Wlantboomen,
,.W. SWAET,
IWLIJDERS
No. 125
Zaterdag 23 October 1909
Vijfde Jaargang.
Vtrscbijm ellen MAANDAG-, WBEHSDAG- ee VRIIDAGAÏOND
Dit miner bestaat uit 8 Wadziiden.
EERSTE BLAD.
ANARCHISTEN.
Sociale Berichten.
UIT ZEELAND.
JGERS TONIC, het doel-
neeamiddel tegen alle zenuw-
s: algemeene afgematheid,
lid, neurasthenie, hoofdpijn,
hischen in de ooren, scliuw-
ikloppingen, zenuwachiigen
bevangenheid, maagkrampen,
lost, moeilijk ophoulen van
oegtijdige uitputting, lende-
i de zijde, langdurigen algang,
of onrustigen slaap vol
oedopdrang, vapeurs in bet
laren, zenuwaanvallen bij de
Impen in de beenen, gejaagd-
en vertraagde zaken, gevoel
ok in de keel, vallende ziekte,
b, gevolgen van influenza.
rlacon f 1.25, 6 flacons f 6.90.
^epöt bij H. VAN AKEN,
Ite S e 1 z a e t e en verder
Har bjj de Firma SCHULTE
Middelburgverder te Goes
luider; te Middelburg bij DE
llissingen bij LUITWIELER
TT; te O «zand bij RAAS; te
pij W. POTTER te St. Anna-
lEDEGEBURE.
kkkers en met Top.
BILLIJKE PRIJS.
Keker bij Station Kruiningen
an.
flksbond, geopend Dinsdagavond
lur, verkrijgbaar gratis voor de
(li us vereen i ging, geopend Woens-
i1 uur, 3 cent per boek, voor
ndeH gratis verkrijgbaar,
ibliotheken zju geplaatst in het
gebouw.
des Zondags van 121 uur, iu
naast de Kerk. Prijs der boeken
ter 11040: 1 cent per week
iel; boven 1040: 21/,, cent per
jer deel; Illustraties 5 cent per
er deel.
isS cent per stuk.
>urg.
St. Vincentiusvereeniging, ge-
idags 121 uur. Abonnement
ir of 2'7a cent per boek per week.
nhoek.
rd in de R.-K. Jongensschool,
;eopend van 11 '/a121;2 uur. Pr ja
it per week en per deel.
ïdamme.
d Zondag na de Hoogmis.
de.
d Zondag, onmiddellijk na Vespers
mszand.
ld Zondag, onmidJelljk na Vespers
eerd.
i verkrij gbaar aan de Pastorie,
van 1212Ya uur, 2 cent per deel
eek.
kans!" riep ik, „welken kans
mij geven, toen je mij drong
e eten, aan je vervloekte ta-
:en kans in -dat moordhol, waar
n liet slapen, welken kans ga.f
armen priester, die je in je dui-
lokte, iden man die drie uur later
grai lag in het bosch? En jij
Lil O, jou,- -
d zich plotseling' gebukt en vloog
g op mij af. Misschien zag hij,
mijn eigen woede opwekte, om
;n idoen, wat ik reeds lapg gedaan
lebben.
was -een handige beweging van
ant gebukt staande, bood hij een
chter doelwit yoor een schot aan
1 de kans op een doodelijke wond
nner. Door dien woesten bukken,
•ong was hij vlak hij mij en was
voordeel weg. Ik moet gevuurd
maar herinner mij het schot niet,
t slechts, idat wij beiden elkan-
echterpols met de linkerhand
Zoo was hijl buiten bereik van
volver en ik buiten dat van een
at ik in zijin vuist zag glinsteren.
(Slot volgt.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.96
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie; Ganzepoorfsfraat C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x cerekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
(Slot.)
Reeds is ons vorig artikel deelden wij
mede, dat het stelsel ran gewelddadige
omverwerping der maatschappelijke orde,
dat anarchisme heet, zich heeft ont
wikkeld uit de beginselen der Revolutie
en hetgeen dezer dagen in verschillende
steden der Oude en Nieuwe Wereld naar
aanleiding van Ferrer's terechtstelling heeft
plaats gegrepen is meer dan voldoende,
om te doen zien, dat deze bewering niet
overdreven is.
