ARD
De gevangenen van den Czaar.
Zaterdag 19 Maart 1910
Zesde Jaargang.
REN
EN
IEN.
ERU,
1 inner bestaat uit 8 bladzijden.
EERSTE BLAD
FEUILLETON
Ét
BUITENLAND.
UIT ZEELAND.
No. 34
NCK,
wers!
RENS jr.
£R, Goes.
iKEWITS,
5TE,
Goes.
ZOON.
ïe Huur
nkelhuis
jmeisje,
evraagd
Tersetijnt eikei IIUUl JKISItt- in IIUDUHMD.
EN - -
ahorn. d
00 IH
W
0Q
:a. i
e en o
iden. 2
OEK.
d
d
M
lie Klaver,
Groenkraag
en.
oor den aanlig
Hetrenhotk.
nvoudige als
ORTEN
voorhanden.
L.
Opgericht 1850.
issel 1907.
et gebied van
otie.
igste keur.
concurrentie.
voor Holland
,tis en franco.
[tule ir.aakt;het
liek van HElN-
oor hem
JONG,
ia.
m vlugge bedie-
eders gunet een.
910
than» bewoond
Goee.
DE GELLEKE
184).
genegen aan de
missie te 's Hee-
twa gen geachlkt
cht dat aan die
op Woensdag 23
balf drie uur voor
Klxrijs aldaar
:eurd bg Kon.
e. 1909, no. 54.
1MISSIE.
WeBtwal vraagt
melden de» na*
uur.
êrvoegen by O
dijke ot' bjj P*
Wolfaartsdljk
li!
Akoanementaprg» p. S maanden r.or Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlgke nummer» 4 eontaat - 0.05
Adrertentiën worden ingewacht op Unantaf en Woonedag vóór
half drie en Vrijdag vóór eea uur namiddags.
Kantoor f. i. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Redameberiebtan 25 Ct. p. r. B(j aboanenaent special» prfe.
Adverteuttën van 1—6 Kegels f O.50; iedere regtd maar 10 Ct
Eenselfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X aereimA.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 26 Ct 4 contant
Wie zich tegen I April a.s.
abonneert, ontvangt tot dien datum
ons Blad gratis.
Proefnummers worden op aan
vrage gaarne toegezonden.
DE DIRECTIE.
Christelijke deugden.
Een zekere heer K. L. De Vries Lz„
heeft verleden Zaterdagavond te Zierik-
zee een kaarsje opgestoken voor de Open
bare School.
Nu, dat mocht wel, want de weinige
lichtjes, die haar ter e»re nog brand
den, waren door den forschen adem van
Ossendorp's beruchte rede finaal uitge
blazen.
Volgens genoemden heer is de Open
bare School eigenljjk j e school, ook voor
Öe geloovigen in den lande. \Vant, zoo
vertelde de heer De Vries zonder blikken
of blozen, „de openbare school
leidt op in overeenstemming
met Christus' leer tot vreed
zaamheid"Christus leer
de, „laat de kinderkens tot mijl
komen". Dat zjn AL de kinde
ren. En dat beginsel heeft de
wetgeving in haar wet neerge
legd, waarvan art. 33 luidt: Het
9choolonderwijts wordt
dienstbaar gemaakt aan de o n t-
wikkeling.,der kinderen
en aan hunne opleiding tot alle
christelijke en maatschappe
lijke deugden.1)
Ofschoon de heer De Vries zoowel in
de zooeven aangehaalde passage als in
de overige gedeelten zijlner rede blijken
geeft van zeer geringen philosophischen
aanleg, achten wij' hem nog wel in het
b«zit van .zooveel kennis der logica en
van zooveel gezond verstand, dat hij be
grijpen zal, dat zonder Christus van geen
Christelijke deugden sprake kan zjjn. Zal
dus de door hom bewierrookte openbare
school metterdaad in onze kinderen chris-
WJke deugden aankweeken, dan zal in
die sehool Christus moeten worden ge-
ronden, d.w.z, zal Christus' geest, Chris
tus' leer geheel het onderwijs moeten
doordesemen en omvademen.
En nu beby U het inderdaad geen be
toog, dat zóó Verstaan en zóó kan
het alleen verstaan worden van een
aanwezig zijn van Christus op de open
bare school absoluut niet kan worden
gesproken.
Afgezien zelfs van den geest van vele
Onderwijzers aan die school,, een geest,
die de verstandelijke ontwikkeling der
kinderen eer in een heidensche, dan in
een Christelijke richting leidt, is het ge-
heelc stelsel van onderwijs aan de open
bare school door het neutraliteits-
Historische Novell» van
AÏMINIÜS ARCHIER.
