r No. 180
Donderdag 4 November 1909
Vijfde Jaargang.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Sociale Berichten.
UIT ZEELAND.
he mm uw
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers contant -0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
fteclameberiehten 25 Ct< p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerefcend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct A contant.
Praktijk-Socialisten.
In aansluiting met onze driestar: Vrij
zinnig- en S o ci a al-D elmo cr aten
(zie no. 126 van ons blad) lezen wij onder
het opschrift: Prakt ij ks o ciali s ten
het volgende in „De Nieuwe Courant"
(nummer van Dinsdag 2 November, Och
tendblad)
„In den Amsterdamschen Raad werd
van sociaal-democratische zijde de directe
weerslag gegeven op het partijkiezen, in
district IV, van de Vrijzinnig-democrati
sche Kiesvereeniging voor den socialist,
die in herstemming kwam met den libe
raal Polak. Gelijk men weet, heeft deze
steun het „betrekkelijk succes", waarvan
prof. Van Émbden gewaagde, (n.l. dat het
den vrijzinnig-democraten gelukt was, in
dit tot nu toe liberale district de verkie
zing van een liberaal bij eerste stem
ming te 'doen mislukken) niet kunnen be
vestigen; de heer Polak wend herkozen*
Maar de vrijzinnig-democraten der hoofd
stad ontvingen niettemin het loon voor
hun activiteit in den vorm van een aan-
teekening van goed gedrag van den ka;nt
des heeren Vliegen.
Zij waren zich aan het beteren, zeide
deze redenaar. Er was zelfs „groote be
terschap". De vrijzinnig-democraten wa
ren, meende hij, „aan het verdwijnen",
maar na de jongste ervaring was er weer
hoop. Mocht dio hoop zich bevestigen,
niets zou hem' liever zijn. Immers, daarVan
zou de sociaal-democratie de vruchten
plukken. Dit laatste zei de heer Vliegen
eï niet bij, maar hij moet het gedacht heb
ben, pf hij zou geen goed sociaal-demo
craat zijn.
Mr. Veegens moet zich het haar te ber
gen hebben voelen rijzen, 'toen hij' 'den
hoer Ketelaar op' dit compliment met de
contra-beleefdheid hoorde antwoorden, dat
ook de socialisten zich gebetend hadden,
dat de heer Vliegen zich zoo aangenaam
gematigd uitdrukte en dat het een lust was
zooals men de demooratie in den Amsterr
damschen Raad hoorde groeien. De öud-
minister van Landbouw heeft zich gewis
afgevraagd, of op dezo wijze het „blijmoe
dig vertrouwen" der vrijzinnigen herbo
ren worden zou, welks gemis hij' in zijn
jongste tijdschrift-artikel met deernis con
stateerde en voor een deel aan het prafe-
tijk-socialisme zijner naaste geestverwan
ten toeschreef.
fntusschen, men ziet nu weer aan Am
sterdam dat de vrijzinnig-democraten 'Ach
in de praktijk al meer en meer vijc
andig stellen tegen het liberalisme en
overhellen tot de sociaal-democratie. In
hun boeken staat het weliswaar anders
geschreven en men kan hun erkentelijk
blijven voor het wetenschappelijk materi
aal, dat zij bijeenbrengen om aan te too-
nen in hoe slecht gezelschap zij al meer
en meer geraken. Dit laatste echter be
hoort door ,die erkentelijkheid vooral niet
ta worden verduisterd en het is de ver
dienste van de heeren Veegens en Vlie
gen, dat zij hiervoor zorg dragen".
De practische les, hieruit te 'trekken,
kan o.i. geen andere zijn, dan da,t de
kiezers zich voortaan niet meer door een
kandidaat in de luren zullen laten leggen,
idie zonder blikken of blozen verklaart,
dat de Vrijzinnig-Democraten heele brave
menschen zijn, die niets te maken heb
ben met de Socialisten en alleen maar
wat harder van stapel loopen dan de
overige liberalen.
B L UI
Prins Albert van België is Zaterdag te
3 uur te Antwerpen met een bestuurbaren
ballon' opgestegen, in gezelschap van den
graaf de la Vaulx. Tegen half vier daalde
de ballon vlot. De Prins, die luide werd
toegejuicht, sprak een woord van war
men dank voor den schamen, onvergete.
lijken tocht.
FBAAKBIJK.
