No. 109
Donderdag 16 September 1909
Vijfde Jaargang.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Nieuwe Abonné's,
Abonnementsprijs p. 3 -maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraat C 209, GOES.
Reelameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerefcend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant.
voor hef volgende kwartaal ontvangen de
nog voor Oct. verschijnende nrs van heden
af GRATIS.
De „Nieuwe Zeeuwsche Courant" is het
meest gelezen blad in Zeeland en is het
vlugst met hare berichten.
In den loop der volgende maand zal met
een nieuw, boeiend feuilleton begonnen wor
den, getiteld: „Het geheimzinnige teeken"
De Oostenrijksche „Pius-Verein"
tot steun der Katholieke pers.
Als voorbeeld van hetgeen in andere
landen wordt gedaan om de goede pers te
steunen, diene onderstaand artikel, dat wij
met ingenomenheid uit De Maasbode over
nemen.
Moge de lezing van dat artikel in de
harten onzer geloofsgenooten een geestdrif-
tigen ijver ontsteken om dit voor onze dagen
zoo noodzakelijk strijdmiddel met alle kracht
te versterken.
Vijf jaren geleden was er in het Katholieke
Oostenrijk feitelijk geen Katholieke dagblad
pers, of althans geen noemenswaardige. Wel
krioelde het daarentegen in Oostenrijk van
niet-Katholieke en anti-Katholieke bladen,
die natuurlijk niets ongemoeid lieten om
aan het Geloof afbreuk te doen. Zij gingen
dan ook meerendeels uit van atheïsten, soci
alisten en joden, die met groote verbittering
aanvielen op ailes wat Roomsch was of
Roomsch klonk. Het eene blad verzamelde
handteekeningen ten gunste van de eeht-
scheidingswettenhet andere gebruikte zijn
invloed, om den godsdienst uit de scholen
verdreven te krijgeD weer een ander stookte
uit alle macht de „Los-van-Rome-beweging"
aan.
Eu daartegenover stond geen Katholieke
dagbladpers, die in staat kon geacht worden,
aan zoo vele en zoo verbitterde vijanden
het hoofd te bieden. Het eenige Katho
lieke blad van eenige beteekenis was het
eerbiedwaardige „Vaterland", dat echter
bijna uitsluitend zijn lezers telde onder de
aristocraten, en ook weinig of geen moeite
deed om met het volk in aanraking te
komenmen zag het eigenlijk nergens, noch
in boekwinkels, nog in spoortreinen of
stations.
In 1894 werd een ander Katholiek dagblad
opgericht, hoofdzakelijk tengevolge van een
bespreking over dit onderwerp op het
Algemeen Katholiek Congres van 1892
Het nieuwe blad was meer geschikt voor
bet volk, en getuigde van meer onder
nemingsgeest. Maar in plaats van de vijanden
der Katholieke Kerk aan te tasten, beging
het de kolossale fout, het vooral gemunt
te hebben op het bestaan van het „Vater
land", Zoo streden de twee bladen tien
jaren lang.
Tot ten laatste de Katholieken van Oos
tenrijk uit hun gevaarlijken slaap ontwaak,
ten, en, gelukkig nog bijtijds, begonnen om
te zien naar een flinke wapenrusting.
In 19J5 hielden zij een groote bijeenkomst
te Weenen. Bisschoppen en priesters, uit
gevers en journalisten, leden van den adel
en van den arbeidersstand vereenigden zich
daar, om de handen ineen te slaan en over
den toestand en de te nemen maatregelen
te beraadslagen. Bij allen vestigde zich de
diepe overtuiging, dat bet welzijn van het
Katholicisme in Oostenrijk den Katholieken
den dringenden plicht oplegde, hun onder
linge verdeeldheid te laten varen en zich te
vereenigen om de Katholieke pers te steunen,
zonder onderscheid van politieke richting.
Staande de vergadering werd reeds een
belangrijke som gelds ingezameld, en tevens
de „Pius Verein" opgericht, die genoemd
werd naar den thans regeerenden Opper
priester, die haar in een speciale Breve
warm aanbeval.
