Het geheimzinnige teehen.
Dinsdag 9 November 1909
Vijfde Jaargang.
N o. 182
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
fEülLlETO N
8USTENLAHD.
HiEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers A contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prjjs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerefcend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 26 Ct, A contant.
OE ZENDING EN
DE MINISTER VAN KOLONIËN.
Zij, die christelijk denken en voelen,
verheugden zich over de overwinning der
Rechtsche partijen bij1 de stembus van
Juni j.l. ook daarom1, wijl nu van de
regeeiing eene niet slechts wel willende,
maar ook aanmoedigende handing zou wor
den aangenomen ten opzichte van kerste
ning der heidensche bevolking in onze
Koloniën. Afgezien toch van het groote
goed dat den heidenen door de verkondi
ging des Evangelies wordt geschonken, zal
het doordringen van christelijke bescha
ving in de inlandsche bevolkingskringen
van Oost- en West-Indië niet weinig bijdra
gen tot de consolideering van ons gezag
erf de beste borstwering vormen tegen de
stille, maar daarom niet minder gevaar
lijke propaganda, die door den Islam,
d. w. z. door do volgelingen van Mahamed
wordt gemaakt. Zelfs in liberale kringen
is meermalen gewaarschuwd tegen eene
politiek van voorliefde voor het Mohame-
danisme in onze Koloniën.
Doch ziet, daar slaat het Regeeringsant-
woord op de Indische Begroeting van 191R
allo vrienden der Zending met verbazing.
Immers, de minister van Koloniën, de
heer De Waal-Malefijt, nog wel een staats
man van Antirevolutionairen huize, zegt
o.a. het volgende:
„Do zegenrijke werking van de zen
ding erkennende, ligt het niet.op1 den
Weg der regeering, haar te steunen
em te bevorderen, om hare werkzaam
heid als zoodanig. Slechts daar waar
zij zich op sociaal gebied beweegt en
(deelneemt aan de taak, welke anders
in Indië de overheid op hare schou
ders zou, moeten nemen, b.v. zorg
vo,or onderwijs, voor zieken, verwaar
loosden en weezen, heeft zij recht op,
tegemoetkoming op dezelfde wijze als
elk ander initiatief, dat zich met
maatschappelijke werkzaamheid wil
belasten. De vrijheid van geweten
moet ook voor de belijders van den
Mohammedaanschen godsdienst wor
den geëerbiedigd en van het aanne
men van een meer of min agressieve
houding door de regeering mag of
kan geen sprake zijn. In dien geest
denkt de minister ook te handelen
ten aanzien van het bijzonder onder
wijs: stenn voor scholen, ook Mo
hammedaanschen die verspreiding van
onderwijs ten doel hebben en niet
zijn aan te merken als eigenlijke gods
dienstscholen". u
Vrijzinnigen, die in onzen minister van
Koloniën een proizelieteninafcer zagen,
gereed, heel Indië te gaan bekoeren, kun
nen gerust zijn, zegt Het Huisgezin.
„Daar komt niet alleen niets van, de
minister blijft zelfs beneden hetgeen chris
telijk Nederland redelijkerwijs van hem
mioëht verwachten.
Niet voor den particulier en den geloa-
vige De Waal' Malefijt, natuurlijk, maar
voor den minister De Waal Malefijt
staan heidendom', Mohammedanisme en
Christendom op één lijn.
7.
Hamilton kon niet gele,oven dat de oude
man zelf de hand in het spel zou hebben
bij dezen gruwelijken moord, dat hij
mede schuldig zou zijn aan den dood
van den man, dien hij eerst gastvrijheid
verleende; maar wie weet misschien
was het vrees of zelfbelang dat hem be
woog de politie niet op het goede spoor
te brengen der misdadigers.
Wat Carlotta betrof, Hamilton her
innerde zich, dat zij, toen zij van. het lijk
haarg vaders had afscheid genomen, een
plechtigen eed had gedaan, dat zij voort
aan slechts voor do wraak zon leven.
En naar wat hem van het meisje zelf,
zoowel als van liet hartstochtelijk karakter
van het Italiaansehe volk in zijn geheel,
bekend was, begreep hij, dat het hieaj
een geheim besluit van haarzelve gold
dat haai- zoo deed handelen en dat deze
.wraak persoonlijk moest zijln en direkt,
dus niet uitgevoerd door de wet en piet
behulp van onsympathieke politie-beamb-
ten van een vreemd, land.
