Dr. Kuyper heeft gesproken No. 137. Zaterdag 20 November 1909 Vijfde Jaargang. Verschijnt eiken MAÏHIAG-. WIEHSIA6- tn «OUD. Dit mier bestaat nit 8 Dlaflziiflen. EERSTE BLAD. Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten {0.95 Afzonderlijke nummers k contant- 0.05 Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. Kantoor v. d. Administratie: Gangepoortsfraat C 209, GOES. Ftecl ameberie li ton 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs. Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerefcend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct A contant. Donderdag 18 November is een emotie volle dag geweest voor de Tweede Ka mer der Statengeneraal. Nadat de socialist Troelstra van half twaalf tot half vier zijn politieke be- grootingsspeech had gehouden met aan het einde een vinnigen aanval op Dr. Kuyper, tra,d te vijf minuten na half vier de gesmade staatsman 's lands ver gaderzaal binnen, vroeg en veritreeg ©ogenblikkelijk het woord, ondanks het geroep van den heer Ketelaar, die in liet liefelijk dialect der Amsterdamsche proletariërs den voorzitter toeschreeuw de: „In haai wasj 'r niet baai! Haai wasj 'r niet baaiII In zuiver Nederlandsch vertaald, wil dit zeggen: „En hij was er niet bijl Hij was er niet bijl" To-en las Dr. Kuyper onder diepe stilte, met duidelijke stem, waarin nu en dan even de toon der ontroering klonk, de uit eenzetting voor van het gebeurde met de ridderorde-kwestie. Hij1 releveerde eenige vergissingen zijnerzijds in datums en plaatsnamen en eenige vergissingen door ile aanvallers begaan. Voorts erkende hij, te zijn gewikkeld geweest in „de draden van een weefsel, dat hij niet doorzag", „van een der personen eetn verkeerde voorstelling te hebben gehad" >en „niet te hebben gehandeld naai- eisch van goede voorzichtigheid en vroed beleid"'. Als conclusie hield hij echter staande: lo. dat de pan den heer Rudolf Leh- mann verleemde decoratie volkomen ge rechtvaardigd was 2o. dat spr. met zijn eerlijk woord pile verband tusschen die decoratie en de door hem als voorzitter van het Cen- ti-aal-Comité ontvangen gelden blijft ont kennen; 3o. Idat het eerste steekhoudende argu ment waaruit het tegendeel moet blijken, nog tot spr.'s kennis mloet komen. Dr Kuyper eindigde en toen was hij blijkbaar ontroerd met te verkla ren, dat het hem diep zou grieven, in dien na deze verklaring door zijne te genstanders, die hij* hoog acht, niet zou worden geloofd aan zijin woord. Hij zal zich echter van elke verdere discussie over deze zaak stipt onthouden. Aan de consciëntie zijner tegenstanders iaat hij het over te beslissen of hun optreden in deze zaak alleen 's lands eere gold dan wel eene .persoonlijke wraakneming, hij is voor zich overtuigd, wel onvoor zichtig te zijn geweest, maar 'in geen en. kei opzicht te hebben g.ehandeld in strijd met zijn geweten. Luide bravo's weerklonken en een breedo kring van gelukwenschende vrien den omringden den 70-jarige, in 's lands 'dienst vergrijsd. De voorzitter hief de zitting aanstonds op. Zeer onder den indruk' ging de Ka mer uiteen. De Maasbode zegt: Wij zeggen gaarne, dat de geheele indruk, die deze reldje gaf, deze iwas, dat een oprecht, eerlijk man hier aan het woord was. Blijkbaar geloofde ook het meero-ndeel der linker zijde daarin. Heden avond bevat de Maasbode de oorspronkelijke tekst van Dr. Kuyper's verdediging, door heul welwillend pan dat dagblad afgestaan. Provinciale Staten van Zeeland. Najaarszitting. Vergadering van Vrijdag 19 Nov. 1909, des morgens te 10 uur. Voorzitter mr. H. J. Dijckmeester, Com missaris der Koningin. Tegenwoordig 39 leden. Afwezig de hee- ren Hennequin, Hocke Hoogenboom en Hollestelle, allen met kennisgeving. Behandeld wordt een voorstel van Ged. Staten tot ide wijziging van 't reglement op de wegen en voetpaden en tot ver nieuwde vaststelling van dat reglement. Op het gewijzigde reglement zijn door genoemd college wederom twee wijzigin gen voorgesteld; één om in Art. 2 op te nemen de wegen en voetpaden