Wel had Napoleon's krachtige vuist het
monster der omwenteling bedwongen, maar
de beginselen der Jacobjnen stierven niet.
Zj leefden voort in de geschriften van
vrijdenkers en ongeloovige sociologen, wer
den zelfs door Proudhon (18091865) tot
een systeem vereenigd totdat op de helft
dar vorige eeuw de Rus Bakounin
(18141876) de anarchistische theorieën
uit de sferen der bespiegeling naar het
veld der praktijk overbracht.
Een eigenaardig man, die Bakouuin,
een welsprekende illustratie van het be
kende spreekwoord corrupt io opti-
mi pessima, het bederf van
den besten is het ergste.
GeBproten uit een aanzienlijk geslacht,
vocht deze hoofdman van het anarchisme
als officier in den Poolschen krijg, verliet
daarop het leger en legde zich toe op de
studie der wijsbegeerte, der staathuishoud
kunde en van het volkenrecht Dank zjjne
vele talenten, wist hij het in deze takken
van wetenschap tot eene merkwaardige
hoogte te brengen, doch zijn ongedurige
geest en zijn hartstochtelijk temperament,
dat alle raad en leiding schuwde, wierpen
hem in de armen van vrijdenkers, com
munisten en samenzweerders en zjjne kun
digheden, waarmede hg zoo ontzaglijk veel
nut had kunnen stichten, misbruikte hij
iu dienst der revolutie, tot het smeden
van allerlei heethoofdige omwentelings
plannen.
Na herhaalde malen gekerkerd en ver
bannen, doch even zoo dikwijls ontvlucht
te zijn, sloot hij zich in 1861 aan bij de
Engelsche „Internationale", een geheim
genootschap van revolutionaire strekking,
dat zijne vertakkingen had en nog heeft
in alle landen der beschaafde wereld. -/
Daar wist hg tal van leden tot omhelzing
zijner ideeën te bewegen en stichtte op het
Socialistencongres van Genève (1868) een
eigen groep, die der Revolutionair
socialisten. Wars van halfbakken
maatregelen, wilde deze groep niets weten
vsd eene geleidelijke hervorming der
huidige maatschappij in eene socialistische,
doch streefde naar de gewelddadige omver
werping van iedere georganiseerde maat
schappij, ten koste van alles, en met behulp
van alle middelen, de schrikkelijkste en
wreodste niet uitgesloten. Onomwonden
verklaarde Bakounin op het congres„W ij
hebben geen ander vaderland
dan derevolutie, geen anderen
v ij and dan de reactie, wjj willen
de a b ar c h i e 1
Bakounin's volgelingen, meerendeels
heetbloedige Zuid-Europeanen de Rus
sische nihilisten sloten zich eerst later bij
hen aan aarzelden niet de theorieën
huns meesters in praktijk te brengen en
van dien tjjd af werd de beschaafde wereld
onophoudelijk opgeschrikt door moordaan
slagen op vorsten en staatslieden, die maar
al te vaak den dood der slachtoffers ten
gevolge hadden. Met dolk en vergif, met
revolver en dynamiet richtten de anar
chisten een reeks van bloedige gruwelen
aan en nog heden zijn zij voor de vorsten
en machthebbers het schrikbeeld, dat hun
het leven vergalt.
Dat echter ook aan hen het woord der
Schrift vervuld zou worden „Er is geen
vrede voor de goddeloozen",3) wien zal het
verwonderen? Allerlei twisten en oneenig-
heden ontstonden onder de „Umstürz-
manner" en een aantal leden van Bakounins
opgericht „Romaansch Verbond" scheidde
zich af en vormde eene nieuwe groep: „De
Jurafederatie" geheeten
Haat en tweedracht vormen het satanisch
kenmerk dat op het anarchisme rust en de
kiem bevat van zijn toekomstig verval.
