Het geheimzinnige teeken.
feciTlletoh.
tMARKT IE 's HEERENHOEK
No. 23
Dinsdag 22 Februari 1910
Zesde Jaargang.
Uitschijnt eiken MAANOAE-, WOENSDAG- nn VRI10AGAÏ0HD.
ijke Verloting.
GALLILEI.
APRIL 1910.
nkfijk Besluit van 22 Dec.
lo 54 goedgekeurde
O F D P R IJ s
ch Wagentje met
ird compleet.
r s e prjjzsn bestaande uit
ee, Rijwielen, enz.
lot Mf— (11 lottn 110,
DE OOMMISSIE.
1IERVERGIFTEN.
lijder zijn gezondheidgelul:
en leven.
zijn do belangrijkste organen
iaam, omdat zjj het bloed
anneer zij gezond zijn, dra
voor de afscheiding van alle
re onzuiverheden uit het
i zij daarentegen ziek, dan
:1e licliaam ziek, .omdat het
uiverheden op zijn weg doop
mededraagt en ziekte in
gezondheid en kracht hifet
Jd, rugpijn, rheumatiek,
lpijn, waterzucht, ontsteking
s, hevige lendenpijn bjj het
ieloosheid, enz. worden. Ter-
rr de onzuiverheden in het
nieren eruit hadden dienen
n. Een goede gezondheid kan,
regen worden, waaneer deze
rganen gezond zijn. Het bloed
rein en zuiver zijn.
.ugpjjïi Nieren Pillen genezen,
n verwijderen de ziekte-vep-
offen. Zijl genezen de gevol-
rakke of zieke nieren, doorr
nieren genezen. (20)
chuwen tegen namaak en ma.
erop attent, dat op iedere
ndteekening van James Fos-
>or te komen. Foster's Rug-
Pillen zijn te Goes verkrijg-
firma Nathan Emanuel en
rg bij den heer Joh. de Roos
K 157. Toezending geschiedt
ontvangst van postwissel a
één, of If 10.— 'voor zes
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoorfstraat C 209, GOES.
Reclameberiebten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X nereiend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
(Slot.)
De geschiedenis van. (do veroordeeling
van den Florentijtnschen geleerde, die zijn.
streven voor de verbreiding dier Coperni-
caansche sterrekundige theorieën door
eigen, schuld met een dubbel vonnis der
Romeinsche Inquisitie getroffen zag,1)
bracht ons vanzelf tot de drievoudige
vraagHeeft de Katholieke Kerk
gedwaald met deveraordeeling
van het systeem' van Coperni
cus uit te sproken? Z jj n wij Ka
tholieken, die de onfeilbaar
heid des pausen bel ij den, dan
niet genoodzaakt, om overeen
komstig hunne decreten de
draaiing der aarde omi de zon
voor vaisch te houden? Toont
de Katholieke Kerk, die later
onder den drang der weten
schappelijke vorderingen hare
besluiten moest herroepen,
nietduidelijk de ongerijmdheid
aan van de onfeilbaarheid, die
zij haar opperhoofd toekent?
't Kamt hier voornamelijk aan op de
eerste vraag. Hare bevestiging of ontken
ning sluit de bevestiging of ontkenning der
beide andere in zich. Onze tegenstanders
beantwoorden haar in bevestigenden zin.
„Zoowel de bul „speculatores" als de de
creten van de pausen Paulus V cni Urbanus
Vlll dwingen de Katholieken, als ontwij
felbaar zeker aan te nemen, dat de draai
ing der aarde ami de zon valsoh is". Zoo
schreef ten jare 1885 de Engelschman Wil
liam Roberts2) en nog niet lang geleden
lazen wij in eene courant uit onze streek:
„De inquisitie dwong Gallilei om, de be
weging der aarde te 'Ontkennen. Gallilei
zwoer tegen beter weten in, dat zij stil
stand, maar dit hield de waarheid niet
tegen en niet de leer van Gallilei moest
veranderd worden, maar de leer van
de Kerk, die hem noopte z ij n e
ontdekking te d emen t e er en"3).
