PP ELS
EST1GD
HUI
No. m
Verschijnt eiken MAANOAG-, WOENSDAG- tn VRIJOAGAVOHO.
Vreeselijke Ontploffing! ZES DOODEN! (Zie Binnenland.)
Mr.Lv.Andel.
ING's
i. DE CRANE,
ihuis met Tuin,
Zaterdag 16 October 1909
Vijfde Jaargang.
Bij immer behoort een Bijvoegsel.
ANARCHISTEN.
BINNENLAND.
Middelburg:
tee - Oude Haven.
Ie hand te koop:
leekzucht, Malaria (Binnen
irende Hoofdpijn en Gebrek
Nanning buiten op de roode
Prijs fO.75.
mische Fabriek, Den Haag.
I& Co,te Goes bij L. la
ferikzee bij F. P. JPal.
jjcaat en Procureur.
MOLENWATER N 41.
tn In leen in Schouwen en
tegen onderpand van Effecten
ing op billijke voorwaarden.
enkele jaren nieuw gebouwd
Jborid door PETRONELLA
ÉGEN.
Jgen te bekomen bij H. VAN
DE te 's Heerenhoek.
dea Zondags van 12L uur, in
naast de Kerk. Prijs der boeken
her 1—1040: 1 cent per week
Eel; boven 1040: 21/2 cent per
per deelIllustraties 5 cent per
Eer deel.
hs8 cent per stuk.
Durg.
St. Vincentiusvereeniging, ge-
hdags 12—1 uur. Abonnement
lar of 2'-/a cent per boek per week.
ren.
Volksbond, geopend Dinsdagavond
uur, verkrijgbaar gratis voor de
'iti us ver eettip ing. geopend Woens-
|121 uur, 3 cent per boek, voor
enden gratis verkrijgbaar.
3ibliotheken zijn geplaatst in het
sgebouw.
iszand.
I Zondag, onmiddellijk na Vespers
anhoek.
Igd in de R.-K. Jongensschool,
geopend van llVa12I/3 uur. Prijs
:nt per week en per deel.
serd.
verkrijgbaar aan de Pastorie,
Ivan 1212Vj uur, 2 cent per deel
|eek.
idamme.
Zondag na de Hoogmis.
ade.
id Zondag, onmiddellijk na Vespers
ce te vinden, aan wiens hoede
vriend aanbeval. 'tWas wel piet
de kameraad dien. de roezemoe-
ode gekozen zou hebben, maar hij
althans iemand, waarmee hij Pri
on spreken.
rze aankomst te Verona spraken
lat Asta in het hotel zou blijven,
k mij: alleen naar haar tante be-
haar het blijde bericht mede te
Ik weet eigenlijk niet goed waar
lozen weg volgden, maar het was
Lt wij het deden. Want, toen ik in
Reballi's salon gelaten werd, be-
mij tegenover twee menscihen jn
■ouiv, die mij tot mijn verlegenheid
voorgesteld als Generaal en Me-
Von Wjnterstein, Asta's ouders,
van mijn verrassing bekomen y?a.s,
met een buiging, hoe gelukkig
hen te ontmoeten, daar ik eerst
Men van Buyda gekomen was en
de Signora bezocht, om haar in
te stellen met zekere feiten betref-
het lot van Fraulein Asta Yon
:tein.
(Wcurdt vervolgd.)
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers A contant -0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieGanzepoorfsfraaf C 209, [GOES.
