Het geheimzinnige teeken.
Zaterdag 26 Februari 1910
Zesde Jaargang.
BUITENLAND
JNo. 25
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
TWEEDEBLAD.
Een merkwaardig Beleg.
fKUIllETOK
UIT DE PERS.
Abonnementsprgs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrgdag vóór een uur 't namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGangepoorfsfraat C 209, GOES.
Reclaiaebefliichtaa 25 Ct, p. r. Bg abonnement speciale prgs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nereiend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct, A contant.
Verschrikkelijk is er geleden in den
winter. „Ons vole van verwe bleeck" had
aan alles gebrek. De schamele kinderen
gilden langs de straten: „Brood, brood!"
maar het was er niet. In December had
de Wethouderschap lijnzaad gekocht te
gen 8 schellingen den zak, om het aan
de bakkers te leveren, en met meel te
vermengen. Stel u voor een burgerij', die
zich te voeden heett met wafels van lijn
zaad, haverbrood, kanariezaad, met hon
den en katten, zelfs met ratten. Tenge
volge van het slechte voedsel en de ont
bering, werden velen ziek en stierven.
Men verzekert, dat van Kerstmis tot aan
de overgave der stad dus in nog geen
twee maanden 1566 menschen ten
grave daalden. Neen, „suk-ken quellinghe"
had Middelburg nooit binnen zijn mu
ren gezien en zou het ook wel nooit
meer aanschouwen. In vele boeken en
boekjes, een berg, staat uitvoerig beschre
ven, wat jde Haarlemmers en de Leide-
naars in deze zelfde dagen ongeveer ge
leden hebben. Wat men daar doorgemaakt
heeft, dat hebben ook de Middelburgers
in niet geringer 'mate ondervonden, maar
zij wenschten het geloof der vaderen on
geschonden te bewaren en waren, hoe
wars ook van Alva's geeselroede en diens
ongebonden krijgsvolk, weinig gediend van
een burgerlijke „vrijheid", die hun aldus
opgedrongen werd. Hierin zal wel de re
den schuilen, dat over het algemeen wei
nig geweten wordt vap het toch bijina
tweejarig beleg der Zeeuwsche hoofdstad.
Gevochten werd er in de omstreken
van de vesting gedurende deze winter
maanden niet meer. Ten minste het laat
ste treffen, waarvan we melding vinden
gemaakt, had plaats op St. Simon en
Judas, toen |de avond gevallen was. De
Prins had den heer van Poyet, die ook
in Holland ien Brabant aan de zaak van
den opstand goede diensten bewees, her
waarts gezonden. Poyet verschanste zich
op het zuidelijk havenhoofd onder Arne-
muiden, terwijl Mondragon een schans
aan de overzijde, bij de zaagmolens, be
zet hield. Langs den dijk zond Poyet een
afdeeling van zijn volk, waar een borst
wering werd opgeworpen. De van den
anderen kant aanrukkende Spanjaarden
werden des nachts teruggedreven. In de
vroegte, bij mistig weer, herhaalde Mon-
dragon's krijgsknechten den aanval, maar
met ongunstiger uitslag: kapitein Failli
sneuvelde met nog 12 ondergeschrikten
en wel 50 werden gewond. Toch scheen
Poyet geen kans te zien aldus de bele
gering tot een g-ewenschl einde te bren
gen, want hij trok naar Vlissingen en
de Spanjaarden bezetten het verlaten bol
werk en imaakten het sterker nog.
Er mocht dan al niet meer gestreden
worden, de stedelijke bezetting moest
toch op haar qui vive zijn, dag en
nacht, om eiken aanval af te weren, elke
verrassing te voorkomen, en „daer therte
flau is, daer wort den cop laff!" Het
is te begrijpen, dat de door vriend en
vijiand geprezen Mondragon in de eerste
plaats voor zijn krijgsvolk zorgde te mid
den van de ellende. In Nov. had men
nog voorraad uit Goes binnen weten te
53.
(Slot.)
Van de „engel"' hoorde of zag men niets
meer, ten minste gedurende de eerste paar
jaren. In dien tjjd had Hamilton Carlotta'a
hand verworven. Nadat hg een jaar lang
als bospitaalarts had gewerkt, begon li ij
een eigen practgk in West-Londen en
door de trouwe vriend, chap der familie
van Ravendale werd die practgk weldra
bloeiend en winstgevend, want door hun
invloed, was hg een zeer gezocht doctor
geworden. Daardoor was het hem ook
mogeljjk bet huweljjk nog vroeger te
sluiten, dan hg zelfs in zijn stoutste ver
wachtingen had kuunen droomen.
