No. 121
Donderdag 14 October 1009
Vijfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-,JOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
ÏT DE PERb.
Sociale Berichten.
Kunst en Wetenschap.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Gangepoorfstraat C 209, .GOES.
Reelameberichten 25 Ct, p. r. Bij abonnement speciale prjjs,
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Üt.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
Niet alleen
Dat wij in ons oordeel ovei het Samen
gaan van godsdienst en poli
tiek niet alleen staan, be-vijzen de volgende
zinsneden, genomen uit het hoofdartikel
van „De Nederlander", christelijk-historisch
dagblad, van Maandagavond, getiteld
Misbruiken bij Verkiezingen.
Waar de politiek zich met de kerk
bemoeit en tal van politieke kwesties,
als de uitkeering aan de kerkgenoot
schappen, de zondagswet, de scheiding
van kerk en staat, enz., met de hoogste
kerkelijke en geestelijke belaDgen
samenhangen, is het der kerk niet
kwalijk to nemen, dat zij zich met de
politiek bemoeit.
Tot op zekere hoogte is dat zelfs
plicht als het te voorzien is, dat
onthouding kerkelijke en godsdienstige
belangen zal schaden.
Tot op zekere hoogte acht ik het
dan ook lang niet altijd een deugd
als predikanten of pastoors zich niet
met de politiek bemoeien willen. Dat
kan een hoog idealisme beteekenen,
maar ook ziekelijke overdrijving, gemis
aan goed inzicht en laakbare onver
schilligheid.
De politiek behoort niet op den
kansel en elk geestelijk persoon moet
zelf weten hoever hij gaan kan. Tact
en fijn gevoel moeten hem hier den
weg wijzen, maar ik kan niet inzien,
dat een Christen eerlijk handelt, als
hij het politiek terrein aan de vijanden
van het Christendom overlaat. Op elk
terrein des levens moet hij voor zijn
beginselen uitkomen. Hij moet de
politiek Diet schuwen, maar veredelen.
Is zjjn geloof niet tegen de ruwe aan
raking met het werkelijke politieke
leven bestand, dan moet hij het trachten
te versterken en als hjj niets doet om
het politieke erf voor den christen te
veroveren, mag hjj ook niet eischen,
dat de regeering in alles christelijk
zal optreden.
Over de verkiezingen sprekende, zegt
de schrijver van boven vermeld artikel:
Ook op den invloed van Kerk en
Geestelijkheid wordt dikwijls aanmer
king gemaakt.
Eu juist het meest van de zijde
van hen, die volstrekt geen bewaar
hebben, dat de tappers en andere
minder achtenswaardige personen zich
met de verkiezingen bemoeien en aan
hunne party de overwinning verschaf
fen. Bepaald consequent mag dat niet
heeten.
Wg bevelen beide citaten den waarheid
sprekenden „Verus" en den waarheidmin-
nenden „Volkswil" ter overweging aan.
De 30 opcenten op het Tarief.
Naar men weet is een van >le middelen,
door den Minister van Finainciën, voor
gesteld om tijdelijk in den finajiciëelen
nood te voorzien, de heffing van, 30 pCt.
op de invoerrechten.
Reeds deelden we mede, d.at de pers
van de linkerzijde niet al te best is te
spreken over dit voornemen; het blijkt
uit een artikel, dat „De Tijd" Saterdag
aan dit onderwerp wijdde, dat ook dit
blad er slechts matig mee ingenomen is.
Mooi vindt het blad de heffing van
die 30 opcenten niet; doch als men er
financieel niet al te best voorstaat, kan,
men niet altijd doen wat men mooi vindt.
„De Tijd" tracht dit der Vrijzinnige pers
op |de volgende 'manier duidelijk te maken
De liberalen zijn voor een groot
deel voorstanders van een samen
smelting der vermogens- en bedrijfs
belasting toit een enkele inkomsten
belasting, niet allee11 om er zoo meer
geld uit te halen, ïmaar ook en vooral
omdat aan de bestaande gesplitste
inkomstenbelasting jernstige gebreken
kleven. Zij. hebben destijds hunne
stem aan ide opcenten gegeven op de
vermogens- en bedrijfsbelasting,
waardoor uit deze bron meer geld
werd verkregen. Is dat geweest, om
dat de meeste voorstanders van een
algemeene inkomstenbelasting |de
opcenten op de gesplitste zoo mooi
vonden? Natuurlijk niet. Er was
geld noodig en om: tijdelijk in den
geldnood te voorzien, berustten zij;
in afwachting van de algemeene
inkomstenbelasting, idie maar piet
met een zucht in elkaar was te zet-:
ten, in |de opcenten.
