Het geheimzinnige teeken.
Opruiming
No. 15
Donderdag 3 Februari 1910
Zesde Jaar# eng.
Mijil ilkii MAANDM-. VOEHSDAG- in VBilDABAVOKB.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
ARI 1910,
KT JOZEf",
ciëteit V. 0. V. te Gees,
in 't Bureau verkrijgbaar.
BESTUUB.
o. GOES.
nz. en van
LAPPEN.
OTOR-DIENST
Mlddelburg-Vlisslngen.
fenverbouwers,
•MMMMÜ
GAL LIL El.
ielrijder», Koetsier» en
Voerlieden.
ergang 1 Febr. 4 u. 44 min.
9 6 - min..
•f
iwartier Woensdag 2 Februari
norgens 11 u. 47 min.
tslantaarn moet een HALF
(jtuigiantaarna moeten
IA zonsondergang branden.
i der
V ertrek:
O E S, Woensdagmiddag.
DEL BURG, Vrijdagmiddag.
S SIN G E NVrijdagavond,
atiën te Vlissiugen en Middelburg
oot, te Goes bij P. M. va» Waarde.
aandeelen wenscben te nemen in
aratlcv* Baatwortelaulkarfabrlek
tl oord, dienen dit schriftelijk
vragen vóór 5 Februari a s bij
onde. staande bestuursleden, t.w.
J. MOL te Waarde.
J. DE JAGER te Nieuwdorp.
KAKEBEEKE te Gees.
nd des Zondags van 121 uur, in
al naast de Kerk. Prijs der boeken
mmer 1—1040: 1 cent per week
deel; boven 1040 2'/j cemtper
i per deel; Illustraties 6 cent per
per deel.
)gus8 cent per stuk.
slburg.
de St. Vincentiusvereeniging, ge-
Zondags 12—1 nar. Abonnemeat
jaar of 27» ct. per boek en per week.
ngen.
Volksbond, geopend Dinsdagavond
•9 uur, verkrijgbaar gratis voor de
centiusvereeniging, geopend Woens-
i 12—1 uur, 3 cent per boek, voor
ogenden gratis verkrijgbaar.
Bibliotheken zijn geplaatst in het
iiusgebouw.
renhoolc.
stigd in de R.-K. Jongensschool,
;s geopend vnn ll1/,12', uur. Prjs
cent per week en per deel.
leiidamrme.
end Zondag na de Hsogmis.
inde.
end Zondag, onmiddellijk na Vesper9
senszand.
tend Zondag, onmidAelljjk na Vespers
weerd.
:en verkrijgbaar aan de Pastorie,
;s van 12121/, uur, 2 cent per deel
week.
Land.
lend Zondag, onmiddelijk na Vespers
1 en 21j onnt per deeb
stburg.
estigd in de R. K. Bewaarschool.
traat. Geopend eiken Zondag en
en bij den Weleerw. Heer Ba e
Kapelaan. Prijs per week Pe
cent
eim mm coup
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goe» f 0.76, daarkuiteo f 0.05
Afzonderlijke nummers A contant-0.06
Advertentiën worden ingewacht op Sfaandag en Wo«aAag vóór
half drie «n Vrijdag róér er» aar namiddag».
Kantoor t. d. AdministratieGanzepoortstraat C 209, GOES.
Heclameberichtea 26 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs,
Advertentiën van 1i> regels f O.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x berekend,
Dienstaanbiedingen 6 regels roer 26 Ct. h contant.
i.
Wanneer de vijanden der Katholieke
Kerk haar beschuldigen, dat zij de welen-
schap knevelt, den vooruitgang tegen
houdt, de ontwikkeling van den miensche-
lijken geest belemmert, wijzen zij meestal,
en dan met zekeren triomf, op Gallilei.
Toen die geleerde, zoo zeggen zij, eenige
astronomische waarheden verkondigde, die
der Kerk minder welgevallig waren, heeft
zij hem voor hare rechtbank gedaagd
en hem gedwongen, te herroepen, wat hij
voor waar, te verkondigen wat hij voor
ralsch hield.
