Ambtenaren of... Kwajongens? Het geheimzinnige tseken. No. 147 Dinsdag lé December 1909 Vijfde Jaargang. f EUiLLETQft BUITENLAND, Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f 0.95 Afzonderlijke nummers h contant- 0.05 Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. RecJameberiehtcn 25 C't. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerefcend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. 5 contant. Niet alleen in landbouw/kringen, maai' door het g-eheele land is de afgetreden directeur-generaal van .den Landbouw, de heer Lo-vink, bij zijn vertrek uit oils vader land met warmte gehuldigd en is zijn heengaan uit den Haag oprecht betreurd. Algemeen is met groote waardeering ge sproken over dezen ambtenaar, die door zijne activiteit, zijn talenten, zij'n krachtig en toch welwillend optreden aan ons land in het algemeen, aan den Nederlandschen Landbouw in het bijzonder, onschatbare diensten heeft bewezen en nog dezer da gen deden wij het in ons Kameroverzicht uitkomen, hoe in 's Lands vergaderzaal door alle politieke partijen, ook door de sociaal-democraten 's heeren Lovinks ver diensten werden erkend en gewaardeerd. Nu, zo-u men toch dienken, dat men in Nederlandsch Indië opgetogen is over de komst van zulk een man en vol van de schoonste verwachtingen over de resul taten, die de arbeid van den heer Lovink voor den landbouw in InsuLinde zal af werpen. Maar wie zoo denkt, kent onze ambte naren aan het landbouwdepartement te Batavia niet. Deze heeren leien onder de koesterende stralen van het tropisch zonnetje, met vette, zeer vette, misschien wel te vette tractementen en in het vooruitzicht van een rijk pensioen als in het land van Co- canje. „Haast u langzaam" is hun de vies. Eerst uitrusten en da,n, ja, dan eens gaan zien of wij ook wat zullen werken. Voor zulke menschen is de komst van, den heer Lovink als „de kneppel in het hoenderhok gesmeten" zooais vader Von del zegt. Die ambtenaren zijn -opgeschrikt uit hun rustige rust en nu zijn ze b,oos 1 Nu, dat is menschelijk. En nu luchten zij hun boosheid in de courant. Nu, dat is begrijpelijk, dat doen er wel meer. Maar wat minder begrijpelijk' is, d-at is de wijze waarop die heeren hun boesheid luchten en wanneer de lezer liet onder staande heeft gelezen, zal hij zich ver baasd en geërgerd met ons afvragen: Zijn dat ambtenaren of wel kwajongens. Doch oordeelt zelf en leest! In „De Tijd" van 9 December j.l. komt onder binnenland het navolgende stuk voor: ,DE HEER LOVINK IN INDIË. „Het Nieuws van den Dag van Ned. Indië" schrijft Een al byteonder onaangenaam en compromitant enfant terrible is deze week in de „Javabode" aan het woord geweest o-ver de benoeming des hee ren Lovink tot chef van het land- bouw-departement. Ik laat hier enkele zinsneden van dit vriendelijk kijkje achter de scher. meh volgen, ën veroorloof mij, door spatieeren, hier en daar wat nadruk te leggen. „Men vleit zich gaarne met ver wachtingen, welker verwezenlijking men zoozeer wenscht. De den heer 20 „Ja, als ik maar wist, wat hij gehoord of gezien heeft," bromide de Griek tus- schen de tanden. „Naar ik ho-or, is hij doctor, -maar 't komt mij' waarschijnlijker voor, dat hij tot de geheime politie be hoort. Vanwaar anders die argwaan, toen je hem vanmorgen volgdet?" „Ja, dat weet ik niet. Maar ik zal 't hem wel betaald zetten I" siste de vrouw, met gloeiemden haat en onbeschrijfelijke woede in de stem. „Ja", mompelde Zanakis, „de Engel" laat geen rekening o-nbetaald „Heb je anders niets ontdekt, Zana kis heelemaal niets?" „Niets anders", antwoordde hij, „dan dat hij woont in een huis naast nummer vijf." „Ha, zoo I" zeide de vrouw. „En wat besluit