Alzoo steunt de „Pius-Verein" de Katho
lieke pers in Oostenrijk, en verstrekt aan
zienlijke bedragen zoowel aan het „Vater
land" als aan de „Reichspost." Zij verleent
haar steun op de eerste plaats aan de Ka
tholieke bladen der hoofdstad, en vervolgens
aan die der provincie. Zij bemoeit zich niet
met de leiding dezer bladen (wel te verstaan
natuurlijk, zoolang zij zeiven niet te kort
komen aan de plichten van een waarlijk
Katholiek blad), en mengt zich ook niet in
hun politieke opvattingen. Haar eenige doel
is, de verspreiding van Katholieke dagbladen
zooveel mogelijk te bevorderen.
Alwie maar eenigszins bekend is met de
Oostenrijksche toestanden, met de rassen
kwesties, de diep gewortelde politieke voor-
oordeelen en de inwendige verdeeldheden,
zal verbaasd moeten staan over de edel
moedigheid der Oostenrijksche Katholieken,
die alle tweedracht ter zijde hebben ge
steld ten bate van een algemeene Katho
lieke beweging.
In September 1907, anderhalf jaar dus
na haar oprichting, telde de Pius-Verein.
reeds 56,136 leden, georganiseerd in 260
groepen. In Februari 1908 was dit getal
gestegen tot 85,016, en in September telde
zij 101,137 leden, verdeeld over 610 groepen.
Ieder jaar houdt de Pius-Verein honder
den plaatselijke vergaderingen, onder leiding
van de geestelijkheid, waarop nieuwe afdee-
lingen worden opgericht, en het volk over
tuigd wordt van de noodzakelijkheid om
de Katholieke pers te steunen.
In de eerste achttien maanden van haar
bestaan verspreidde de Vereeniging, be
halve een groote hoeveelheid andere litte
ratuur, ook 350,000 brochures, waarin op
bevattelijke wijze haar doel en haar wijze
van werken uiteengezet waren. En zoo
slaagde zij in minder dan vijf jaren er in,
om honderdduizend Katholieken er toe te
brengen, ieder hetzij ineens, hetzij jaarlijks
een gift te schenken tot steun der Katho
lieke pers.
Het is bijna overbodig te zeggen, dat deze
nu reeds een machtigen, en vooral een
heilzamen invloed uitoefent op het openbaar
leven en met goed gevolg het hoofd biedt
aan de anti-Katholieke aanvallers Zij is
voortaan een macht, waarmede men in
Oostenrijk rekening dient te houden, omdat
zij de gedrongen geledeaen van een groot
Katholiek leger achter zich heeft.
Te lichte straffen.
Uit Noord-Brabant wordt ons geschreven
Door baron Speyart van Woerden, officier
van Justitie te Breda, zijn 2 premie's, elk
van f 400, uitgeloofd voor degenen, welke
de daders kunnen aanwijzen van de moorden
te Rijsbergen en te Rucphen 't Is te hopen,
dat deze pogingen mogen slagen, doch te
vreezen is het dat zij falen zullen.
Immers, door de veel te lichte straffen,
welke worden toegepast op daders, die
iemand naar het leven staan, als voor
beeld vermelden we dat een vadermoorde
naar 2 jaar kreeg, in tegenstelling met
de zware straffen voor aanranding van
iemands eigendom, alsof het leven minder
waard is dan het eigendom, zit de schrik
in hen, die getuigenis moeten afleggen.
Zij redeneeren alzoo: na een paar jaar
komt de moordenaar los, en wee dan mijn
gebeente, zoo goed als hij een ander neer
schoot, zal hij het mij doen. En waarom
mij ter wille van een vreemde zaak mjj
aan zulk een levensgevaar blootgesteld.
En de moordenaar bljjft straffeloos rond-
loopen, goede sier makende met het geld
dat hij, zooals te Rjjnsbergen, heeft kunnen
gappen.
Zoolang dan ook zulke lichte straffen op
moorden en doodslagen zullen worden toe
gepast, zullen de daders niet worden afge
schrikt, maar wel zal dit met de getuigen
het geval zjjn.
En waarom ook op misdaden, als hier
vermeld, niet het oog om oog, of taDd om
tand in toepassing gebracht Als zij za
met hun leven moesten boeten, zou, dat is
onze overtuiging, de toestand wel anders
worden. („Tijd").
i» c i t s c u i, t s i).