Tegenover deze beweringen is dit ons
antwoord: het gezag van de mannen, die
in de 17e eeuw het systeem van Coperni
cus voor vaisch verklaarden en de daarop
betrekking hebbende werken op den Index
plaatsten, is een blootmen schel ij k
gezag en hunne besluiten verschillen
hemelsbreed van de leerstellige besluiten
van een oecumenisch concilie of van die
van den paus, in zijne hoedanigheid van
onfeilbaren leeraar. Dit is geen uitvlucht,
djOor ons bedacht, om aan de möeielijkheid
der door onze tegenstanders geuit© bewe
ringen te ontsnappen, maar het eenstem
mig oordeel van alle gezaghebbende ge
leerden, zoo geestelijken als leeken. Reeds
Descartes maakte omtrent die veroordee-
lingsdecreten van Gallilei de opmerking,
dat het geen geloofsartikelen waren. Kar
dinaal Gotti schreef in! een godgeleerd
werk omstreeks 1727, da't de besluiten der
Romeinsche congregaties (van den Index,
van de Inquisitie enz.) den godgeleerden
nimmer een zeker en onfeilbaar argument
kunnen leveren voor hunne stellingen4).
Die congregaties hebben Gallilei's leer ver
oordeeld, maar zij hebben zich vergist,
omdat zij, als men'schen oordeelende,
ook, zoo goed als andere mienschen, aan
51
Zelfs onder dezen schrik en ontroering
verzuimde de heer Pallett niet, den baron
Van Itavendale als persoonlijk vriend van
den Lord in de hoogstdravende woorden
welkom te heeten. Hjj zou hem dadeljjk
't een en ander hebben gezegd over de
beroemde graftombes der Vanstones, en over
de beroemdheid van al de voorvaderen, en
over de restauratie van het mausoleum,
indien de ander er ook maar de minste
belangstelling voor getoond had. Maar de
baron Van Ravendale was veel bezorgd
over het lot van Hamilton, om nu voor
dergelijke zaken oor te hebben. Zoo ging
men dan eindeljjk Carlotta had die tijd
weer een eeuwigheid toegeschenen naar
het mausoleum.
Terwjjl onderweg de heeren met elkander
gpraken, had Carlotta een nauwkeurig om
zich heen gekeken en daarbij was haar blik
vergissing bloot stonden. En de geleer
den van den jongeren tijd, als Palmieri,
Hurter, Franzelin enz. denken over deze
kwestie juist hetzelfde. Niemand echter
heeft zóó helder en tevens zóó afdoende
de waarde belicht, die aan Gallilei's ver
oordeeling door de kerkelijke congregaties
der 17e eeuw moet worden toegekend als
de reeds meermalen genoemde G r i s a r.
Zijn gezag op het gebied der Gallilei-
onderzoekingen is onbetwist, zijn onpar
tijdigheid door eerlijke geschiedvorschers
erkend en geprezen, zijn woord legt alzö'o
groot gewicht in de schaal, waaraan het
feit, dat hij priester en jezuïet is, niet de
minste afbreuk doet. Zijne bevinding nu
is deze:
„De rechtbank der .Inquisitie en de con
gregatie van den Index hebben tegenover
Gallilei den Bijbel verklaard in een zin,
die tegenwoordig algemeen voor vaisch
wordt gehouden. Dit feit valt niet te loo
chenen. Katholieke schrijvers erkennen het
onomwonden, zelfs onder de oogen des
pausen W anneer nu de vijanden der
Kerk ons vragen,' hoe het oordeel dier
congregaties te rijmen valt met de onfeil
baarheid der Kerk, dan kunnen wij in
volkomen gerustheid antwoordend e
Kerk heeft zich niet vergist, want zij,
die Gallilei veroordeelden, waren niet de
genen, aan wie Jezus-Christus de onfeil
baarheid beloofde; het waren kardinalen,
vereenigd tot commissies, die den naam
dragen van Congregatie der Inquisitie en
Congregatie van den Index.De onfeil
bare organen der Kerk zijn een oecume