De zending om de zending zal hij niet
steunen.
Voor christelijke ootren moet dit eenigs,-
zins vreemd klinken.
Mag een christelijke staat, hoedanig een
Nederland toch nog' steeds is, niet zeg--
gen, dat hij het Christendom hooger acht
dan Islam en afgodendom, en aan de
pogingen om, op verstandige en oordeel
kundige wijze, voor het Christendom pro
paganida to maken, zijn steun schenken?
Wij wenschen, zoo min als de heer De
Waal Malefijt, Indië in vuur en vlam te
zetten door onverstandige en overijlde be-
keeringszucht, maar tusschen dit
uiterste en het op één lijn stellen van
Mohamedanisme en heidendom met het
Christendom ligt .de gulden middenweg.
Intusschen behoeft de zending toch niet
de hoop op allen steun van regeerings-
wege te laten varen.
Zij heeft volgens minister De Waal
Malefijt recht op tegemoetkoming
„slechts" daar waar' zij zich op sociaal
gebied! beweegt en de zorg voor onderwijs,
zieken, verwaarloosden en weezen. op zich
neemt.
Zij, de zending, heeft daarop recht als
iedier ander, die zich aan dergelijk werk
wijdt, zegt de minister.
Dat eenchristen staatsman aldus het
godsdienstige element uitschakelt, maakt
op ons geen verheffenden indruk.
En van den anderen kant vragen wij1
ong af, hoe de minister met het criterium,
waaraan hij het verieenen van steun aan
de zending toetst, overeenbrengt het ach
terwege laten van eiken steun voor de
apostolische prefecturen van Borneo en
Ndeuw-Guinea, die, uitsluitend over hei
densche streken haar werkzaamheid uit
strekkend, daar zich aan een sociaal werk
van ho.oge beteefcenis wijden en waren
pioniersarbeid verrichten.
Tot ons leedwezen moeten wij hetgeen
minister D'e Waal Malefijt inzake de zen
ding zegt en doet beide onbevredigend,
achten".
Tot zoover H ie t H u i s g e z i n.
Dei Maasbode drukt zijn misnoegen
over de uitlating van den heer De Waal
nog sterker uit:
„Met de grootste verbazing hebben wij
deze mededeelingen uit den mond van den
Christelijkon Minister vernomen, want wij'
gelooven dat elke liberaal, elke vrijz,-
democraat, ja elke socialist onmiddellijk
bereid zal zijn om onder dit citaat zijn
naam te zetten.
De quintessens van deze mededeeling
kpmt immers hierop neer, dat de Minister
•dg zegenrijke werking van de Zending er
kent, maai' heslist weigert haar te steu
nen en te bevorderen om hare werkzaam
heid als zoodanig, dat wil dus zieggen,
om haar Christelijk karakter en haar
Christelijke werkzaamheid.
Precies eender, meenen wij, oordeelt
al wat neutraal en liberaal is.
Deze allen hebben o, zoo'n eerbied voor
de zending, maar haar steunen ligt niet
op den weg der Regeering".
Terecht wijst dan het Katholiek orgaan
van de Maasstad erop; dat deze ministe-
ricelg verklaring indruischt tegen het pro
gram! van actie der coalitiepartijen en in
Als het om een „vendetta" gaat,
dacht Hamilton toen hij het gerechtsge
bouw: verliet, dan zij God den ellendeling
genadig, die door Carlotta wondt vervolgd!
Eh dan dacht de jonge arts er over pa,
wa.t de vreemde tato.eëering op den arm
van den verslagene beteekend had.
Toen de raadselachtige letters van het
Griek,scha alfabet in zijn geest terugkeer
den, bracht hij de vreemjde geschiedenis
samen! met de herinnering aan een andere
vreemde historie: die van zijn huurman,
Monsieur Felix.
En van nu af dacht hij' aan de mogelijk
heid, dat beide dingen te combineeren.
Vijfde Hoofdstuk.
Na de behandeling van de zaak voor
het gerecht, bleef Carlotta nog eenige
dagen in het hospitaal vertoeven. Daar
zij echter aan geen hizondere ziekte leed
en de genoten lust en de goede verple
ging haar zenuwen tot kalmte hadden ge
bracht, sprak het vanzelf, dat zij naar
een ander verblijf moest gaan omzien.