Reclameberiehten 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nerefcend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
De dood van Ferrer en de oproerige
protesten door diens geestverwanten tegen
zjjne veroordeeling ingebracht, zoowel in
ons land als daarbuiten, vestigen meer dan
anders de aandacht op de anarchisten,
zoodat het niet van belang ontbloot is over
deze lieden het een en ander mede te deelen
Het heeft zeker nimmer aan menschen
ontbroken, die met de bestaande orde
ontevreden, de maatschappelijke instellingen
trachten omver te werpen, zonder het leven
of den eigendom hunner medemenschen te
ontzien; toch komt aan de anarchisten de
twijfelachtige eer toe, dezen nobelen (1)
arbeid volgens een bepaald stelsel, een vast
systeem te willen verrichten. Ware het nu
dat hun werken en streven zich bepaalden
tot het uitvinden van hersenschimmige
droomerjjen, men zou er zich met een
medelijdend schouder-ophalen van afkunnen
maken. Maar het eigenaardige van der
anarchisten doen en laten bestaat juist in
de daad, in het handelen en onder
staand lijstje van vorstenmoorden l) doet
beter dan breedvoerige vertoogen zien,
weik een gevaar de anarchistische daa l
voor de maatschappij oplevert en hoe htt
een ieder ten duren plicht is gesteld, de
Orde en het Recht togen deze onverlaten
te verdedigen, hetzij zij zich nihilisten,
communisten of hoe dan ook noemen.
Wat zijn nu anarchisten Anarchisten 3)
noemen zich allen, die elk gezag, elke
autoriteit verwerpen en de vernietiging
van den georganiseerden staat door middel
van geweld beoogen. Hun doel en streven
vetten zij samen in de leuze: Ni Dieu ni
maitre, „Noch God, noch Meester", of
zooals Da Costa het in de volgende gespierde
verzen zoo juist heeft geteekend:
„Geen vorsten! Het zijn dwingelanden!
Geen God 1 Ook Hij is een tiran
Geen plichten met haar slaafsche banden 1
De Wijsbegeerte gruwt er van!
Neen! weg met tronen en altaren!
Worde in het bloed der martelaren
(Vermeetle dienaars van hun plicht!)
Hun allerlaatste puin verslonden,
En op den bodem, waar zij stonden,
De Kerk van Lucifer gesticht!"3)
Nu, de anarchisten winden er geen doekjes
om! Openlijk komen zjj er voor nit, dat
de boven aangeduide beginselen door hen
worden beschouwd als de voorname punten
van hun levensprogram.
Het anarchisme is een verschgnsel van
den modernen tjjd en niet anders dan de
doorvoering der revolutionaire beginselen
tot is zjjne uiterste gevolgtrekkingen.
De ondergrond is de Godloochening, de
ontkenning van moraal en Openbaring, het
Wetenschappelijk atheïsme4) en materia
lisme E), door engeloovige professoren
geleeraard, door een ongeloovige pers bjj
middel van boeken en brochures verbreid.
Maar de anarchisten gaan verder, zjj
durven, wat men noemt, de consequenties
aan, en eenmaal A gezegd hebbende, zeggen
zjj niet alleen B, maar gaan tot Z toe.
Zjj komen er rondweg voor uit, dat in hun
oogen de maatschappij rot is, dat zjj ten
onderste boven moet worden gekeerd, dat
alle middelen daartoe goed zjjn, moord en
doodslag niet uitgezonderd.
„Wjj zijn op de wereld, aldus sprak
de beruchte Ravachol tot den geestelijke,
die hem in de gevangenis kwam bezoeken,
om te genieten, want een andere
wereld als deze is er niet en in
God geloof ik niet, anders had
ik niet gedaan wat ik nu gedaan
heb. Men moet zich dus de mid
delen zien te versohaffen om
te kunnen genieten.
Het groote middel is het geld.
Heeft men dit niet, dan neemt
F10!! het, waar men hetvinden
kan.
Eene goddelooze bekentenis voorzeker,
maar ook eene, die aan duidelijkheid niets
te wenschen overlaat.
En de „ontwikkelden", de kopstukken
der partjj redeneeren niet anders. Luister
naar hetgeen de anarchist Stirner in zjjn
berucht boek„Der Einzige und sein
Eigenthum" zegt:
„Ik ben de eenige, ik bende
hoogste, ik ben de absolute
meester over mjjzelven. Schep
per van mijn eigen recht, erken
ik geen ander recht boven of
naast m jjgeen God, geen staats-
mocht, niets. En mijnrecht is
m jj n macht. Ik ben mjjn eigen
meester en kan doen wat ik wil.
Wat m jj belet die macht uit te
oefenen, ruim ik uit den weg
en daarmede uit".
