KOOP.
e Putter,
louwmaterialen.
J
CRANE,
Ko. 4
Zaterdag 8 Januari 1910
Zesde Jaargang.
O LEW
Vediijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VSI1DAEAV0MD.
ZIERIKZEE.
UIT ZEELAND
en Omstreken"
/ereeniging
Januari 1910,
ITZCMA BOS.
baand JANUARI
van de restende
Jongeheeren
SSEN en
IKERS
STEUTEL.
Oude Haven.
'egelfabriek
Innen en vorsten.
iIJKINSTRUMENTEN
best eenvoudige als
RE SOORTEN
ie keuze voorhanden.
IEKKER, Goes.
Dil mier bestaat ait 8 Maizlei.
L. pEUTE, Breedsfraat.
HET LEZEN.
iADERING
Ir
jde
(ES,
Is te 2 uur in
[an oranje'.
lering is toegankelijk
Sen.
Aanbevelend,
leen in Schouwen en
mderpand van Effecten
Ibilljjke voorwaarde!'.
ZEEUWSCHE
VLISSINGEN.
latï. Ruime keuze,
en alle concurrentie.
pu op aanvrage franco.
adres veor
n- en Belgische Steen,
>n, Hardsteen,
|ide sorteering (1
en .luurtepela
jijen en waudbekleeding.
1 op aanvrage franco.
erdeu geroepen. Felix'
de theorie niet tegen,
was geweest, die tegen
treden, zoowel in Parijs
~g' had zjjn Loudensche
eenige dagen voor de
den boinmeuaaualag in
»gen voor acn inoord was
truggekeerd. Het was der
gelijk, dat Poithau mon-
van deze toch nog altjjd
is bleet' het gewichtige
kt Uaradini niet Puiteau
alzoo den moordenaar
er op het spoor te komen,
s noodig, den beeldhouwer
ien
f had hem, zeker wel on
een niet te versmaden
die mogelyk de navor-
zou vergemakkelyken. De
Jaradim had reeds zekere
- hg was een kunstenaar
zooals de Griek gezegd
;1 belovend talent Hg kreeg
uit Londen en vertoefde
s, Dezen man te vinden,
aar zoo hoog stond, kon
ongehoorde moeilijkheden
(Wordt vervolgd.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlgke nummers h contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor V. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X nereiend,
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. A contant.
Als agent voor ons blad heb
ben wij aangesteld dhr.
Na aankomst der morgenboot
worden de Couranten dadelijk
bezorgd.
Opgaven van abonnementen en
advertentiën worden door den
heer L. PEUTE aangenomen.
De beste vriend is een goed boek.
I)e lust tot lezen is in onze dagen
groot en dringt door ook. tot de gewone
menschen, die vroeger aan een plaatse
lijk blad, dat éénmaal per week verscheen,
al meer dan genoeg hadden.
Dien drang tot lezen nu achten wijl
een gelukkig verschijnsel, omdat zij, die
er genoegen in vinden couranten en boe
ken te lezen, op edeler wijze leeren ge
nieten, dan vóór. dien tijd het geval was.
was.
De boog kan niet altijd gespannen zijn,
men wil levensgenot en na den arbeid
heeft men recht op ontspanning en ver
maak.
Het is echter zaak te zorgen, dat die
ontspanning een gepaste is, dat het ver
maak geen zondig vermaak is.
En ais men dit toestemt, dan is daar
mede alle lectuur verboden, welke voor
geloof en goede zeden gevaarlijk kan zijn.
Dat de menschen willen lezen, het is
uitnemend, maar ze mogen daarom nog
niet grij'pen naar boeken en tijdschriften,
welke tot de slechte lectuur gerekend
moeten worden.
Slechte lectuur toch bederft de goede
zeden en is voor velen de poort, waar
door zijl komen op den kwaden weg,
waarlangs zij ten verderve gevoerd wor
den.