Ofschoon de jonge Italiaansehe, zoo
wel door haar buitengewone schoonheid
als door het onverbiddelijk noodlot dat
haar getroffen had een groote aantrek-
schrille tegenspraak is met de Troonrede,
uitgesproken onder het ministerie Kuyper
op den 17en September 1901. Daarin toch
wordt uitdrukkelijk gezegd
„Als Christelijke Mogendheid is Ne
derland verplicht in den Indischen
Archipel da rechtspositie der inland
sche Christenen beter te regelen, aan
de C hris t el ij k e zending o p
vaster voet steun te veriee
nen, en geheel het regeeringsbeleid
te doordringen van het besef, dat
Nederland tegenover de bevolking
dezer gewesten een zedelijke roeping
heeft te vervullen".
Wij zijn benieuwd, of bij de komende
Kamerdebatten geen stemmen zullen op
gaan uit de rijen der 'Rechtsche vertegen
woordigers, om hunne verwondering uit
tg drukken over de vreemde houding des
heeren De Waal Malefijt en op een na
dere verklaring des ministers aan te
dringen.
ITALI
Feesten ter eere van den H.
Carolu;S' Borromaeus. Vrijdag zijn,
in den dom, van Milaan door den kardi
naal-aartsbisschop Ferrari de grootsche
feestelijkheden geopend, welke voor
bereid zijn tot viering van de driehonderd
jarige herdenking fier heiligverklaring van
den H. Carolus Borromaeusi
Da feestelijkheden zullen voortduren
tot 4 November van het volgende jaar
en waarschijnlijk wel hun hoogtepunt he
reiken op den herdenkdag zelf, 1 Novem
ber 1910, daar Paulus V op 1 November
1610 de buiig der heiligverklaring voor
las.
Men is te Milaan reeds lang met de
voorbereiding van dit jubeljaar bezig.
Reeds sedert November 1908 verschijnt
een maandblad, dat tallooze bijzonderhe
den en illustraties geeft van het leven
en het werken van den heilige,
11e openingsplechtigheden zijn Voorbe
reid door een novene. In September 1910
zal verder, wij' ontleenen deze bijzon
derheden omtrent het feestprogram aan
het herderlijk schrijven door kardinaal
Ferrari gepubliceerd, een nationaal
catecheten-congres, te Milaan gehouden
worden. Heel het jaar door worden voorts
talrijke pelgrimstochten paar het graf van
den heilige pit Italië en het buitenland
verwacht. Het lichaam1 van den heilige
zal in September 1910 plechtig op een
daartoe ingericht hulp-altaar ten toom
worden gesteld. Er zal in den domi een
gekleurd gedenkraam worden onthuld enz.
li L U 1
1) e K o n g o-k w e s ti e. Naar het „Berl.
Tagebl." mededeelt, moeten tusschen En
geland en Duitschland onderhandelingen
gaande zijn tot oplossing van de hangende
Kongo-kwesties.
Meer speciaal moeten drie punten, daar-
kingskracht uitoefende op. Hamilton, en
ofschoon de omstandigheid, dat hij haar
moedertaal sprak, van den aanvang af een
bizonderen band van vriendschap en sym
pathie om de beide jonge lieden had ge
weven, had hij bet niet gewaagd <le gren
zen te overschrijden, waarbinnen zijn be
roep als arts hem gebood te blijven. Hij
had! Carlotta noch iets durven vragen be
treffende haar vroeger leven, noch raad
durven geven voor de toetkopist. Toen
hij er echter dieper over nadacht: dat zij
nu hier alleen en vreemd stond in de
groote wereldstad, meende hij het zich
tot zijn plicht als mensch te moeten aan
rekenen, haar niet uit het hospitaal in
een haar totaal onbekende wereld te laten
treden. Thans, redeneerde hij, moest hij'
haar met raad en daad ter zijde staan,
moest hij haar helpen zooveel in zijn
macht was. Niet dat Carlotta, in den eigen
lijken zin van het woord, zonder ,een
enkelen vriend zou zijn geweest; want de
Italiaansehe conjsti] had zich bereid ver
klaard haai', zoo nooidig, coder voldoend
geleide, naar haai- land terag te zullen
doen brengen. Bovendien had haar treu
rig lot do opmerkzaamheid van tal van
mensehenvrienden getrokken. Doch Car
lotta was kopd voor elke attentie en on
genaakbaar voor wien ook, óók voor den
bij in behandeling zijn, de grensregeling,
de verhouding der regeering van den Kon
go tegenover de inboorlingen en de kwes
tie van het Belgische monopolie. Daarbij
zou vooral de vraag van belang zijn, in
hoeverre door het exposé van de her
vormingsplannen, door minister Renkini
opgesteld, in de toekomst de verworven
rechten der andere naties wonden gewaar
borgd.