Wanneer men nu in het oog houdt, dat
een reeks van gruweljjke misdaden, niet
zelden met verfijnde wreedheid, steeds met
de grootste koelbloedigheid bedreven, de
bloedige vrucht is geweest van deze leer
en nog dageljjksch de anarchisten in het
verborgen nieuwe aanslagen togen de maat
schappij beramen, daar spreekt het vau
zelf, dat het voor de beschaafde staten
eene levenskwestie is, zich tegen het anar
chisme met kracht te weer te stellen en
zoo zjjn dan ook in verschillende landen
scherpe wotten uitgevaardigd, die het op
treden der anarchisten zeer bemoeilijken
Want daarin zijn allen, ook atheïsten en
ongeloovigen het eens, dat een doliemans-
bende, voor wie niets, geen leven, geen
eigendom, geen eer veilig is en die door zjjn
gruweljjk optreden een voortdurend gevaar
oplevert voor de orde en de veiligheid, met
de allerkrachtigste middelen dient bestreden
en" vernietigd te worden.
Of echter wetten, desDoods gesteund door
kanonnen en bajonetten, hier alleen kunnen
helpen
Waar bij zoo menige natie het roer van
Staat is toevertrouwd aan mannen, die het
geloof in God, de bron van Gezag Gn Recht,
hebben verzaakt en uit hunne wetten het
kenmerk te hebben geschrapt, dat aan den
Oppersten Wetgever herinnert, daar moet
met recht gevreesd worden, dat zulke regee
ringen op den duur onmachtig zullen blijken
den storm te bezweren, dien zij zeiven
hebben ontketend en aan de anarchisten
het zwijgen op te leggen, dia hun theorieën
in praktijk willen brengen, hun schoolsche
ideeën willen omzetten in de daad.
Daartoe behooren de moed en het vertrouwen
die hun steun vinden in de onwankelbare
overtuiging, dat Orde, Recht, Gezag, kortom
al de grondzuilen der maatschappij slechts
dan overeind zullen blijven, alle anarchisti
sche stormen ten spijt, wanneer den volkeren
wordt hergeven het geloof in den Schepper
van het Heelal, Belooner van het goed en
Straffer van het kwaad. Al het andere is
lapwerk, dat den ondergang vertraagt, niet
belet en de finale ineenzinking der maat
schappij slechts miakt tot een kwestie
van tijd.
Hoe nu het anarchisme aan zijne huidige
gedaante is gekomen en welke strijdmiddelen
het bezigt, blijve voor een volgend artikel
bewaard.
1) 1854. Karei III van Parrna vermoord
door Antonio Carra.
1860. Prins Daniel van Montenegro ver
moord door Kaditsch.
1865. President Lincoln vermoord door
Booth.
1881. Alexander II van Rusland ver
moord deor de Nihilisten.
1881. President Garfield vermoord door
Guiteau.
1894. De Fransche president Cainot ver
moord door Caserio.
1897. Borda, president van Urugay ver
moord door Arredondo.
1898. Keizerin Elizabeth van Oostenrijk
vermoord door Lucheni.
1899. Heuraux, president der Domini-
kaansche republiek vermoord door Oacerès.
1900. Koning Humbert van Italië ver
moord door Bresci.
1901. President Mae-Kinley vermoord
door Gzolgosz.
Een evengroote lijst zou kunnen worden
aangehaald van anarchistische aanslagen,
die mislukten.
N. B. Het woord „vorst" io hier genomen
in de beteekenis van „staatshoofd".
2) Van het Grieksehe an-archos geen
gezag.
3) „Vrjjheid", 3° strofe.
Hetzelfde als Godloochening.
E) de leer, dat alles komt uit de Stof en
niet door een Schepper.
Vreeselijke ontploffing! zes dooden!
Zooals reeds aan sommigen onzer lezers
door ons extra-bulletin van gisteren
avond bekend is, heeft zich Donderdag
een allertreurigst drama op onze kusten
afgespeeld, waarbij zes menschen het
leven .verloren. Ziehier de toedracht van
het geval.