Thans houdt nog een schijnbare eenheids
band de anarchisten tezamen, n.l hun doei
de omverwerping der bestaande orde. Doch
op het oogenblik, dat zij dit doel zouden
hebben bereikt en dus de negatieve leuze,
die hen thans bezielt, haar kracht zou ver
loren hebben, zouden zij een schouwspel
opleveren van grenzelooze verwarring, onver-
zoenlijken haat, verbitterden kamp op leven
en dood, elkander belagend en verdelgend
gelijk de kannibalen van Afrika en Australië.
Na dit weinige, wat binnen de beperkte
ruimte van een couranten-artikel over het
ontstaan van bet anarchisme is kunnen
worden medegedeeld, mag eene uitvoerige
wederlegging der anarchistische leer inder
daad overbodig heeten. Trouwens, zij ver
oordeelt zichzelve. Want ieder menseh, hij
moge nog zoo weinig geleerd of ontwikkeld
zijn, begrijpt aanstonds en als van zeiven,
dat een samenleven van beschaafde men-
schen zonder orde, leiding of gezag onmoge
lijk is. Zoolang het vaststaat, dat geen
schip zonder kapitein, geen leger zonder
aanvoerder, geen fabriek zonder directeur,
geen werkplaats zonder chef, geen orkest
zonder kapelmeester kan zijn, zoolaDg zal
de practische toepassing van het anarchisme
een hersenschim en eene dwaasheid blijken.
Dat desniettemin de ideeën van een Bakoe-
nin voortwoekeren en zich in de hoofden
van duizenden hebben vastgezet, is te wijten
aan de verontchristelijking der volkeren,
welke systematisch en hardnekkig wordt
doorgezet. De ontkenning Gods, de looche
ning der door Hem gestelde wetten, de be
spotting van het Gezag, 't is alteniaal voedsel
roor den duivel der anarchie, die in den
mensch de nobelste gevoelens doodt, om het
instinct van het roofdier in hem wakker
te roepen.
De Ferrerbetoogingen dezer laatste dagen
hebben ons doen zien, wat er omgaat in
de borst dier duizenden manifestanten, hoe
zij in wraakgierige kreten, en wat nog erger
is door schandalige handtastelijkheden uiting
hebben gegeven aan hun ingekankerdon haat
tegen den godsdienst, die niet gebluscht
kan worden dan door verwoesting zijner
tempels en moord zijner bedienaren tot op
den laatsten steen en den laatsten man.
De godsdienst alleen kan de woeste kracht
van het anarchisme breken, de maatschappij
behoeden voor een anders wissen ondergang.
Dit den menschen in te prenten, ziedaar
geen gering deel van hetgeen men de roeping
mag noemen der Pers 1 Schrikkelijke ver
antwoording voor de liberale pers, welke
door anticlericalisme verblind, den geest
der anarchie oproept, in stede van dien te
bezweren, gelijk thans in de Ferrer-kwestie
geschiedt 1
Zeker, het inwerpen van ruiten, het
in brandsteken van kerken en derge
lijke excessen meer, zullen door baar
worden afgekeurdmaar er wordt in
deze dagen grooter kwaad aangericht
dan dat. Er is opnieuw een oorlogs
kreet aangeheven tegen Kerk en gods
dienst, welke gehoor vindt bij duizenden
en duizenden en welke kan leiden tot
gevolgen, die men gerust onafzienbaar
kan noemen; gevolgen, die zich open
baren in het volle licht en gevolgen
in het verborgen. 4)
En zoo die gevolgen wat God ver
hoede zich eens doen gelden, dan worden
de grootmeesters der liberale pers, die thaus
als paranimfen der anarchie fungeeren,
medegesleept in de algemeene „krach", in
de eindruïne, door hen verhaast, door hen
gewild. Philips van Orleans vleide de revo
lutie, diende het schrikbewind en wat kreeg
hij van de Jacobijnen tot loon De
guillotine! 5)
„Die ooren heeft om te hooren, hij hoorei"
4) Van hem is het beruchte woord af
komstig: „Eigendom is diefstal
2) De Internationale arbeiderspartij werd
oorspronkelijk gesticht ter behartiging van
economische belangen, begon echter later
aan politiek te doen en raakte op het Brus-
selseh congres (1868) voorgoed in socialis
tisch vaarwater verzeild.
