No. 2
Be gevangenen van den Czaar.
So. 26
Dinsdag 1 Maart 1910
Zesde Jaargang.
londen.
PIJ
T MOGE
groots! e
en prijs?
S VEE-
Verschijnt eiken MAANDAG-, WIEHSIAG- en VRIJOAGAVONO.
BUITENLAND.
fEUILLETOM,
tOCHT,
A
gebruik of
den,
UIT DE PERS.
•d.
kruiden en
?(j zuiveren
li veerkracht
im meer dan
Iers hevelen
I'S PILLEN
nd.
15 (56 pillei
jij den Ver-
•RVE
16.87.
stukken
Jsmede hg
1ST Jr.
O
O
rn
co
f500 en flOO,
H. H. Effecten-
en 5T. WORST Jr
iwicht heb'.ende van
VEEVOEDER
van 455 -j- 453
jende mee„Zelden
ils deze bovenstaande
ig en fijn van smaak
liteit VEE en hooge
Ib urg.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers li contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór «en uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Reclameberiehtcn 25 CL p. r. Bjj abonnement speciale prjjs,
Advertentiën van 15 regels f 6.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X Gerekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 CL contant.
De „Neutraliteit".
In den strijd 'over de „neutraliteit'1 der
openbare school kunnen zjj, die Rechts
staan, in zekeren zin de rol van toeschou
wers vervullen.
Principieel genomen gaat die strijd
buiten ons om.
Onzerzijds toch is altjjd beweerd, dat
de opleiding, de opvoeding, de vorming
der jeugd niet neutraal kan zijn, en lat
dit ook voor het onderwijs geldt.
De „neutrale" school kan dus slechts
aanvulling zjjn, en het bizonder onderwjjs
regel.
Links stond men toen eenparig tegen
OU8 over.
Maar thans is die eenparigheid op merk
waardige wjjze verstoord en gaan de tegen
standers der „neutraliteit" elkander vinnig
te ljjf.
Goed beschouwd hebben w jj ons in dien
strjjd niet te mengen, al blijft het zeer
zeker de taak der overheid te zorgen, dat
de openbare school niet in conflict komt
met de eischen van ons nationaal leven
en grondwettelijke instellingen.
Ook is het duidelijk, welke houding in
een staat met monarchalen regeeringsvorm
ambtenaren hebben in acht te nemen.
Maar voor 't overige kan de botsing in
den boezem van de voorstanders der „neu
traliteit" ons koud laten.
Zjj i, oeten het samen maar uitvechten.
En intusschen dringt zich sterker dan
ooit de conclusie naar voren, dat men, als
regel, in de school, evenmin als schier
overal elders, werkeljjk neutraal kan zijn.
(„Centrum".)
AMERIKA
De staking te Philadelphia.
Orde en rust in Philadelphia zjjn weder
eeDigermate herstelJ. Eenige honderden
manschappen van de bereden staatspolitie
hebben dat klaargespeeld, waar tevoren de
pogingen van duizenden Philadelphische
politieagenten en schutters hadden gefaald.
De bereden staatspolitie patrouilleert in de
straten en heeft order om bjj eventueel
verzet niet te talmen, doch direct met
scherp te schieten.
Er is Donderdag in Philadelphia dan
ook slechts één botsing geweest. Stakers
gooiden naar de bereden manschappen met
stukken jjzer en staal, waarop dezen ant
woordden met een paar waarschuwende
revolverkogels in de richting van de
menigte.
Heeft aan den eenen kant het optreden
van de troepen een kalmeerend invloed
gehad aan den anderen kant kan het den
toestand weer zeer gevaarljjk maken. De
werklieden-organisaties in Philadelphia
hadden beweerd, dat zjj mochten er
troepen worden gezonden haar toevlucht
zouden nemen tot afkondiging der al ge
in een e staking. Of dit nu de troepen
er zjjn werkeljjk zal geschieden, bljjft
af te wachten. De vakbonden hebben aan
hun leider Murphy volmacht gegeven om
te behandelen zooals hjj het noodig acht.
Historische Novelle van
ARHINITJS ARCHIE R.
I.
Raphaël Ubinski.
In de vroege morgenuren van den len
December 1830 reed een jong Poolsch
edelman Raphael Ubinski gcbeeten langs
den oever van de Niemen, in de nabijheid
der stad Grodno Hjj werd voorafgegaan
door een schitterenden jachtstoetluid
geblaf van honden klonk ver in 't rond
jagers en jachtbedienden te paard bliezen
van tijd tot tijd krachtig op de horens en
deden door dit luide geschal van alle k tnten
knapen en mannen te zamen stroomen, die
zich dan verder aansloten, om aan de
drijfjacht deel te nemen.