_Jn verband hiermede moet nog veï-
rnèï'd, dat minister Renkin het bericht
heeft tegengesproken door de „Kreuszei-
tung" vermeld, als zou nl. tusschen Bel
gië, Engeland en D.uitschland over de
grensregeling oneenigheid. zijn uitgebro
ken. Van die oneenighaden was den. mi
nister niets bekend. Over de onderhande
lingen zelf liet de minister zich verder
niet uit.
ii.i> i>
Een zekere John Peck, geboren te Not
tingham, kwam onlangs na 40 jaren afwe
zigheid in Engeland terug en werd gevan
gen genomen wegens desertie; uit het legen,
in 1869 gepleegd. Toen het ministerie van
oorlog echter zijn levensloop vernam,
zorgde het dadelijk voor zijin vrijlating
en voor een pensioen bovendien.
Als jongen van twaalf jaar liep hij weg
van huis en ging het zeegat uit. Vervol
gens word hij soldaat, vocht in de Krim,
werd naar Indië gezonden en maakte den
grooten opstand mee. Toen kreeg hij twist
met een officia" en deserteerde. Hij' ont
kwam en begaf zich naar Zuid-Afrika^
waar bij diamanten ging zoeken. Maar het
liep hem niet mee. Als er te vechten
viel, was Peck van de partij. Zoo heeft
hij gevochten tegen de BasoetiPs, de Zoe
loes en de Boeren. Hij is pu 72 jaar,
maar wil absoluut weer naar ZuLd-Afrilqa
om in de mijnen te werken.
ÜÏSÜAÏÏ
Russische toestanden. In het
dorp Gomel (gouvernement Mohilew, cen
traal Rusland) plunderden 3,gewapende
roovers een brandewijnwinkel, en doodc
den twee geestelijken alsmede de vrouw
en dochter van een dier geestelijken. V er-
der verwondden zij 3 personen door scho-
ten. De daders ontkwamen.
DUITMÜHJLA A
Brutale diefstal op zee. Aan
boord van het stoomschip „Prins Joachim"
der Hamburg-Amerika linie, hebben in
den nacht van Donderdag op' Vrijdag eeni
ge roovers een safe-deposit door dynamiet
laten springen en daarna den inhoud
gestolen. De buit bedroeg 50,000 dollar
in goud. Bij aankomst te New-York werd
de diefstal ontdekt. Het schip, staat nu
onder politietoezicht en niemand van de
passagiers of bemanning mag het verla
ten. Tot den buit behoort een kistje met
Kanadoesche gouden munten, die door
de Bank of Nova Scotia naar Kingston
(Jamaica) verzonden waren.
AULIilIvA
Zesdaagsche wielerwedstrijd
Italiaanschen consul, die toch haar 'lands
man was
Hamilton voelde dan ook dat hij, beter
dan iemand anders, wien ook', het vety
trouwe,p van het jonge meisje zou kunnen
winnen.
Gij bevindt u thans veel beter", be
gon de jonge arts op zekeren dag he)t
gesprek.
0 ja, ik' voel mij veel beter", pnt-
woordjda zij. „Maar mijn harteleed zal
toch wel nimmer wijken. Overigens voel
ik mij weer volkomen gezond".
Hebt ge reeds over de toekomst
nagedacht", waagde Hamilton haar ver-
dei' te vragen. „Ge zult hegrijpen, dat
gij in dit hospitaal niet langer kunt blij
ven, waai' alleen werkelijk zieken wor
den opgenomen, die geneeskundige hulp
noodig hebben, en dat hebt gij' niet
meer".
Ja, ik heb reeds over de toekomst par
gedacht", antwoordde zij op rustigen toon.
„Het eerste dat ik moet doen isde Etv
gdsohe taal gaan leeren".
Zijt go dan besloten om in Engelanjd
te blijven?" vroeg de dokter.