Boeken zijn voor vele lezers vrienden,
wier omgang zij niet ontberen kunnen,
zoomin als een flinke jongen zijn kame
raad kan missen. En gelijk men niet vol
staat, met den jongen deh omgang met
verkeerde kameraden te verbieden, z.oo
is het ook niet genoeg den volwassene
tegen het lezen van slechte of gevaar
lijke lectuur te waarschuwen.
Een oiuider of opvoeder, die niet wil,
dat zijn kind met verkeerde makkers om
gaat, is zoo wijs te zorgen, dat die jon
gen met anderen verkeert, in wier gezel
schap men h©m| wél gaarne ziet.
Dat is de beste manier om hem van
slechte vrienden af te houden.
Welnu, iets soortgelijks moet er plaats
vinden, indien de menschen gewaar
schuwd worden tegen slechte lectuur. Als
hun niet de gelegenheid geboden wordt
goede lectuur te genieten, grijpt voor en
na iemand toch naar boeken, die hij be
ter ongelezen liet. Ook zonder de bedoe
ling zich in bepaald slechte lectuur te
verlustigen, gaan zij geleidelijk hun gees
tesvoedsel zoeken daar, waar zij maar
al te dikwijls geestes-vergift opdoen.
Dit is geen theorie maar praktijk. Langs
dien weg is ai menigeen verloren ge
gaan, zijn velen tot twijfelzucht verval
len en hebben talrijken hun geloof voe
len wankelen. Om van de schade aan de
zeden toegebracht dan nog niet eens te
spreken.
Daarom is het noodig, dat er gelegen
heid bestaat tot het genieten van goede
lectuur. Doze moet minstens even gemak
kelijk of lieveit veel gemakkelijker en goed
koop er. verkrijgbaar gesteld woiden dan
slechte of gevaarlijke lectuur.
Reeds bestaan er in vele plaatsen,
zelfs de kleinste parochies niet uitge
zonderd, goede R- K, Volksbibliotheken
en waarvan, voor zoover het deze stre
ken betreft, meermalen aankondigingen
voorkomen in ons blad.
Doch er moet ook lectuur geboden,
worden aan de meer ontwikkelden onder
ons, aan hen, die hun uitspanningslec-
tuur niet vinden in de gewone verhalen,
novellen en romans, die degelijker kost
verdragen kunnen.
Tot voor korten tijd bestond hiervoor
geen andere gelegenheid dan bij z.g. neu
trale Boekhandel-bibliotheken of de bi
bliotheek der Maatschappij tot Nut van
't Algemeen.
De catalogen dier bibliotheken bevat
ten naast veel wat den Katholiek, ook
den ontwikkelden, kan schaden, zoowat
niets, dat de Roomsche beginselen in den
lezer of de lezeres kan versterken, niets,
dat het Katholieke gemoedsleven ver
warmt en weldadig aandoet.
Sinds 1907 is hierin verandering ge
komen. Met vreugde en trots wijzen wij
er op, dat de .welbekende, wij mogen
gerust zeggen beroemde vereeniging „Ge
loof en Wetenschap" te Amsterdam in
bovengemeld jaar begonnen is met de
oprichting eener Centrale R. K.
Leesbibliotheek voor geheel het
land. Voor den prijs van vijf gulden per
jaar (1 Nov.31 October) en f2.50 per
half jaar (1 Mei31 Oct.) kan men uit
den overrijken boekenschat dezer Amster-
damsche vereeniging zooveel boeken aan
vragen als men wil, mits men ze maan
delijks ruilt en binnen het tijdperk van
een maand niet meer dan vier boeken
tegelijk neemt. De verzendingskosten zijn
voor rekening der leden. Wanneer meer
dere leden in eene plaats gezamenlijk
hunne boeken laten komen, geeft dit
eene aanzienlijke besparing der verzen
dingskosten voor ieder der leden. Zoo
wel dames als heeren kunnen lid zijn
der Centrale R. K. Bibliotheek. Voor bei
den zijn door het Bestuur aparte cata
logen samengesteld, die elk een lijvig boek
deel vormen: de heerencataloog telt 134
pagina's met pl.m. 6000 nummers; de
damescataloog 100 pagina's met pl.m.