nisch concilie en de stedehouder van
Christus, uitspraak doende ex cathe
dra (d.w.z. in zijne hoedanigheid van
oppersten leeraar). Alleen dan kan men
de Kerk aansprakelijk stellen voor het
geen toen (d. i. ten dage van Gallilei) is
geschied, wanneer men ons een stuk kan
tonnen, waarin hetzij een concilie, hetzij
de paus als algemeen leeraar der Kerk
bet oordeel der congregaties tegenover Gal
lilei heeft bekrachtigd. Een dusdanig
document bestaat echter niet
en heeft niet bestaan. De verant
woordelijkheid van Gallilei's veroordeeling
valt dus terug op de congregaties en op
ben alleen. En nu moge men die congre
gaties nog zoo'n groot gezag toekennen^
geen theoloog zal ooit zoo ver gaan van
te beweren, dat zij onfeilbare uit
spraken kunnen geven in zaken van ge
loof of onveranderlijke decreten kunnen
uitvaardigen op het gebied der kerkelijke
tucht. Integendeel beamen allen wat Ric-
cioli in de 18e eeuw schreef: Het eer
biedwaardig college van kar
dinalen kan, afgescheiden van
den paus, aan geen enkel voor
stel de kracht van eene geloofs
waarheid geven, zelfs niet, al
verklaart zij, dat het tegenover
gesteld gevoelen eene kotter ij
behelst. Ziedaar, wat wij lezen in een
werk, korten tijd na het proces van Gal
lilei geschreven en door de Inquisitie goed
gekeurd. En Riccioli voegt er nog de
volgende veelbeteekenendc woorden aan
toeDaar er geen enkel besluit, uitgaande
van den paus of van een concilie bestaat,
dat het oordeel der Inquisitie (over Galli
lei) tot geloofswaarheid verheft, kan ook
geen enkel decreet van eene
plotseling op een bloedspoer gevallen.
„Bloed riep St. John, die aan de zjjde
van het meisje neerknielde en zjjn scherpe
oogen op die plek richtte. „Bloed 1" veegde
hjj er op een toon van vaste overtuiging
aan toe.
Deze woorden joegen een rilling van
ontzetting door de harten der omstanders.
„En hier ;s spoor in 't zand. Maar het
is het voetspoor van een kind I" vervolgde
hjj eenigszins verward, terwijl hjj weer
ging staan. Of misschien vaneen vrouw 1"
Corlotta had begrepen, wat zeide en bjj
zijne laatste woorden kwam een reeks van
vreeseljjke gedachten in haar op. Eene
uitdrukking van hevigen doodsangst en
geweldig zieleljjden breidde zich uit over
haar omhoog gericht gelaat.
„Het is de voet van „de engel" riep zjj
als bjj intuitie. „O, mijn God mijn God 1"
ging zjj hartverscheurend snik kenden'met
gevende stem voort, „dan is hjj dood is
hjj dood vermoordEn iB wilde
vertwijfeling sloeg zjj de handen voor het
gezicht,
Maar geen der omstanders had tjjd om
aan haar te denken of haar in hare ver-
twjjfeling te troosten.
congregatie aangaande het sy
steem van Copernicus iemand
verplichten om als geloofs
waarheid aan te nemien, dat de
zon om de aarde draait en de
aarde onbe w ege 1 ij1 k is"5).
Zelfs de meest argwanende en scepti
sche lezer zal, na kennis genomen te-
hebben van het bovenstaande, moeten ver
klaren, dat hiermede de Gallilei-kwestie
in het voordeel van de Katholieke Kerk
is opgelost volgens den logischen gedach-
tengang, aan ..de feiten en de historische
waarheid ontleend.
Al wat ons met betrekking tot Gallilei
voor de voeten wordt geworpen als eene
belemmering onzer wetenschappelijke vrij
heid, als eene poging der Kerk om het
menschelijk verstand te beletten de vleu
gelen uit te slaan, moet naar het rijk
der fabelen worden verwezen en als histo
rische leugen gebrandmerkt of als een
daad van kwade trouw op de kaak wor
den gesteld.
