No. 126
Dinsdag 26 October 1009
Vijfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-,JfOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
politiek Overzicht.
BUITENLAND.
BINNENLAND
UIT DE PERS.
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóér
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor w. d. Administratie: Ganzepoorfsfraaf C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nerefcend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant
Wegens den Feestdag van
ALLERHEILIGEN zal de Nieuwe
Zeeuwsche Courant in plaatrvan
Maandag 1 November, DINSDAG
2 NOVEMBER a.s. verschijnen.
Heeren Correspondenten gelie
ven hiermede rekening te hou
den. DE REDACTIE.
Vrijzinnig- en Sociaal-Democraten.
De heer Vorsterman van Oyen, vrijzinnig-
democratisch Tweede Kamerlid voor Oost
burg, legde in een verkiezingsspeech te
Philippine (5 Juni 1909er den nadruk op,
dat de Vrijzinnig-Democraten niets te maken
hebben met de socialisten, maar vrienden
van orde en gezag, hunne politieke theorieën
trachten te verwezenlijken met eerbiedigng
der bestaande regeeringsvorm, in ons land
het koningschap, vertegenwoordigd door het
Huis van Oranje.
De kiezers, die door deze betuigingen
gerustgesteld, hun stem aan den heer Vor
sterman gaven, zullen nu wel eenigszins
vreemd opzien, wanneer zij in de nieuws
bladen lezen, dat de Vrijzinnig-Democra
tische V'ereeniging te Amsterdam in hare
druk bezochte huishoudelijke vergadering
van den 21en Ocbober j.l. met op één
na algemeene stemmen besloten
heeft bij de a.s gemeenteraadsherstemming
in het vierde distriet der hoofdstad niet
den liberaal Jac. Polak te steunen, om
vervolgens met groote meerderheid
van stemmen te besluiten tot het steunen
van den socialist Van den Tempel.
De Vrijzinnig-Democraten, vrienden van
Orde en Gezag, gaan dus arm in arm met
degenen, die het Gezag in het algemeen,
het koningschap in 't bijzonder vijandig
gezind zijn!
En du zie men hierin Diet eene politieke
manoeuvre, die door de omstandigheden
van bet oogenblik zooal niet gebillijkt, dan
toch verklaard zou kunnen worden. De
zaak zit dieper. Een vrijzinnig-democraat
van onvervalschten naam, de oud minister
Veegens, verwijt in de V rag en des Tijds
aan zijn geestverwanten dat zij „in de
praktijk het socialisme vaak meer tegemoet
(kwamen) dan wijs beleid vorderde." Dit
zinnetje geeft te denken.
Het publiek, dat alleen let op de praktijk,
Zal niet nalaten de Vrijzinnig- en Soeiaal-
Democraten met elkander te vereenzelvigen,
als broeders van één huisgezin, vogels van
één nest.
Nu van tweeën een. Of de heer Vor
sterman dacht heelemaal niet aan de moge
lijkheid van eene dergelijke verbroedering
en dan moet hij zich thans in zijne Vrij
zinnige Democratische overtuiging geschokt
gevoelen, 6f hij kende de roode sympathieën
zijner partijgenooten wel en dan heeft hij
de kiezers te Philippine wat op den mouw
gespeld.
In beide gevallen is zeker wantrouwen
ten opzichte der V rijzinnig Democraten ge
wettigd. Kameleons zijn zeer curieuze ver
schijnsel in eene diergaarde, in de politiek
behooren zij niet thuis. Daar stichten zij
verwarring en wij hebben tegenwoordig
waarlijk wel een helder hoofd noodig, om
op de breede wateren der politiek den
juisten koers te treffen.
Na Spanje beeft Denemarken zijn
ministerieele crisis gekregen. Vrijdag heeft
de Deensche Kamer, Polketbing geheeten,
een motie van vertrouwen in het kabinet
Holstein aangenomen met 49 tegen 44
stemmen. Vóór stemden de radicalen, de
socialisten en acht leden der rechterzijde.
De motie was door de radicalen voorgedragen.
Servië is mei zijne ministerieele crisis
„der Dritte im Bunde." Daar de heer Pa
chitch niet is kunnen slagen in de vorming
van ee>: Dieuw ministerie, heeft de koning
hem van die taak ontlast, en den president
der Kamer, den heer Nikolitch verzucht
etappen te doen tot oplossiDg der crisis.