Zoo sober in hunne uitdrukkingen zijn
zelfs de meesten niet. Voor verreweg het
groatsto deel Jer de Raomsche Kerk vijan
dig gezinden is Gallilei de martelaar der
wetenschap, de kampvechter van het vrije
denken, het siachtolfer van Raomsche be
krompenheid 1
Voor hunne oogen staat Gallilei daar
als de onbezweken held zijner overtuiging,
te midden van de folteringen der Inquisi
tie de fiere woorden sprekende: „E pur
muovel" „En toch beweegt zij zich", na
dat men hem vruchteloos gedwongen had
te erkennen, dat de aarde onbewegelijk
was en de z o n zich om haar beweegt.
Ofschoon nu schier drie eeuwen zijn
voorbijgegaan, sinds de man, die den naam
Gallilei droeg, stierf, mag het niet on
dienstig heeten, pnzen lezers aangaande
dezen, man het een en ander mede te doe
len, want zijn naam is nog altijd eene
leuze, waaronder de volgelingen eener on-
geloovige wetenschap optrekken tegen de
Kerk,, welke, gelijk nog onlangs professor
Eerdmans van Leiden den leden van den
Nederlandschen Protestantenhond trachtte
diets; te maken, het vrije onderzoek in we
tenschappelijke zaken aan banden zou leg
gen. Hoe kort de uiteenzetting ook zij, die
wij uit den aard der zaak van deze kwestie
kunnen geven, hopen wij haar toch duide
lijk genoeg te maken om aan te toonen,
dat, in spijt van al wat tegen haar wordt
aangevoerd, ook hier de Kerk vrij uitgaat,
en zjj haren kinderen de volle vrijheid laat,
op het antginningsveld der wetenschap de
schoonste vruchten in te oogsten.
Tot aan de vijftiende eeuw onzer jaartel
ling heerschte onder de natuur- en sterre-
kundigen aller beschaafde landen de rn.ee-
ning, dat de aarde als het centrum van het
heelal moest beschouwd worden en zoowel
de zon als de planeten zich rondom haar
bewegen. Deze meening was vroeger door
den Alexandrijnschen sterrekundige Ptole-
maeus, die in de 2e eeuw na Christus
leefde, in een soort van stelsel belichaamd
en niet alleen pleitten voor hare juistheid
do (schijnbare) op- en ondergang der zon,
maar ook de verschillende plaatsen uit de
H, Schrift, die de astronomische en cosmo-
graphische gesteldheid onzer aarde aan
roeren, zooals b.v. het bekende wonder
van Jozue, dat ons in het 10e hoofdstuk
van het boek van dien naam wordt ver
haald
NicolaasdeCusa meende het eerst
48.
T w e et e n tjw intigste Hoofdstuk.
Toen de avond begon aan te breken en
Carlotta nog altijd niet naar huis was
teruggekeerd, begon er bij de familie
Ravendale een hevige onrust op te komen.
Tegen zes uur werd de barones hoe langer
hoe onrustigerom negen uur verkeerde
zij in vreeselij ken angst en zag in hare
verbeelding allerlei verschrikkelijke dingen.
Ook de baron was in hooge mate bezorgd.
Hij stelde in Hamilton zoon groot onbe-
grenst vertrouwen, dat hij er volkomen
van overtuigd was, dat Hamilton niet
zonder een droevige oorzaak het geheele
huishouden der Ravendales om de wille
van dat meisje in zulk een bezorgdheid en
angst zou laten zitten. Een van beide moest
naar zjjne meening waar zijn óf Hamilton
had geen vermoedens van Carletta's verdwij
ning, óf beiden was een ongeluk overkomen.