Kén enkele wolk verduisterde soms nog
Carlotta's levenshemel. De diepe, naam-
looze smart over het ongelukkig lot van
krijgen, maiar de gouverneur hield het
hoofdzakelijk voor zijn „gasten" beschik
baar. Honger is een scherp zwaard. liet
is den menschen dus niet kwalijk te ne
men, dat zij spijtig opmerkten„Het
krijgsvolk eet, de burgerij kan vasten!"
Maar toch, diezelfde burgers, welke veel
geld moesten betalen voor voedsel, dat
men in normale omstandigheden in geen
geval zou gebruikt hebben, leverden be
reidwillig biji de bewindvoerders de kost
baarheden in tot het slaan van noodpsn-
ning-en voor des Konings zaak.
Zooals we reeds gezien hebben, heeft
het van regeeringswege niet ontbroken
aan pogingen, om de Watergeuzen te
noodzaken tot het opbreken van het be
leg. Requesens ..begreep eveneens het
groote belang van Middelburg's behoud
en begaf zich daarom naar Antwerpen,
waar vele groote schepen gingen uitgerust
worden, alsook te Bergen-op-Zoom. Oranje
achtte het mede dienstig zich uit Hol
land naar Vlissingen te spoeden, nu de
eindbeslissing zou komen.
Louwmaand begon reeds ten einde te
loopen, toen de 30 of 40 zware schepen
de opgaven verschillen te Antwer
pen tot uitzeilen gereed waren. Met deze
vloot stevende Sanchio d'Avila langs de
Honte naar Walcheren. Van Bergen-op-
Zoom vertrokken enkele dagen later 70
A 80 kleinere schepen, waarvan een 30
met vracht beladen. Over deze schepen
zou Beauvoir, die Middelburg zoolang ver
dedigd had, het bevel hebben, maar hij
lag op het sterfbed. Thans voerde Gli
mes in naam, Juliaan de Romero inder
daad het opperbevel. Een niet geringe
scheepsmacht dus, maar de aüoo-p zou
treurig zijn voor 's Konings zaak.
Romero, hoewel ongetwijfeld een be
kwaam en dapper krijgsman, was niet
gewoon te water te vechten. En daar
ginds bjji Roemerswaal hadden de ver
schrikkelijke Watergeuzen 64 .schepen
verzameld. De Geuzen-admiraal Lodewijk
de Boisot had in Nov. de reeds z-eer
vervallen stad genomen en er zijn hoofd,
kwartier gevestigd.
Romero's schepen moesten laveeren
het waaide uit het N. W,. en men
had nagetijj terwijl de Geuzenschepen
met gunstiger wind kwamen jafgezeild. On
der deze omstandigheden was, meende
de Glimes, het aannemen van een ge
vecht in strijd met alle regels voor de
waterkrijg, maar Romero wilde van geen
wijken weten. De Watergeuzen hadden
in hun krijgsraad besloten, dadelgk de
Spaansche schepen aan boord te klam
pen. Nauwelijks was het eerste salvo uit
Romero's geschut gelost en waren de
Spaansche kogels overgewaaid, of de
Nassauschen enterden tien vaartuigen. Er
ontstond een verwoed gevecht van man
tegen man. De Spanjaarden, nu juist geen
bloodaards, sprongen biji troepen in Boi-
sot's kog, wel tot 60 t,oe. Ook de Ro
mero stond op het punt, om over te
stappen, toen het vaartuig in de lucht
vloog. De Glimes raakte met zijn schip
aan den grond, dat, na een dappere ver
dediging, in vlammen opging. Hiji zelf
werd met twee schoten geveld. De Ro
mero ontkwam het. Toen de nederlaag
zeker was, liet hij! meer zeil maken en
week naar Tholen, waar de Landvoogd,
op den Scheldedijk staande, oogetuigo
was van den ondergang en de vlucht
der zijinen. Hoe verschrikkelijk de tegen-
haar vader was langzamerhand verdwenen.
Wel was de werkelijke moordenaar niets
gestraft, maar dan toch de aanstichter tof
die daad Caradini. Onder HamiltanS
invloed verdweeD ook weldra in Carlotta's
hoofd de laatste gedachte aan wraak. Maar
toch voelde zij zich meermalen zenuwachtig
bij de gedachte, dat de .engel" weer eens
zou opduiken en opnieuw baar geluk
bedreigen zou.
Maar ook die wolk werd eindeljjk ver
jaagd. Het was een week vóór de voltrek
king van het huweljjk, dat Hamilton, die
van de familie Van Ravendale kwam, waar
Carlottu nog altjjd verblijf hield, in zijn
wachtkamer een man vond, dien kg alé
Oevanci, hoewel hg zeer verouderd was.