Spanje heeft thans zijn ministerie Moret
Aangezien de parlementaire gebruiken in
dat land geheel anders zijn dan in andere
constitutioneele rijken, is het mogelijk dat
daar thans een liberaal ministerie regeert
met een conservatieve meerderheid.
Het n;euwe ministerie wordt door de
liberale Europeesche pers met gejuich be
groet, hoewel sommige barer organen de
opmerking maken zich niet al te zeer door
de groote woorden van Moret te laten in-
fluenceeren, maar eerst eens de daden van
het nieuwe kabinet af te wachten.
Czaar Nikolaasisover Duitschlawd,
Frankrjjk en Zwitserland Zaterdagmorgen
Italië binnengekomen om te Racceuigi
eene ontmoeting te hebben met koDing
Victor Emmanuel II. Oostenrijk is zorg
vuldig vermeden, om zoodoende den Czaar
geen ontmoeting te doen hebben met
Frans Jozef.
Het succes van Oostenrijks Balkanpolitiek
kan Rusland nog niet verdragen. Daarom
zoekt het Italië in het gevlei te kurnen en,
naar in hooge politieke kringen wordt
beweerd, het te onttrekken aan het Drie
voudig Verbond (Du tschland, Oostenrijk,
Italië.)
De Italiaansche pers is in de wolken
over het bezoek van den Russischen heer-
scher en daarin vrijwel de tolk van de
gevoelens der bevolking. Immers, de
socialisten, anders altijd gereed om te
„betoogeu", vooral wanneer het den Rus
sischen czaar geldt, houden zich thans stil.
De Duitsche en Oostenrijksche pers is
in haro beschouwingen over het Czaren-
bezoek vrjj koel.
SPANJE.
De Turksche regeering heeft de geza
menlijke nota der vreemde gezanten, waarin
overeenkomstig de verdragen verlangd
wordt, dat op geen onderdaan der groote
mogendheden de stokstraf mag worden
toegepast, afgewezen Hierover heerscht in
diplomatieke kringen groote ontstemming.
ITALIË.
Het bezoek van: den Czaar. Met
het oog op het bezoek van den Czaar
zijn in het Paleis te Raoconigi de noodige
voorbereidingen getroffen. De vertrekken
zijn weelderig versierd met prachtige meu
belen uit het Koninklijk paleis te Turijn
en het park, pen van de prachtigste van
de wereld, is thans nqg verrijkt met plan
ten en bloemen pit de verschillende Ko
ninklijke tuinen, vooral die van Florence.
Alle huizen aan den weg van het dorp
tot het station zijn opnieuw geschilderd
en het dorp is met Russische en Ita
liaansche vlaggen versierd. HoeweL het
bezoek een haif particulier karakter heeft,
wondt een officieel banket gegeven en zijn
voorts jacht-, visch- en auto excursies ge
organiseerd.
Een ander bericht uit Rome meldt, dat
te Racconigi alle hotels en particuliere
woningen door veiligheidspolitie weiden
bewaakt. Alle hotelgasten en. vreemdelin
gen moesten vertrekken. Op elke drie in
woners kwamen twee politieagenten. De
muur, die het slotpark omgeeft, was over
de geheele lengte met wachten bezet. Het
was beslist onmogelijk, dat iemand, die
geen pas en verlofbiljet had, naar Rac
conigi kon komen.
Het „Novoje Wremja" hecht aan de
ontmoeting te Racconigi eene groote po
litieke beteekenis. Al kan men nu ook
nog niet spreken van een vaste overeen
komst met Italië, die leiden zal tot de
ontbinding van denl Driebond, zoo bevindt
men zich tot in een voorbereidend sta
dium, waaruit in de toekomst iets zeer
ernstigs kan voortspruiten.
Een, .moderne school" te Ro-
m e. Volgens du ,,Kölnische Volfcszeitung"
zal te Rome eerlang een „moderne school"
zcoals die van Ferrer te Barcelona -
opgericht worden vlak bij het St. Pieters
plein onder den rook van het Vaticaan.
Het Groot Oosten zal do kosten dragen.