4500 nummers.x)
Op elk gebied: Letterkunde, Geschiede
nis, Romantiek, Godsdienstleer, Apologe
tiek, Politiek, Aardrijkskunde, Philosophie,
§nz. enz., is eene overrijke keuze, zoo
wel in het Nederlandsch als in de pude
en moderne talen, 'tls een ware goud
mijn voor hemi of haai', (lie ontwikkeling
van den geest en veredeling des gemoeds
als de heerlijkste voorrechten van den
mensch beschouwen.
Dat deze pnderneming door onze ge-
loofsgenooten gretig is ontvangen, moge
het onderstaande staatje der geleende
boeken leeren:
1905 850.
1906: 4.650. I
19079.750.
1908: 15.140.
190923.108.
Een reusachtige aanwas I 'In vijf jaar
van 850 tot 23.00011
De Heeren-Bibliotheek leende in 1909
uit 13.031, de Dames-Bibliotheek 10.371
boeken. Vooral de drie laatste maanden
van 1909 nam, met het aantal leden,
het aantal uitgeleende boeken enorm toe
(1908 laatste 3 maanden 50071909
8783 boeken uitgeleend).
Deze cijfers zeggen meer dan ellenlange
commentaren! Geen wonder, dat allen,
die het wel meenen met de ontwikkeling
en veredeling der Katholieken, allen, die
ijveren voor goede en degelijke lectuur,
het werk der Centrale R. K. Leesbiblio
theek van harte toejuichen Het door
luchtig episcopaat van Nederland ging
hier allen voor, toen onlangs bij het 35e
jaarfeest der Amsterdamsche vereeniging
„Geloof en Wetenschap" Mgr. H. van de
Wetering, aartsbisschop van Utrecht na
mens zijne ambtgenooten een schijven
van hulde en dank richtte aan de Ver
eeniging „om de verspreiding van goede
lectuur door geheel Nederland." Na dit
alles kan het voor ons aan geen twijfel
onderhevig zijn, of zij, die in onze stre
ken tot op heden verstoken waren van
de gelegenheid, zich deugdelijke pntwik-
kelings- en ontspanningslectuur aan te
schaffen, zullen zich aanstonds als lid
der' Centrale R. K. Leesbibliotheek opge
ven. De ijverige en geleerde directeur,
de ZeerEerw. pater F. Hendrichs S. J.
om zijn uitmuntenden stijl, maar bovenal
om zijn koninklijke gave des woords in
geheel ons land bekend, verstrekt met
de Imeeste bereidwilligheid alle gewensch-
te inlichtingen.
Moge het Katholieke Zeeland, bijlzon
der het meer ontwikkelde deel, door eene
algemeene toetreding als lid toonen, het
werk der Centrale R. K. Leesbibliotheek
op prijs te stellen! Het zal der ijverige
directie vergunnen haar reeds zoo rijken
boekenschat nog te vergrooten en uit te
breiden en voor de leden, zoo lezeressen
als lezers de rijkste vruchten afwerpen
naar geest en hart.
De heerencatalogus kost f0.50, de
damescatalogus f0.40 fr. p. p.
2 In die jaren waren de boeken der
vereeniging nog slechts verkrijgbaar voor
leden, wonende te Amsterdam.
De godsdiensten hetvereenigingsleven.
Er worden nog steeds onder ons, Ka
tholieken, personen gevonden, die van de
ontwikkeling en den opbloei van een
krachtig vereenigingsleven in eene pa
rochie of stad verflauwing vreezen van
den individueelen godsdienstzin. Ter hun
ner geruststelling diene, wat het Katho
lieke hoofdorgaan „De Tijd" ons meldde
in zijn nummer van Woensdag 5 Janu
ari j.l. Daar lezen wij, dat in Arnhem,
waar onder de Katholieken allerlei so
ciale bonden bestaan, het vorige jaar
20.000 heilige communiën meer zijn uit
gereikt dan in 1908.