8)
f&Deze even plotselinge als onverwachte
verandering van tooneel had allen hevig
verschrikt en zelfa de graaf en KuRÏmir, die
de grootste koelbloedigheid, ja zelfs een
schijnbare onverschilligheid aan den dag
gelegd hadden, stonden sprakeloos en ver
slagen, toen zij over den ernst van hun
toestand kalmer nadachten. Het gevoelige
hart van Rosa was, bij het zien der tegen
haar broeder gerichte wapenen, vervuld van
angstzij bleef een oogenblik roerloos, als
door den bliksem getroffen, met het oor
aan de deur staan luisteren naar de ep de
gang wegstervende voetstappen der soldaten.
Ten slette was zij niet langer in staat haar
door angst gefolterd hart te beheerschen
en riep zij in de grootste ontsteltenis:
„Red hem! red mijn broeder 1 O, red eok
.-zeiven, vrienden, en redt ons ongelukkig
vaderland: thans is het tijd om naar de
princiep, of zoo als het met een
mooier woord heetde eerbiediging
der geloofsovertuiging van an
deren, er op ingericht om de kinderen
vreemd te doen zgn aan den persoon
en de leer van Christus, zooals wij Hem
uit de openbaring kennen n.1. als den
Zoon Gods, den Verlosser der wereld,
den Middelaar tusschen God en den
rnensch.
Én wat het beroep aangaat op het
wetsartikel 33, waar van opleiding tot
vchristelijkc deugden" wordt gesproken,
moest de heer De Vries toch weten, dat
de' wetgever steeds verzuimd heeft die
uitdrukking uit te leggen of te verkla
ren en zij juist door hare vage, zweven
de beteekenis steeds door onze christe
lijke staatslieden werd gewraakt en Groen
van Prinsterer o.a. hare verwijdering uit
de wet eischte, ais zijnde eene va'ische
leuze en een misleidend uithangbord.3)
Ware dit niet het geval en het bewuste
wetsartikel inderdaad de weergave en
uiting van den geest, die de openbare
school stempelt tot een bij uitstek chris
telijke, geheel de schoolstrijd door de
christelijke partgen jarenlang ten koste
van ontzaggelijke offers gevoerd, zou een
strijd tegen windmolens zijn geweest, het
mandement der bisschoppen van '67 eene
overbodige fraaiigheid en het tegen Kap-
pejjne's schoolwet gerichte adres van
164000 katholieke huisvaders en 300000
geloovige protestanten (Mei 1877) een pas
kwil.
Dat de heer De Vries meent de Open
bare School in de kritieke oogenblikken,
die zij thans doorleeft, te moeten bij
springen, laat zich verklaren. Hjj doe dit
echter op verstandiger wijze en met de
gelijker argumenten dan te Zierikzee.
Want veel kunnen wij in zijne rede
neering vergeven, „maar nooit mogen
noch kunnen wij toegeven, dat „alle
christelgke deugden" een moraallijst zou
den vormen van deugden, waartoe men
zonder den Christus kan wor
den opgeleid." 3)
3) Zie: Zierikzeesche Nieuwsbode v«,n
15 Maart j.l. Ie blad.
2) Zie: De Standaard v. 15 Maart j.l.
Ie blad.
Ibidem;
FBAIKBIJtt.
(Vervolg van het 2e blad.)
Het Duei-schandaal. Het blijkt
meer eu meer dat al de likwidaties van
Duez geheel met bedrog aaneen hangen,
zegt „Het Centrum".
Onderhands heeft Duez onderhandeld
met stroomannen, die in de oude kloosters
allerlei zaakjes hebben ingericht, tot zelfs
bioscopen. Duez was in dit alles de voor
naamste aandeelhouder. Hij wilde inder
daad in het groot te werk gaan en in
al de kloostereigendommen speelhuizen,
skatings rinks, enz. inrichten. Verschei
dene vriendinnen van Duez onderhande
len daarover met impresarii, die men ge-
wapenen te grijpen ik trek, al ben ik ook
een zwakke vrouw, met u ten strijde. Tot
dusverre beb ik voor het heil van ons land
gebedenvan dit oogenblik af geef ik mijn
leve» voor de vrijheid. Niet langer geaar
zeld 1"
Bij deze woorden, die met sidderende stem
en steeds klimmende opwinding werden ge-
sproken gevoelden de graaf en zijn vrienden
medelijden met Rosa; allen omringden haar
en overstelpten haar met uitingen van
teederheid.