Donderdagmorgen om 10 u,ur vertrok
ken van den Hoek van Holland met de
sleepboot „Torpedodienst 2" en een bar
kas .eenige torpedisten, ouder commando
van den le-luitenant Oostrijck, teneinde
door middel van pikrinezuur op de kust
zittende .wrakken te verwijderen.
Niet ver van Katwijk was door jden
duiker een lading van dat zuur gebracht
in het wrak van de „Caledama", jdi©
voor circa 14 jaar ter hoogte van Wasse
naar strandde. Daarna was de duikej' weer.
in de barkas opgenomen, welke toen van
het >vrak verwijderd werd.
Plotseling ging echter door onbekende
oorzaak het schot af en vloog de, bar
kas met de zes opvarenden in |de lucht.
Dadelijk .werd door de bemanning der
sleepboot alles in het werk gesteld om
tq reddep, wat nog te redden was, doch
men slaagde qr alleen in den zwaar ge
kwetsten torpqdist Luipe aan boord te
halen, dis reeds na korten tijd overleed.
Do underqn worden allen vermist.
Dq namen zijn: luitenant Oostrijck, ser
geant-majoor Stigter en de torpedisten
Visser .en Luipe,.
Goes, Heden vergaderden alhier no
tabelen uit verschillende bij; de ont
worpen stoomtram betrokken gemeen
ten. Een algevaardigde van het bu
reau, dat de opmetingen laat doen,
zette de plannen uiteen. Betreffen
de de wenschelij'kheid van twee lij
nen (GoesWolphaartsdijksche veer
en GoesKloetingeKapelleWe-
meïdinge Ierseke Kruiningem
Hansweert) werd men het eens. Ov-er
andere lijnen zijn de beraadslagin
gen nog niet geëindigd. Wordt er
voldoende belangstelling betoomd,
dan zal een comité voor den aan
leg van stoomtramwegen op Zuid-
Beveland worden gevormd.
Dit bericht stond Woensdagavond on
der „laatste berichten" in een nieuws
blad, dat hier ter stede verschijnt. Het
wil ons voorkomen, dat hiermede door
de redactie van dat blad eene indiscre
tie is begaan. Immers, wij1 vernamen van
den voorzitter dier vergadering, dat het
wenschelijk werd geacht voor alsnog niet
in de pers over deze tramkwestie te
spreken, wij! de beraadslagingen in de
desbetreffende vergadering nog niet tot
een beslissend resultaat hadden geleid.
Daarom lieten wij, ofschoon van al
les ibp de hoogte, eene publicatie in ons
blad achterwege.
Aangezien wij de heeren, die in „Cen
traal" vergaderden als te hoogstaand ken
nen, om ons met een kluitje ia het
riet te sturen en bovengenoemd nieuws
blad een bericht te verstrekken, ligt de
conclusie vanzelf voor de hand.
De Redactie.
Voor de aanstaande gemeente
raadsverkiezing te Middelburg
bevelen wij bijzonder aan
Middelburg. In de Donderdagmiddag ge
houden buitengewone vergadering van den
polder Walcheren is een bestuursvoorstel
aangenomen om extra werken aan den West-
kappelsehen dijk te doen uitvoeren. In de
toelichting werd opgemerkt, dat er ook reeds
in het jaarverslag over 1908 op gewezen is,
dat de stormschaden geregeld toenemen,
en dat het daarom noodzakelijk is om op de
meest aangevallen punten vbd dGn dijk eene
sterke verdediging aan te brengen, waardoor
te verwachten is, dat de stormschaden
aanmerkelijk zullen verminderen. De kosten
der voorgestelde werken worden geraamd
op f 200,000, waaronder f 25,000 voor een
nieuw paalhoofd.
In ide gisteravond gehouden ver
gadering van de vereerugiug „Middel-
burgsch Muziekkorps" wend de begroo
ting voor 1910 vastgesteld op f5581.50
in ontvang en uitgaaf, met eqn, nadeelig
salido van f480.Onder de ontvang
sten zijn ;o.a. Ide volgende posten uit
getrokken gemeente-subsidie f 2000.
toelage uit het B.ommevan Iden Broecke-
fonds f486.50 (evenals dit jaar is ont
vangen) en van contributies van leden
f 14O0, (tegen f 1537 in 1909.)