8) Is. L VII: 21.
4) „De Tijd" (no. 18893, 20 October jl.)
s) Hij noemde zich „Philippe Egalité" en
aarzeldeniet om ter wille der Jacobijnen
te stemmen voor het doodvonnis van Lode-
wijk XVI, zijn koninklijken neef.
6j Matth. XIII. 43.
Staatspensionneering.
Zooals de lezer wellicht weet, heeft de
Bond voor Staatspensionneering tot een
Volkspetitionnement besloten, d. w. z. dat
zooveel mogelijk aan alle Nederlanders zal
worden gevraagd, wat zij over Staatspen
sionneering denkeD.
Met het oog hierop wenschen wjj de
aandacht der plaatselijke comité's van K.
S. A. erop te vestigen, dat de uitstckeude-
brochure van het Centraal Bureau over de
Staatspensionneering eeu krachtig middel
is om onder het volk de ware, gezonde
ideeën over die kwestie te verspreiden en
het te wapen tegen boerenbedrog. De
prijs der brochure is zeer gering Leiden
geeft gaarne alle inlichtingen.
Plaatselijke Comité's, op voor de goede
zaak! Verspreiat de broche in overvloed!
UIT DE PERS.
BEDERF.
Wij lezen in „Het Centrum"
Op 3 November a s. zal te Parijs het
proces een aanvang nemen tegen eene
vrouw, die beschuldigd wordt haar man
en moeder te hebbeu vermoord, meviouw
Steinheil. De dubbele moord werd reeds
in Mei van het vorig jaar gepleegd, maar
mevrouw S. eerst een paar maanden later
iD hechtenis genomen. De beschuldigde
nam ijverig deel aau het z.g. mondaine
leven, onderh eld, naar men zegt, betrek
kingen met een der voormalige presidenten
van de republiek en andere grootwaardig-
heidsbekleeders, en speelde in het Parijvche
leven een rol, die niet nader behuelt te
worden aangeduid.
Dit alles en de geheimzinnigheid, waar
mee deze dubbele misdaad nog altjjd is
omgeven, maken het proces tot een „cause
célèbre. En teekenend voor de Parjjsche
toestaudeu is de buitengewone opwinding
en ziekeljjke nieuwsgierigheid, welke door
deze bloedige zaak is opgewekt.
Men heeft hier te doen met een der
uitingen van het bederf, waaraan de Frau-
sche maatschappij 'ijdt. De grootste be
langstelling wordt aan den dag gelegd
voor de behandeling van eeu misdaad, die
slechts afgrijzen kan inboezemen. En niet
het gekreukt rechtsgevoel spree >t zich uit
in die belangstelling, maar een vulgaire
nieuwsgierigheid, een ziekelijke dorst naar
onthullingen eu schandalen, een lugubere
trek naar hetgeen zandig en dierlgk is.
Dit werpt een droevig licht op de Pa
rjjsche samenleving.
De „Matiu" het bekeude sensatie blad
heeft een „goeden slag" geslagen, door
nü reeds de acte van beschuldiging af te
drukken. N u reeds, terwijl het proces
eerst over twee weken een aanvang neemt.
Ook dit wijst op bederf. Want alleen door
omkooperij eenerzijds en misbruik van ver
trouwen anderzjjds kan het blad het do
cument hebben verkregen. En straks zullen
de Parijsche mondaine bladen volstaan
met allerlei bizonderheden ook de af
schuwelijkste over een proces en een
zaak, welke een afgrond van snoodheid en
verrotting doet veronderstellen.
Maar hoe schandelijker, des te grooter
ook de nieuwsgierigheid.
Herhaaldeijjk heeft men daarvan reeds
bij de behandeling van schunnige rechts
gedingen de droevigste bewjjzen gezien.
Mannen en vrouwen verdringen elkaar om
de beste plaatsen op de banken voor het
publiek, als gold het een première in den
schouwing. En onbeschaamd bljjven oude
en joDge dames die voor zulke gelegen
heden groot toilet maken! zitteu, al
worden zij gewaarschuwd, dat hunne ooren
vreeselijke dingen en de onzedelijkste bi-
zonderhe-len te hooren zullen krijgen.