Precies zoo, zegt „De Tijd"
Precies zoo en niet anders staat
het met hen, die de liberalen kort
weg a's de protectionisten gelieven
te doodverven. Zij meenen dat, waar
er geld moet z'ij'n, een tariefsherzie
ning een ^ler bropneiii is, ja, een
hoofdbron, waaruit moet worden ge
put, maak ziji zijn van oordeel
en hierin staan, ze principieel tegen
over de mannen van het fiscaal te-
rief idat deze verhooging moet
geschieden stelselmatig, naar een
vast plan, zóó dat zij tegelijkertijd
den Staat aan de nooilige gelden
helpt en bevorderlijk is aan den na-
tionalen arbeid.
Een tariefswijziging, iclie alleen
meer geld verschaft, moet, zoo bij
iemand, eer door onzen tegenstan
der, dan door ons geprezen. Prin
cipieel en op Iden duur gevoelen wij
en, wijl zijn zeker, de Minister
m!et ons voor (deze opcenten pre
cies evenveel als de iiberale voor
standers. eener .algemeene inkom
stenbelasting voor de opcenten op
de vermogens- en bedrijfsbelasting,
maar practisch doen wij', als zij met
deze (Opcenten, en berusten er in,
omdat nu eenmaal dadelijk geld noo-
idig js en een principieele tariefsher
ziening, idie komen moet, niet is uit
de mouw te schudden. Waar deze
algemeene tariefsherziening tot een
meer beteekenenide verhooging leiden
moet, daar schijnen ons de opcenten
daartoe als aangewezen en bewon
deren dé vondst v.an den Minister.
Het bezwaar, dat de bate van deze
verhooging aan jd,© in uitzicht gestelde
sociale wetgeving zou worden onttrokken,
deelt „De Tijd" niet. Als dat geld voor
de sociale wetgeving noodig wordt, zal
men het daarvoor besteden, en het dan
weer nooidige moet op andere wij'ze wor
den gevonden. Wjant het tekort moet
worden gedekt. En in ieder geval is bij
de plannen van den heer Kolkman op
de sociale wetgeving gerekend, terwijl de
vorige Minister van Financiën, de heer
De Meester, daarvoor niets beschikbaar
had. Het blad gelooft, dat de Kamer
met den Minister zal medegaan, doch
teqdege zal letten op het tijdelijk karakter
der voorgestelde heffing.
KOJ1K
De Paus heeft Zondag 200 pelgrims
uit Keulen ontvangen. De leider der pel
grims, Marchand, las een adres van hulde
voor. In zij'n antwoord betuigde de Paus
zijn tevredenheid over het bewijs van
trouw en aanhankelijkheid. Z.Heiügheid
herinnerde aan het eucharistische congres
in Keulen als een nieuwe getuigenis van
geloof. De bisschop van Straatsburg en
verscheidene prelaten woonden de ont
vangst .der pelgrims bijl
Men wijfet op deze ontvangst van pel
grims (door den Paus. als een "blijk, dat
de gezondheidstoestand van den H. Va
der weder geheel in orde is.
A.UUKIliA
De wervelstorm in Cuba. Maan
dagmorgen heeft een wervelstorm op
uitgebreide schaal verwoesting teweegge
bracht over geheel het westelijk gedeelte
van het eiland. Er zijn 5 personen om
gekomen en vijfentwintig gewond. In de
haven van Havanna zijln een veertigtal
kleinere schepen gezonken. De in Ha-
vanna aangerichte schade wordt geschat
op een millioen dollars.