„Vrees niet, kindlief", zeide de vador vol
liefde„uw broeder is in veiligheid. En het
andere is reede afgesprokenwij hebben nog
slechts het uur van den strijd vast te
stellen."
„Laten wij thans aanstonds erop los slaan,
heer graaf," zeide Stanislaus, een stap voor
waarts doende. „Ik zal hen ontwapenen met
behulp van onze vrienden en onze manschap
pen die daarbeneden bijeen zijn; eer wij dat
gedaan hebben, kunnen wij ons niet veilig
achten I"
„Neen 1" antwoordde Bialewski„daar
mede wachten wij tot morgen. Dezen nacht
zal God over ons waken. Moed! Morgen
zullen al onze strijdmakkers hier zijn en
onder voorwendsel van te gaan jagen
honderden moedige mannen tot onze
makkelijk zal terugvinden in de geheime
briefwisseling van Duez,
Martin Gauthier, de tweede aangehou
dene, had, zooals men weet, reeds een
begin van uitvoering gegeven ftan het
plan van Duez. Hij had zich gevestigd
in het oude klooster van Picpus, met
zijne vriendin Mad. Goudard, hare doch
ter en hare zuster, Mad. Coignault.
De eerste zorg van Martin Gauthier,
zegt de Matin, was van daar eene prach
tige balzaal in te richten, overvloedig
voorzien van spiegels, waar hij zich in
wijdde in de pracht va,n het galante le
ven.
En dat juist is het huis, waar vroeger
de voortdurende aanbidding plaats had.
Deze Martin is een man va.n 't zelfde
slag als zjn patroon.
Op zijn vraag, of hij wist, dat Duez
hem beschuldigde een aantal dossiers te
hebben verduisterd, ontkende Martin dit
beslist en zeide spottend:
„Volstrekt niet. Het zijn slechts co-
pieën. Indien men zaken doet met een
man a.ls Duez, dan is het altijd goed,
zijn voorzorgen te nemen. Bovendien zou
ik heusch niet zoo naïef zijln om de ori-
gineelen mee te nemen."
Ten slotte verzekerde hij, dat hij zich
niets ongerust maakte eu zeker was, zich
te kunnen dekken.
En daarin zal hij misschien best sla
gen.
In de Gaulois bespot Arnolphe de be
noemingen der boedelredderaars in een
gesprek tusschen een minister en een Ka
merlid op de volgende wijlze:
Excellentie, U kent wel mijn dochter?
Ik heb haar dikwijls op onze recep
ties gezien, een allerliefste verschijning
Gaat ze trouwen
Misschien
Ze houdt van .een. jongmensch
Die haar verdient, natuurlijk.
Hij verdient haar, maar hij verdient
geen cent
Armoede is geen schande
Precies, maar toch een beletsel als
men een huishouden wil opzetten. De
jongen moest een baantje hebbenIk
heb altijd goed gestemd en nu had ik
gedacht, dat U me misschien een handje
zoudt willen helpen
Waarde vriend, 't zal me genoegen doen
als ik u van dienst kan zijn. Wat is
het beroep van uw toekomstigen scho»n-
zoon?
Hij heeft geen beroep
Goed; dan is hij zeker toc.h meester
in de rechten
Neen.
Nog niet afgestudeerd?
Heelemaal niet gestudeerd!
Is hij in den handel geweest, op de
beurs?
Hij heeft tot dusver nog nooit iets ge
daan.
Hij heeft nog nooit iets gedaan, hij
kan niets doen, hij kent niets; niets,
niets?
Juist, u weet nu alles.
Dus, een jongen die niets weet, voor
beschikking stellen. Zoo worden wij meester
over onze vijanden, voordat dezen onze
bedoelingen raden. En wat u betreft, Rosa,
kindlief, gij zult u dan aanstondB moeten
terugtrekken op een veilige plaats, want
al houdt ge u zelve voor nog zoo sterk, ge
zoudt toch niet lang het schrikkelijke
schouwspel kunnen aanzien van dedingen,
die weldra zullen gebeuren."
„Ach vader!" antwoordde Rosa, „ge doet
me verdriet aan door u in dit oogenblik zoo
zeer met mij bezig te houden. Wanneer ik
beangstigd ben, is het niet terwille van mij-
zelve. Ik ben opgevoed als de dochóer van
een soldaat, en gij weet dat ik die kleine
angsten en gevoeligheden niet ken, die het
hart van andere meisjes somtijds vervullen.