je daaruit?" „Dat nummer vijf moet worden be waakt!" antwoordde de Griek. Lovink hier wachtende taak is zoo zwaar, zoo veelomvattend, dat wij, vooral indien bewaarheid mocht wor den, hetgeen uit Nederland gemeld is, dat hiji slechts vijf jaren hier zal blijven, meenen te moeten betwijfe len i»f het oogmerk, dat, naar de redactie van_,,De Locomotief" meent, met zijne uitzending bedoeld werd, wel bereikt zal worden. Al te licht stelt, naar onze meening, het blad de v-oor dezen niet-Indischman te overwinnen moeilijkheden zich voor, v.ooral, wanneer men daar Vijl bedenkt, hetgeen -o-ns van welingelichte zijde bekend, en trouwens een publiek ge heim is, dat de plaatsing aan het hoofd van het landbouw-departement van den nagenoeg uitsluitend door de practijk gevormden heer Lovink, geenszins de onverdeelde instemming heeft van dege nen, die in de eerst® plaats hem in de vervulling van zijnarbeid moeten b ij s t a a n." Dit is allerliefst. En merk alsje blieft -op, dat het in de officieuze, gaarne vergoelijkende, de kerk-in-'t- midden.latende „Javabode" staat. Het is dus „een publiek geheim", dat de heeren van het landbouw departement niet gaarne een man van de practijk- boven zich zien; en de toespelling, dat zij, die hem' in de eerste plaats en de vervulling van zijn arbeid moeten bijstaan, zijne be noeming „niet met onverdeelde in stemming zagen", is een vrij duide lijke vingerwijzing. Ma,ar het wordt nog onomwondener gezegd. „Terecht" zoo gaat de „Java bode" voort „wees dan ook de ,,-N. Rott. Crt." erop, dat hij hier komt in eene hem vreemde en zouden wij er willen bijvoegen hem althans in den eersten tijd in zijn streven niet naar den eisch behulpzame om geving, waar dus onder geheel ge heel andere -omstandigheden te wer. ken valt dan die in Nederland wo-r. den aangetroffen en van "jongsaf hem bekend zijn. Zonder volledige medewerking en krach tigen steun van de onder hem dienende, z-oowel wetenschappelijk onderlegde als niet academisch gevormde amb tenaren, zal, welk een energieke per. soonlijkheid de heer Lovink ook moge wezen, hij zijn doel niet bereiken en zullen de van hem gekoesterde verwachtingen niet in vervulling ko men." Och ko-m! En kunnen schavuiten, die, in nu voor een alleszins behoor lijk salaris den chef, wiens benoe ming niet naar hun zin is, tijdelijk en daadwerkelijk tegenwerken, kan zulk pak niet voor schelm wegge jaagd worden? Waarom zo.u dat niet kunnen? Maar het volgende bezwaar doet de deur toe. „Daar komt nog bij; dat onze in. gewikkelde Indische administratie men vergete piet, dat in meerdere of mindere mate er contact bestaat tus. „Maar hij kan niet valsch zijn!" fluis terde zij. „Neen, dat bedoel ik ook niet, maar hij is misschien niet voorzichtig genoeg geweest -en heeft mogelijk iets gedaanj, wat hem verdacht maakte en waarom hiji bespiunneerd wordt." „Acht je dam onzen toestand gevaar lijk?" „Dat lijdt geen twijfel. Maar ik zal toch vandaag nog niets aan de anderen zeggen; dat zou de zaak maar verergeren!: wij- m-oeteu eerst njog meer weten." „Zanakis, hij verdenkt jo-u stellig. Daar om kwam hij- ook vandaag in dsn win kel. Je moet -er op voorbereid gijin, om elk oogenblik te kun'nen vluchten." „Daarop moeten wij allen voorbereid zijin, Angelina. Maar wij winnen er niets mee, als we te haastig en daardoor mis schien onnoodig alarm slaan. Farrari zal Cevanc.i van avond bewaken, tot hiji naar huis -gaat. Zorg jij,, dat je morgen vroeg po-st vat voor het huis van den. doctor en verlies hem geen oogenblik uit het oog, als hij uitgaat. Ik zelf ga maar de menschen, waar het meisje in huis is. Noemde Pedro ook een adres, waarheen de wagen van het hospitaal ging?" schen