„Kom met mg mee", verzocht hg defl
doctor met zachte stem en Hamilton reed
met hem naar een afgelegen voorstad van
Londen, Cevancie sprak geen woord, tot
zjj de plaats van bestemming bereikten.
Het was een klein buis in eene lange
straat, een arbeiderswijk, waar 't zoo dicht
bevolkt was, dat men er kon wonen zonder
slag ook was, Requesens ontving den
rampspoedigen bevelhebber welwillend.
De Romero, wien het water uit de klee-
ren droop, hij' had, overboord gespron
gen, half zwemmende, half wadende, den
wal moeten bereiken, verklaarde vrij
moedig, dat hij', als hem een andere en
nog machtiger vloot ter beschikking ge
steld werd, hij die eveneens zou ver
liezen, want hiji was niet gewoon te wa
ter te strijden. Acht schepen vielen den
Prinsgezinden in handen, nog meer wer
den verbrand, of tot zinksn gebracht. Ge
vangenen maakte men weinig of niet. Een
Amsterdammer, een neef van Jacob Si-
monsz de Rijk, had op eigen kosten een
vaartuig uitgerust en vocht dapper mee.
Aa,n ieder, die hem in handen viel, werd
gevraagd, of hij een persoon was van
genoegzaam gewicht, om tegen de Rijk
uit te wisselen. Bij een ontkennend ant
woord smeet men den ongelukkige een
voudig overboord. L.
„Vrede door recht".
De Haagsche afdeeling dezer vereeniging
hield Woensdagavond eene buitengewoon
druk bezochte vergadering in „Diligentia".
Voor de Katholieken was zij daarom in
teressant, wijl een der sprekers een pries
ter was, n.l. Mr. Dr. Ch. RaaymakersS.J.,
leeraar aan het Canisiuscollege te Nijme
gen. De beide andere sprekers waren de
heeren Rodriguez Pereira, opperrabijn der
Ned. Portugeesch-Israëlitische Gemeente,
en ds. A. J. Vermeer, predikant bij de
Nederduitsch Hervormde Gemeente te
's Gravenhage.
Volgens het verslag der margenbladen
ving pater Raaymakers zijn rede aan met
een, naar hij verklaarde, volkomen histori
sche anecdote: een pastoor liet een do-
miné in zjjn rjjtuig meerjjden Op voorwaar
de, dat deze een der lantaarns zou vast
houden, opdat de pastoor zijn brevier zou
kunnen lezen en het op die wijze voor
het eerst zou zijn geschied, dat een pastoor
door een dominé werd verlicht.
Ziedaar zoo zegt hij naar aanleiding
hiervan het beeld van dezen avond,
alleen is er hier nog een rabbijn bij, die
evenals de beide anderen, denzelfden weg
wil, waarom zoD men niet samen rijden
en elkaar helpen?
Hem is de Katholieke Kerk de propagan
diste van den vrede bij uitnemendheid.
De Stichter van deze kerk toch was de
auctor pacis et amator. Hij bracht het
„vrede op aarde" en niet alléén Leo XIII
stelde tegenover den klassenstrijd van het
socialisme, de samenwerking tusschen al
les met behoud van alle rechten van "het
individu, maar reeds vroeger hadden
Augustinus, Thomas van Aquine e.a. het
zelfde geleeraard.
De heer Raaymakers ziet als gevolg van
het doorwerken van de idee der Katholieke
Keïk in het verschiet een federatieve®,
bond van alle staten, waarbij elk eigen
zelfstandigheid behouden, maar van oor
log tusschen deze geen sprake meer be
hoeft te zijn.
De Katholieke Kerk bevordert elk stre
ven naar vrede, mits het niet is in zuiver
anti-christelijken geest en zoo staat ook
spreker sympathiek tegenover dergelijke
pogingen, al onderschrijft hij niet alles,
wat alle pacifisten wel hebben beweerd.
Pater Raaymakers had hier kunnen bij
gevaar te loopen van ontdekt te worden,
als men wat op 't geweten had. In de
gang van het huis begon Cevanci
„Ik heb geweten, waar zij zich al dien
tjjd ophield. God moge 't mij ver ge vod,
dat ik gezwegen beb voor de politie. Maar
dit is zeker: sedert den dood van dien
maD, Zanakis, heeft zij nooit meer iets
voor 't geheime genootschap gedaan. Ga
hier binnen en spreek met haar. Zij heeft
mg verzocht, u te halen. Ik bljjf hier u
zal met haar alleen zjjn."