Rechters en andere magistraats personen
maken zich daarbij tot medeplichtigen, en
ook nu worden weer ergerlijke tooneelen
voorzien.
De Parijsche correspondent der „N.R C."
schreef Zaterdag aan zijn blad
Zal men bij het proces Steinheil een
herhaling krijgen van de waarlijk schan
dalige scènes, waartoe de slapheid der
voorzitters der hoven en het door hen
aan kennissen en vriendinnen verscbafifeu
van toegangskaarten in een gereserveerd
gedeelte van de zaal, sedert jaren bjj
elk geruchtmakend proces aanjeiding
geeft? Er gaat een gerucht, dat de
regoering begrepen heeft, dat wanneer
bjj een zoo sensationeele zaak als de
zaak Steinheil geen krachtige maatregelen
genomen werden, het schandaal groo
ter dan coit zou zjjn en dat geen
enkele bijzondere toegangskaart tot
het gereserveerd gedeelte der zaal ver
schaft zou worden, dat zelfs de intiem
ste demi-mondaines geen gepriviligeerd
plaatsje zouden krjjgen. Al de geparfu
meerde sirenenbezoeken en brieven, die
degenen die maar iets met de regeling
van het proces uitstaande hebben, sedert
maanden ontvangen hebben en nog voort
durend ontvangen, zouden zonder uit
werking blijven? En dat te Parijs? Het
klinkt te stoutmoedig mooi en ik moet
het zien, voor ik het geloof.
Een stukje, dat geen commentaar behoeft.
Zóó snelt de maatschappij haar onder
gang te gemoet!
Goes. Gisterenavond vergaderde het PI.
Comité voor de K. S. A. alhier.
Na lezing dei! notulen werd het verslag
van de penningmeesteres goedgekeurd, om
vervolgens te komen! tot het opmaken van
de begroeting voor het jaar 1910.
Nog stond op de agenda het uitnoodi-
gen van een spreker.
Op voorstel van het dag. bestuur zal
de heer J. W. Vienings, redacteur van
de „N. Z. Courant", daaflvoor worden
aangezocht.
Hierna werden eenige zaken betreffende
het verspreiden van vlugschriften etc.
behandeld, ami breeder fe bespreken de
vraag: hoe kan het PI. Comité alsnog
steun bieden aan de vereeniging tot het
houden van ontwikkelingsavonden. Eien
der leden opperde een plan, dat aan. de
betrokken vereeniging zal yvorden mede-
Onwillekeurig kwam men onder het be
handelen van bovengenoemde yraag tot
een andere vraag, n.l.Zou het nu ge
let op het mislukken van 't prijzenswaar
dig pogen van de vereeniging voor ont
wikkelingsavonden wellicht kans van
slagen hebben met jongens te beginnen,
om zoodoende langzamerhand te komen
tot het oprichten van een patronaat,
waarin zeer zeker ook de belangen der
volksontwikkeling zullen behartigd \vor-
den.
Dienaangaande besloot men het advies
der betrokken autoriteiten in te winnen.
Gekomen tot het einde der agenda,
sloot de voorzitter de vergadering.
Ons bericht aangaande de emigratie
van familieleden van P. E. naar Amerika
(zie no. 123 van dit blad) behoeft eenige
aanvulling. Alleen het kind is wegens
tuberculose afgekeurd, niet de vrouw. Zij
zal echter volgens haar zieggen langs
Canada Amerika zoeken te bereiken, wijl
alsdan het kind aan geen keuring behoeft
onderworpen te worden.
-Uitvoering Mannenkoor. Wij
vestigen de aandacht onzer lezers op eene
advertentie in dit nummer van ons blad,
over eene uitvoering doof het Goesche
Mannenkoor tegen Woensdag 27 October
a. s. De uitstekende krachten, die het be
stuur van genoemd koor zich heeft weten
te verschaffen voor die solo's en zijn be
kende ijver om van de uitvoeringen echte
kunstavonden te maken, waarborgerï ons
wederom eenige hoogst genoegelijke uren.