Het bevolkingsvraagstuk. Het
„Journal Officiel" maakt een statistiek
openbaar aangaande de afneming van üe
bevolking gedurende de eerste helft van
het jaar 1909. Wanneer men de cijfers ver
gelijkt met die voor hetzelfde tijdperk van
het vorige jaar, is de uitkomst niet zeer
bemoedigend.
Gedurende de eerste zes maanden van
1908 werden 411,402 geboorten aange
geven tegen slechts 398,710, d. i. 12,692
minder, in 1909. Terzelfder tijd steeg het
aantal sterfgevallen met 25,019.
Déraillement. Tijdens, den proefrit
met den electrischen trein had te Pra!-
des een déraillement plaats, waarbij 6
personen .werden gedood en 12 ernstig
gewond.
E e n i n s t o r t i n g. Zaterdagavond Jialf
zeven .wandelden een heer en dame door
de Damrémontstraat op. Momtmartre te
Parijs. Plotseling zakte het trottoir onder
hun voeten weg en beiden verdwenen
in een afgrond van minstens 5 meter
lengte en 4 meter breedte, teüwijl de
diepte niet te peilen was. Steeds zakte
meer aarde onder de straatoppervlakte
weg. Met groote moeite wisten twee agen
ten uit de benedenramen van het aan
grenzende huis door middel van een touw
den reeds half begraven man op. te hij'-
schen; diens gezellin echter verdween on
der het neerstortende zand en puin.
On|mi<Meilijk daagde van alle zijden hulp
op; brandweerlieden trachten met plan
ken verdere storting te voorkomen, ter
wijl werklieden werden ontboden, oin Se
huizen te stutten, welke men ieder oogem-
blik vreesde te zullen zien instorten.
0(m drie uur in den morgen waren'
do dappere „pompiers", die bij' het licht
van fakkels en electrische projectoren aan
het bevrijdingswerk arbeidden, er nog niet
in geslaagd de ongelukkige te bevrijden.
Algemeen schrijft men het ongeluk toe
aan het feit, dat een gedeelte van Mont-
martra gebouwd is op vroegere kalkgroe-
ven, die dicht zijn geworpen. Waarschijn
lijk heeft het water een oude mijngang
uitgehold, welke juist onder de Damré
montstraat loopt.
Vijf jaar geleden tröujwens is op dezelfde
plek iets dergelijks gebeurd; toen wer
den twee kinderen licht gekwetst.
UUSI.AM» eii JAIMX.
De New York Herald verneemt uit Pe
king, dat als resultaat van het bezoek
van de* Russischen minister van finan
ciën te Charbin door Rusland een voor
stel is gericht tot de mogendheden, waar
in wordt aangeboden, buiten Charbin een
kleine internationale nederzetting in het
leven te roepen, welke een zekere mate
van zelfbestuur zou genieten.
Te Londen bestaat de opvatting, dat
het niet wenschelijk is, op dit Russische
voorstel in te gaan, wijl daarmee stil
zwijgend! erkend zou worden, dat het Rus
sische spoorwegbestuur het recht zou be
zitten, politiek gezag uit te oefenen over
allen die wonen binnen de z.g. spporweg'-
zöne.
Men' weet, dat tegen die meening van
da Russen krachtig geprotesteerd is, o. a.
door den Duitschen consulairen vertegen
woordiger te Charbin.
DtlTBCHLAAD.
De jongste zoon van den Kroonprins
zal den 6den dezer gedoopt worden. Be
halve de Keizer en de 'Keizerin, zullen
o. a. de koning van Roemenië en graaf
Zeppelin als doopgetuigen bij de plech
tigheid aanwezig zijn.
Het groote proces, dat te Kiel dient
tegen negen beklaagden, die beschuldigd
worden van diefstal en heling van mar
terieel van de keizerlijke werf, zal het
hof der gezworenen ettelijke dagen bezig
houden. Men weet reeds, dat er aan eiken
kant ongeveer honderd getuigen gedag
vaard zijn. De akte van beschuldiging
is een dik boek van 275 bladzijden.
Het hof zal met de gezworenen twee
gen naar de werf gaan, om daar op
plaats zelve na te gaan, op welke wijze
de beschuldigden hunne knoeierijen in
praktijk brachten.
Reeds vroeger is gemeld, dat op. den
lOOstem geboortedag van Bismarck, den,
lsten April 1915, op den Elisa-heuvel hij
Bingerbriick, den versten uitlooper van
den Hondsrug in het dal van den Rijn,
eeni nationaal gedenkteeken onthuld zal
worden. Er is nu een prijskamp voor het
besta ontwerp uitgeschreven. In het ge
heel wordt 70,000 mk. uitgeloofdeen
eerste prijs van 20,000 mk,, twee twee-
do prijzen van 10,000 mk., twee derd.e
prijzen van 5000 mk. en, tien schade
loosstellingen van 2000 mk.