Waar echter telkens opnieuw wordt ge
tracht de Katholieke Kerk als vijandin
van wetenschap en vooruitgang voor te
stellen en Gallilei's geschiedenis daarvoor
zoo prachtig bruikbaar wordt geacht,
meenden wij ook onze lezers niet onkundig
te mogen laten, van hetgeen in die kwestie
door de Geschiedenis, van dwaling en
vooroordeel vrij, wordt geleerd.
Zie onze artikelen in de nos. 15 en
16 dezer courant.
2) The pontifial decrees against the
doctrine of the earth's movement and the
Ultramontane Defence of them, in 8e Ox
ford, 1885 p. 1415.
3) Goesche Courant no. 7 (15 Januari
1910) hoofdartikelHet licht der waarheid.
4) De locis theologicis, Bologna 1727,
p. 207.
5) H. Grisar S. J. Gallileistudiën, 1882,
p. 11, 12. De verschillende spatieeringen
zijn van ons. Men zie ook: Civilta Catto-
lica, Serie 8, deel VI, blz. 326 en vol
gende en Serie 9, deel X, blz. 70.
UIHTNOUlAIiU.
De Duitsche Rijksdag. Nadat de
Rijkskanselier Zaterdag zijn rede had uit
gesproken begonnen de debatten in den
Rijksdag. De vertegenwoordigers van alle
partijen bielden daarbij vast aan het kies
recht voor den Rijksdag. De afgevaardig
den van de burgerlijke partijen veroor-
deelden eenparig de betoogingen op straat.
De sociaal-democraat Ledebour zeide:
„Wij verdedigen het algemeen kiesrecht
met alle middelen, ook met betoogingen
op straat. Het stelsel is de oorzaak van
de buitensporigheden van de politie. Daar
om kleeft het bloed dat is vergoten aan de
vingers van den Rijkskanselier".
Hierop rie|p de onder-voorzitter Spahn
Ledebour tot de orde.
In den loop van bat debat wraakte de
Rijkskanselier de woorden van Wiemer,
die hem minachting van de Zuid-üuitsche
bondsstaten met liberale grondwet verwe
ten had. Hij kon niet toelaten, dat men
„Waarheen voert deze weg, die versperd
is, mjjnhesr de rentmeester?" vroeg de
de rustige stem van St. John. „Laat dat
hek openmaken."
„Dat is tegen het bevel van Lord Vansto-
ne I Deze weg leid naar een klein paviljoen,
dat niet betreden worden mag. Daar Btierf
de moeder van den Lord
„Nu ja, bevel of geen bevel, wjj moeten
er heen I"
Mjjnheer Pallett streefde niet langer
tegen. Hjj verklaarde eehter, geen sleutel
bg zich te hebben. De poort en het hek
waren tameljjk hoog. Niettegenstaande dat
was bljjkbaar toch iemand, zooals 't scherpe
oog van St. John dadeljjk ontdekt had, ër
overheen geklauterd aan den anderen
kan toch waren duideljjk bloedsporen tet
zien.
St. John nam spoedig een besluit.
Een troepje arbeiders, uit nieuwsgierigheid
naderbjj gekomen stond in de nabjjheid.
„Komt eens gauw hier, joDgens, en licht
die poort uit de scharnieren 1" riep de chef
der politie. Het volgende oogenblik waren
een half dozjjn schroevendraaiers aangezet,
jjverig werd er gewerkt om de scharnieren
los te krjjgen, en weldra werdem door tal-
hem een gezindheid verweet, welke niet
voor een Duitschen rijkskanselier past.
Graaf zu Stolberg-Wernige-
r ade. f De voorzitter van den Rijksdag
graaf Zu Stolberg-Wernigerode is Zater
dagavond even over zeven overleden.
Hij stierf aan pleuris. Men had heml
water afgetapt. Daarna kreeg hij long- en
hartverlamming.
