vinden, hoe dwaas
toch ons kunstmatig aangekweekt voor
oordeel is tegen de monniken en welke
geestrjjke en interessante mannen met ge
heel moderne inzichten zich onder hen
bevinden."
Zou 't ook voor onze vrijzinnige kunst
kringen en letterkundige genootschappen
niet eens aanbevelingswaardig zijn om'
ook eens Katholieke priesters van naam,
en wij tellen er velen, in hun midden
te laten optreden. 'tZou voor velen een
even interessanle als aangename kennis
making zijn.
Ongeregeldheden. Sta.ken.le hak
kersknechts hebben te Frankfurt a/Main
een twintigtal bakkerijten overrompe.d en
de ovens en machinerieën vernield. Een
patroon verdedigde zich met een revolver
en schoot twee der indringers dood. De
brandweer kwam hem te hulp en ver
dreef de overigen met hare spuiten. La
ter had nog een botsing plaats tusschen
bakkersknechts en de politie.
HXULLAAl)
Schip in deluchtgevlogen. Een
telegram uit Forcados te Lagos ontvangen
meldt
De Engelsche stoomboot Gar horpe, ge
laden met kerosene o.ie, is bij het slopen
van het zeilschip Maiwa. in de lucht ge
vlogen. De le machinist en drie matrozen
kwamen om.
BCNLAA D.
Een voortreffelijke vermom
ming. Liefhebbers van 't werk van den
Franschen schrijver Guy de Maupassant
zullen zich ongetwijfeld een Verhaal herin
neren, Rose getiteld, en welks inhoud bijina
volkomen overeenstemt met een ge. ai, dat
zich dezer dagen in St. Peterburg voor
deed. Zekere Prinses 01oa Z. ha l eenige
maanden geleden als kamenier aangeno
men een zeer bekwaam en er aardig
uitziend meisje. Ze deed haar werk uit
muntend, vooral verzorgde zij het toilet
der prinses beter dan nog een andere
kamenier het ooit had gedaan. Eienige
dagen geleden nu bel&en twee detecti
ves aan bij de prinses en vroegen heel
het dienstpersoneel te mogen zien, wijf
men vermoedde, dat er een bekend mis
dadiger onder hen was. Alle knechts, koet
siers, enz. passeerden de revue, maar de
misdadiger werd niet gevonden. Toen
moesten de detectives het vrouwelglk
personeel ook zienAlle vrouwen in
huis onderwierpen zich vrijwillig aan het
verhoor, tot men opeens bemerkte dat
de kamenier verdwenen was. Men zocht
het heele huis door en vond eindelijk
do kamenier Verstopt in een kast. Toen
bleek het mooie meisje niemand anders
te zijn dan de man, dien de politie zocht,
Michael Lapchin, verdacht van moord.
Gedurende het. jaar, dat ide kamenier de
prinses hielp, had deze nooit eenige ver
denking gehad, dat haar meisje ©en man
was. Ook de detectives waren stom van
bewondering voor zulk een vermomming.
Oproerlingenveroordeeld. De
militaire rechtbank te Noworossisk heeft
in het procés wegens den gewapenden op-
stand te Noworossisk, zeven der beschul
digden ter (dood en veertien tot dwang
arbeid veroordeeld. Drie worden vrijge
sproken.
De rechtbank besloot verzachting van
straf aan te vragen.
AtlKKIKA
Draadlooze verlovingl
Dat de draadlooze telegrafie niet alleen
zich in gevaar bevindende schipbreuke
lingen, maar ook in liefdesnood versmach
tende menschenkinderen een redder in den
nood is, bewijst de navolgende verlovings
geschiedenis, die zich tusschen een in
i onoloeloe gedomicileerden jongeman en
z'ijiae in volle zee vertoefende aangebedene
afspeelde.
Deze, zekere Mejuffrouw Louise Gay-
lord uit Chicago, had fnet eene familie nit
die stad een reis om ide wereld onder
nomen, op welke zij te Ilonoloeloe was
aangekomen. Het reisgezelschap vertoefde
hier drie dagen, vóór het zijne reis naar
Japan voortzette. In die drie dagen had
zekere mijnheer F. Diliinghatn gelegenheid
gevonden Miss Gaylord te leeren kennen
en smoorlijk op haar verliefd te raken,
zonder dat hij den moed had gevonden de
uitverkorene zijns harten zijne liefde te
bekennen. Dezen moed vond hij eerst toen
het schip, dat de jonge dame met hare
vrienden naar Japan voerde, m'ijlen ver
van Honoloeloe verwijderd was. Maar
mijnheer Delnngham wist, toea hij een
maal tot een besluit was gekomen, als
modern mensch van den nood een deugd
te maken. Hij richtte door het draadlooze
telegrafie-apparaat aan de op de hooge
zee dobberende uitverkorene de vraag
Wilt gij mijne vrouw worden? en had het
genoegen, na een korten wachterstijil op
dezelfde manier het jawoord te verkrij
gen, dat Mej. Gaylord na teen korf overleg
aan de lucht had toevertrouwd.
OOSMLMtlJlt-llOMii tltlJIè
Noodlottige brand in een bal
zaal.
Het Hongaarsehe dorpje Ockoerito is
door een ontzettende catastrophe getrof
fen. Daar is tijdens een bal brand uitge
broken 'in een schuur, die tot danszaal
was ingericht. Thans, nu men met het
opruimingsvverk van de puinhoopen be
zig is en steeds nieuwe verkoolde lijken
gevonden worden, komen langzamerhand
meer bijzonderheden over deze ongeluk
kige danspartij:, waarbij volgens som
migen 300, doch volgens anderen 400 per
sonen het leven lieten, aan den dag. De
jongelieden van Oekoerito en omliggende
plaatsen waren op Paasch-Zondag bijleen-
gekomen om hun tij'd zoek te brengen
met 'n danspartij!, die in |Je schuur van 'n
herbergier gegeven werd. Daar vele
nieuwsgierigen 't danslokaal wilden bin
nendringen zonder entreegeld te betalen,
spijkerden eenige boerenjongens de deuren
dicht, zoodra, de pret begonnen was. Hon
derden vulden de balzaal, die nog Van
een vroeger feest met dennengroen en lam
pions versierd was.