Daarom bid en bezweer ik u, laat mij niet
van u scheiden, want wanneer ik u niet meer
zag, zou ik deodelijk bedroefd zijn en al den
moed verliezen. Ik gevoel, al ben ik ook een
vrouw, dezelfde geestdrift als gij en dezellde
vaderlandsliefde, en ik ben moedig en sterk
genoeg om aan uw zijde ons ongelukkig
vaderland te dienen."
Zooals zij daar stond en sprak, met haar
schoone vlammende oogen, den edelen en
zachten toon harer stem en haar als tot
gebed omhooggeheven handen, oefende zjj
een onweerstaanbaren invloed uit.
niets geschikt is? En u wilt, dat ik voor
hem een winstgevend baantje vind?...
Precies; héél winstgevend!
Wel, dan zit er maar één ding op
we zullen hem likwidateur maken!
De Regeering, hoe zijl haar best doet
een heel hoogen toon aan te slaan, voelt
zich wel terdege medeschuldig. Dat ge
tuigen zij, die de eerste Kamer-zittingen
over de zaak hebben bijgewoond, dat ge
tuigde ook de zitting van Dinsdag, waar
Briand al zijn krachten stond in te span
nen om toch maar een motie van ver
trouwen te krijgen.
t a I, i iè
Morgen, feest van den H. Jozef viert
Z. H. de paus (Jozef Sarto) zijn naam
feest,
1> If I I S O II L i N I).
Herrie in het Pruisische Par
lement „Tout comme chez' nous".
„Juist als bij ons", zegt de Franschman.
Daaraan denkt men onwillekeurig, als
men leest, hoe het deze week in den
Pruisischen Landdag toeging. Daar werd
Woensdag j.l. eene belangrijke zitting ge
houden, waarin de derde lezing plaats
had van het kiesrechtonlwerp, zoodat nu
de partijen, die tot nu ,t'oe een eenigs-
zins aarzelende en afwachtende houding
hadden aangenomen zich beslist moes
ten uitspreken en ook de Regeering dui
delijk moest zeggen, wat zij bereid was
aan wijzigingen van haar ontwerp te aan
vaarden.
De minister-president v. Bethmann
Hollweg, verklaarde namens de Pruisi
sche Regeering, dat het getrapte kies
recht in beginsel moest worden gehand
haafd. Toekenning van het geheime en
directe kiesrecht tegelijk kan niet wor
den verlangd. De Pruisische Regeering
houdt wel is waar ook nog heden de
vervanging der indirecte verkiezingen door
directe voor het doelmatigste, met behoud
van de openbaarheid de- stemming, maar
zij zal, zoo een belangrijke meerderheid
in het Huis dit wenscht, ook een oplos
sing aanvaarden, waarbij de indirecte ver
kiezingen worden behouden, met ge
heime stemming voor de keuze der kies
mannen, zonder zich echter aan alle af
zonderlijke bepalingen van het ontwerp
in zij'n tegenwoordigen vorm te binden.
Na deze verklaring, die in het Huis
grooto sensatie verwekte, ontstond er,
seint o.m. de oorr. van het Hdbl., zulk
een rumoer, dat er niets te verstaan was
van hetgeen de volgende spreker zeide.
Tijdens de redevoering van den soci
aal-democraat Liebknecht, kwam het tot
een lawaai, als nooit te voren gehoord
was in dit Huis.
In zjn matelooze opwinding noemde
deze spreker het Huis van Afgevaardig
den een schacher- en woekerzaak waar
de heiligste goederen en rechten van het
volk verschacherd worden.
Deze woorden veroorzaakten ongekende
„Lieve dochter!" sprak de graaf ontroerd,
„neen, wij laten u niet gaanwij zullen ons
gelukkig achten, wanneer gij in ons midden
blijft Maar mijn kind, nu is het tijd voor
u om te gaan slapen. Wel te rusten! Mor
genochtend vroeg kunt gij met ons te paard
stijgen en de jacht medemaken, en wanneer
wij ons in stilte verwijderen om ongestoord
onze laatste besluiten te nemen, kant ge u
aan het hoofd onzer jagers plaatsen. Goeden
nacht nu 1 Bidt voor ons arm vaderland I"
Tierde Hoofdstuk.
Rosa's keizen.
Nadat Rosa was heengegam, wendde de
graaf zich tot zijn vrienden en zeide:
„Ook wij moeten scheiden, het is tijd. Gij
kunt gernst gaan slapenik zal wachtposten
uitzetten, en bij de minste beweging, die het
Russsiche detachement maakt, wordt het
door onze mannen omsingeld en ontwapend.