in water schappen, welke gedeeltelijk in eene andere provincie zijn gelegen, voor zoo veel in het onderwerp is voorzien krach tens de voor die waterschappen vastge stelde bijzondere reglementen, en ten tweede om het in werking treden van het nieuwe reglement te bepalen op 1 Mei 1910, in plaats van op 1 Januari 1910. In twee afdeelingen werden algemeene beschouwingen over dit voorstel gehou den, lo. om de wenschelijkheid te betoo- gen, dat de bepalingen van het reglement ook werden toegepast op de zoogenaamde wekkens, dat zijn doodloopende wegen, waarvan de overweging docr verschillende leden van Gedeputeerde Staten werd aanbevolen; 2o. om, gelijk door één lid geschiedt, het verlangen uit te spreken, dat ten gerieve der pol.tieambtenaren bij bij het opnieuw drukken van het nu te be handelen reglement te verleenen onthef fingen, welke wensch door niemand ge deeld werd; 3o. en wel voornamelijk can gelegenheid te hebben, enkele noodig ge oordeelde wijzigingen buiten het voorlig gende voorstel van Gedeputeerde Staten onder de aandacht der in de betrokken afdeeling zitting hebbende leden van dat college te brengen, ten einde daarmede door Gedeputeerde Staten nog rekening zal kunnen gehouden worden, daar in deze bijeenkomst alleen een besluit zal kunnen vallen, omtrent de door Ged. Sta ten voorgedragen wijzigingen. Ook bij de avtikelsgewijze behandeling werden verschillende op- en aanmerkingen gemaakt, die aan Ged. Staten aanleiding geven om nogmaals verschil lende wijzi gingen voor te stellen, grootendeels kwes ties van redaetioneelen aard. Ged. Staten stellen voor enkele wijzi gingen te brengen in. 't reglement op de bescherming van trekhonden in Zeeland, waardoor bepaald wordt, dat de trekhon den voorzien moeten zjjn van een muil korf, volgens een door Gedeputeerde Sta ten vast te stellen model. Verder wordt door die wijzigingen verboden een hond zoo aan te spannen, dat hij stilstaande niet kan liggen, ten slotte worden in het vervolg handwagens, waarvoor handen ge spannen zjjn, gelijik gesteld met honden karren. Blijkens het afdeelingsverslag werd in eene afdeeling door een lid bezwaar ge maakt tegen het verbod om meer dan 3 honden voo-r een kar te spannen; hij achtte het beter om eene warenmassa voor te schrijven voor iederen trekkenden hond. In twee afdeelingen werd met het pog op de Rijksregeling gevraagd, of deze wijL zigingen niet achterwege hadden kannen blijven. Nog werd de wenschelijkheid uit gesproken, eene bepaling op te nemen, dat op een hondenkar niet meer dan één persoon plaats mag nemen. Ged. Staten handhaven hun. voorstel. Ged. Staten stellen voor eene wijziging aan ta brengen in het besluit der Staten van 16 Juli j.l. tot vorming van een re servefonds ten behoeve van de Pre-vin- ciale Stoombootdiensten; en wel om uit punt 4° de laatste zinsnede te doen ver vallen. Tegen deze zinsnede, luidende: „voor zooveel dit tot betaling der kosten van schad-evaringen noodig zal zijn", is door de directie van het grootboek be zwaar gemaakt. In een afdeeling begreep een lid niet, waarom de opmerking van de 'Directie van het grootboek is gemaakt; hij meent, dat bij wegvalling der aangegeven bepa ling toch een andere aanduiding zou noo dig zijn. Hij' wenscht in plaats van „voor zooveel" te lezen „zooidra". In een andere afdeeling zagen een paar leden in het behoud der aangegeven, zin snede een voorzichtigheids-maatregel; zij' vreezen, dat bij .wegneming daarvan, in -den loop der jaren een te groote vrijheid van handelen er het gevolg van zou kun nen zijn, waardoor misbruik zou kunnen ontstaan. Ged. Staten handhaven huin voorstel. Hierna is aan de orde het voorstel van Ged. Staten- om in te trekken ljet besluit der Staten van 11 November 1909, waarin besloten werd! over te gaan tot den aan leg en de exploitatie van een paarden- tramweg van Hansweert naar het station Vlake; en om na het verkrijgen van de noiodige vergunningen over te gaan tot den aanleg en de exploitatie van een Decauvi lle-tram tusschen genoemde