Spoedig na het diner liet de baron een
rijtuig voorkomen. In de eerste plaats reed
hij naar Hamilton's woning en liet diens
juffrouw roepen. Als antwoord op zijne
aari deze algemeens leer te moeten twijfe
len en schreef een boek „de docta ignoran-
tia", waarin hjj 't systeem van ITolemaeus
bestreed. Het werk bleef echter onopge
merkt, terwijl de schrijver als kardinaal
der H. Roomsche Kerk stierf. Ongeveer een
eeuw later hervatte de Poolsche Kanunnik
Copernicus (1473—1543) den aanval
tegen het oude sterrekundige wereldstelsel
en gaf na veel studie en onderzoek zijn
beroem*! werk in het licht: „de revolutio-
nihus orbium caelestium". „Over den
kringloop der hemellichamen". Hij plaatste
do zon in het midden van ons planetenstel
sel en wees de aarde als planeet hare
plaatd aan tusschen de planeten Venus en
Mars. „Als eene koningin ap haar troon",
zoq zeide hij, „beheerscht de zon geheel
da sterreniamilie, die zich om haar be
weegt" 1). Degenen, die in de H. Schrift
een wapen meenen te vinden, om Jeze
meening te bestrijden, dwalen, zoo beweer
de hij, daar zij de Schriftuurplaatsen ver
keerd uitleggen.
Copernicus droeg zijn boek op aan paus
Paulus III en stierf kort daarna. Latere
ontdekkingen bevestigden de juistheid van
zijn inzicht en sinds dien draagt de heden-
daagsche leer over den stand der hemel
lichamen en hunne onderlinge verhoudin
gen den naam van het systeem van
Copernicus.
Let in het voorbijgaan op lezer, dat deze
belangrijke ontdekking is te danken aan
een 'zoon der Katholieke Kerk, nog wel een
kanunnik; dat deze het boek, waarin hij
zijn nieuwe theorieën nederlegde, opdroeg
aan den Roamschen paus, zonder daarover
in het minste te worden lastig gevallen.
Het was dan ook niet zoozeer de nieuwe
sterrekundige theorie, die Rome tot in
grijpen dwong, als wel het misbruik,
dat een onbesuisd en heftig man ervan
maakte, om personen en leerstellingen;
die tot dan toe voor achtbaar en eerbied
waardig golden, in het slijk te sleuren.
Die man was Gallilei, hoogleeraar in de
mathematische wetenschappen aan de uni
versiteit van Florence,
Hoa hjj als voorstander van Copernicus'
theorieën handelde, bljjve bewaard tot een
volgend artikel.
1) Zie het aangehaalde werk: Lib I c.X.
lol. 9 versa.
ITALIË
Een gruwelijke moord is in Galicië ge
pleegd door den doodgraver van de ge
meente Zastawna. Na ieen huiseljjken
twist sloeg hq zijn vrouw met een le
deren zweep zoolang, tot zij bewusteloos
neerviel en vervolgens bracht hij h«ar
met een gloeiend ijzer verscheidene brand
wonden toe. Een huurman, die den woes
teling door het venster bezig zag, maaktd
alarm, waarop verscheideno buren toe
snelden, die het jhuis bestormden. De
misdadiger was echter reeds door «en
vrazg naar den doctor, liet juffrouw Brian
hem een telegram zien, hetwelk luidde
„Heb heden Londen verlatenverwacht
mij niet vóór het einde der volgende
week terug."
Het telegram droeg Hamilton's naam
als afzender, maar dat gaf geen zekerheid,
dat hij het zelf ook werkelijk afgezonden
had, dat telegram kon nog wel een valstrik
zijn van die lieden, die hem mitschien in
hunne macht hadden weten te krijgen.
Daar Hamilton derhalve niet thuis was,
en geene opheldering kon geven, bleef den
baron niets over dan zich tot de politie te
wenden Hij liet zich dus naar Scotland
Yard rijden.
Hamiltons afwezigheid was door St.
John spoedig opgehelderd, ten minste tot
op zekere hoogte. De detective Scott had
zijn superieur reeds gerapporteerd, op
welke wijze hij Hamilton had geholpen,
onbemerkt door de loerende spionnen Lon
den te verlaten Het telegram aan juffrouw
Braun was echt. Hamilton had het opge
steld en Seott verzocht, het af te zenden.
De jonge doctor was geheel alleen naar
Scotland Yard gekomen en had het bureau
van politie verlaten langs een weg, die
alleen aan ingewijden bekend was. De
detective had hem begeleid tot aan het
Charing-Cross-station. Daar had Hamilton
een rijtuig genomen om hem naar het
venster aan de achterzijde gevlucht. Toen
men de deur had opengebroken, vond
men de vrouw dood. Politie, geholpen
door de verontwaardigde dorpelingen, zoe
ken den geheelen omtrek af naar \jleni
moordenaar, maar tot dusverre zonder
gevolg. I
OOSTESltlJ 14.
