No. 19*
Zaterdag 12 Februari 1910
Zesde Jaargang.
Verschijnt eiken MMNDAI-. WOfHSIlG- on flIIDMUOID.
EERSTE BLAD
B18 BTENiAND.
BINNENLAND
UIT ZEELAND.
8
Sfafen-Generaal.
i
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes {0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers k contant - 0.06
AdTertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór «en uur 't namiddags.
Kanfoor d. Administratie: Gamepoortsfraaf C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speektle prjjg.
Adverteutiën van 15 regels f 0,50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie X geplaatst, wordt 2 x Derehand.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
- llenk er oin! Wie nog
geen kiezer is en ineent
dit te kunnen zijn, heeft tut IA
FKBRIJARI M. gelegenheid zich
aan het gemeentehuis op te geven.
TSa 15 Februari is er geen gele
genheid meer.
De besturen onzer kiesvereeni-
gingen geven gaarne en bereid
willig alle mogelijke inlichtingen.
FKAAKKIJK.
De overstroomingen. Donder
dagmorgen om half acht was de hoogste
stand der Seine 4.78 M. d. i. een was
van 19 c.M. gedurende de afgeloopen
24 uur.
Om tien uur vloeide het water wederom
in het station aan de Ivry-kade te Parijs
die nog altijd onder water staat.
Briand heeft in den ministerraad de
maatregelen uiteengezet, die voor een
mogehjken was der Seine genomen waren.
Op het oogenblik geeft dit echter geen
reden tot ernstige bezorgdheid.
ITAklK
Toen te Villafraoca een priester aan
bet altaar het H. Bloed nuttigde, viel hij
bewusteloos ter aarde. Onverlaten had
dien den wijn vergiftigd. Men vermoedt
hier met een politiek misdrijf te kloen
ta hebben en ziet socialisten voor de
schuldigien aan.
Ja, ja, die socialisten zijn heelemaaJ
niioib tegen den godsdienst 1
Sl'AJJU.
De Ministerieel© Crisis. De re-
geeuing heeft haar ontslag ingediend. De
democraat Canalejas is belast met het vor
men. van een ministerie.
Bet nieuwe kabinet is als volgt samen
gesteld: minister-president, Canalejas;
buitenland schd zaken, Garcia Priete; bin-
qenlandschd zaken, Sagasta; oorlog, gene
raal Azaar; marine, Arias Miranda; fi
nanciën; justitie, Ruïz Valarino; open
bare werken, Calbaton; onderwijs, Roma-
nenes.
De nieuwe ministers zijn beëedigd en
hebben hunne functiën aanvaard.
UEbUlË
Hiet verschijnsel der vermindering in het
aantal geboorten, dat in de groote steden
ip de laatste tijden werd waargenomen, is
nu ook in Antwerpen vast te stellen. Hot
jaar 1909 is vooral henteekenend ondexidit
oogpunt, want het geeft ons eene totale
vjerm indexing van 721 geboorten te aan
schouwen. Inderdaad in 1908 werden 6770
geboorten aangeteekend en in 1909 daalde
!dit cjjfer tot 6055. Reeds was het cijfer
der geboorten van 1908, toen de ;stad
320,000 inwoners telde, lager dan in 1891,
to©q het getal inwoners maar 185,000 zie-
l©n bedroeg. En nu in 1909 rollen we voor
goed den berg af. De Eto-ile vindt die
cjjfjers „wonderlijk" en zegt, dat zij ver
dienen dat men er eens over napeinze.
Z© zijn niet alleen wonderlijk, ze zijn zeer
bedroevend, en leveren het bewijs van
die groote verwoestingen die, zekere leer
stellingen reeds hebben aangericht onder
onze bevolking. Wanneer- de Vlaamsche
dam, tegen dit kwaad tot nu toe zoo
sterk gebleken, op zijne beurt komt |te
wijken, laat ons dan over de toekomst van
Bielgië ook maar een kruisken maken.
(Handelsbl. v. Antw.)
Eerste Kamer.
Zitting v,an Woensdag 9 Februari.
Reeds meldden |Wij ia de laatste be
richten van ons Woensdagavondnummer
hot een ien abder over het incident Van
Heockeren. Tot beter begrip dier zaak
geven Vjj hieronder het geheele incident
weer.
Bij de beraadslaging over de begroo-
tibg Van Buitenlandsche Zaken zei dia
heer Van Heeckeren, dat zijn hoofdbe
zwaar tegen de Noordzeeëntente is de
Vrees, dat de Nedterlandscbe integriteit
niet voldoende geëerbiedigd zal worden.