plaats en station. Over dit voorstel werd in de afdeelingen door vele leden het woord gevoerd. Be- zwaren werden gemaakt tegen de hooge kosten van aanleg en materiaal, het te laag berekenen! van exploitatie-kost-en, het niet nauwkeurig berekenen kier kosten en het ontbreken van het advies van den hoofdingenieur. Ook werd opgemerkt, dat' een Décauville-tram minder veilig zou zijn. Hetzelfde lid, dat deze bezwaren ter tafel bracht, meende pok dat in verband met het eindig-en der concessie voor den stoomboatdienst Zie. ikzeeMidde I hu: g, deze 'dienst op andere wijze zal moeten wiorden geëxploiteerd] met eene gewijzigde richting, in verband waarmede dan de aap- van een stoomtram dooi- Zuid-Beveland noodzakelijk zal zijn. Van andere zijde werd de noodzakelijk heid van aanhouding van het voorstel be pleit. Ook werd het denkbeeld geopperd om Hansweert met het station Kruiningen in plaats van met Vlake te verbinden, pf de boot te laten doorvaren naar Vlake. Ook werd door enkele leden het voorstel van G-ecL Staten warm1 verdedigd. Bij de stemming verklaarden .zich 13 leden vóór het voorstel, 9 er tegen, ter wijl 16 zich hun stem voorbehielden. Goedgekeurd wordt een voorstel van Ged. Staten om een gedeelte sloot onder de gemeente Schoonüij'ke te verkoopen aan J. Dhondt aldaar. Naar aanleiding van een adres- van het bestuur van het Nederlandsch verbond van vakvereenigingep om in de bestek ken van werken, welke door de Provincie worden aanbesteed, voorschriften te geven omtrent loon en arbeidsduur, stellen Ged. Staten voor om evenals* vroeger met dclr- dergelijke verzoeken is gedaan, ook dit verzoek in hun handen te stellen ter afdoening. In geen der afdeelingen verzette men zich tegen dit voorstel. Het voorstel wondt zander stemming' aangenomen. Thans komt in behandeling de voorstel len van Ged. Staten oan af te wijzen het verzoek van de stoomtrammaatschappij BieskensMaldeghem, om f.nancieelen' steun uit de Prsvinciaie fondsen voor den aanleg en de exploitatie van eene stoom- tramlijn van Cadzand naar Oostburg; en om aan eene op te richten NederJandsche Maatschappij een renteloos .voorschot uit de Provinciale fondsen te verleenen voor ■den aanleg en de) exploitatie van een tram weg met electrische beweegkracht van de Nederlandsche grens bij Retranchement uit do richting Knock© naar Breskens piet zijlijnen van Cadzand langs- het badhuis naai- de haven van Cadzand en van Cad zand naar Oostb-uig. ^.Ged. Staten stellen voor te bepalen, dat het voorschot zal bedragen één derde der 'kosten van aanleg met inbegrip* van aanj koop van het rollend materieel, tot een maximum van f339.000, verminderd met de tegen 4 pCt. gekapitaliseerde waarde der bijdragen die door belanghebbenden (gemeenten, polders of derden) worden verstrekt. Ged. Staten stellen o-. a. de vol gende voorwaarden voor: Bovengenoemde bijdragen moeten een gekap*italiseei|dje waarde van f 56.456 bedragen,feijnde f 79.880 bruto, te storten in ten hoogste twintig jaarlijksche termijnen. Voor 1 Juli 1911 moet ten genoegen van Ged. Staten het bewijs worden geleverd, dat genoemd subsidie is toegezegd en dat het benoodig- do aandeeien-kapitaal geheel is geplaatst. Voor 1 Juli 1913 moet de geheele onder neming in exploitatie komen en daarna blijVen. Dagelijks, zonder verplichting' voor den Zondag, moeten ten minste ze ven ritten heen en weder worden, vol bracht tot vervoer van personen en goede ren, welk; aantal voor de zijlijn van Cad zand naar de haven van Cadzand voor bepaalde tijdvakken' roet goedkeuring van Ged. Staten kan verminderd worden tot ten minste drie. Over dit voorstel werd in de afdeelingen buitengewoon lang gediscusseerd, en of schoon in het algemeen de leden overtuigd schenen te zijn van de wenschelijkheid van het tot stand komen van een tram weg in het westelijkst gedeelte van Z.