De natuur, in haar winterkleed, scheen
een oogenblik nieuw leven te ontvangen
en had een melancholische bekoorlijkheid,
geljjk aan dat zachte glimlaohen, hetwelk
Welke beslissing Murphy zal nemen, zal
men wel spoedig weten.
SPANJE.
Een telegram dd. 26 dezer uit Tetuan
meldtEen uit Nederland komend
zeilschip, dat een groote hoeveelheid oor-
logscontrabanten aan boord had, heeft voor
een Spaanschen torpedojager de wijk ge
nomen en is op ongeveer 40 K.M, beoosten
Tetuan gestrand. Van de bemanning van
25 koppen zjjD er 5 verdronken.
OOSTENR1J K.
De dokters van Lueger, den burgemees
ter van Weenen, hebben Vrijdagavond
prof. Neusser, den eersten specialiteit voor
inwendige ziekten, erbjj gehaald. Neusser
verklaarde, dat Lueger een verloren man
was en den nacht ternauwernood overleven
zou. Het hart wordt al maar zwakker.
EN UELANI).
Een Reuter-telegram maakt gewag van
een tweede poging van de Ieren om het
ministerie hun richting op te krijgen. Als
de regeering niet de bewuste waarborgen
van den koning verkrjjgt als voorwaarde
van haar aanbljjven, zullen de Iersche
kiezers in Groot-Brittanje op geen regee-
ringscandidaat meer stemmen. Dat is geen
ijdele bedreiging, In heel wat Engelsche
en Schotsche districten men spreekt wel
van twintig hebben de liberalen hun
overwinning te danken aan Iersche kiezers,
die trouw het wachtwoord van hun leiders
hebbeD gevolgd steun den liberaalKomt
het dus tot een algemeene verkiezing,
zonder dat de regeering de voorwaarde
der Ieren heeft vervuld, dan ontvallen
haar de stemmen van die kiezers. Het
besluit van de Vereenigde Iersche Liga
kan ook reeds van invloed zjjn op de
tusschentjjdsche verkiezingen, waaraan een
paar ministers zich moeten onderwerpen.
EKANKKIJK.
Kardinaal Lupon veroordeeld.
V rijdag heeft de rechtbank te Reims
uitspraak gedaan in het bekende proces
van de beide onderwjjzersorganisaties
de Fédération des instituteurs de France
en de Amicale des instituteurs de la Marne
tegen kardinaal Lugon, aartsbisschop
van Reims. De onderwjjzersvereemgingen
eischten, zooals men weet, 50U0 francs
schadevergoeding.
Ofschoon geen enkel steekhoudend ar
gument voor het toekennen van schade
vergoeding door de onderwjjzers is bijge
bracht, ofschoon de kardinaal door het
mede-onderteekenen van het bekende ge
meenschappelijk schrjjven der bisschoppen
niets anders gedaan had dan rechten der
kinderen en hunner baders in bescherming
te nemen, werd de prelaat toch veroordeeld,
en wel tot het geven van eea schadever
goeding van 500 francs.
Het proces is hierom ook zeer belangrjjk,
omdat nu naar aanleiding van deze uit
spraak een reeks van processen tegen de
somwijlen, als een lichte zonneschijn zich
vertoont op een stil-ernstig gelaat. Naar
alle kanten strekte zich een onmetelijke
vlakte uitaan de eene zijde de rustig-
majestueuze rivier purper-glanzende in het
zonnelicht, aan den anderen kant donkere
strepen van ontbladerde bossohen, die aan
den verreu horizont in onregelmatige deining
zich tegen den helderen hemel afteekenden.
Maar noch de schoonheid ran den pas
ontwakenden dag, noeh de jubelende vreugde
der jagers en landiieuen vermochten het
ernstige gelaat op te vroolijken van den
jongen edelman die met opzet op eenigen
afstand verwijderd bleef van den stoet om
beter den vrijen loop te kunnen late» aan
zijn gedachten. Raphaël Ubinski, die sinds
korten tijd zijn ouders had verloren, had
juist zjjn 26e levensjaar bereikt; hij leefde
teruggetrokken up zijn goederen rnet z'n
grootmoeder van moederszijde, een vrouw
van grooten moed en hooge deugd. Daar
hij was opgevoed in grooten eerbied voor
den godsdienst en in fijngevoeligheid op
het punt van eer, was hij zoo gelukkig aan
alle verlokkingen der jeugd en aan de
gevaren van den rijkdom weerstand te
kunnen bieden.