de civiele departementen onder ling, en er zijn thans zeven, zoodat er eene voortdurende uitgebreide briefwisseling loopende is den heer Lovink ongetwijfeld in den beginne versteld z-ou doen staan, en dat bijl, zich van alles op de hoogte willende stellen, zijn tijd slechts ten deel» kan besteden :aan de inlandsche cul tures, welker opheffing zooals de „Lo comotief" terecht 'betoogde, nummer een -op zij'n -programma zal staan." Co-nnu, het recept. Men zal den armen „man van de practijk" ón der een berg van nonsens brie\fen trachten te begraven. Welnu, ik hoop, dat de heer Lovink zal doe n, wat van den nu welhaast aflredenden gouverneur-generaal werd ver wacht, toen deze optrad: n.I. dat hij duchtig den bezem zal ter hand nemen. Alleen zou ik hem dan tegenover de mannen van dé theorie, „die zijne benoeming niet met volkomen instem, ming zagen," willen aanraden om meer -op den steel dan op den bezem te vertrouwen. Maar óf die heeren van het land bouw-departement (en van de an dere departementen) ook hart voor hun werk, voor dit land en voor den inlander hebbenEerst hun be langen, alsjeblieft; dan hunne per soonlijke gevoeligheidjes; vervolgens hunne kwajongensachtiee intrieues en tegenwerking van chetsen dan als er tussclien promotie-berekenin gen en verlof-aanvragen nog wat tijd overschiethun wérk, waarvoor zij ruim te ruimbetaald wor den. Het is de „Javabode", die dit al les in het licht stelt. Feller is de ambtenaarskliek nooit in een „opposi tie"- of „schend"-blad aangevallen, dan nu in dit bureaucratie.lievende ■orgaan. De gegalonneerden van Bo- gor kunnen het er mee doen. Tot zoover het stuk' in „De Tijd". Wij houden niet van „dikke" woor den, maar de lezing van bovenstaande vriendelijkheden der landb-ouw-depai'te- ment-ambtenaren in onze Oost aan het adres van den heer Lovink ergerde ons dermate, dat wij meenden ze den lezer niet te mogen onthouden en geen beter opschrift er boven konden plaatsen, dan wat er nu als titel bovenstaat. Is het verdiend of niet? Wij' gelooven van wel. Bondsgenootschappelijk. Zeer te waardeeren was van meet af aan de toon der anti-revolutionaire pers over Wijk bij Duurstede. Het goed recht der katholieken op den vacant geworden zetel wordt onomwon den erkend en het terstond overnemen van den Roomschen candidaat als een daad van goed beleid aangeprezen. Dat de beteekenis der Wijksche ver kiezing verder gaat dan de grenzen van het district, wordt daarbij tevens zeer duidelijk te verstaan gegeven. En uit geen regel blijkt, dat er nog „Neen. Waar is zij nu?" „In hetzelfde huis, waarheen moirgen •de buste van Caradini moet worden ge bracht." „Groote God, wat beteekent dat?" „Ik weet het niet; 'tis mij mog een raadsel, maar morgen ,hoop ik er achter ts 'komen. Ik zal het beeld er zelf heenj- brengen, wat niemand vreemd zal kun nen vinden, en dan zie ik van zelf, wat voor menschen dat zijln." „En hoe zal je de a™leren waarschu wen, als het tot een, crisis komt?" „Ik zal vandaag een bijeenkomst te gen morgennacht vaststellen en hun zeg gen, dat zij' zich moeten voorbereid hou den voor een extra boodschap. Als 't moet, kan het signaal van dringend ge vaar in den loo-p van den voormiddag worden gegeven. Ieder weet dan, wat hem' te doen staat en ,wij kunnen later, als we in Parijs zijn, de zaak wel op helderen. Maar laat ons naar binnen gaan." Het volgende oogenblik waren beiden in huis verdwenen. En bij' het schijnsel vain het licht, dat bij' het openten der deur naar buiten viel, kon Hamilton dui delijk zien, 'dat Macropolo nog altijd on- iets rest van het bekende dubbele mis verstand, dat drie maanden geleden het gewcnschte accoord elders verhinderde. Deze houding