In het oplichtingscomité hebben behalve
de socialistische afgevaardigden prins
Boighese ook zitting advocaat Levi, de
schoonzoon van den vrijmetselaar-burger
vader Nathan, verder Israël Ottolenghi,
prof. Jonas Sergi, enz. Deze namen wij
zen er duidelijk genoeg op* welk een over
wegende rol het Jodendom in deze onder
neming speelt
Da crisis. Het ministerie Maura is
gevallen, doch niet door de Feirerkwestie,
maar om een meeningsverschil met Moret,
den liberalen partijleider.
Deze is als minister-president opgetre
den van een nieuw Kabinet, met de vol
gende leden: Perez Caballos, Buitenland-
sche Zaken, Alvarado Financiën, generaal
Luque Oorlog, admiraal Conoas Marine,
Barroso Onderwijs^ Martinez' del Campo
Justitie, Cassel Openbare Werken.
Do mededeeling van Maura's altreden
geschiedde in de Kamer onder een gewel
dig tumult. Do republikeinen maakten zulk
een kabaal, dat de voorzitter bijna niet
aan 't woord kon komen, om zijn mede
deeling te doen. Heftig werd tegen den
heengaanden premier te keer gegaan.
In den Senaat was men kalmer.
Volgens een brief uit Spanje aan het
„Berl. Tgblt." is de koning de vorige week
Donderdag in den schouwburg uitgeflo
ten en moest hij terstond den schouwburg
verlaten. De woningen der ministers wor
den bewaakt; Woensdag 13 dezer was
getracht, het huis van Maura in brand
te steken.
Da koning en het hof zijn. zeer onder
den indruk der Ferrerbetoogingen.
Volgens een bericht in een der groote
buitenlandsche bladen zou de Spaansche
gezant te Parijs den koning telegrafisch
hebben aangeraden Ferrer gratie te ver-
leenen. Het vonnis was toen echter al
voltrokken. Dientengevolge zou Alfonso
heftige verwijtingen hebben gericht aan
Maura.
De Spaansche aristocratische families,
die gewoonlijk da Fransohe badplaatsen
aan de Middellandsche zee bezoeken, heb
ben als protest tegen de Ferrerbetoogingen
besloten, die badplaatsen voortaan te
mijden.
AMüUIUA.
Een merkwaardige hulde. De
paters Jezuïeten bezitten in Millwaukee
(VeT. Staten) een inrichting voor hoog er
onderwijs, waaraan sinds een jaar me
dische en juridische faculteiten verbon
den zijn en >velke „Marquette University"
heet. Bij zijn reis door het W.esten heeft
president Taft, ingevolge een hem gedane
uitnoodiging, een bezoek aan deze hooge-
school gebracht.
Omtrent dit bezoek worden eenige merk
waardige Mzonderheden gemeld, waarbij
vooral treft een rede, door het staats
hoofd te dier gelegenheid gehouden. Har
telijk door hoog leeraren en leerlingen be
groet, antwoordde de president op de be-
groetingsrede van den rector als volgt:
„Het is mij recht aangenaam in de Mar
quette University te zijn en ik heb in
'taJgemeen het gevoel, mij in een goede
omgeving te bevinden, wanneer ik een
inrichting voor onderwijs' van de Jezuïeten
bezoek.
„Toen ik op de Philippijnen was, kwam
ik met vele Jezuïeten in aanraking en had
ik een uitmuntende gelegenheid, om hun
arbeid gade te slaan. Ik bezocht dikwijls
hun hoofdcollege opl de eilanden en met
genoegen bestudeerde ik opmerkzaam de
werkzaamheid der Orde voor ontwikkeling
der Philippino's. Wat mij' daarbij bizon-
dere vreugde verschafte ;was, dat de leden
uwer Orde aan de inboorlingen lingelsch
leerden, en ik verzeker u dat uw arbeid
op do Philippijnen en uwe bemoeiingen^
om bet volic tot hooger peil te brengen,
voor de Regeering een daadwerkelijke
hulp was. Ut wensch u, mijnheer de rector,
nog te feliciteeren met den naam uwer
universiteit. Ik heb dikwijls het mcoie
standbeeld van P. Marquette S. J. te
Washington, dat geschenk van het goede
volk van Wisconsin, gezien en bewonderd
en ik koester veel hoogachting voor de
nagedachtenis van den ontdekker (P. Mar
quette ontdekte het bovengedeelte van de
Missisippi. Bed. C.) En gelijk P. Mar
quette een gids voor menscthen was, zoo
mege Marquette University opbloeien en
op haar beurt leiding geven aan menschen
in onzen tijd".