Zijn vrije uren besteedde hij aan studie,
want hij was diep doordrongen van de
andere bisschoppen, die het schrjjven mede
onderteekenden, te wachten staat.
U L I
Staatsraad Woeste. Zaterdag
vierde de bekende Katholieke staatsraad,
Charles Woeste, zjjn 74slen verjaardag.
Waar het hier een persoon betreft, die
zoo moedig en onverschrokken, zoo onbaat
zuchtig en edelmoedig de belangen der
Kerk dient en zoo geharnast ze verdedigt,
daar meenen wjj, dat deze dag wel een
kleine bjjzondere vermelding verdient.
Woeste is 26 Februari 1837 geboren
op 2l-jarige leeftjjd behaalde hij reeds
zjjn doctorstitel. In 1873 werd hij advocaat
aan het Hof van Cassatie. Den 9denJuni
1874 werd hjj voor het eerst als afgevaar
digde van Alost voor de kamer gekozen
en sedert heeft hjj onafgebroken dat dis
trict in de kamer vertegenwoordigd.
Wel heeft hjj dat met eere gedaan, zoo
dat zelfs een Belgisch ochtendblad dat het
lang niet in alles met den grjjzen staats
raad pleegt eens te zjjn, erkennen moest,
dat hjj een sieraad geweest is van het
parlement en den Katholieken naam tot
roem heeft gestrekt. „De Katholieken,
zoo erkent dat blad, zjjn trotsch aan hun
hoofd te hebben een dergelijk talent en
een zoo edel karakter".
Het Handelsblad van Antwerpen meldt
over een ongeluk, dat Zaterdag bij Antwer
pen gebeurden waarbij 7 mensehen verdron-
en een zwaar gekwetst is, de volgende
bijzonderheden
Zooals op vele rivieren bestaat er op den
Rupel te Niel een overzetdienst, die zoogezegd
officieel is. De dienst is ingericht tusschen
Niel en Wintham en is gepacht door Beeck-
mans, houder der herberg in het Veerhuis,
op Niel. Dezen morgen juist te 6 uur 20,
nadat hij reeds eenige overtochten had
gedaan, vaarde de zoon Frans Beeckmans,
met de overzetboot van Wintham naar Niel.
Deze roeiboot is een groote jol waar men
tot 30 personen kan mee overzetten, wat
meermaals gebeurde. Bij het overzetten,
dezen morgen, bevatte de boo", zooveel men
zich kan herinneren en zoovee. het Frans
Beeekmans voorstaat, 14 of 15 man, hem
zelf inbegrepen. Alles gin; goed, tot hij
gekomen was op circa 40 meter van den
Nielschen wal.
Op dit oogenblik zag men de stoomboot
Alexandre komen aanvaren uit de richting
Klein Willebroeck. Deze stoomboot is een
zoutboot toebehoorei.de aan de firma Schelt-
jens, een redelijke groote boot die regelmatig
naar Vlissingen vaart, er zout water inneemt
en die lading naar de zoutziederij brengt,
om het zoüt er uit te trekken. Hoe het
ongeval nu gebeurd is zal natuurlijk blijken
uit het rechterlijk onderzoek. Doch, ziehier
hoe het voorgevallene is volgens verklaring
van den zoon Beeckmans, die op den
oogenblik van het ongeluk de overzetboot
voerde
Op ongeveer 40 meters van den wal
kwam de Alexandre aangevaren en, in plaats
dat zij, zooals gewoonlijk, in het midden
der rivier vaarde, was zij ditmaal den
wal van Niel dichter genaderd. De vele
edele gedachte, dat een Poolsch edelman
zijn vaderland 'meer diensten kon bewijzen
door kennis en wetenschap, dan met het
zwaard en door geweld. Wèl had hij een
open oog voor den treurigen toestand,
waarin zijn dierbaar Polen zuchtte; als
een zware last drukte op zijn Poolsch hart
het lot van het land zijner vaderen en hij
gevoelde een onweerstaanbaren drang om
zich voor de redding daarvan geheel op te
offeren. In het eerste vuur zijner jeugd
had hij geloofd, dat alleen geweld Polen's
vrijheid en onafhankelijkheid zou kunnen
herstellen en vandaar dan ook dat hij zich
vol geestdrift had aangesloten bij de geheime
genootschappen, die, ondanks alle voorzorgs
maatregelen der politie, het geheele land
als met een net overdekten. Doch hoe
meer hij tot rijp nadenken kwam, des te
meer de overtuiging bij' hem postvatte dat
een geweldige strijd tegen de overmoedige
onderdrukkers van zijn land zonder succes
zou blijven. Wel stemde deze gedachte zijn
edel hart aanvankelijk droevig, want nooit
of nimmer kon hij prijsgeven de heilige
rechten van zijn volk, waarvoor hij gaarne
zijn laatsten druppel bloed zou hebben
vergoten. O, riep Dij dan, diep-smartelijk
aangedaan uit, God kan zulk een daad van
geweld, zulk een verraad niet laten voort-
ooggetuigen, aan beide kanten van den
Rupel en ook de inzittenden van de over
zetboot, een ongeluk vreezende, riepen om
hulp en lieten allerlei geschreeuw hooren,
om de aandacht van den kapitein der Alex
andre te trekken. De kapitein scheen dit
niet te hooren. of hoorde het werkelijk niet,
in alle geval hij zette onveranderd de koers
voort. Eene aanvaring was onvermijdelijk
en noodlottig waren dan ook de gevolgen.