EAG££ASD.
Een proces heeft een kwakzalver ont
maskerd. Een zekere dr. Bodie, die geen
doctor is, maar een wonderdokter, heelt
zonder bloedstorting, geneest met mesme
risme en elektriciteit enz. Vooral verlam
den vonden bij hom baat. Hij liet ze zitten
in een electrischen stoel, waardoor hij
een sterken stroom liet gaan. De patiënt
verwrong dan het lijf in-allerlei bochten,
stond genezen op en wandelde weg. Of
een aantal mannen vormden een magneti
sch en kring om den verlamde met de
zelfde uitwerking. Deze genezingen wer
den gewoonlijk te Londen en in provin
ciale steden op het tooneel van tingel
tangels vertoond.
Een jongjnensch was er zoo door getrof
fen, dat hij door dr. Bodie in zijn won
derbaarlijke geneeskunst ingewijd wensch-
te te worden. Dr. Bodie eischte daarvoor
f 6000. De heilbegeerige discipel vond dat
niet teveel, maar zijn ouders dachten er
anders over. Toen na eenigen tijd heit
jonge mensch meerderjarig was gewor
den, wendde hij zich weer tot dr. Bodie,
die nu f 12,000 vroeg. Het vermogen, dat
■de jonge man nu in handen, had, ber
droeg iets meer en gewillig stortte hij de
f 12,000. Dr. Bodie onderwees hem nu in
do kunst en behield hem als helper tegen
f24 in de week. De kunst was ganw ge
leerd,, .want de patiënten waren eenvoudig
huurlingen. Er kwam zelfs geen electri
sche stroom bij te pas. De teleurgestelde
eischt nu schadevergoeding.
Portretten van Koningin en Prinsesje.
Naar wij vernemen zullen tegen St. Ni-
colaas een portret (photo) van H. M. de
Koningin met Prinses Juliana en een van
het prinsesje alleen in den handel komen.
Over de nieuw uit te geven portretten
van koningin en prinses meldt de cor
respondent van de „Provinc. 's Hert. cou
rant" het volgende:
Verleden week Donderdag, juist toen
het Prinsesje een half jaar was, werd de
heer J. J. M. Guy de Coral daartoe op
Het Loo ontboden en nam een aantal op
namen, waarvan er twee in den handel
zullen worden gebracht, dus twee offi-
cieele opnamen. Deze zijn in hroom-zilver,
niet als de vorige maal in lichtdruk. Daar
toe gaf H. M. de firma machtiging.
Reeds Vrijdagavond mocht de heer Col
ral een telegram van H. M. ontvangen',
waarin zij hare bijzondere ingenomenheid
met de foto's betuigde. H. M. had er
prijs op gesteld in haar gewoon huistailet
te worden gefotografeerd en wel in den
particulieren salon ten paleize.
Het eene portret vertoont de Konink
lijke Moeder met haai- kind, innig tegen
haar aangedrukt; het tweede portret stelt
het prinsesje met haar blond kopje in lig
gende houding voor, m,et het hoofd in
do hoogte.
Zoowel moeder als kind zien er welva
rend' en kerngezond uit, terwijl een vroo-
lijke glimlach de gelaatstrekken een vrient-
idelijkq uitdrukking geeft. De foto's zullen
met St. Nicolaas in den handel komen,
in| diverse grootte, modern, rond en ovaal
formaat, terwijl de prijzen zullen variee-
ren tusscben 30 cent en 2 gulden.
Baron Van Heeckeren van Keil.
I)e Noorsche en Z.weedsche bladen bren
gen hulde aan onzen afgetreden gezant
te Stockholm, Mr. J. D, C. baron Van
Heeckeren van Keil. „Kristiania Aften,-
posten"' spreekt daarbij het gerucht tegen,
dat het heengaan va.n den gezant niet vrij
willig zou wezen en zegt, dat onze regee
ring vertrouwelijk heeft te kennen gege
ven, dat de gezant altijd overeenkomstig
zijne instructie heeft gehandeld.
Kapitein Christoffel.
Binnenkort zal de eere-sabol plechtig
worden uitgereikt aan kapitein Christof-
fel, den hold van het Indische leger.