- V laanderen, bleken omtrent het voorstel de meest uit-eenloop-ende meerlingen te be staan. Behalve leden, die zich met het voorstel van Ged. Staten jn zijn geheel konden vereenigen, waren er tegenstanders van het verleenen van een renteloos voorschot in het algemeen, tegenstanders van het verleenen van zoodanig vo*a.schol van eene electrische tram; anderen, die steun wilden verleenen aan de electrische hoofd lijn KnockeBreskens, maar voor de zij lijn CadzandOostbupg een renteloos voorschot aan de Stoomtrammaatschappij BreskensMaldeghem wenschten gegeven, te zien, en weer anderen, die aan laatstge noemde onderneming alleen hunne mede werking meenden; te mogen verleenen. Uit het lijvige afdeelingsverslag melden wij nog, dat o. a. in alle afdeelingen van gedachten werd' gewisseld over de vraag, welke aanvrager van de zijlijn Cadzand Oostburg de prioriteit kou hebben. Ook werd: de mogelijkheid besproken, dat de Belgische -regeering geen concessie voor de tram zal geven. Andere leden verdedigden het voorste) van Ged. Staten. Ged. Staten stellen voor eene subsidie van f 100 voor twee jaren toe te staan aan J. F. Taalman-de Poorter te Philippine voor zijn omn'ibusdienst tusschen het dcup Philip-pine eis het station Philippine. Volgens het afdeelingsverslag ging men in alle afdeelingen met het voorstel mede-. Het voorstel wordt aangenomen. Naar aanleiding van een desbetreffend verzoek stellen Ged. Staten voor om eene subsidie van f 150 voor twee jaren toe te staan aa.n de Maatschappij tot bevor dering van Landbouw -en Veeteelt in Zee land, tem behoeve van een cursus in hoef beslag. Alle leden vereenigden zich in de af deelingen m*et het voorstel. Het voorstel wordt aangenomen. Ged. Staten stellen voor aan het hoofd bestuur der Algemeene Vereeniging voolr Bloembollencultuur te Haarlem een be drag van f 100 to-e te kennen, voor de in 1910 aldaar te houden Nationale Bloe mententoonstelling. In alle afdeelingen werd dit voorstel bestreden. In eene afdeeling verklaarde- een lid zich tegen het subsidieeren van tentoonstellingen in het algemeen, waar tegen een ander lid opkomt, betoogende dat tentoonstellingen kunnen (Henen om hen, die de cultuur niet kennen, voor te lichten en om den handel in de ge legenheid te stellen, kennis te maken mat de cultuur in afgelegen streken, zooals bijvoorbeeld Zeelandhet eerste lid is wan oordeel, dat de kweekers zeJf hiervoor reclame moeten maken *en dat daarvoor geen geld uit de Provinciale Kas moet worden gebruikt. Het resultaat der gehouden stemmingen was, dat 23 leden zich vóór het voorst-el verklaarden, 5 -daar tegen, .terwijl 8 le iden zich hunne stem wenschten voor te behouden. Alsnu wordt owetgegaan tot de behan deling yan een voorstel van Ged. Staten om aaa de vereeniging tot Christelijke verzorging van Krankzinnigen in Zeeland een nieuw voorschot te verleenen van f 52.500, waardoor de Provincie recht krijgt op 100 in plaats van 70 plaatsen voor armlastige krankzinnigenen om bij dit bedrag te voegen f 45000, zijnde het nog resteerende van de bij Statenbesluit toe gezegde f 175000. Het totaal van het nu te verleenen voorschot bedraagt dus nu f 97500. Volgens het afdeelingsverslag vereenig- de men zich in twee afdeelingen algemeen met dit voorstel. In da derde afdeeling was één lid, dat bezwaar opperde tegen het reeds nu noteej- ren van een bedrag van f 52.500 voor 30 plaatsen, welke eerst van 1912 af met 3 per jaar beschikbaar .worden. Van de zij-de van Gedeputeerde Staten werd daartegen aangevoerd, dat eerst de overgebleven f45.000 zullen worden ge vraagd, terwijl de nog resteerende f52.500 later zullen warden betaald, wanneer be hoefte bestaat. De overige leden der afdeelingen ver eenigden zich met het voorstel. God. Staten stellen voor over te gaan tot het sluiten van twee geldleemngem, beide rentende 3VS pCt. Een groot f 60.000 ten behoeve van den tramweg Hans-weert Vlake, en één groot f 97.500 ten eip-de het bovengenoemde voorschot aan de Ver eeniging tot Christelijke verzorging van Krankzinnigen te kunnen verleenen. In geen der afdeelingen werd bezwaar gemaakt tegen deze geldleeningem. In verband met de genomen besluiten betreffende het aangaan van bovenge