Al mag men nu nog niet bewezen ach
ten, dat ter oorzajke van het krach
tige vereenigingsleven de H. Communiën
in Gelderland's hoofdstad zijn toegeno
men, zeker is het toch, dat naast en
met een bloeiend vereenigingsleven ver
levendiging des geloofs en versterking van
godsdienstzin kunnen samengaan.
Dit moet genoeg zijn om de laatste
wijfelaars te overtuigen en hen te doen
veranderen in ijverige bevorderaars der
Katholieke sociale vereenigingen.
Niet neutraal, maar anti-nationaal
Wij lezen zij het ook onder eenigszins
anderen titel, het volgende in de „Brui-
nisser Courant".
De bond van Nederlandsche onderwijzers
hield 28 en 29 December zijn jaarverga
dering te Leiden.
De heer Osseudorp. voorzitter, hield een
openingsrede, die met oorverdoo end applaus
door de druk bezochte vergadering wer l
toegejuicht.
In die rede betoogd» genoemde heer,
dat de neutrale school de eenige gorde
was voor ons volk
Die overtuiging kunnen wij natuurlijk
goed eerbiedigen Maar waar wij tegen
op komen is dit, dat de heer Ossondorp
het bekende wetsartikel, waarin neutraliteit
in goisiienatig opzicht wordt voorgeschre
ven, ook wil doen gelden in staatkundig
opzicht.
Die bewering had zeker ten doel om de
houding goed te praten van socialistische
onderwijzers, die op de Juliana tee.-'!en
zoo'n ergernis gaven en ook van die
onderwijzers welke in Almelo op 4 Sept. 11
een anti-koningsgezind feest organiseerden.
De heer Ossendorp zeide o. a. het
volgende:
„Wij kunueu de kinderen niet leeren,
wat boven bun bevattingsvermogen
ligt. Wjj mogen hen geen liederen
lat-u zingen, welke ze niet begrijpen
kunnen. Wrj kunnen hun niet duidelyk
maken, welke staatkundige beteekenis,
volgens velen, de geboorte vau't prin
sesje voor ons volksbestaan heeft. Wij
kuuuen hen niet doen gevoelen, waarom
zij moeten juichen en jubelen l ij de ge
boorte van eeu Koningskind, au niet
bij de geboorte vau een ander kin 1.
Wij kunnen hen niet doen inzien, dat
het Koningsschap de voorkeur verdient
boven de Republikeinsehe staatsvorm
„Omdat wjj dat alles niet kunnen,
daar bet valt buiten het waarnemings-
en bevattingsvermogen der leerlinge-;
en omdat bovendien de school geen
aanstoot mag geven aan iemaud, ook
niet aan hen, die een republiek ver
kiezen boven een monarchie, daarom
is dat alles voor de lageie school uit
den booze".
En dat de vergadering daarmee voor
verreweg 't grootste deel instemde, blijkt
uit bet applaus en ook uit het feit, dat de
volgende motie van het Hoofdbestuur,
insgelijks met algemeene toejuiching, werd
aangenomen.
De motie, waarin wij een en ander
spatieeren, luidt aldus;
,,De algemeene vergadering van
den Bond van Nederlandsche Onder
wijzers, kennis genomen hebbende van
de vijandige uitingen, in verschillende
gemeenteraden en in de Tweede Ka
mer tegenover de opvatting van den
Bond en zijn leden ten opzichte van
de godsdienstige en politieke
neutraliteit der openbare school,
van meening, dat het goede inzicht in
de opvoeding van het kind eischt
dat het gehouden wordt buiten de
politieke en godsdienstige geschillen
der volwassenen, van meeuiug, dat
bovendien het recht der minderheden
vordert dat de openbare school neutraal
zij ook ia staatkundig op
zicht eu du- geen propaganda mag
maken voor monarchale of anti
monarchale beginselen, van oordeel dat
de onderwijzer als staatsburger, buitvn
de school de volle beschikking behoort
te hebben over zjju politieke rechten,
verklaart ten krachtigste te willen
handhaven punt H van het program
„Het openbaar onderwijs moet vrij zijn
van godsdienstige en politieke dogma's"
en te zullen blgveu ijveren voor de
verwezenlijking daarvan."