Drankaecijns.
Volgens een schrijven uit 'sGiavenhage
aan „Zeelandia" zou het zeker zijn, dat bij
de behandeling van het wetsontwerp, waarbij
voorgesteld wordt den accijns op sterken
drank te verhoogen van f67 tot f90 per
hectoliter, een amendement zal worden in
gediend, strekkende om den accijns niet
tot f 90, maar tot f 100 te verhoogen.
tUT E P ERS.
Do Tijd schrijft:
Daar' ingevolge de nieuwe werkmethode
der Kamer dr. Kuyper door den voor
zitter -tpt lid der Begrootingscounmissie
voor Hoofdstuk I was aangewezen, viel
hem de .taak ten deel in zijne Afdeeling
op te teekenen, wat ook over dit punt
gesproken >verd. Zelf blijkt hij niet aan
die besprekingen te hebben deelgenomen!,
hetgeen; wij zeer verklaarbaar achten. Niet
in! eene Afdeeling der Kamer, niet in klein
comité, maar in volle en openbare ver
gadering behooren, nadat de regeering op
da haar gestelde vragen, in zooverre zij
dit oirbaar acht, zal geantwoord hebben,
van dr. Kuyper de door hem toegezegde
inlichtingen, welke hij aan het geheele
land! schuldig js, gegeven te worden. Dat
die inlichtingen niet mogen uitblijven,
werd, blijkens het V. V., ook dootr eenige
van zijn naaste politieke vrienden, welke
thans reeds de taak van verdediger op
zich namen, toegegeven. Door wie en van
weikei zijde de verschillende in het V. V.
opgenomen vragen gesteld werden, blijkt
niet; immers, de afdeelingsverslagen zijn
onpersoonlijk. Van .welk lid of van welke
leden bepaalde vragen of opmerkingen af
komstig zijn, kan, indien deze leden het
zelve niet bij het openbaar debat bekend
maken, alleen door indiscretie geopen
baard jvorden. Wij' meenen pejhter te mo
gen veronderstellen, dat de aandrang tot
„moei; licht" ook bij deze gelegenheid niet
alleen is gekomen van de Linkerzijde,
Hoe pijnlijk onder meer dan één opzicht
da zaak ook voor haar moge wezen en
hoe onzuivere motieven ook bij de tegen
dr. Kuyper ingebrachte beschuldigingen
ook mogen medewerken, de geheele Rech
terzijde heeft in dezen te toonen, dat de
handhaving der bij1 ons te lande gelukkig
nog hoog staande politieke moraliteit bo
ven alles gaat. Geen vereering van ta
lenten .en genie; geen dankbaarheid voor
vroeger bewezen diensten mag er toe lei
den goed te keuren of te zwijgen, als
openbare afkeuring plicht is. Uitingen als
in de brochure „Den Leider Trouw", en
nu weder in het oigaan van „Patrimo
nium!", zijn voor de politieke zedelijkheid
hier te lande en het prestige der geheels
christelijke Rechterzijde heslist schadelijk
te achten.
Overbodige beschouwingen.
Het Huisgezin schrijft:
Der gewoonte getrouw, heeft de Tweede
Kamer hij het afdeelingsonderzoek ook
ditmaal algemeene beschouwingen gehou
den.
Zij had die, wat den politieken toestand
betreft, evengoed niet kunnen houden.
Het eenige verschil in den politieken
toestand tusscben na en vóór de ver
kiezingen is, dat de rechterzijde met elf
leden is versterkt.
Maai- waren daarvoor zooveel rodenee-
rimgen en betoogen noodig?
Wat doet bet tot de zaak af, of de over
winning der rechterzijde mede is bevoch
ten met den steun van Friesch-Christe-
lijk-historischen en kleurlooze middenstof
of de verdeeldheid ter linkerzijde mede
schuld! heeft aan haar nederlaag?
Het ministerie van vóór en va;n na de
verkiezingen is hetzelfde.
Men! kende vóór en na zijn kleur, zijn
richting, zijn beginselen.
\V,at het vóór de verkiezingen wilde, wil
het ook nu.
Zijn leus was en is: for titer in re,
suaviter in modo: in den vorm ge
matigd, in de zaak vastberaden.
Daarom waren de kiezers het kabinet
genegen, en daarom heeft het een zoo
prachtig! votum, van vertrouwen gekregen.
Ons volk houdt niet van een bewind,
dat zich door alle winden laat heen en
weer slingeren, en evenmin van een
zware vuist.