Spr. wil weten, of de Neder] andsche be
langen behoorlijk zijn behartigd. Hij ver
klaart twee jaar voor den heer Van
heer Van Swinderem Minister werd, ge
consulteerd te zijln over zekere aange
legenheid en meende dat de beer Van
Swinderen hiervan op de hoogte was.;
Dit blijkt nu van niet. Spr. zou, indienj
hij dat had geweten, Minister Van Swin
deren daarvan onmiddellijk in kenjnis
hebben gesteld. Spr. verdedigt overigens
'het open en bloot behandelen van di
plomatische onderhandelingen, wijl in'
openbaarheid onze kracht ligt.
De MIN. VAN BUITENL. ZAKEN ant
woordend, zegt, dat als de heer Vanj
Heeckeren antwoord van hem verwacht,
dat antwoord precies en afdoende moet
zijn, maar dan moet de vraag ook pre.
cies en afdoende 'zijn. Ze is dat ech
ter niet. De heer Van Heeckeren heeft
zeer afgemeten gezegd, dat hij, voor ik
Minister was, is geconsulteerd over een"'
aangelegenheid. Ik heb daarvan echter
ondanks ijverige studie geen schriftelijke!
sporen in mijn departement gevonden.
Zoolang de heer Van Heeckeren doorgaat,
vragen in vagen vorm te stelten, kanl
ik niet antwoorden. Er moet een concrete!
vraag komeit Als hij verantwoording daar
voor op zich neemt, neem ik de ver
antwoording voor mijn antwoord op mij.
Hij is inconsequent. Hij vraagt publici
teit en geeft toch blijkbaar door die vaag
heid van vraag toe, dat er omstandighe
den zijn, die men 'niet openlijk behande
len kan. De heer Van Heeckeren is door
zijhe bewering, dat voor weinige jaren)
maatregelen zouden zijn genomen in strijd)
met onze staatsbelangen, oorzaak dat er
verdachtmaking is ontstaan. Aan die ver
dachtmaking zal ik graag een eind maken.
Intusschen was de Minister-president
Heemskerk verschenen.
De heer HOW stelt een comité-generaal
(geheime zitting) voor.
De heer Van Heeckeren, opnieuw aan
't woord, verklaart dat, indien zijln pres
tige als gezant heeft gieteden, dit een
gevolg is van een klacht uit Holland
gedaan bij' den koning van Zweden door
iemand, wiens naam hij bereid is te
noemen m comité-generaal.
De MINISTER antwoordt: Ik heb nim
mer gezegd en nimmer geschreven, dat
uw prestige als gezant heeft geleden. Ik
heb alleen geziegd, dat, indien door denl
gezant Van Heeckeren aan de Zweeds
sche regeering de vraag ware gestoeld)
die het kamerlid Van Heeckeren mij ver
leden jaar kleed, dat dan zijn prestigö
zou lijden.
Onder groote beweging vraagt de voor
zitter, of er een voorstel is voor hielt
sluiten der deuren. Hij wil zijnerzijds
daartoe niet overgaan, wijl hij het eens
is .met den heer Van Heeckeren, dat de
grootst mogelijke publiciteit het beste is.
De Grondwet geeft echter den leden het
recht een voorstel tot het vormen van
een comité-generaal te doen.
De heer VAN LOBEN SELS overhan
digt een voorstel tot het vorm|en van|
een comité-generaal.
De heer VAN SWINDEREN, blijkbaar
geagiteerd, staat op en liegt de volgende)
Regeermgsverklaring af: Ik sluit mij aain,
bijl de (woorden fyan den voorzitter. Diei
Regeering zal met leedwezen een comité-
generaal -zien. Zij zou het zeer betreu
ren indien pieuw voedsel werd gegevenl
aan de geruchten, die in omloop zijinj
en die zij niets liever wil dan met al
haar macht (en die macht is groot) te
bestrijden en met wortel en tak uit te
roeien. De Regeering vraagt dus behan
deling in publieke vergadering. Als ech
ter tot comité-generaal wordt beslotens-
stelt de Regeering ©r prijs op te weten)
dat in elk geval op eenigerlei wijife aati[,
het publiek zal worden bekend gemaakt,
dat in dit comité-generaal niets is ge
bleken wat bezwarend is voor die R©.
geering.
De Kamer gaat daarna ©ver in co
mité-generaal.
Dit comité-generaal duurde 40 minu
ten. Daarna wordt -met groote meierdier
heid besloten de zaak in openbare ver
handeling uit te imakeln.