Het nieuwe hospitaal voor teringlijders
te Aronganaranjo is Idoor den orkaan met
den grond gelijk gemaakt; waarbij vele
patiënten kwetsuren opdeden. De stad
KeyWest is tot een puinhoop- terug
gebracht; de materieele schade daar ter
plaatse wordt op 2.000.000 dollar ge
raamd.
Toen ide wind bedaard was, bleek, dat
in Key-West honderden woonhuizen en
negen sigarenfabrieken geheel of gedeel
telijk waren vernield. Toen de orkaan
wat bedaard was, begon het gepeupel
te plunderen, zoodat de krijgswet moest
worden afgekondigd.
De snelheid van kien wind terwijl fte
orkaan op zijn hevigst was steeg tot 160
K.M. in het uur.
Men vreest, dat de kust van Florida
deerlijk zal zijn geteisterd.
ÏUKiillh.
Abdo e 1 Hamid, de gevangene der
Jong-Turken, die niet eens een onschul-
jdig partijtje hengelen mag, heeft, naar
uit Salomki gemeld wordt, een poging
gedaan om te ontvluchten. Hij liet n.l.
een werkman komen om iets aan zijn
bed te repareeren. Voorgevende, dat de
man vuil was, liet hij hem een bad ne
men. Terwijl! de man in het bad was,
trok Abdoel Hamid diens kleeren aan,
verliet het huis en kwam door den tuin
veilig buiten de poort. Daar werd hij
door een schildwacht herkend en in hech
tenis genomen. De werkman werd als
medeplichtige .opgesloten.
Sl'AAJt:.
He t geding tegen Ferrer voor den krijgs
raad te Barcelona is Zaterdag geëindigd,
llij: ontkende beslist de hand te hebben
genad in de onlusten van Juli, en bestreed
de beweringen van getuigen, die zeiden
dat hij hen tot revolutie had opgewekt.
De procureur der regeering eischte te
gen hem (de doodstraf, ontheffing van bur
gerschapsrechten, en verbeurdverklaring
v,an zijn goederen ter schadeloosstelling
van d® slachtoffers.
Zijn verdediger, kapitein Galcaron, hield
een welsprekend pleidooi, waarin hij
vooral w.ees op den haat der reaction-
naire elementen, waarvan in deze vervol
ging is blijk gegeven. Ferrer voegde er
nog aan toe .dat men hem alleen mocht
vonnissen voor (de laatste gebeurtenissen,
niet voor hetgeen liijl vroeger als poli
tiek man heeft gedaan.
Het vonnis zal eerst bekend worden
als het bekrachtigd is.
De Spaansche anarchist Ferrer is door
den krijgsraad ter dood veroordeeld en
in afwachting van de voltrekking naar
het fort Montjuich overgebracht. Volgens
uit Madrid ingekomen berichten hebben
de ministers den 'koning geraden geen
gratie te verleen en.
N. B. D.e lezer bqdenke, dat de anti-
clericale pers in Europa gedurende de
laatste weken het er -op aan legde om
het publiek tegen Spanje in te nemen
en gunstig voor Ferrer te stemmen.
Een feit nochtans is dat deze Spaan
sche anarchist de aanstoker, zoo niet
de hoofdleider is geweest der gruwelen,
te Barcelona in Juli gepleegd, o.a. van
|den afgrijselijken moord op den pas
toor van Pueblo Nuevo.
OOS1JEK KM ii-JDLOA U Ai&MIK
Aardschokken. In Stiermaken en
Krain zij'n dezer dagen vrij hevige aard
schokken gevoeld, die op verschillende
plaatsen aanleiding gaven tot paniek'. Voor
zoover bekend is, was het eenige slacht
offer een zieke vrouw te Graz, die van
schrik! stierf. Te Agtanii hielden de schok
ken 15 minuten aan, een tijdruimte, die
den bewoners een eeuwigheid scheen,
zoodat de angst steeds grooter werd.
Daarna bleven echter de schokken ge
lukkig uit en keerde do gerustheid land-
zamerhand onder de bevolking terug.
Hoewel een zeer groot aantal schoor-
steenen invielen en in menig huis het
plafond naar beneden kwam, werd nie
mand gekwetst. In het geheele gebied
van [de aardbeving is bijna geen huis,
waar geen spiegels of ander huisraad
gebroken zijn.