noemde geldleeningen, stellen Ged. Staten voor de neodige wijzigingen in de begroe ting voor 1910 aan te brengen. In alle afdeelingen vereenigden zich d*e leden met het voorstel. DE BERAADSLAGINGEN. Wegen en voetpaden. Bij ide behandeling van het reglement op de wegen en voetpaden werd dooi den heer Fokker de wenschelijkheid be toogd, dat het reglement ook zal wor den toegepast op zoogenaamde wekkens, dat zijn d'Oodloopende wegen. De heer Fruijitier had bezwaar tegen het voorstel van den heer Fokker, om- (dat hij meende dat de wekkens g-een oipenbare wegen zijn en dus de Prov. Staten daar feitelijk geen zeggenschap hebben. De heer Bolle meende daarentegen (lat de wekkens wel degelijk in h*et regle ment dienen te worden opgenomen ein hij gaf *een (Uiteenzetting wat eigenlijk; die wekkens wel zijln, die vooral op Schouwen worden aangetroffen en, soms 1000 -en meer meters lang zijln. De heer Fokker verdedigde nog pa- der zijn -voorstel en in antwoord op de opmerking van Ged. Staten 'zeide hij dat het juist de bedoeling is- de wekkens als openbare wegen te beschouwen en dus ook -voor deze wekkens een vaste regeling vast te pt-ellen. Men zou een grooten dienst bewijzen aan verschillende eigenaren dooi- de wekkens in het .algemeen reglement op te nemen. De heer de Bouwmeester wara het niet eens met de heeren uit Schouwen. Ook- op Walcheren worden die wekkens aan getroffen Idoch heeten idaar wegelingen en hij zou ,het betreuren, als het voorstel werd aangenomen. Hij noemde het in strijd met het algemeen belang. De heer Bolle zeide dat men op- Schou wen om toezicht schreeuwt, en hijl beval het voorstel van den heer Fokker ten zeerste aan. De heer Lucasse geloofde ook dat het amendement van den heer Fokker geep; aanbeveling verdient. Nadat ide heer Bolle het amendement Fokker nog nader had verdedigd en de heer Fruijtier het had bestreden, werd het amendement in stemming gebracht en verworpen 'met 31 tegen 8 stemmen, nadat ook de heer Heijse zijn stem; te gen het amendement had gemotiveerd, dat hij .ontijdig achtte. Bijl art. 55 werd doo-r den heer Merckens een a mendement voorgesteld op het v-oorstel van Ged. Staten. Hij steld en.1. voor dat wegen en voetpaden wegens onvoldoend onderhoud enz. tijdelijk kunnen gesloten wordep. De heer Fruijtier achtte dit niet noo dig, daar het vanzelf spreekt. Het amendement-Merckens werd aan genomen met 23 tegen 16 stemmen. Bij art. 82 wordt een wijziging voor gesteld door den heer Lucasse over op te nemen een bepaling van een ter mijn tusschen afkondiging en het verbod tot het vervoeren van zware vrachten bij Öooiweer -en de inwerkingtreding. In verband 'met de in de practijk ont stane bezwaren deed hij dit voorstel. De heer Giljam had bezwaar tegen het amendement van den heer Lucasse omdat de tijd tusschen de afkondiging en de inwerkingtrading voldoende zou zijln om- de beste wegen in dien tijd te bederven* en de heer Fruijtier deelde de bezWaiep van den -heer Giljam *en ook de heer de Veer kon zich niet met het amende ment van den heer Lucasse vereenigein,. De heer Lucasse zei d*e dat het de bedoeling is 'te weten wanneer de be paling ingaat en dat weten de landbou wers niet wanneer de bepaling met mid dernacht wordt afgekondigd en dan volgt altijld een bekeuring. De heer Hombach zou een midden- voorstel aan de hand willen doen door evenals in Duitschlamd een vlag van dep toren te laten waaien, dan weten de lapdbouweTs, wanneer de bepaling in gaat. Het amendement Lucasse werd ver worpen met 32 tegen 7 stemmen. Bij art. 96 wordt door den heer Hom bach voorgesteld, dat geleiden van zlee loopenide naast publieke wegen van eeln uur na zonsondergang, tot een uur voor zonsopgang moeten voorzien zijln vau een iichtuitstralepde lantaren. De heer Van Waesberghe verklaart zich tegen dit amendement, dat in de prac- tijk vooral moeilijkheden zal opleveren. De heer Hoimbach deelt de bezwaren va.n den heer Van Waesberghe niet en

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1909 | | pagina 1