Na de heropening der vergadering stoelt
de Voorzitter voor ter zake van. bet in,
geheime zitting besproken© geen geheim,-
houding op te leggen en de notulen dier
geheime zitting in een volgende Vergade
ring vast te stellen. Aldus wordt 'be
sloten.
De heer VAN HEECKEREN dankt den
Minister voor diens verklaring, dat hij
niets gedaan heeft wat nadeel zou kun
nen doen aan zijn prestige als gezant.
Verder zegt hiji, dat hij over niets heeft
gesproken dan over de entente en ver
wijt den minister, da,t deze bij sluiting!
der entente jniet heeft rekening gehou
den m!et het feit, dat een naburig SOu-
vterein eenige jaren geledien meegedeeld
heeft dat hij verplicht zou zijn ons Land
te occupeeren, indien bet niet in behoor
lijken staat van tegenweer werd gebracht
tegen Engeland, bijbldien die- krijg in het
Oosten zich dreigde voort te planten. Naar
aanleiding (daarvan is hij1 door zékere
personen in consult genlomen.
De MINISTER, antwoordend, zegt dat
de weinige woorden door dien heer Van
Heeckeren gesproken, Z.Ex. noodzaken tot
antwoord. Hij verklaart, dat de heer Van
Heeckeren waarschijnlijk zijn reden heeft
gehad om piet- in te gaan op do door
Z.Ex. gedane vraag, waarop een concreet
antwoord past. De heer Van Heeckenan.
is echter thans iets verdier gegaan dan
de ruime en -ontzettend vage uitlalingenl
in zijln |nota. Echter, opdat de Minister
deze volkomen zal kun|nen vernietigen,
moet de heer Van Heeckeren nog zeg
gen wie die „naburige souvenedn" was
en wi© waren „zekere personen", die
den heer Van Heeckeren destijds in. con
sult namen? Z.Ex. kaïn tot geen and ere
conclusie komen, dan dat de heer Van
Heeckeren misschien zelve door die per
sonen in consult is genomen en ziji hem
hun bezwaren hebben dom weten. Hijl
kan dus ook thans niet verder antwoor
den, indien |de heer Van Heeckeren niet
nader preciseert, wat tl© Minister in het
belang der zaak zeer wenscbelijfc zou
achten.
De Voorzitter: Vraagt nog iemand het
woord?
Niemand vraagt het woord en onder
gelach worden de beraadslagingen geslo
ten en (de begroo-ting zonder stemming
goedgekeurd. M.
Regeerinysverklaring
Woensdagmiddag half vier werden in
de Eerste Kamer voorgelezen de notu
len van de gehouden geheime vergade
ring. Daarna kreeg de Minister van Bui
tenlandsche Zaken het woord, tot het
geven van een regieeringsverklaring.
Hij verklaarde daarin:
H. M. de Koningin heeft nooit of te
nimmer van Z. M. den Keizer van D-uitsch-
lamd een brief, noch een telegram, noch
een nota, noch eenig ander schrijven ont
vangen, betreffende de militaire verde
diging van pns vaderland, of op een of
andere wijze rakende bet onderwerp dooi
den heer Van Heeckeren bedoeld.
Hare Majesteit heeft ook in geen en'-
kel gesprek met Z. M. d©n Keizer dit
onderwerp behandeld ©n is ook niet be
naderd door een derde, die in opdracht
van Z. M. dep Keizer Hare Majesteit
een deigelyke medtedeeling zou hebben
gedaan.
R. K. vereeniging tot bescherming
van meisjes.
Voor R. K. Meisjes, die zich tijdens
de a.s. jBrussielsche Tentoonstelling op
de Tentoonstelling zelf in betrekking zou
den begeven zal bet van groot belang
zijn té weten, dat de R. K. Vereteniging
tot bescherming van Meisjes in het Bis
dom 's Hertog-enbosch door ©verleg met
de Brusselsche Afdeeling dor Vereeniging
in staat is gesteld haar te Brussel in
de onmiddellijke nabijheid van bet tenj-
toonstellingsterrein een geschikt, (ver
trouwbaar en goedkoop pension te be
zongen-
Voor een prijte vatn 2 francs per dag,
kan reeds van deze gelegenheid gebruik
gemaakt worden. Mej. A. van Miert tie
's Hertogenbosch geeft inlichtingen.
Hoe ons volk vergiftigd wordt.
Vierenzeventig duizend
Het is een verschrikkelijk getal!
Te Dordrecht wérd idezte week die jaar
vergadering van den N. M Bond gehou
den.
Veel deelien wie daarvan piet miee.
Alleen deze bijzonderheid.