Onder de uitgaven komt aan salaris
sen voor directeur en muzikanten voor
f4411.50; voor een opleidingscursus f250
en voor Ide zes extra-concerten op het
Molenwater f240. Deze twee laatste
posten worden bestreden uit het Bomme
Van iden Broeckefonds.
Bijl ;de bespreking' van de begrooting,
deelde |de voorzitter, de beer Herman
Snijder mede, idat reeds weer voor on
geveer f 100 aan contributies is opge
zegd door bedanken, overlijden en ver
trek van leden. Het bestuur- bleef ech
ter in deze diligent en verzond kort
geleden een hondertal circulaires aan
personen, die voor het lidmaatschap in
aanmerking komen en nog geetn lid zijn.
Bij de post „opleidingscursus" deelde
de voorzitter mode, dat deze thans be
staat uit twee 'Klassen. De eerste klas
met 5 leerlingen staat onder leiding van
twee leden van het corps en de tweede
klas met 3 leerlingen onder leiding van
den directeur.
De voorzitter herinnerde verder nog
aan het dezen zomier gegeven contribu
anten concert, dat ondanks het slechte
weder goed slaagde. Er zullen weer van
deze concerten gegeven worden. Een der
leden vroeg of het niet beter zou zijn
de toegang voor ni et-leden, die ditmaal
25 cent was, liooger te stellen.
De voorzitter zegde overweging toe.
Tot bestuurslid werd met algemeene
stemmen herkozen de heer Hi. P. den
Bouwmeester.
Gisteravond te ongeveer kwart over
tien werd door een agent van politie
alhier [Ontdekt, dat vonken kwamen uit
een schoorsteen van het pakhuis van
de firma Gebr. D;. aan de Nieuwstraat.
Bij onderzoek bleek, dat het roet vlam
had gevat. Met een minimax (blu,schfak-
kel) weid de brand geblujscht.
Vlissingen. Met ingang van 2 November
wordt de machinist L. A. A. Weeda,
dienende op H. M. „Bever" overgeplaatst
bij de onderzeedionst en op H. M. „Bever"
geplaatst de machinist J, J. van Wijk.
In verban|d met te verrichten werk
zaamheden zullen de treinen van de
stoomtram VLissirigenMiddelburg vanaf
15 October voorloopig niet verder rijden
dan tot het Betje Wolffplein.
Bij (het te Amsterdam gehouden exa
men voor machinist,, slaagde voor het
voorloopig |diploma de heer Th. Ver
meer alhier.
Hel voorloopig machinisten diploma
verwierf de heer A. E. Edelman, leerling
der „De Ruytorschool."
Onder militair geleide is naar hier
geboeid teruggebracht H. v. E., een der
in September j.l. van „passagieren" ach
tergebleven „klassöanen," die, zooals ge
meld, te Rotterdam is aangehouden. Een
zijner kameraden aldaar, alwaar hij op
een schip werkzaam was, had hem ver
raden.
AdresRijweg, Scheldedam1.
Door de heeren Wj. L. Winkelman en
J. G. van Ndftrik Jr., resp. voorzitter en
secretaris van de Veraeniging: Vlissin
gen Vooruit is aan Gedeputeerde Sta
ten vau Zeeland en Noord-Brabant een
adres verzonden, waarin dringend wordt
verzocht, op den Scheldedam, die Zee
land met Noord-Brabant verbindt, een rij1-
weg te Idosa .aanleggen naast den be-
staaraden spoorweg, vooral met het oog
op het automobielverkeer. Het advies ein
digt als volgt:
Wie houden ons overtuigd dat alle ste
den en dorpen van Westelijk Noord-Bra
bant, van Zuid-Beveland en Walcheren
en aanliggende polders, (ieder naar haar
kracthen) zullen willen bijdragen in de
kosten van den te maken weg, om zoo
doende de uitgaven voor de beide Pro
vinciën minder bezwarend te maken.
iW.ellicht is ook de „Nederlandsche
Automobiel-Club", de „Algemeene Ne
derlandsche Wielrijldersbond" en de „Ne
derlandsche Hotelhoudersbond" bereid
financieelen steun te verleenen.