(Udo, graaf zu Stolberg Wernigeroda
werd 4 Maart 1840 te Berlijn geboren. Hij
studeerde in de rechten, maakte den oor
log van 1866 mede, waarin hij bij König-
gratz werd gewond, vervolgens, dien van
18701871, was daarna eenigen tijd land
raad te Landeshut en wijdde zich daarna
aan het beheer van zijn landgoederen in
Silezië en Oost-Pruisen. Achtereenvolgens
word hij lid van den Provincialen Land
dag en van het Huis van Afgevaardigden.
Van 18771881, van 18891891 was hij
conservatief afgevaardigde van den Rijks
dag, waarin hij toen weer in 1895 werd
gekozen. Van 19011906 was. hij eerste
vice-president, sedert 1907 president van
den Rijksdag).
De opstootjes te Frankfort. De
ongeregeldheden, waarover wij in de laat
ste berichten van ons vorig nummer be
richtten, zijn zeer ernstig geweest. Meer
dan vijftig gewonden werden in de poli-
tiebureau's gebracht. Twintig agenten en
verscheiden inspecteurs van politie werden
door steenworpen of flesschen gewond of
verblind door peper, dat men hun laf
hartig in de oogen wierp. Nadat geweer
schoten op haar waren gelost, antwoordde
de politie tmet herhaald chargeeren.
Het „Berl. Tegeblatt" schat het aan
tal gewonden 'op 200 a 300. Apachen
mengden zich onder de betoogers.
I'RAAKRIJH.
Het onderzoek inzake de verduisterin
gen aan de werf van Taulon, waaraan een
beambte in samenwerking met verschei
dene leveranciers zich schuldig maakte,
heeft bewezen dat zij reeds eenige jaren
plaats hadden.
ESGELANÜ
Inbraak in een kerk. In den nacht
van Maandag otp Dinsdag der vorige week
hebben, naar de „Catholic Herald" me
dedeelt, inbrekers schandelijk huisgehou
den in St. George's kathedraal. South
ward te Londen.
Het altaar in de Onze Lieve Vrouwe
kapel werd van al zijn sieraden beroofd,
waarnaj de dieven over het groote verguld
ijzeren hek klommen, dat de Sacraments
kapel afsloot.
Hier braken zij met breekijzers een der
koperen deuren van het tabernakel open
en richtten ook verder groote schade aan
door het vernielen van sieraden enz.
Zij slaagden er evenwel niet in om; de
stalen deuren van het tabernakel te door
boren, waarschijnlijk uit vrees, dat zij te
veel lawaai zouden maken, daar deze
kapel onmiddellijk aan de sacristie grenst.
Zij vermelden verder al de offerblokken,
maar daar deze pas geledigd waren, was
de buit zeer gering.
De politie heeft onmiddellijk een onder-
rjjke gespierde maunenaamen onder een
luid en krachtig één twee, drie alle
krachten ingespannen, om de zware poort
op te heffen.
Eindelijk gaf de poort mee en St. John,
gevolgd door den baron, den rentmeester
en de arbeiders, stormde voorwaarts op den
half verwilderden weg.
Carlotta was op zjjde gegaan om plaats
te maken voor de arbeiders, en terwjjl deze
met de poort bezig waren, liep zij instinct
matig op het mausoleum toe. Reeds toen zjj
aan de deur kwam, vernam haar scherp
luisterend oor eenig geluid en nu ijlde zjj,
zonder er aandacht aan te schenken dat
daarbuiten intusschen de weg vrjj geworden
was, naar binnen, en aan den rand van
den grafkelder knielde zij neer en keek
met brandende oogen in de halfdonkere
vreeseljjke diepte neer.
En daar zag ze, hee Hamilton juist den
doode voorzichtig op den grond legde en
zich gereedmaakte, zoo goei en zoo kwaad
als dat ging, uit den kelder omhoog te
klauteren.
„Gered 1" jubelde zjj uit den grond van
haar hart, met de handen gevouwen ten
hemel geheven. En hare tranen van smarj
zoek ingesteld, totnogtoe echter zonder
resultaat.
Op den 28sten Juni a. s. zal de katho
lieke Westminster-Kathedraal worden in-
zegend.
Op den dag na de inzegening, zal er
een plechtige dienst worden gehouden, die
een nationaal karakter zal dragen. De
Hoogmis zal worden gezongen door Mgr.