Het Hongaarsche Kabinet. Pe
Magnatenkamer besloot te prolesteeren
tegen de verdaging van het parlement.
De Souverein weigerde het ontslag van
den minister-president aan te nemen en
keurde het voorstel tot het uitschrijven
van nieuwe verkiezingen goed.
UKiVE.UAHUI-.lv.
De z a a k-A 1 b e r t i. Het vooronder
zoek in de zaak van den gewezen minis
ter van justitie, Alberti, die pp 8 Sept.
1908 zich in handen der politie stelde
on der zelfbeschuldiging bedriegenden pn
valschheid in geschrifte te hebben ge
pleegd, is ten einde gebracht. De actenj
zullen naar do Kamer voor Strafzaken
worden gezonden.
Uit het uitgebreid onderzoek is geble
ken, dat Alberti een bedrag van lo niil-
lioen kronen heelt verduisterd.
II L I, D i
Het studentencongres. Zater
dag werd het .eerste algemeen Neder-
landsch studentencongres op schitterende
wijze geopend met een gala-uitvoering
in de Vlaamsche opera te Antwerpen.,
Zondagmorgen begon het eigenlijke
congres. Polde Alont hield de welkomst
rede, waarin hij' de geschiedenis der stu
denten-beweging in breede trekken
schetste.
Dr. Martin Rudelsheim hield een wann
pleidooi voor toenadering tusschen
Noord en Zuid."
De praeses der afgevaardigden van de
Nederlandsche studentenkorpsen, de heer
A. Al. Joekes, student aan de Leidsche
Universiteit, hield een zeer toegejuichte
toespraak over de verstandelijke toena
dering van Noord en 2uid.
Een plechtige ontvangst op het Stad
huis, een optocht met ontplooide banie
ren en een feestbanket behoorden mede
tot het program.
Over de overstrooming in België meldt
het II. r, lAntw.
In en rond -Charleroi is het water ble
ven wassen tipt Zondagnacht 1 uur.
In de gemeenten Marchiennejau-Pont,
Damiprémy, enz. is de tramdienst nog
altoos geschorst, en de personen, die inj
hunne huizen de bovenverdiepingen blij
ven bewonen, moeten hunnen mondvoor
raad krijgen per kar. De voerlieden bren
gen pok de imenschen over aan 30 cen
tiemen per persoon.
Tusschen de statie van Marchienne «n
Waterloo-station te brengen Hij had be
loofd, binnen een paar dagen aan St. John
te schrijven en zijn adres op te geven,
maar nog niets van zich laten hooren
Deze mededeeling versterkten den baron
van Ravendale in zijn meening, dat Ha
milton werkelijk naar het slot Vanstone
was gereisd.
Maar hoe stond het nu met Carlotta?
Ingevolge de belofte die St. John Hamil
ton had gedaan, had hij een een zijner
geheime agenten opgedragen, den doctor
geen seconde uit 't oog te verliezen en
hem bijstand te verleenen, indien hem
ergens gevaar dreigde. De man was Hamil
ton en Carlotea dien voormiddag gevolgd
tot aan de Westminster Abdij, vanwaar
hij Carlotta in een rijtuig had zien weg
rijden. In overeenstemming met zijn in
structies had hij Hamilton in 't oog ge
houden, tot deze naar Scotland Yard ging.
Hier had hjj zijn opdracht als geëindigd
beschouö. Het was nu de vraag uit te
vorschen, waar het rijtuig met het jonge
meisje gebleven was.
St. John zond eenige agenten naar
verschillende politiebureaux om eenige
inlichtingen in te winnen, en de baron,
die veel te onrustig was am naar huis te
gaan, bleef bij St John, om zoo spoedig
mogelijk te weten te komen, of er eeuig
bericht omtrent het vermiste meisje inkwam.
de Providence is het writer in één uur
bjj de 65 centimeters gewassen. Men
vreesde het ergste vóór de fabrieken en
de brouwerij, toen plots ten 1 uur des
nachts de was ophield. De burgemees
ter van Charleroi heeft een hulpcomité
bijeen geroepen.