Middelburg. Naai' aanleiding van het
voorstel van B. en W. om afwijzend te
beschikken op een verzoek van de politae-
agenten-vereeniging alhier, omj verhooging
der jaarwedden, is door de commissie
van finantiën de vraag1 tot B. en W. ge
richt of het juist is, wat haar is mede
gedeeld, dat een drietal gezinnen van. po
litieagenten, die van de bezoldiging van
het hoofd van het gezin, niet kunnen
leven, eene bijverdienste vinden in het
lezen van erwten.
B. en W- hebben op deze vraag geant
woord, dat er blijkens ingewonnen inlich
tingen drie agenten van politie zijn, wier
gezinnen in den vorigen winter bijver
dienste vonden in het lezen van erwten.
Van die 3 zijn er 2 in het bezit van
het diploma zonder aanteekening, zoodat
zij boven hunna jaarwedde f 30 gratificatie
genieten.
De drie genoten in 1908 een weekloon
-f- emolumenten resp. van f 14, f 13 en
f 12,65, ongerekend kleine voordeelen we
gens extra diensten, dienst tijdens de ker
mis en dergelijke. Deze weekloomen zijn
thans, tengevolge van meerdere dienst
jaren, hooger dan in 1908.
Wat nu betreft het voorstel zelf, wij
zen B. en! W. er nog op^ dat in de laatste
jaren de financieel® positie van het politie
personeel in Üezei gemeente niet onbelang
rijk is vooruitgegaan.
In 1906 werden de jaarwedden ver
hoogd, ter-wijl in het vorige jaar de gra
tificatie van f30 en f50 voor het diplo
ma werd ingesteld. Dat dit laatste niet
onbelangrijk is blijkt jlit de omstandig
heid, dat er thans 8 agenten zijn die het
'diploma zonder, en 6 agenten, die het
met aanteekening bezitten, >vat voor 1910
aan de gemeente kost een bedrag van
1' 540 (in 1909 f 275). Bij die agenten zijn
er 9 (5 met en 4 zonder aanteekening),
die dit jaar het diploma behaalden.
Vergeleken met den toestand voor 1906
kan een agent 3e klasse met gewoon di
ploma nu verdienen (de kleeding, genees
kundige hulpi en extra diensten niet me-
degierekend) f590 -f- f30 f620 tegen
f 550 voor 1906. Een agent 2e klasse
f625 f30 f655 tegen f575. Een
agent le klasse f 700 f 30 f 730 tegen
f 625. Waar in! de laatste jaren dus nogal
eenige verbetering in de positie van het
politiepersoneel is gekomen, geven B. en
W. met nadruk in overweging ditmaal
niet op het verzoek van de agenten'-ver;-
eeniging in te gaan.
Naar aanleiding van dit antwoord, deelt
de commissie van finantiën mede, zich
thans wel met het voorstel van B. en Wl
te kunnen vereenigen, doch hoofdzakelijk
met het oog op' hun verzoek om d i t-
m a a 1 op het adres der vereeniging niet
in te gaan.
Zoo als reeds| gemeld, is door de Groene
Itruis-vereeniging aan den Raad een ver
zoek om subsidie gericht.
B. en W- stellen voor afwijzend op> dit
verzoek te beschikken. Zij wijzen er op,
dat het hier weder de meer gevolgde
weg is van eene vereeniging, die hare
tekorten ziet aangroeien en zich dan maar
tot de gemeente >vendt om uit hare moei
lijkheden te geraken.
En hier is te minder reden om subsidie
te verleunen, aangezien volgens het bé
stuur der vereeniging over eenige jaren
financieel in beterenj toestand, zal geraken.
Aannemende dat dat zoo is, zouden, B„
en W. da vereeniging in overweging wil
len geven om uit die betere jaren het
tekort langzamerhand tq delgen en tevens
de uitgaven meer naar de ontvangsten
te regelen.
Ten slotte meenen B. en W. den raad
ernstig in overweging te moeten geven,