De anti-papisten zullen wel perplex
staan over zulk! een bezoek en zulk een
toespraak door een protestantsch staats
hoofd. Hoe zouden „Grenswachter" en
consorten in ons land te keer gaan, wan-
nepr een niet-katholiek bewindsman al
dus tot Jezuïeten durfde spreken! In
Amerika heeft niemand er aanmerking op
gemaakt, dat de president aan de leden
leden der Sociëteit recht deed wedervaren.
(Centrum).
0e verkiezing In Gulpen.
In de Kamervergadering van Donderdag
heeft de meerderheid der commissie, beiast
met het onderzoek der verkiezingsbescheiden
uit het district Gulpen, geadviseerd, den
heer Ruys de Beerenbrouek als Kamerlid
toe te laten.
De minderheid wil den minister van
Binnenlandsche Zaken alsnog een onderzoek
doen instellen naar de in de adressen
genoemde feiten.
Dr. Kuyper.
De correspondent te Amsterdam van
de „Opr. Haarl. Ct." meldt:
Naar ik van betrouwbare zijlde ver
neem, ligt het volstrekt niet in Üe be
doeling van dr. Kuyper om in een bro
chure op de bekende beschuldiging te
antwoorden.
Tweede Kamer.
De leden der Tweede Kamer zijp, Vrijdag
uiteen gegaan, om vermoedelijk tegen
Dinsdag 9 November tot hervatting der
werkzaamheden weer te worden, bijeen
geroepen. De Kamer zal alsdan, nog een
of meer dagen in de afdeelingen werken
alvorens met de openbare beraadslaging
over de Indische begrooting te beginnen.
t Van Hattum v. Ellewoutsdijk.
Heden is op de begraafplaats Oud-Eik
en Duinen te 's Gravenhage ter aarde
besteld het stoffelijk overschot van den
heer J. C. van Hattum van Ellewouts
dijk, iu leven lid der Prov. Staten van
Zuid-Holland, einde vorige week over
leden.
De Middelburgsche Courant van heden
bevat een uitvoerig artikel, waarin de
verdiensten van het overleden Staten
lid voor Ellewoutsdijk, waarvan bij am
bachtsheer was, worden geschetst.
Daaruit blijkt, dat de heer Van Hattum
eene leegte achterlaat, (die poet spoedig
zal zijn aangevuld.
Het Eéndaagsch Kamerlid.
Het bekende oud.Kamerlid Wi v. Manen
Jzn., heeft op zijn request aan den mi
nister van Financiën om schadeloosstel
ling van 1 Augustus af een afwijzende
beschikking ontvangen met de mededee
ling, dat de laatste jaren steeds de re
gel is toegepast om de schadeloosstel
ling te berekenen van af den dag der
beeediging op welke toepassing door de
Rekenkamer nog nimmer aanmerking is
gemaakt, !(erwij'l de Minister bovandien|
in de opvatting deelt.
Invoering Boterwet. Slaande
de vergadering van de Vereeniging tot
bestrijding van 'knoeierijen in don bo
ter- qn kaashanidel, te Amsterdam Don-
Iderdaginiddag gehouden, werd van Mi
nister Talma een telegram ontvangen,
waarin Z.Exc. mededeelde, dat de in|-
voering van. de Boterwet kan worden tege
moet gezien, uiterlijk' 1 Januari 1910.
Kinderverlamming. Te Loos
duinen zijd reeds 6 gevallen van kin
derverlamming hekend geworden.
De kinderen zijp allen omstreeks drie
of vier jaar en waren niet met elkaar
in aanraking geweest.
Onderscheidingen.
Biji besluit van den president der Fran-
sche Republiek zijn benoemd:
a. in de Orde van het Legioen van
Eer tot commandeur, de heer H. J. Lo-
vink, directeur-generaal van den land
bouw; tot officier jhr. A. Michiels van
Kessenich, lid van de Eerste Kamer der
Staten-Generaal te Nuth; mr. dr. C'.