De Alexandra kwam in aanvaring en
voer met den steven recht op het achter
gedeelte van de overzetboot. Verschillende
der inzittenden van de jol, het hoofd ver
liezende sprongen overboord, waaronder ook
Frans Vermeulen en zijn zoon. Anderen
werden uit de boot geslingerd terwijl de
jol zelve met de inzittenden voortgesleept
werd door de Alexandre. De half-gebroken
roeiboot was spoedig vol water, maar bleef
met de nog inzittenden drijvende. Eerst
nadat de overzetboot een 200 met. verre
was meegesleept en ook nadat de bevelhebber
van de Alexandre, door het aanhoudend
geschreeuw van de toeschouwers opmerkzaam
geworden, den stoom had omgeworpen,
raakte de jol los. Schipper Van Steen, die
met zijn binnensioep Royers VI te Niel
gemeerd was, is oogenblikkelijk toegesneld
en gelukte er in vijf der drenkelingen te
redden. Eene baggerboot, die daar eveneens
lag, gelukte er op hare beurt in een man
te redden, die dadelijk naar het veer van
Niel met de andere geredden werd overge
bracht.
Een dictée.
Wanneer reeds de geest van zoovele leer.
boeken slecht is, hoeveel te erger zal dan
het mondeling onderwijs zijn op de Fransche
openbare scholen, waar de onderwijzer weet,
dat hij bij de overheid niet sneller in de
gunst kan komen dan door zoozeel mogelijk
de wet, die neutraliteit, die eerbied voor
den godsdienst beveelt, te schenden. Wat
daar in de klas omgaat wordt echter niet
licht openbaar, te minder wijl het dikwijls
slechts in een gebaar, een blik, een stem
buiging bestaat, die onmogelijk kan worden
vastgelegd en met zekerheid weergegeven.
Daarom is het werkelijk van veel belang,
dat de „Libre Parole" in staat is, een dictée
af te drukken zooals het in een xlas werd
opgegevenhet handschrift, dat der redactie
in handen kwam, is van een leerling, en
er zijn door een andere hand, blijkbaar
van den onderwijzer, verbeteringen in aan
gebracht. Men luistere
De godsdienstige volken zijn volken
van slaven.
Men kan zeggen dat de godsdienstige
volken slavenvolken zijn, omdat zij er
zich van onthouden, te redeneeren, te
zoeken naar het wetenschappelijk waar
om der dingen, omdat zij blind gehoor
zamen aan bevelen die ze niet verstaan.
Eertijds had de godsdienst de voor
naamste plaats in het leven der
menschen; de groote heeren en zelfs
de koningen bogen voor den Paus het
hoofd.
De monniken waren niet steeds
bestaan. Polen kan niet eeuwig onder dit
juk zuchtener moet toch een middel tot
redding zijnmoge de hemel het ons toonen
Hij kwam ten slotte bjj zich zelven tot de
conclusie, dat Polen, wijl het ten prooi was
aan een allerbedroevendste inwend'ge ver
deeldheid waardoor echter de onrecht
vaardigheden zijner ondrukkers niet konden
gerechtvaardigd worde» den tijd zijner
boete geduldig zou moeten doormaken, doch
zich intusschen door heldhattige deugden
zou moeten voorbereiden op de gebeurte
nissen, welke de Goddelijke Voorzienigheid
vroeger of later tot redding van het vader
land zou doen plaats grijpen. Van deze
overtuiging steeds dieper doordrongen,
aarzelde hij ook niet haar in den kring
zijner adelljjke vrienden openlijk uit te
sprekenhij beteugelde hun omstuimigen
ijver en deed zijn best om hen ervan te
overtuigen, dat men het vaderland het beste
dienen kan door alle nationale krachten en
deugden zooveel mogelijk te ontwikkelen
en te vervolmaken Doch deze nieuwe taal
wnrd niet verstaan, de bedoelingen van
Raphaël werden miskend en wat bij hem
de vrucht was geweest van rijpe overweging,
werd uitgelegd als een uit wanhoop voort
komend prijsgeven van de heiligste ver
wachtingen en plannen, ja als zwakheid
tevreden met den grond in te palmen,
ze namen ook de mensehen.