In het afgeloopen jaar zijn door den-
Bond 74.000 blaadjes en brochures ver
spreid, zoowel in de sloppen ©n stegönj
onzer groote steden a,ls in de meest af
gelegen gehuchtten van ons land."
Zoo wordt dat gif overal verspreid.
En vaak wordt het daar uitgereikt, waar
niemand -er paar vraagt en het ©ndieir
de oogen van kinderen, dienstboden en
wie weet wie mleer komen kan!
Of het tijd wordt, dat gelijk min.
Neliss-en wil aan deze volksvergiftiging
paal en perk Wordt gesteld!
I (Fr. Dagblad.)
Het duel in het leger.
!0p een desbetreffend© vraag van den
heer baron van Lamsweerdie in de Eer
ste Kamer heeft die minister van oorlog
geantwoord, dat, Wanneer -een officier
het duel weigert, zulks g©en nadteeligep,
invloed zal hebben op zijn promotie, ter
wijl de (minister, voor zoover dit vapj
hem afhangt, zulk -een officier zeker de
hand boven Ji-et hoofd zal houden.
Deze verklaring zal door alle Christe
lijk denkende ©n voelende officieren en
door allen, die ide heide-nsche begrippen
van eer, welke aan het duel ten grond-
slag liggen, verfoeien, m|et vreugde wor
den vernomen.
Goes Blijkens het jaarverslag, uitge
bracht door de hier ter stede zetelende
gezondheidscommissie, mocht in het afge
loopen jaar de gezondheidstoestand in de
onder haar resorteerenide gemeenten goed
tot zeer goed genoemd worden, behalve te
Oudeland-e, waar 'hij niet gunstig was, en
ta Ovezand, waar op een bevolking van
975 zielen 17 sterfgevallen en één aangifte
van ©en dood geboren kind voorkwamen.
In ©en harer vergaderingen besprak de
commissi© de vraag, wat te doen tegen
onbehoorlijke bewoning als onzindelijk
heid, ongedierte enz. Adviezen tot reini
ging worden ,w©l steeds opgevolgd, doch
hiebben slechts een tijdelijk succes. Bij
wijze van proef zal de commissie nu in
plaatsen waar in de bouwverordening on
behoorlijke bewoning -met straf wordt be
dreigd, overgaan tot het maken van pro
cesverbaal.
D© commissie nam met belangstelling
kennis van de vo-orloopige plannen voor
het tot Istand komen van een waterleiding
voor Zuid-Bevel and. tZij1 juicht deze plan
nen ten fzeöriste toe en verheugt zich dat
deze steeds vaster vorm verkrijgen, waar
door het -uitzicht is geopend, dat het perio
diek t-erugkeeremde watergebrek te Goes
en ide (slechte watervoorziening ten platte
land© eerlang tot het verleden zullen be-
hooren.
Die commissie adviseerde het gemeente
bestuur van ''s Heer Arendskerke om een
huiseigenaar te dwingen tot aanleg van
oen goeden (regenput bij een woning. Burg.
en Weth. van genoemde gemeente wilden
hiertoe niet overgaan, omdat zij zulks
niet noodig achten, nu er waarschijnlijk
spoedig een Waterleiding zal komen. Is
dez-e er, Han kan bedoelde eigenaar den
toestand grondig Verbeteren door tot aan
sluiting over jte gaan. De commissie meen
de dat |me;n daarop niet kon wachten,
dóch bet gemeentebestuur van 's Heer
Arendskerke: werd van hoog-erhand in het
gelijk gesteld. (M. C.)
Het Nieuwe Orgel in de
Groot© Kerk. Voor een kleinen kring
van belangstellenden, daartoe door den
Wel-ed. heer L. de Beste uitgenoodigd,
gaf Ide even bescheiden als kundige Dordt-
sche orgelbouwer, de (beer J. v. d.
Beijlaa'rd, eene verklaring van het nieuwe
door hem vervaardigde orgel. Immers, zoo-
als hij ireeds in den aanvang ze ide, is
hiter van geen restauratie s-prake, maar
van ©en geheel nieuwen op-bouw met ge
bruikmaking van een paar registers door
hem) bij1 een vroegere gelegenheid ingezet.
Het nieuwe orgel, dat in zijln inwendig
mechanisch gedeelte vier a vijfmaal d-e
ruimita van vroeger beslaat is pneumatisch
ingericht, d.w.z. dat (de saamgedrukte
lucht niet onmiddellijk van een blaasbalg
in dé pijpen komt, maar in verschillende
kleine reservoirs, een voor het boveri-
r I - - U j
klavier, een voor het b-enedenklavier, een
voor Ide pedalein, welke reservoirs die lucht
uit het Jioofdreservoir ontvangen.