In den omtrek van Brugge is eveneens
de toestand verergerd. Het eenige waf
de boeren vergoedt ,voor de geleden schade
is dat het wild, dat hier overvloedig is,
vluchtend voor het water, zich mot do
hand laat vangen, terwij'l het schuil zoekt
in de takken der hoornen.
De Leie wast voortdurend. Honderden
vlasoppers drijven weg van de hoven, die
rondom ingesloten of overstroomd staan.
Een later bericht brengt betere tijdin-
dingen uit de Masstreken. Do Maas was
15 en de Samber 20 centimeters gezakt.
Nagenoeg zeilde toestand op de Ourthe,
de Hemois en de Lesse. Ongelukkiglijk
is dan andermaal eene -massa sneeuw ge»,
vallen, zoodat nieuwe vrees kan worden,
gekoesterd.
Een nieuwe storm woedde Zaterdag
nacht boven Brussel en omtrek. En dat
hebben de werken der tentoonstelling moe
ten bekoopen
Het paviljoen der Spaansche afdeeling,
dat reeds over eenige weken was inge
stort en nu tot op eene hoogte van 20
nieters was herbouwd, is des nachts met
groot gekraak andermaal ingestort. Bal
ken en planken vlogen over de schut
sels, braken de telefoon- en tramkabels
en versperden de riggels, zoodat gedu
rende eenigen tijd het verkeer onderbro
ken was.
Op de Willebroeksche kaai is een hou
ten gebouw, aan de stad toehehoorende
ingezakt. He planken vlogen in de Ver-
gote dok.
Verder werden nog hoornen en schou
wen omgerukt.
Eerste Kamer.
In de Dinsdag gehouden zitting noo-
digde de voorzitter, namens de Kamer, den
Minister van Buitenlandsche Zaken uit
aan de Fransehe regeering deelneming te
betuigen met de ramp, die door den wa
tersnood het Fransehe volk heeft getroffen.
De Minister De Marees van Swinderen,
zich namens de regeering, van gansche
harte aansluitend bij de deelnemende
woorden des voorzitters, verzekerde aan
den uilgesproken wensch te zullen vol
doen.
Daarna is met de behandeling der
staatsbegrooting aangevangen.
Rij de algemeene beschouwingen verde
digde de heer Ilovy behoud van den eed.
De heer Stsrk verdedigde de vrij-liherale
beginselen als niet leidende tot conserva
tisme en hoopte dat de werkgevers zich
doer; scheeve beoondeeling uit z.g. vooruit
strevende kringen niet zullen laten verlei
den tot voorbijzien van wat voor het al-
De baron hoorde bij deze gelegenheden
alles wat er gebeurd was dien nacht, toen
de saauigezworenen waren ontkomen.
„En wat denkt u te doen, om het ver
loren spoor weer terug te vinden?-'
„Ik heb de overtuiging gekregen," ant
woordde Sr. John langzaam en nadenkend,
„dat die oude Italiaan Cevanci ons nog
heel w«' zou kunnen meedeelen. Ik heb
daarom dezen middag reeds aan Cevanci
getelegrafeerdhij zal waarschijnlijk hier
met den trein van 10 u*r 45 aankomen
in gezelzchap van een mijner beamten
hij kan ieder oogenblik komeD."
„Ik zou dien man gaarne willen zien,
St. John. Afgezien van mijne bezorgdheid
over Carlotta Carcia, stel ik h»t hoogste
belang in de nasporingen uwer beamten."
„U moogt hier bljjven, waarde baron. Ik
zal eens gaan onderzoeken, of de Italiaan
aangekomen is."