Het is te begrijpen, dat van alle kanten
stemmen en protesten gehouden w-.rden
tegen zulke uitingen Niet van vrienden
der bijzondere school. Maar van vrienden
der openbare school zelf.
Dat is natuurlijk.
Wij heb' en meermalen beweerd, dat
dergelijke onderwijzers de openbare school
't ergst kwaal doen en haar t meest in
discreJiet brengen. Nota Bene! Men zou
in een monarchaal land als 't onze geen
propaganda voor het koningschap mogt n
makengeen liefde en geestdrift mogen
wekken voor ons geliefd koningshuis enz
In de „N. Rotterd Ct. (rubriek ouder
wijs) regent het dan ook ingezonden stukksn
om er tegen te protesteereu.
De heer Meerkerk, onverdacht voorstan
der der openbare school, schrijft o. a. dit:
De heeren „kunnen den kinderen
niet leeren wat boven hun bevattings
vermogen ligt" zegt de heer Ossen-
dorp Ik neem aan dat dit „bun'" op
de kinderen slaat, vu zeg dan: natuurlijk
niet Maar de heeren kunnen den
kinderen wel leeren begrijpen, wat ze
nog niet begrepen hebben. Daar zijn
de onderwijzers voor. Er is zooveel
dat de kinderen niet begrijpen, maar
waarin ze toch opgevoed worden door
het voorbeeld en den eerbied der ouders.
En het is gewoonweg zotternij t« zeg
gende onderwijzers kunnen den kin
deren niet doen gevoelen, waarom zij
moeten juichen en jubelen bij de ge
boorte van een Koningskind en niet
bij de geboot te van een ander kind
Wie beweert zoo iets dwaas V Wie
zegt, dat er niet gejuicht mag worden
bij de geboorte van een ander kind?
't Is zonde en jammer dat de omstan
digheden dat juichen soms beletten
men moest kunnen juichen en jubelen
bij iedere geboorte des te meer, des te
luider wanneer er 'n kind geboren
wordt, waarin duizenden en duizenden
terecht een waarborg onzer onafhan
kelijkheid zien. We leven onder men
scben als menschen, met onze traditie,
onzen aard, onze liefde en onze vrij
heidszucht, en oordeelen met oris men-
seheuverstand En dat ook zegt ons,
dit we blijde moeten zijn, daar de ge
boorte onzer Prinses n bouiinde en
hooggeachte Moeder gelukkig gemaakt
heeft en het vertrouwen op onze onaf
hankelijkheid heeft bevestigd
Wat praat is dit ik spreek van
teen koningschap, omdat het kind niet
weten kan of een republiek beter is
dan een koninkrijk Kou ik niet
van liefde voor mijn vaderland mogen
getuigen, omdat ik niet weet, of ik
misschien gelukkiger zou geworden zijn,
wanneer ik in Marokko geboren was?
Men juicht en jubelt niet alleen oui
edele daden, men juicht en jubelt ook
om heugelijke gebeurtenissen men
kweekt niet alleen eerbieJ aan voor be
grepen dingen, ook voor wat eerbied
waardig is en dat later soms nooit
zal begrepen worden
Het heele verslag geeft mij den
indruk, dat de heer Ossendorp niets
of weinig gevoelt voor ons vorstenhuis
en het bedroeft me, dat de onder
wijzers deze tirade óók langdurig
hebben toegejuicht.
De kwestie loopt nie over het zingen
van onmogelijke lersjes; die laat men
niet zingen, dat spreekt. Maar als men
de kinderen wil laten zingen alleen
wat ze volkomen begrijpen, dan zullen
ze hun mond kuznen houden hun
levenlang.