Bourne den Aartsbisschop van Westmin
ster, in tegenwoordigheid van alle bis
schoppen van Engeland en de preek zal
worden gehouden door den bisschop van
Neufort. Het zal dan een driedubbel feest
zijn, want op dien dag willen de'katholie-
ken aldaar de herstelling van de katholiek©
Bisschopzetels en ook den dag, waarop
nu vijftien jaren geleden de eerste steen
der Kathedraal werd gelegd, herdenken.
Het is een reusachtig gebouw door den
architect John Francis Bentley ontworpen.
Ue lengte der Kathedraal is 360 Eng. voet,
de breedte 156, de hoogte van het schip
der kerk 117, en de hoogte tot aan den
top van het kruis op> den toren 283 Eng.
voet.
De eerste steen werd gelegd in het jaar
1895, en in 1903 werd voor den eersten
keer de H. Mis er in gelezen.
De inwijding der kathedraal is stellig
wel het belangrijkste geschiedkundige feit,
dat in de katholieke wereld hier heeft
plaats gehad sedert de breuk met Rome
in de 16e eeuw.
Een eigenaardig feit is het, en wel voor
de wereld een bewijs, hoe de katholieke
Kerk steeds dezelfde is gebleven door de
eeuwen heen, dat thans dezelfde ceremo
niën en dezelfde gebeden zullen worden
uitgesproken als op het feest der H.| Onnoo
zele Kinderen in het jaar 1065, toen de
Kerk van den H. Ednard den Belijder,
het thans nog bestaande bedehuis van den
H. Petrus, in Westminster werd ingewijd.
Deze continuïteit der katholieken 'zal
velen leden der Anglikaansche Kerk wel
de :00gen openen, want volgens hen is toch
de tegenwoordige Anglikaansche Kerk al
leen eene voortzetting der Kerk van voor
de tijden van Hendrik den Achtsten.
UUMLAAIl).
In den van Jekaterinoslaw vertrokken
posttrein is Zaterdag j.l. de kassier eener
maatschappij door vijf man van 11,000
roebel beroofd.
Bij het gevecht werd een wachter en een
roover gedood.
AUtlUKA
De schipbreukelingen der „Li
ma" gered. Onder Laatste berichten
hebben wij in een gedeelte onzer vorige
oplaag meegedeeld, dat de 88 schipbreuke
lingen, die op het wrak der „Lima" waren
achtergebleven, gered zijn.
Ofschoon het telegram, weinig hijzonder-
heden geeft omtrent het verloop van deze
heldendaad der Chileensche matrozen,
toch blijkt daaruit hoe groot het lijden
van die 8,8j [menschen is geweest, nadat
zij met de redding voor oogen de „Hatu-
met" zagen vertrekken. Dinsdagmiddag wa
ren alle omstandigheden gunstig om een
poging tot redding te wagen. De hemian-
veranderden in vreugdetranen.
De doctor was door de koude in den
jjzigen kelder en door al de emoties van
de laatste uren zoo entdaan, dat hjj er in
't eerst niets van begreep, toen hij hare stem
hoorde en haar gezicht boven zich zag. Ja,
hij gevoelde zich zoo zwak, dat het meisje
genoodzaakt was hem te helpen om uit den
grafkelder te komen.
Maar toen hij boven gekomen was werd
hjj door de herhaalde omhelzing en den
warmen innigen blik van de jonge Italiaan
se!^ die er in de overmaat van haar storm
achtige vreugde niet aan dacht, dat zjj daar
door haar heiligste, diepste gevoelens verried
weer geheel tot nieuw leven gewekt en
stroomde het bloed weer warm en snel
door zjjn aderen.
„Ik kwam om u te helpen redden,"
fluisterde zjj onder tranen, terwjjl zjj hoogst
gelukkig naar hem voortschreed. Maar hare
woorden en haar bljjde gebaren zeiden
hem lang zoo veel niet, als de wondervolle
glans van liefde en geluk, die uit hare
schoone oogen schemerde.
(Wordt vervolgd).