Roest, administrateur van den landbouw
en dr. A. J. Swaving, inspecteur bij de
directie van den landbouw;
b. in de Orde van Landbouwverdienste
(Mérite Agricole) tot officier de heeren
Z. Th. de Jongh van Arkel, afdeelings-
chef bij de directie van den landbouw;
J. A. Keeman, kapitein bij het 8e regt.
infanterie en Ch. L. Levodr te 's Gra
venhage, allen wegens bewezen diensten
bij liet jongste internationaal zuivelcongres
hier te lande gehouden. (N. R. C.)
Wij lezen in het „Centrum" van 21
October j. 1.
Zondagsrust.
Door een commissie uit de Kamer van
Koophandel te Middelburg is een rapport
uitgebracht betreffende een in te voeren
verbod van Zondagsarbeid.
De commissie verklaart zich geen voor
standster van de invoering van een verbod,
maar mocht dit wel gebeuren, dan zou zjj
het volgende aan den Minister in over
weging willen geven.
In de eerste plaats, dat het van groot
belang zal zjjn, dat voor bepaalde bedrijven,
als gasfabrieken, waterleiding, hotels, boo
ten, trams, huurkoetsiers e. a., het verbod
niet zal gelden en dat aan alle bedrijven
in bijzondere gevallen vergunning zal kun
nen worden gegeven om Zondags te arbei
den. Vervolgens dient onder de oegen te
worden gezien, wat in de wet onder Zondag
wordt verstaan. Is dat van Zaterdagavond
12 uur tot Zondagavond 12 uur'? Dan
zullen de fabrieken niet weer beginnen
.voor Maandagmorgen en dan wordt de
Zondag langer dan 24 uur. De commissie
zou den Zondag willen doen ingaan 's mor
gens te 6 uur en eindigen Maandag te 6 uur.
In een gehouden vergadering van de
K. v. K. werd besloten overeenkomstig dit
rapport.
Aldus lezen we in het „Vaderland".
Een fraai staaltje van echt liberalisme,
dat daar in Middelburg wordt vertoond.
Men wil daar een Zondagsrust die
des morgens om zes uur begint, vooral niet
eerder, anders duurt de rustdag langer
dan 24 uur.
Misschien zat de gedachte voor dat de
met zulk een Zondagsrust begiftigden, die
den rustdag voor een deel tot het inhalen
van nachtrust zullen moeten gebruiken, dan
zeiven wel spoedig op afschaifing van zulk
een Zondagswet zullen aandringen.
De houding der Middelburgsche K. v. K.
is zeer betreurenswaardigze getuigt niet
van christelijke gezindheid, niet van mede-
voelen met groote volksbelangen, zelfs niet
van goed inzicht in eigen zaken.
Anti-Clericale Tuinbouwers.
De Protestantsche Tuinbouwersvereeni-
ging „Numa Potnpilius" heeft naar aan
leiding van Ferrer's dood een brief gezonden
aan den pauselijken zaakgelastigde in
Den Haag.
Als men weet, dat de voorlezing van
dezen brief in dv anarchistische pro-Ferrer-
meeting te Amsterdam luiden bijval oogstte,
dan kan men den inhoud van het schrijven
zoo ongeveer gissen.
Het is niet de eerste maal, dat deze
schijnbaar zoo eerzame tuiubouwers-vereeni-
giug met den oud-Romeinsoheu naam zich
iu de politiek mengt en brieven schrijft.
Jaren en jaren geleden heeft „Numa
Pumpilius" zich onsterfelijk.belachelijk
gema-kt door in een brief aau de Kroon
met echt Quast'sche argumenten het weg
jagen van den nuutius te vorderen.
En nu gaan de brave tuinbouwers, die
van Ferrer en v n het proces-Ferrer zooveel
afweten als van de Noordpool, tegen Ferrer's
dood protesteereu
De eene dwaasheid is zoo goed als de
andere. „Huisgezin'
Dat zal inslaan.
De afd. Zaamslag der vereeniging Volks
onderwijs heeft besloten het Hoofdbestuur
voor te stellen een protest te zenden aaH
de Spaansche regeering, ven deu volgenden
jDhoud
De vereeniging Volksonderwijs in
Nederland geeft de Spaansche regee
ring haar afschuw te kennen over het
onrechtvaardig en onmenscheljjb vonnis
voltrokken over Francisco Ferrer.
Men begrijpt, wanneer dat protest uit
Zaamslag te Madrid aankomt, het ministerie