Het ministerie-Heemskerk beantwoordt
hef best aan hetgeen de overgroote meer
derheid van het volk wil.
Men kan allerlei min of meer diepzin
nige vertoogen houden over de oorzaken
van den verkiezingsuitslag, de ware oor
zaak ligt voor de hand.
Maar juist daarom ziet men ze gemakke
lijk over het hoofd; en gaat elders zoeken.
Centrale vergadering K. S. A.
Verleden Donderdag vergaderde de
Centrale Vergadering van de Katholieke
Sociale Actie, te Utrecht.
De begrooting voor 1910 werd, behoudens
goedkeuring van de Diocesane Besturen,
vastgesteld, in ontvangst op f 13 450, en
in uitgaaf op f 14.350. Hoewel het geraamde
tekort, f900, minder was dan in de vorige
jaren, werd toch aangedrongen op een
krachtige actie tot aanwerving van abonné's
op het Tijdschrift van de K. S. A.
(prijs slechts 60 cents per jaar); immers
indien er slechts een paar duizend abonDé's
meer kwamen, zou het tekort geheel gedekt
zijn. Tegenover het Duitsche Centraal
Bureau met meer dan 600.000 abannés
maken wij nog een slecht figuurMen
mocht toch wel veronderstellen, dat er ook
in ons land zeer vele katholieken zijn, die
die door de geringe oijdrage van 60 cents
per jaar het zoo krachtig wei kende Centraal
Bureau zouden willen steunenin ruil
daarvoor ontvangen zij het lezenswaardige
Maandschrift franco.
Besloten werd. wegens de vrij hooge
kosten, het Jaarboek van de K. S. A.
niet meer uit te geven, doch een kort
overzicht van de organisatie en de ver
slagen in het Tijdschrift te publiceeren.
Als onderwerp in de wintereampagne
werd vastgesteld Werkloosheid en
W erkiloosheidverzekering.
Eenige besluiten omtrent de in 1910 te
houden Vijfde Sociale Week zullen
later worden bekend gemaakt.
Tramwegen in Zeeuwsch.
V La,an|d er e n.
In huil voorstel te dezer za,ke herinne
ren Geid. Staten ar aan, dat bij besluit
|der Stalen van 6 Juli 1909 iin hun han
den gesteld werden de adressen van E.
Huijghehaert, om een renteloos voorschot
uit ide provinciale fondsen voor een elec
trische tramverbin.ding' tusschen Knodk'e
en Breskens' 'met een z'ijltak naar hel
strand van Cadzand en een adres, van
de stoomtranunaatschappij Breskens
Maldeghem, waarin fijianciëelen steun
wordt gevraagd voor een stoomtramweg
van Cadzand over Zuidzande naar Oost
burg.
Vervolgens zegt het College:
Gelijk in het algemeen van bijna elke
tram kan gezegd worden, zullen ook door
eene lijn tusschen Knocke en Breskens
zooals idoor den heer E. Huijghehaert is
ontworpen, de belangen van de streek,
welke ide 'tïr,am doorkruist, worden ge
baat. Dat 'dit door ide bewoners dier streek
wordt ingezien, wordt bewezen door de
hooge bijdragen van de belanghebbenden,
welke, zooals in het ambtbericht van
(den hoofdingenieur van den Provincia
len Waterstaat, van 15 September 1909
wordt herinnerd, per kilometer f 3305 be
dragen, eene som, welke (elders tot dus
ver niet bereikt werd.
Dat die belangstelling zoo algemeen is,
Iaat zich, zooals ook door den onder
nemer wordt aangevoerd, gereedelijfc uit
verschillende ,oorzaken verklaren.
In de eerste plaats is het belang van
den landbouw, waarmede dat van |den
handel hand aan hand gaat, in de zaak
betrokken niet alleen met het oog op
het reeds aanstonds te wachten verkeer,
waar ook wegens de uitbreiding vaa het
vertier, welke van deze lijn in da toe
komst te voorzien is. W,aar o.a. ide aan
de Belgische kust gelegen badplaatsen
met haar zeer uitgebreid vreemdelingen-
bezoek verplicht zijn hare levensmiddei-
len, in het bij'zonder groenten en fruit,
te betrekken uit streken, in België, welke
op grooten afstand van die plaatsen ge
legen zijln, bestaat de gegronde verwach
ting, dat: wanneer de Zeeuwsche land
bouwer in de gelegenheid komt diergei
lijfce producten door middel van een snelle