der anti-revolutionnaire organen is op zichzelve reeds uitermate geschikt om den coalitie-band te verster ken en het bondgenootschappelijk gevoel zoo onmisbaar bij politieke samen werking te bevestigen. En zoo belooft Wijk bij Duurstede de plooi te zullen gladstrijken, welke Breu. kelen, naar de hoop en de voorstelling der oppositie, in de Rechtsche coalitie gebracht had. (Centrum.) if BE PE Rb, Wij' lezen in D e T ij d over godsdienst, oefeningen aan boord van onze schepen: In de a-r. pers is heel wat te doen over den preekenbundel daarbij op die schepen in gebruik. D-ie preakenbundel is protestantsch-modern. De anti-revolu tionairen verlangen een bundel van pro- testautsch-geloovigen inhoud. D e T ij- d kan hun in deze zaak allerminst bijvallen. Men telt o-nder de bemanning onzer oorlogschepen betrekkelijk weinig katho lieken; 'zóó weinig meent „De Standaard" dat deze, als het ,o-p de practijk aan komt, geheel buiten aanmerking kunnen blijven. Een statistiek hieromtrent be zitten wij' niet, maar wel weten wij, dat veel of weinig er. Katholieken on der 't marinepersoneel gevonden worden. Er moet dus wel degelijk met de aan wezigheid, althans met de mogelijkheid der aanwezigheid van Katholieken aan boord vaa 's lands schepen van oorlog rekening worden gehouden; zooals er ook in 't -algemeen rekening moet wor den gehouden -met de mogelijkheid, ja, waarschijnlijkheid, dat zich aan boord van een -oorlogschip personen bevinden, van zeer uiteenloopend godsdienstige- en levenso-pva.tting. Het ware zeker wenschelijlk, indien dat gedeelte der bemanning, hetwelk zich veerplicht acht en daaraan behoefte ge voelt. aan boord onzer schepen gere geld des Zondags godsdienstoefening jkon bijwonen. Maar daartoe zou men „voor gangers" aan b-öord of althans op de vloot moeten hebben van verschillende gezindte en richting. Dit nu is, bepaaldelijk bij -onze marine, niet mogelijk. De bemanning van één enkel schip is te klein (o-nze grootste oorlogsschepen tel len 300 a 400 koppen) om voer elk schip afzonderlijk een katholiek priester, een orthodox en een modern protestantsch deminee en misschien nog aMere ooo- dig geachte „voorgangers" te kunnen aan stellen. Blijft men het nu wenschelijk ach ten, dat des Zondags aan het zeer ge mengde gezelschap, hetwelk de beman ning vormt, iets v-an stichtelijken aard worde voorgelezen, dan kan het niet an ders, of dit zal zich tot algemeenheden en tot de oppervlakte moeten bepalen. Diepere, veel bestreden geloofswaarhe den zullen daarin zelf niet megen aan geroerd worden. Groot nut dan ook ver- gemaskerd was. Hij' had geep tijd om er over na te denken, wat dat beduidde. Het scheein wel dat de Griek de bijee'nf ko-mst der verbondeneen bijwoonde, zon der de voorzorgsmaatregelen te nemen, die de anderen niet verzuimden: n.I. zijn gezicht onkenbaar te -maken. Nog voor dat het leven, veroorzaakt door ketting en grendel der deur, was weggestorven, verliet Hamilton still-eljes zijn schuilhoek en ging den tuin uit. Hij slaakte een zucht van verlichting toen hij ziich op straat bevond. Hij had veel gehoord, maar het vaornaamste was toch, dat men iniog g»en vermoeden had van Cevanci's vlucht en dat men hem in elk geval tot den volgenden morgen met rust z-o-u laten, en hij: dus van de scherpe oogem van die hatelijke vrouw geen last zo-u hebben. „De Engel", had Macropolo haar ge noemd. „De engel laat geen rekening on betaald" hij herinnerde zich deze w-oorden, die de Griek had gezegd. En hij' wist |nu -ook, dat fiem -eene schrikke lijke toekomst w,achtte, wanneer niet spoedig de gansch-e benlds, de vrouw in. gesloten, ia hand-en der politie viel. wachten wij van zulke lezingen gods