Morgen breekt voor ons de groote dag der
vrijheid aan, en wanneer de zon ondergaat,
zal, naar ik hoop, de nationale vlag van
onzen toren geheel Lithauen oproepen tot
den bloedigen strijd. Ik reken erop, beste
pastoor, dat gij morgen vroeg in de kapel
do H. Mis leest. Moge God over ons waken
verontwaardiging.
Geroep va-n: „Onbeschaamd! Brutaal!
Eruit!" klonk door de zaal.
Vele afgevaardigden snelden naai' de
tribune; men zag gebalde vuisten en drei
gende gebaren.
Dit lawaai duurde minuten lang.
De president riep den spreker tot do
orde, maar kon zich nauwelijks gehoor
verschaffen.
Het scheelde niet veel, of het was tot
handtastelijkheden gekomen.
De conservatieven verlieten demonstra
tief de zaal.
Daarna sprak Liebknecht nog een uur
lang; hij werd voor de tweede maal tot
de orde geroepen, .toen hij over de
„schanddaden" van het Centrum sprak.
De liberale bladen, met het Berl. Ta-
geblatt aan het hoofd, bevatten zeer felle
artikelen tegen den heer v. Bethmann—
Hollweg, die zich ook in Pruisen, aan
het zwart-blauwe blok heeft onderwor
pen.
Het was dan ook een belangrijk oogen
blik in de Duitsche politiek.
De regeering heeft feitelijk tussehen
haar woorden te verstaan gegeven, dat
zij berouw heeft om wat er onder Von
Bülow gebeurd is, en dat zij weer met
het Centrum als regeeringspartij samen
werken wil. Vandaar de woede van links
tegen den Rijkskanselier.
De wet is tenslotte met 238 tegen 168
stemmen aangenomen.
Goes Door de gascommissie alhier zal
een voorstel worden ingediend hg den ge
meenteraad om den gasprgs met 1/ï cent
per M3. te verlagen en te brengen op
6'/2 cent.
In tegenwoordigheid van den burge
meester en wethouder Van den Bout,
eenige leden van de commissie van toe
zicht op het M. 0. en directeur en leeraren
der burger avondschool alhier, werd Dins
dag de uitslag van de gehouden over-
gangs- en eindexamens hekend gemaakt.
Hierbij voerden de heeren A. D. F. v. d.
Wart, directeur der school, en mr. J. 1L M.
Stieger, voorzitter der examencommissie,
het woord.
Het einddiploma kon aan alle leerlin
gen van het hoogste cursusjaar worden
uitgereikt.
Gediplomeerd werden: W„ v. d. Linde,
J. de Kok, Wl A. de Jonge, H. v. d. Boom
gaard, M. Schrijver, E. Dootjes, Th. P„
Verboom, E. de Bruyne, A. v. F rans sen
en Wi. Heijboer. (M. C.)
Naar wij vernemen, zal hier ter stole
den len Mei a. s. eene nieuwe Kerkefgel-
makerjj annex Piano- en Harmoniumhaft-
del worden gevestigd door den heer l.
Giesen.
Dezer dagen wordt door het Leger
des Heils wederom de jaartgksche Zelfver-
loocheningsaanvrage gehouden, waarin of
ficieren en soldaten zich niet alleen het
Alien verlangden naar rust, om zich te
versterken tegen de vermoeienissen, mis
schien ook de gevaren vanlden volgenden
dag. Ieder zocht zijn slaapvertrek op. Slechts
Raphael bleef achter en verzocht den graaf,
hem nog eenige oogenblikken te willen
schenken.
„Geheel tot uw dienst, beste vriend",
antwoordde de graaf, hem naar den schoor
steen terugleidende.
„Sta mij toe, heer graaf," begon Raphael
met merkbare ontroering, „dat ik op den
vooravond van zoo groote gebeurtenissen, die
ons geheel in beslag zullen nemen, mijn hart
voor u uitstortesinds geruimen tijd heb ik
het gewaagd a-tsr de hand van uw dochter
te dingen. Ofschoon ik zeer goed mijn onbe
duidendheid en het onbeteekenende mijner
verdiensten ken in vergelijking met de
onschatbare waarde uwer edele dochter,
gevoel ik toch, door de groote goedheid,
die gij jegens mij steeds aan den dag gelegd
hebt, den moed cm u te zeggen of gij mijn
vurigsten wenseh goed keurt en mg» innigst
verlangen bjj uw dochter wilt steunsn."
(Wordt vervolgd.)