De meeste schalde werd aangericht te
Petrinja, waar 50 schoorsteenen invie
len en een aantal huizen erg van de
aardbeving geleden hebben.
De Engelsche vloot heeft Zaterdag uit
New-York naai' Portsmouth de terugreis
ondernomen. Er zljh 125 man als de
serteurs in de Vereenigde Staten achter
gebleven. Ziji behoorden meerendeels op
de Inflexible thuis. De Inflexible had
juist eon groote lading kolen aan boord
genomen, om een snellen tocht te kun
nen doen. De commandant is nu erg
onthand, daar de meeste deserteurs ko
lensjouwers zijn.
Lloyd George, de kanselier der schat
kist, hiel-d Zondag een redevoering te
New-castle, waarin hij .o.a, zei-de:
„Sommige menschen vragen, hoe het
komt, dat vijfhonderd gewone menschen
het oordeel van millioenen, die den rijk
dom en den voorspoed scheppen, vermo
gen te weerstaan, vijfhonderd mannen,
dia een tienduizend tal menschen tot be
zitters van den Engelschen grond maak
ten ,dde de rest van het volk schade be
rokkenen in zijn landbezit eu aan zijn
kroost, die verantwoordelijk zijn leven
sleet in zwoegend sloven voor een on
zeker bestaan. En toen idie man op het
eind zijner dagen acht pence per, dag
eischte, kon hij ze alleen krijgen door
een revolutie, terwijl een ander, die
niets uitvoerde, dagelijks meer ontving
dan zijn arme buurman in het geheele
jaar.
„Het antwoord op deze vraag is zwan
ger van gevaren voor de geregelde orde
ter zaken, zooals idie idoor de pers wordt
vertegenwoordigd, maar tevens beladen
met zeldzame, verkwikkende vruchten
voor de verdroogde lippen der menigte
die langs den stoifigen weg gaat, in duis
tere eeuwen door het volk begaan, het
volle, dat thans uit de duisternis treedt
in het licht."
Deze redevoering wordt in de Engel
sche pers heftig bekritiseerd. De meeste
bladen keuren haar sterk af.
B L O I
De Belgische minister van orlog heeft
aan een Antwerpsche firma heel Het ge-
ïaamte besteld voor een bestuurbaar
luchtschip, .waarvoor majoor Le Clément
de St. Marcq de plannen vervaardigde.
Ovar drie maanden uiterlijk moeten de
bestellingen -afgeleverd zij-n. In de aan
staande lente zullen er met den mili
tairen ballon al proefnemingen gedaan
worden.
Generaal d'Amade is uit het Fransche
leger ontslagen, wegens in een interview
met de „Temps" uitgesproken woorden.
Do generaal had daarbij o.a. gezegd: De
door het Spaansche optreden voor Frank
rijk geschapen toestand is uiterst gevaar
lijk. Wij lehoordeu onverwijld tusschen
beide ie komen als wiji onze politieke
en economische belangen in Marokko
wenschen te bewaren.
De minister-president riep den generaal
ter verantwoording bij zich. D'Amade
erkende zeer royaal ide juistheid van hot
couranten-verslag en verklaarde dat zijn
bezorghend voor 't vaderland hem deze
woorden in den mond had gegeven. Hij
begieep echter dat hiji buiten de aan een
nulitair bevelhebber voorgeschreven gren
zen was gegaan.
De minister-president huldigde 'sgene-
ïaals bekwaamheden, die vooral in Ma
rokko bleeken. Hij voegde daaraan toe,
dat hy; sinds hij aan het bewind kwam
geen pijnlijker plicht te vervullen heeft
gehad als thans.
De beschuldiging van Generaal D'A-
made, als zou Spanje op aanstoken van
het Yaticaan iden oorlog in Marokko door
zetten, wordt door de Osservutora
Romano krachtig wedersproken.
In alle linnenweverijen van Rijsel en
omstreken hebben de arbeiders Dinsdag
het werk nedergelegid.
SERVIË.