Op een armoedige legerstede lag de
uitgeteerde gestalte van eene in het laatste
stadium der tering verkeerende vrouw.
Redding was niet meer mogeljjk, dat zag
Hamilton dadeljjk. Het was de „engel".
Z(j sprak zoo zacht, dat Hamilton zich
over haar buigen moest en dan nog zeer
opmerkzaam luisteren om haar te verstaan.
„Ik heb om u gezonden, niet als doctor",
begon zjj, „maar omdat ik u, om aan dat
meisje den vrede harer ziel te vervekeren
iets meedeelen wil. Ge weet, dat Caradini
de schuld droeg van Garcia's dood. Maar
voegen, dat de groote, beroemde Benedik-
tijnerorde het korte, maar veelzeggende
woord „Pax" („Vrede") als leuze voert
en door haar vreedzaam apostolaat en
beschavingswerk Europa de zegeningen
des vrodes heeft leeren waardeeren.
Ongepaste Bestrijding.
„Zondagmorgen moet er te Heerlen een
botsing hebben plaats gehad tusschen de
Katholieken en de Socialisten.
Bij het uitgaan der kerk werd er door
Socialisten met lectuur gecolporteerd, en
nu werden door de bevolking honderden
exemplaren van „Het Volk" gekocht en
verbrand.
De Socialisten kwamen meermalen in
het gedrang, zoo meldt men verder, en
moesten door de politie ontzet worden; de
secretaris der sociaal-democratische afdee
ling Heerlen-Kerkrade, de Bruin, werd
mishandeld".
Wij vinden de wijze van bestrijding,
welke de Katholieken hier tegenover de
Socialisten toepassen, verkeerd van 't be
gin tot het einde.
Vooreerst het afkoopen van het roode
orgaan, om het later te verbranden, dat
kan een heel aardige manifestatie gijn,
om zijn verachting voor het blad te ken
nen te geven.
Doch waartoe dient ze?
Om met het geld, wat er dan toch in
ieder geval voor die kranten betaald
wordt, „Het Volk" te steunen! Want gaar
ne zullen de roode propagandisten er een
volgend maal, twee-, vijf-, tienmaal zoo
veel mede brengen, c«m te verkoopen, al
is 'took voor dat doel: verbrand te wor
den.
Aan 'tgeld dat er vaar binnenkomt, is
kleur noch reuk.
Zou 'tniet veel meer indruk maken,
wanneer er geen enkel exemplaar gekocht
werd? Zou dit niet veel duidelijker de
minachting voor het orgaan te kennen
geven?
Maar dan vooral dat molesteeren en, als
't bericht waarheid bevat, dat mishan
delen.
Men zou haast gaan meenen dat 'tgeen
strijd van beginselen gold, maar van
domme kracht.
Waarlijk, onze beginselen zijn te sterk,
te verheven, te edel, dan dat ze met
de vuist moeten beantwoord worden bij
degenen die de propagandisten zijn van
den aanval op die zelfde beginselen.
Onze beginselen brengen ook mede zelf
bedwang en vooral niet te vergeten: bij
de verafschuwing van de dwaling, toch
de medelijdende liefde voor de dwalen-
den.
Wij weten wel, dat do laatsten het er
niet altijd naar maken, dat hun aanval,
hun taktiek in 't algemeen zoo hemelter
gend valsch en lasterlijk soms kunnen zijn,
dat het bioed wat begint te schuimen,
de vuist te jeuken; maar dan juist past
een waardige tegenwerking.
De katholieke vereenigingen, van actie
of wat ook, de propagandisten, de leiders
onzer beweging, hebben hier een lesje te
geven aan degenen, die hun katholieke
vaandel volgen.
Wel strijd, krachtige, nooit afgelaten
strijd, maar niet met zulke wapenen!
(Meijerijsche Cour.)
de daad zelve volbrachten Zanakis en ik.
Ik bracht Zanakis in huis. Hat was mjjn
hand, die den doodelijken steek toebracht.
Wjj beiden geloofden vast, dat wjj een
gerechte daad volbrachten, ails wg den man
doodden, die zjjn eed had gebroken, en
bovendien, wjj waren met ljjf en ziel aan
de broederschap geknocht wij moesten
gehoorzamen. Ook Zanakis is vermoord,
evenals de andare, maar hij is gedood voor
iets wat hg niet gedaan heeft. Met mij
gaat de laatste heen van hen, ap wie de
verantwoording van Garcia's dood rust.
Zeg het jonge meisje, dat dat ik de
volle waarheid gesproken heb op mijn
sterfbed."