En de heer Meerkerk zegt <>ok dit:
Indien de heer F. L. Ossendorp,
voorzitter van genoemden Bond, ge
sproken heeft in den geest v in de
meerderheid dier Nederlaudsche Onder
wijzers, dan blijkt me daaruit over
tuigend dit ik niet meer de Openbare
School zooals die nu is, verdedigen
kan; die school is blijkbaar iets
anders gewordeDik keer me dan van
haar af en ik ga een andere richting
uit. Ik wil een andere „Openbare
School" en ik noodig mijn geestver
wanten ernstig uit, zich bij mij aan
te sluiten, zich af te scheiden van
den „Bond Blijft mijn oproep onver
hoord, ik berust er kalm in, zeker
vertrouwend op de toekomst die me
rechtvaardigen zal.
Het verheugt ons, dat er geprotesteerd
wordt tegen een drijven, dat de openbare
school, waar het grootste getal kindei en
onzes volks wordt onderwezen, in een
anti-nationale richting voert.
En nog meer verheugt het ons, dat onze
regeering bij monde van minister Heems
kerk zoo beslist tegen dergelijk streven
zich uitsprak.
Goes. Door reizigers wordt geklaagd, dat
'de W. G. aan het station alhier en wel
de publieke inrichting des avonds óf niet
óf zeer slecht is verlicht. Wijl men om
daar te komen een klein stoepje afmoet,
bestaat gevaar voor struikelen, zelfs voor
een ernstigen val. Mogen bevoegde auto
riteiten hierin spoedig verbetering bren
gen.
D:hr. C. H. Stoketee alhier is met
ingang van 17 Jan. a. s. benoemd tot ge
meente-straatmaker te Woerden.
Bij (den slager Dl alhier heeft zich
ten tweeden male de besmettelijke keel
ziekte, diphteritis, voorgedaan. Thans is,
nadat zijn huis ternauwernood acht da
gen is ontsmet, het derde kind aange-
tast, niettegenstaande het tijdens de ziekte
der twee andere kinderen buitenshuis ver
toefde.
Bij alle leed' en zorgen, die deze ziekte
over zijn huisgezin brengt, lijdt I>. ook
groote schade in zijn bedrijf, dat- natuur
lijk, zoolang da epidemie woedt, stilstaat.
Middelburg Na jaren van rust heeft
Donderdagmiddag de klok boven de bo-
lerbeurs alhier haar dienst weer gedaan.
Juist te twaalf uur liet de dienstdoende
agent haar klingelen, als aankondiging
.dat met den verkoop van boter en eiers
een aanvang kon worden gemaakt. Of het
nu kwam door het ongewone van dezen
nieuwen maatregel ,of door iets anders,
vast staat het, dat op dat oogenblik koo-
pers geheel en verkoopsters bijna geheel
ontbraken. i
Drukker was het, toen er weer werd
geluid en men kon het de boerinnetjes
aanzien, dat zij het nogal erg vonden,
gedwongen te worden hunne waren voor
2 uur a tout prix v,an de liand te moe
ten doen.
Ook waren de verkoopsters voor het
eerst genummerd en zijn thans makke
lijk degenen, die minder goede w,aar le
veren, ter herkennen.
Ook deze bepaling is in het begin nog
al eigenaardig vooral voor hen, die reeds
jaren de markt bezoeken; maar zooals
alles, zal iook dit jvel wennen.
Men is hier thans begonnen met
het maken der ijzeren opstanden bij de
Langevielebrug, die daar noodig zijn om
de electrische tram te laten passeeren
zonder bovengrondsche geleiding.
Aan beide zijden der brug worden ijze
ren palen gezet, die pok wederom door
ij'zerwerk verbonden worden. De geleiding
tusschen de twee ©evers wordt onder
gronds aangebracht en door genoemde
ijzeren opstanden aan de bovengrondsche
aangesloten. Het werk trekt heel wat be
kijks.
i