Plots, terwijl het feest irt vollen gang
was, vatten eenige dennetakken vlam
en in enkele oogenb.izken stond de heéle
schuur in lichtelaaie.
Onmogelijk de paniek onder de opge
sloten menigte te beschreven. Wanhopig
wrongen en vochten vrouwen en mannen
om de toegespijlkerde deuren te berei
ken. Doch de deuren waren zoo stevig
gesloten, dat het te midden van die al
gemeene verwarring en opschudding on
mogelijk was om een uitveeg te vinden.
Dan werd in een der hoeken een smalte
opening gevonden half waanzinnig, som
migen reeds door de laaiende vlammen
verwond, stormden de ongelukkigen naar
die ééne kleine opening. Een woeste
vechtpartij ontstond en te midden van
het ontzettend gedrang werden velen te
pletter gedrukt, anderen levensgevaarlijk
gewond.
Terwijl vrouwen en mannen een wilden
strijd leverden om uit den vuurpoel te
geraken sloegen de vlammen over de ver-
verschrikte menigte, zooda.t de kleeren
vlam vatten en velen tevergeefsche po
gingen aanwendden om' het teisterende
vuur te blusschen. Met ernstige wonden
overdekt vielen de slachtoffers tegen den
grond en kennend van ide hevigste pijnen
werden zij door de opdringende menigte
te J>letter geloopen.
Slechts een betrekkelijk klein aantal
was er in geslaagd om' met brandwon
den overdekt en vlammende kleeren den
vuurpoel te ontvluchten, toen plotseling,
onder donderend geraas, het dak instortte
en d« nog talrijke achtergeblevenen on
der de brandend© brokstukken begraven
werden.
Even later kwamten de dorpelingen 'ter
redding toegesneld, doch het was te laat.
Onder de brandende puinhoopen lagen
minstens 300 verkoolde lijken, terwijl in
het rond meer dan 80 zwaar gewonden
werden gevonden, die nog aan den vuur
dood wraren ontkomen, maar door uit
putting van krachten slechts eenige tien
tallen passen hadden kunnen doen.
De ontzetting onder de overgebleven
dorpelingen was onbeschrijfelijk. Daar,
waai- voor enkele oogenbiikken nog spel,
dans en vroolijkheid was, heerschte nu
droetheid, angst en verschrikking. Daar
stonden weenende moeders en vaders,
wier kinderen eenige uren te voren naar
die vermakelijkheid waren gegaan en
thans als verkoolde lijken onder de vlam
mende en reokende puinen begraven la
gen.
Spoedig waren brandweerlieden en dok
ters naar- het dorpje gesneld, maar de
meest primitieve hulpmiddelen o,m nog
te redden, waar te redden viel, ontbra
ken. Nog in den loop van den avond
werden 'de meeste zwaargewonden naar
het naburige Szatmar-Nemeti overge
bracht, om in het ziekenhuis verpleegd
te worden. Men vreest echter dat de miees
ten aan de zware verwondingen zullen
bezwijken.
Omtrent de oorzaak van deze gewel
dige catestrophe loopen in het zwaar ge
troffen dorpje, dat ongeveer 2000 inwo
ners teil, de meest verschillende geruch
ten. Sommigen beweren, dat de uitge
stotenen in hun boosheid dit droevig on
geluk hebben veroorzaakt, anderen we
ten te vertellen, dat eenige boerenjongens,
na een hevigen twist, uit louter kwaad
willigheid, de schuur in brand gestoken
hebben.
Op 't oogenblik is het nog niet be
kend of de ramp ;aan ongeluk of opzet
te wijten is, daarnaar doet de justitie
ijtverig onderzoek.
Volgens het laatste Reuter-telegram'
wordt het aantal dooden op 300 vast
gesteld en dat der gewonden op 70 aan
gegeven, van de laatsten zijn velen zoo
ernstig gewond, dat zij' het geial slacht
offers van deze ontzettende catastrophe
nog vergrooten zullen.
De goede weg.
De „N. Haarl. Crt." schrijft:
De Roomsch-Katholieke Centrale Kies-
vereeniging in hel district Wijk bij Duur
stede heeft een motie aangenomen, waar
in het bestuur van den Algemieenen Bond
van R. K. Kiesvereenigingen in Neder
land wordt uitgenoodigd, zich te ver
staan met de leiders Her andere Rechtsche
partijen, teneinde een vast accoord te ma
ken omtrent de verdeeling der door de
coalitie te bezetten zetels.
De kiesvereeniging betreurt daarbij de
verhoudingen, als 'tusschen de partijen
der rechterzijde te Breukelen en Wijk bij
Duurstede hebben bestaan en acht die
gevaarlijk voor de coalitie.
Men zal zich herinneren, dat wij van
den beginne af deze geJragsljjfn ook heb
ben verdedigd.
Overeenkomst door de leiders, géén
uitgaan op avontuur door de kiezers in
het district, géén aangeven van den koers
door persorganen.
Indertijd sprak men in Breukelen, en
ook in Wijk bij Duurstede, anders.
Die districten behoorden aan de Ka
tholieken, zeiden sommige Katholieke con
frères, en daarom moest de Katholieke