dienstoefeningen kan men ze bezwaar lijk noemen in den regel niet. Geschieden ze door een officier, die door houding en stem blijk geelt van on verschilligheid of 'minachting, dan kan zelfs groote onstichting veroorzaakt wor den. Wij voor ons 'zbuden daarom afschaf fing van de tegenwoordige Zondags-plech tigheid aan boord onzer oorlogsschepen volstrekt niet te betreuren achten. Voor-al niet, indien -gelijktijdig met die afschaf fing -k-on worden ingevoerd, dat aan groe pen der bemanning, wel'ke daarom ver zochten, behoorlijk tijd en gelegenheid aan boord werd gegeven, om des Zondags dezamenlijk een uur, des noods een half uur, -op stichtende wijze door te brengen. Wijl ge'i en het denkbeeld in overweging aan wie het aangaat. Pogingen tot in voering van een Calvinistischen preek'em 'bundel zouden ook hij ons bestrijding vinden. De minister Wentholt deed bij het gehouden debat zijln best, om als minister in een rechtsch Kabinet een goed figuur t!e maken, en om zijn vrienden aan de rechterzijde, zooveel hij kon, ge noegen te geven. Zijn wil en bedoelin gen daarbij waren -ongetwijfeld te prijzen. Laat hij echter zorg dragen, daarkij niet uit het -oog ,te verliezen, dat de rech terzijde -ook nog ja,ndere fractiën telt dan de -antirevolutionaire alleen. Alles wat strek-ken kan, om zedelijk heid en -o-prechten godsdienstzin bijl de bemanning van -o-nze vloot aan te kwee ken en te 'bevorderen, kan op onze warme sympathie rekenendaarentegen z-o-uden wij' ons tot krachtig protest genoodzaakt zien, indien ooit gepoogd zou worden den eenen of anderen bepaalden vorm van Protestantisme als Staatsgodsdienst' op onze vloot in te voeren. DVIÏÜCDLAND. Uit den Ryksdag. In den stamp- vollen Ryksdag heeft de rijkskanselier gisteren gezegd, dat de begrooting voor 1910 wel voldoende zal zyn ter dekking van alle eischen voor de in-staDd-houding van 's Ryksweermaeht. Het rijk een dege lijk financieel beheer te verzekeren is de eerste taak der regeering, en daarom moeten alle partijen medewerken. De Duitsche regeering kan nimmer een party regeering zijn. Het volk verlangt geen politieke sensatie, mr ar wil een stand vastige en vaste staatkunde. De minister van financiën Werinuth zeide dat de leening van 520 millioen mark een gevolg is van het tekort van 't vorig jaar. By het debat spraken verscheidene rede naars hun voldocm'ng uit over het sluiten van het Marokkaansch verdrag. Verder werd de nadruk erop gelegd dat het Drie voudig Verbond den Éuropeeschen vrede heeft verzekerd. Het dreigend gevaar van oorlog week, zoodra het duidelijk werd, dat Duitschland Oostenryks party koos. Men acht het gewenscht dat ook de be- Derti-einde Hoofdstuk. lm ide troostrijke overtuiging, dat hij althans voorloopig bevirijd zou zijn. van spiomnlage, begaf Hamilton zich onmid dellijk naar Scotland Yauxl, het hoofd bureau der geheime politie, 't Was niet moeielijk, om tot -een onderhoud met een der tehefs te warden toegelaten. Maar wat hem wel moeilijk voorkwam was, om den opmerkzaam luisterenden chef met het intelligente gezicht, die naast hem aan tafel zat ectn kort en zakelijk verhaal te doon, van. wat hij wist. Het scheen hem toe, dat zijne meiedcelingen erg ver ward waren, dat hij' 'feit-en en vermoedens dooreen haspelde. ,En hoe meer moeite hij' zich getroostte, om niet verward ta verhalen, hoe moeilijker hij het vond om zijln verhaal geloofwaardig te maken. En het was een lange geschiedenis, die hij' te vertellen hadalles wat hem was, wedervaren van de lijkschouwing van Ste- phano Garcia af, tot op het oogenblik, ■dat hij' had staan luisteren in den don keren tuin. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1909 | | pagina 1