D© klavi-erkast is van de nieuwst© con
structie ©n met gebruikmaking van 'de
nieuwste vinding.
In plaats van uittrekregisters zijn er
toetsen aangebracht en door een vernuf
tig mechaniek kunnen op dit Orgel ver
schillende koppelingen worden aange
bracht, die op een mechanisch orgel van
het oude systeem worden gvmist. Zoo
maakt b.v. de melodie-koppeling het mo
gelijk om het spel door de correspondee-
renda melodie in den boventoon te bege
leiden, wat wel onderscheiden dient te
Worden van de gewone octaaf-koppeling
en tot voor weinig tijd nog een onopge
lost vraagstuk was. Bij deze inrichting)
van, orgel-mechaniek is de storende disso
nantie tusschen het lip- en tongwerk, door
temperatuurverschillen -ontstaan, voor
goed uitgesloten. Ook het crescendo of
zw-elapparaat is eene zeer vernuftige vin
ding, waardoor de aangeslagen toon aan
zwelt en zacht verloopt en zoo zouden
nog vele andere merkwaardigheden, van
dit inderdaad fraaie orgel kunnen worden
opgesomd. Wij zijn benieuwd om volgen
de week de wonderen van harmonie te
hooren, die dit nieuwe „organum" beslo
ten houdt en verwachten daarvan zeer,
zeer veel. Moge de kundige bouwheer, de
heer Beijleerd, onze hulde, zij het ook
die van een leek, aanvaarden voor het
technisch! zoo kunstig gewrocht, dat hij' tot
standi bracht in dit nieuw© orgel der Goe-
sch-e Groote Kerk.
Middelburg Verduistering van
postalorders.
Wij lezen in de „Middelburgsche Cou
rant"
Er moeten in de laatste dagen ten na-
deele van velschillende bookmakersfir
ma's hier ter stede een aantal postalorders
verduisterd zijn.
De wijze waarop dit is geschied ligt
echter nog in 't-duister.
Aan de politie is een groot pak dezer
geldswaardige stukken ter hand gesteld
door een der bookmakerspatroo-ns, die
dez-e had afgenomen van ©en zijner kler
ken. De collectie vertegenwoordigde een
aardig bedrag en was blijkens de data in
de eerste dagen dezer en in de vorig©
maand gestempeld.
D© bedoelde klerk had, onder ©en valsch
voorgeven, verlof gevraagd en was met
dt) orders naar Neuzen geweest om te po
gen) ze daar te verzilveren. Dit was hem
echter niet gelukt. Naar hij beweert, had
hij dit gedaan op verzoek van een hem
bekenden en door hem genoemden book
maker, di-e ze hem zou gegeven hebben
om ze te wisselen. Die bookmaker heeft
zich echter verwijderd.
Dé orders waren bestemd voor een vjjf-
tal Engelsch-e firma's alhier, die ze ech
ter niet in haar bezit hebben' gehad.
Verschillende personen, op wie verdenj
king lag dat zij in dezen' dader of mede
plichtig waren, zijn gehoord; bij1 enkelen
is huiszoeking gedaan, doch zonder re
sultaat
Of de brieven, waarin de postalorders
zich bevonden, zijn achtergehouden door
de bedienden, die met het afhalen ervan
ten postkantore zijn belast, dan wel of zij
op het postkantoor zelve zijn weggenomen
tijdens het sortecron is nog niet, uitgemaakt
kunnen worden.
In het 'eerste geval zouden natuurlijk
verschillende personen er in moeten be
trokken zijn.
Het onderzoek wordt zeer belemmerd
doordat d© persoon, die in het bezit was
van de bewuste stukken, naar het buiten
land. is- vertrokken.
Door d-e politie alhier is over de
grenzort gezet eon 17-jarige Bielg, E. V. F„
vrijwilliger bij het 2e regiment lanciers
te Luik, di-e van zijn korps was gedeser
teerd) en zich zonder middel van bestaan
hier ophield. (M p;)
Door de Commissaris der Koningin
is tot z-etter voor 's rijks directe belastin
gen in d© gemeente Koudeberke benoemd
de beör J. F. Koetemans ter vervanging
van den heer P. V-erhage Sr.
D© ijsclub „Middelburg" lijdt reeds
lang ©en kwijnend bestaan, vooral omdat
d© club niet over ©en geschikt terrein
beschikte. In de algem-eene vergadering
op 24 dezer te 'houden, zal nu een voor
stel worden gedaan tot ontbinding der
vereeniging over te gaan.