Carlotta zweeg eenige oogenblikken
onder-wijl zag Hamilton duidelijk, hoe zij
een innerlijken strijd voerde en hoe zij
weifelde of zij den vreemdeling wel haar
te New-York. Volgens „De Fiets" is
Stol, de Amsterdamsche wielrenner, bezig
zich in de buurt van Parijs o,p den weg te
oefenen voor den zesdaagschen wedstrijd
te New-York. Hij gaat einde November
scheep met Rutt, die zijn koppelgenoot zal
zijn, ook in andere zesdaagsche wedstrij
den in Amerika, waarvoor het tweetal ge-
engageerd is. Is, wellicht met het oog
op zijn Amerikaansche reis, Stol nu feeds
begonnen zijn echt-Hollandsohen voor
naam Jan te veranderen in John'? Uit
reclame-oogpunt misschien niet eens goo
verstandig na dg Hudson-Fultonfeesten
Rookvrij stoken. In het proefsta
tion to Pittsburg is volgens het „Jour
nal of the American medical Assocdatios"
het vraagstuk der rookvertering geheel
opgelost door volledige verbrauding der
steenkolen in den vuurhaard, waarna, de
gasvormige verbrandingsproducten ter
verhitting van den ketel dienen. Reeds
tweehonderd fabrieken inl den omtrek ma
ken van het stelsel gebruik en wel met
groot geldelijk voordeel.
Nicaragua. De oproerlingen heb
ben de troepen van Zelaya bij Lajas een
s^ware nederlaag toegebracht. Aan beide
zijden vielen honderden dooden.
UOüTKtUtJk.
D e g e v aar 1 ijke o.v erw eg. Op een
overweg nabij Bochnia, Galicdë, is, een
rijtuig, waarin zich bevonden de groot
grondbezitter Kowalski, zijn vrouw, twee
dochters en de koetsier, door een trein
gegrepen en vermorseld. De vijf inzitten
den werden gedood en tot onkenbaar
wondens toe verminkt.
s k u v i j;
Van het Servische Hof. Prinses
Helena van Servië, 24 jaar oud en oudste
dochter van koning Peter, gaat zich ver
loven met een Russischen Grootvorst. Dit
geschiedt op verlangen yan den Czaar.
Een zonderling geval heeft zich in Ser
vië voorgedaan. De Grieksche bisschop
v,an Nisj had godroomjd, dat er een revo
lutie was uitgebroken en dat Prins George
tot Koning was geproclameerd. De bis
schop deelde dien droom aan zijne vrien
den schriftelijk mede. Het ministerie kreeg
daar kennis van en nu zal de bisschop
waarschijnlijk wegens hoogverraad, ver
volgd worden, aangezien, men die mede
deeling beschouwt als propaganda voor
Prins George.
Prins Hendrik te Amsterdam.
Met den gewonen trein van 9.55 arri
veerde Zaterdag tg Amsterdam Prins Hen
drik, vergezeld van zijn adjudant Bijl de
Vroe. Na een korte begroeting werd piot
het rijtuig van Dr. Tilanus naar het Ko
ninklijk Paleis gereden, waar de Prins
de vergadering van het Oranjokruis, die
om half elf aanving, presideerde.
vertrouwen zou schenken.
Gij kunt mij vertrouwen", ging hij
voort, en de smeekende, stomvragende
blik barer diepdonkere oogen zegden hem
dat hij haar gedachten geraden had.
Hij ging voort:
„Weed verzekerd:, signorina, dat slechts
deelngming in uw lot mij deze vraag tot
u deed richten".
Ik zou de Engelsche taal zeer gron
dig willen leeren", antwoordde zij. „Als
gij mij hiervoor den weg en de middelen
zoudt willen aanwijzen, zoudt gij mij een
grooten dienst bewijzen".
Met genoegen ben ik daartoe bereid.
Verstaat gij1 Fransch?"
Bijna zoo goed als mijn moedertaal.
Maar van Engelsch versta ik geen woord".
Nu, dat zult ge gauw genoeg ken
nen. Onder Ide dames, welke dadelijk m«t
uw lot waren begaan, is er eene die
u gaarne in huis zal nemen, omdat zij
zich levendig voor u interesseert. Zoudt
gij geneigd zijn een klein meisje, van een
jaar of tien, les te geven in het Itali-
aansch en Fransch?"
Van harte graag; maar qpi voor
waarde, dat ik een zekere vrijheid be
houd".
(Wordt vervolgd.)