Met den ineesten eerbied verzoeken wij
u het ovenstaan.de in ernstige overwe
ging te willen nemen.
Op de Groote Markt alhier had
een jongen het ongeluk zijn linkersleu
telbeen te breken. Najdat dr. Beijers de
eerste hulp verleend had weid de jon
gen naar de ouderlijke woning gebracht.
Het Duitsche stoomschip „Delta",
vertrok Woensdagavond van hier met be
stemming naar Riga.
Hier is binnengekomen ide klipper
„Nooit gedacht" van Breskens, schipper
L. ]de Pagter, met een lading steen uit
BoOm. Genoemde klipper is in de Pa-
relsrek (Antwerpen) door de sleepboot
„Elize" aangevaren, waardoor deze eeni
ge averij aan schip en 'kluiverboom op
liep.
De Argentijhsche oorlogsschepen „Pa
rana" en „Rosario" zijn Woensdagavond
alhier voorbijgevaren met bestemming
voor Dover, komende van Antwerpen:.
IHet Belgische stoomschip! „Algèrie" is
te Antwerpen aangekomen van Tunis met
verlies van een groot deel van zijne dek
lading en verdere stormschade.
(VI'. Crt.)
Zierikzee. Hier werd dezer dagen be
richt ontvangen van het overlijden van
mej. A. Polak, Zierikzeesche, die gedu
rende een kwart eeuw als ziekenver
pleegster te Amsterdam zich door hare
menschlievendheid en toewijding onder
scheidde en om die reden door den di
recteur van het ziekenhuis, waaraan zij
verbonden was, weid gehuldigd.
Woensdagmiddag speelde een jon
getje van L. Fontein© oud 5 jaren, op
het erf van den korenmolenaar A. Boo
gaard to Moriaanshoofd (Kerkwerve). Hij
kwam bij de molenwiek en werd opi de
plaats doodgeslagen. De ontsteltenis in
den omtrek was groot.
Dinsdagnamiddag geraakte aan de
Nieuwe Haven een boerenwagen, bespan
nen met twee paaiden, behoorende aan
den heer H. M. der Weduwen te Drei-
schor, door het schichtig worden der paar
den, te water. Men mocht er in slagen
alles aan de overzijde der haven onbe
schadigd aan wal te brengen.
Kloetinge. Eenige landbouwers alhier
hadden de vorige week aardappelen ge
leverd aan den commissionair C. uit Goes.
Een zeer klein gedeelte hiervan is betaald
door den koopman zelf, die te Goes was
ongeveer f1000 echter bleef onbetaald,
een gevolg hiervan, dat de conrmisio-
nair, die 't geld moest uitbetalen, zijn
plicht vergat, en er waarschijnlijk van
door ging. Een der leveranciers lijdt
hieidoor een schade van f525.
(De Zeeuw.)
Kapslle. Naar wij van geachte zijde
vernamen is de dader van de Maandag
avond gepleegde mishandeling (zie Nieu-
we Zeeuwsche Courant van Woensdag
j.l.) geen scholier der H. B. S. te Goes.
Wij haasten onze ideze mededeeling jer
kennis van Ge lezers1 te brengen, ver
heugd als we zijn daardoor de H. B. S.
te kunnen rehabiliteeren.
Woensdag geraakte een 2-jarig kind
van iden smid H. V. E. in de modderige
.watergang achter zijn waning. Op hulp
geschrei van een in de tegenwoordig
heid zijnd broertje mocht de vader hot
genoegen smaken de kleine van oen wis
sen dood te rédden.
Wemeldinge. Woensdagmorgen verga
derde de Raad. Tegenwoordig waren alle
leden. Op verzoek weid 'treglement van
orde voorgelezen. Onder de ingekomen
stukken kwamen voor een verzoek om af
schrijving van schoolgeld van 1 kind,
door P. Kosten, welke werd verleend!;
op het verzoek om' ontslag van H. O. en
schoolgeld idoor J. Minnaar werd afwijt
wijteend beschikt. Op het Verzoek van