„En Cevanci, uw man weet hn
't ook
„Ach die arme Paolo mgn man,"
mompelde zjj n et waeke stem, „hij is zoo
eindeloos goed voor mij geweest. Zeg hem
er niets van! Misschien vermoed hg 't,
maar iets zekers weet hij niet De beken
tenis, die ik heb afgelegd is voor het jonge
meisje alleen. En u vertrouw ik 't toe
ITALIË
Schrijven van kardinaal Mor-
ry del Val. Kardinaal Merry del Val
heeft aan de Apostolische Nuntii' een ver
trouwelijk schrijven gezonden, hun ver
zoekend de aandacht der regeeringen,
waarbij zij geaccrediteerd zijn, te vesti
gen ap de toenemende driestheid fier vrij
metselaars en anti-clericalen, die tegen
over het paleis van het Vatikaan den zetel
van de vereeniging „Giordano Bruno"
hebben ingericht en verleden Zondag voor
den Paus beleedigende lichtbeelden ver
toonden.
Het schrijven eindigt als volgtHet gees
telijk gezag van den Paus wordt meer
en meer bedreigd door de anti-clerikalen,
die thans straffeloos den zetel jiunner ver
eeniging mogen inrrichten onder de ven
sters der vertrekken van den Paus.
UVHbOULAA 1>.
Na 28 jaar wegens- desertie
veroordeeld. De krijgsraad te Metz
heeft dezer dagen een man veroordeeld
wegens desertie, 28 jaar gel-eden gepleegd.
Het was een gewezen artillerist, die in
1882 uit zijn garnizoen was gevlucht naar
Luxemburg, om aan de plagerijen yan zijn
meerderen te ontkomen. Dezen, wetende
dat hij aan watervrees leed, gaven hem
juist daarom dagelijks langdurige zwem
lessen. De man trok dit zich zóó aan,
dat hij deserteerde. Hij vestigde zich in
Luxemburg, huwde en werd vader van
zes kinderen. Dezer dagen had hiji de
onvoorzichtigheid zich over de grens fe
wagen, met het gevolg dat hij terstond
door de gendarmes werd gegrepen, pe
krijgsraad veroordeelde den man flie
nota bene vijftig jaar oud is tot tien
maanden gevangenisstraf, terwijl hij den
dienst als gemeen soldaat ook nog zal
moeten verrichten.
AHEKIHA.
De staat van beleg in Phila
delphia afgekondigd. De bloedige
ontmoetingen tusschen de politie en de
stakende tramarbeiders duurden Dinsdag
toit laat in den nacht voort. In den loop
van den dag moest de politie tweemaal Van
hare vuurwapenen gebruik maken. Het
eerste treffen geschiedde -op een hoek der
Germantownstraat, waar de politie de ba
jonet moest opsteken om een dreigende
menigte van angev-eer 25.000 stakers uit
een te drijven. In de pabijheid van het
hoofdpostkantoor verzamelden de stakers
zich opnieuw en bombardeerden de pa-
gons, die daar standen met steen-en. De po
litie gaf eerst 20 schoten jn de lucht af,
toen dit echter niet hielp vuurde zij met
scherp en verwondde een groot aantal
personen. De stakers verstrooiden zich
toen naar alle richtingen. De gouverneur
der stad Philadelphia heeft Woensdag
morgen den staat van beleg doen afkondi
gen en samenscholingen van meer dan 8
personen verboden.
Nader meldt men:
De staking te Philadelphia neemt blijk
baar steeds grooter afmetingen aan. De
voornaamste leider der stakers is gearres
teerd. Als wraak hebben toen de vakveiv
onder het zegei der geheimhouding. Eerst
als Cevanci dood is, moogt u 't de wereld
verkondigen, wat u weet. Tot dien tijd
moet u zwjjgen."
„En wilt ge mg ook zeggen, waarom
en door wien Macropolo den dood vond?'
vroeg Hamilton.
„Nooitriep de „engel" met een over
blijfsel van de wilde, fanatieke heftigheid
van vroeger. Daarop wendde zjj 't gezicht
naar den wand, tot den laatsten adem
tocht den eens gezworen eed getrouw.
Tegen den morgenstond was zij ge
storven.
Een jaar later ontving doctor Hamilton
van ee» collega uit Napels, die Cevanci
in diens laatste ziekte had behandeld, ket
bericht dat de oude man gestorven was.
En zooals vreugde en kommer in 't
leven zoo vaak samengaan, kwam dit be
richt op een dag, waarop HamiltoDS ge-
loksbeker overliep want zgn veelgeliefde
vrouw Carlotta had hem zoo juist een
stamhouder geschonken.