Een groot administratief
schandaal. Uit Belgrado verneemt de
„Lokal Anzeiger", dat bij de adminis
tratie der Servische spoorwegen belang
rijke knoeierijen zijn gepleegd. In plaats
van nieuwe locomotieven en wagons werd
leveling van gebruikt en door andere
maatschappijen geweigerd, materieel door
dq ambtenaren toegelaten. Daardoor ledep.
de spoorwegen een verlies van een mil
lioen.
ZWEDEN.
Een tweede aanslag te Stock
holm. Tegelijkertijd met de bomaanslag
op den directeur der Zweedsche export-
vereeniging, Jon Hammer, ontving de
fabrieksdirecteur, Sjocholm, te Gotes^
borg een soortgelijk postpakket. Dit werd
echter ontvangen |door zij'n zoon, wien
het geval aanstonds verdacht voorkwam.
In verband met de aanslagen ontvin
gen een aantal bladen brieven, onder
teekend door het uitvoerend comité van
de sociaal-democratische partij'.
Zondagavond had te Amsterdam op de
Keizersgracht, hoek Leidschestraat, waar
het gebouw van het Spaansche consultaat
is gevestigd, een manifestatie plaats, ge
richt tegen de Spaansche regeering in
verband met het gevangen houden van
den Spaanschen anarchist Ferrer. Luide
riep men om diens invrijheidstelling
en trachtte o.a. het bord van het con
sultaat, voor het huis aangebracht, af
te rukken. De politie kwam er aan te
pas en moest tot tweemaal toe (den wapen
stok trekken, alvorens (d,e menigte voor
good uiteen ging.
D.e Minister van Bujtenlandsche Zaken
en mevrouw Ide Marees van Swinderen
gaven Maandagavond te hunnen huize
een diplomatiek diner ter eere van dgen
eerstdaags vertrekkenden Turkschen ge
zant en den nieuwbenoemden Engel
schen gezjant.
De commissaris der Koningin in de pro
vincie Noord-Brabant heeft in de maand
September j.l. uitgereikt 320 nationali-
teitsbewijzen. Van deze 230 afgegeven'
bewijzen zijn er 132 uitgereikt aan per
sonen, voo(r wie |de hier te lande be
staande werkloosheid de reden was, welke
er hen toe leidde, zich naar het bui-
tanland te begeven; 77 bewij'zen werdein
uitgereikt aan personen, 'die als reden
van vertrek opgaven |de 'hoogere loonen in
het buitenland. D'e overige 21 nationa-
liteitsbewijzen werden uitgereikt aan
personen, die om andere redenen eed
bewijfe hebben verzocht.
Donderdag zal te 's Gravenhage aan
den heer Lovink een afscheidsdiner wor
den aangeboden door de afdeelingschefs
van |de directie van den Landbouw.
Maandag werd te Amsterdam de alge
meene vergadering gehouden der plaatse
lijke patronaatscommissiën en besturen in
het bisdom Haarlem, ouder presidium van
dm Zeer Eerwaarden Heer Van der Stee.
De altredende bestuursleden werden her
kozen.
De weleerw. heer G. A. Annegarn,
kapelaan te Middelburg, leidde met veel
talent het onderwerp in.Welke eigen
schappen worden verlangd van de bestuur
ders van een patronaat". Na eenige nuttige
op en aanmerkingen werd de vergadering
gesloten.
Quo V ad is. De componist Nowo-
wiesjki, wiens werk Quo Vadis door de
Cbr. Qrat. Ver te Amsterdam 2'2 October
a s. in het Concertgebouw aldaar zal worden
uitgevoerd, heeft aan het bestuur van ge
noemde vereeniging een brief geschreven,
waarin hij voor de voorgenomen uitvoering
zijn groote erkentelijkheid betuigt, en zich
bereid verklaart, een eventueele tweede of
derde uitvoering te leiden, aaDgezien hij
niet zeker weet, of hij op den dag der
eerste uitvoering in ons land kan zijn.
Den 2'2en December zal de afd. Dordrecht
van Toonkunst de le uitvoering in dit
seizoen geven Ten gehoore zal worden
gebracht Stabat Mater van Dvorak en de
95e Psalm van Mendelssohn. Als solisten