Zoo werden de kloosters gesticht, die
een ware macht vormden door hun
domeinen en hun rijkdommen. Om den
menschen geld af te troggelen (tirer
de l'argent aux gens) had de geeste
lijkheid de vereering ingesteld van de
Maagd, de Eucharistie en de Heiligen.
Om de botteriken (vilains) aan alle
bevelen der groote heeren te doen
gehoorzamen, werden ze door de geeste
lijkheid verstompt met de vrees voor
de hel en het denkbeeld van den hemel.
Ziedaar de neutraliteit in actie.
En dan blijft men zich ter linkerzijde
steeds verbazen, dat de katholieken zich
tegen zulk een onderwijs aan hun kinderen
verzetten(„Centrum1').
Schandelijk geschrijf.
Wjj hebben, zegt de „Maasbode", tot nu
toe weinig in ons blad opgenomen omtrent
de z g. quaestie „Mr. De Jong". Vele libe
rale bladen daarentegen in gezelschap van
het S.-D. orgaan „Het Volk" schenen zich
bijzonder met deze onverkwikkelijke ge
schiedenis te vermeien.
Thans lezen wij in de a.-r. „Rotterdam
mer" van gisteravond onder den titel „schan
delijk geschrijf" het volgende
Ons wordt opname verzocht voor het
navolgende
Ondergeteekenden, die ten huize van
den eerst ondergeteekende het genoe
gen hadden in 't gezelschap te zjjn,
waar o.a. ook Mr. A de Jong en Mej.
A v. d. Vlies genoodigd waren, ge
lezen hebbende de in „Het Volk" ge
citeerde mededeelingen van Mej. A.
v. d. Vlies, omtrent de wijze waarop
Mr. A. de Jong zich in een privaat-
gesprek op een gezelschap over Dr.
A. Kuyper zou hebben uitgelaten,
voelen zich gedrongen hunne diepe
verontwaardiging uit te spreken over
een dergelijke poging van afmaking
van een politiek man, dien zjj om
zjjne groote eerlijkheid en rondborstig
heid hoogachten.
Zjj denken er dan ook niet aan op
dit schandelijk geschrijf 'n te gaan en
weigeren ook maar met één enkel
woord zich over do al of niet juistheid
van de door Mej. v. d. Vlies uit 't ge
sprek. waaraan zjj geen deel Bam, op
gevangen en gepubliceerde woor en
uit te laten, overtuigd als zij zijn, dat
een dergelijke polemiek, die den aller-
eenvoudigsten eisch van gastvrijheid,
vriendelijkheid en goede trouw schent,
zonder meer geen weerlegging waard
is en als in de hoogste mate onzedelijk
moet worden gebrandmerkt. Door op
deze wijze een toevallig opgevangen
woord te exploiteeren zou men ieder
een, die in vertrouwden kring zich
eene opmerking ten opzichte van per
sonen of zaken, die het publieke leven
raken, veroorlooft, kunnen blameeren.
Wjj meenen dat het is het belang
van het openbare leven is tegen een
en lafheid.
Met deze en dergelijke gedachten hield
Raphaël zich bezig, terwijl wij hem aan
treffen aan den oever van de Niemenhij
bevond zich op weg naar het kasteel van
graaf Bialewski, op wiens landgoed een
groote jacht georganiseerd was. Deze jacht
diende echte; sle 'hts als voorwendsel voor
een gemeenschappelijke bijeenkomst, ter
bespreking van de plannen v oor een strijd,
die eiken dag dreigde te ontbranden.
Ofschoon Raphaël van zulke bijeenkomsten,
waarbij het gewoonlijk nog al rumoerig
toeging, geen vriend was en hij telkens
moest vechten om zijn beginselen te ver
dedigen, zou het hem toch niet mogelijk
geweest zijn de uitnoodiging van graaf
Bialewski, een oud-strijder, die veor Polen's
bevrijding van geestdrift gloeide, af te
wijzen. Hij wilde n.l. niet, door zich geheel
van zijn vrienden af te scheiden, in een
steeds meer scheeve positie komen en hun
aanleiding gegeven om de oprechtheid zijner
vaderlandsliefde in twijfel te trekken.
(Wordt vervolgd.)