Nauwelijks had hij deze woorden gespro
ken, ot er werd aan de deur geklopt, en
op zijn „binnen!" verscheen een man. Hij
bracht de volgende tijding
„Coupé no 11856, koetsier William
O'Brien, kwam in botsing met een rijtuig
voor vier personen no. 7781, koetsier
Johan Schmidt. Coupé beschadigd; een
disselboom gebroken. Van 't andere rijtuig
de ramen verbrijzeld. In den coupé zat
niemand, in 't andere een juffrouw. Sprak
gemeen welzjjn bevorderlijk is.
Spreker betoogde voorts de urgentie
eenei; grondige herziening der Ongevallen
wet.
De heer Van der Does bepleitte opne
ming van politie-commissarissen in het
burgerlijke pensioenfonds.
De heer Reekers wenschte de ©ejs-
kwestie te zien opgelost. Zijns inziens
ware wellicht het meest gelijkmatig en
minst bezwaarlik de vervanging van den
eed door een belofte.
Minister Talma was wegens ziekte ver
hinderd,1 de Kamerzitting bjj te wonen.
Tweede Kamer.
Hoewel voor het uiteengaan der Tweede
Kamer in December, in uitzicht gesteld
is, dat de Kamer weder bijeenkomen zou
ongeveer half Februari, is thans in over
weging, de Kamer een week later bijeen
te roepen.
De Krupp-Commissie.
Naad aan de „N. Ct." ter pore kwam
uit een genoegzaam betrouwbare bron om
er melding van te maken, maar niet met
volstrekte zekerheid is de Kamercom
missie in zake de Krupp-leveranties ver
deeld, met dien verstande, dat haar grootst
mogelijke meerderheid eenstemmig lot een
voor de firma Krupp gunstige slotsom
zou gekomen zijn, terwjjl haar minderheid
bestaande uit éen lid, den heer Thomson,
in anderen zin rapport zou uitbrengen.
Behalve de heer Thomson hebben in
de commissie zitting de heeren Van Karne-
beek, Van Wassenaer, Colijn en Van Vlij
men.
Minister Neiissen.
Naar verluidt, zal de minister van justi
tie, na de behandeling van de Staatsbe
grooting door de Eerste Kaaner, om ge
zondheidsredenen eenige maanden rust
nemen. (N. Ct.)
Suceessierechten.
De Min. van Fin. maakt bekend, dat
ten behoeve van 's Rijks schatkist uit Arn
hem, door tusschenkomst van een R.-K.
priester, onder letters N. N„ per postwis
sel, is ontvangen f 701,53, ter voldoening
van te min betaalde successierechten.
Dordrecht.
De „D. Ct." verneemt, dat Z. li. H.
Prins Hendrik den wensch te kennen ge
geven heelt, hij zijn a. s. bezoek aim
Dordrecht, te bezichtigen de 0. L. V. of
Grooto Kerk, de Openbare Leeszaal en
de fabriek der firma J. Lips Bzn.
Ook zal de Prins den zandzuiger dei-
firma A. Bos l'zn., welke in het Wantij
ligt voor het opspuiten van de Oranje
laan, in werking bezichtigen.
daarna met een heer.'
De baron las het papier, dat St. John
hem overreikte.
„Een afgesproken zaakje," mompelde
hij.
„Ja, zoo is 'tantwoordde St. John.
Op dit oogenblik werd er opnieuw geklopt.
Ditmaal werd de aankomst vau Cevanci
gemeld.
De antiquiteiten-handelaar, moe en ter
neergeslagen, trad binnen.
De gebeurtenis-en van de laatste dagen
hadden hem sterk aangegrepen, zoodat de
arme man n-*ar lich'am en geest als ge
broken wa». Toon hij op den hem aange
boden stoel plaats nam, bemerkte zoowel
de baron Van Ravendale als ook St. John,
dat hij over zijn geheele lichaam sidderde.
„Maak u maar niet beangst, mijnheer
Cevanci," Bprak de chef der geheime politie
tot hem, „u heeft van de politie niets te
vreezen. Men beschuldigt u nergens van,
noch van een werkzaam, noch van een
lijdelijk aandeel aan den op Stefano Garcia
gepleegden moord. Maar u schijnt ons
nog informa'iën te kunnen geven.
„Wat voor informatiën V" stamelde de
oude man, met van schrik bevende lippen
(Wordt vervolgd.)