Sociaal-Democratische Partijdag te Leipzig.
De sociaal democratische partijdag, waar
aan 400 gedelegeerden, mannelijke en vrou
welijke, deelnamen, is Zondagavond om 7
uur geopend.
Bebel was wegens ziekte niet aanwezig.
Ook Eduard Bernstein was er niet. Er
worden neg meerdere buitenlandsche gede
legeerden verwacht
Singer, uit Berljjn, verklaarde den partjj-
dag voor geopend, en werd, met den ex-
afgevaardigde Lipinski, tot het presidium
beroepen.
Een voorstel, om de taktiek van de party
op de dagorde te brengen, werd weder
ingetrokken.
Singer deelde mede, dat het partijbestuur
besloten heeft, behalve de reeds versterkte
20,OCX) mark nog 30,000 mark uit de partij
kas ter beschikking van de stakers in
Zweden te stellen.
Molkenbuhr, de secretaris der partij,
deelde mede, dat ook de opstandelingen
in Spanje door de party geïdelyk onder
steund zijn geworden.
De landdagafgevaardigde Liebknecht
hield daarop een redevoering, waarin hij
betoogde, dat het noodzakelijk is de agitatie
ooder de jeugd krachtiger aan te vatten.
Vervolgens beraadslaagde het congres
in de eerste plaats over de agitatie onder
de arbeidersjeugd en nam daarna met alge
meene stemmen het besluit de arbeiders uit
te noodigen het gebruik van sterkedrank
te mjjden.
Verder besloot het cengres, afgevaar
digden te zenden naar het internationale
soeialisteneongres, dat in 1910 te Kopen
hagen zal worden gehauden.
Ten slotte heeft het congres aangenomen
het voorstel om het internationale bureau
te Brussel op te dragen het ledental der
sociaal- democratische organisaties en het aan
tal der sociaal-democratische kiezers in alle
beschaafde landen vast te stelbn-
AMERIKA.
Peary's bericht aan de regee
ring. Het ministerie van Buitenl. Zaken
ontving het volgende bericht van Peary
Ik meld u eerbiedigljjk, dat ik de Ameri-
kaansche vlag op 6 April aan de Pool heb
opgericht Ik nam formeel bezit van de ge-
heele streek, in naam van den president
van de Ver. Staten. Ik sloeg het record,
dat de Ver. Staten in het bezit stelt van
de Pool.
Het ministerie van Marine ontving van
Peary het volgende bericht Battle Har
bour, 10 September. Ik meld u eerbiedig-
lijk mjjn terugkeer. Ik heb de marinevlag
opgericht aan de Noordpool op 6 April.
Peary's reisverhaal. Het vei-
haal, dat Peary van zijn Noordpooltjcht in
in „Times" heeft laten opnemen, bevat de
volgende bijzonderheden.
Peary beschrijft zijne overwinte:ing by
Kaap Sherida, waar een huis van planken
en zeildoek werd gebouwd en door de jacht
in den mondvoorraad werd voorzien.
Op weg naar de Noordpool, welke tocht
ondernomen werd door 7 blanken, 17 Eski
mo's, 133 honden en 10 sleden, werden
eenige sleden beschadigd en moesten buiten
gebruik gesteld worden. Mac Millan moest
worden teruggestuurd, omdat zijne voeten
bevroren waren. Borup viel eens in een
ijsspleet maar werd gered, doch ook eindelijk
moest hy terugkeeren.
Mjjn reisgezelschap, luidt het verhaal
verder, bestond nog uit twintig man, tien
sleden en 70 honden. Bartlett met een
deel der expeditie, vormde de voorhoede,
die haar marsohen nu verhaastte. Hp legde
op een dag dertig kilometer af Wij waren
thans op 86 graden 38 minuten, dus Noor-
delpker dan Nansen en de hertog der
Abruzzen. Ik zond nu Marviu terug tot
vorming van een tweede ondersteun in gs-
post. Nu bleven mij nog negen man, zeven
sleden en zestig honden over. Het ijs was
glad zoover het oog reikte. Weldra kwamen
wp in een wonderlijke nevelachtige atmos
feer, dan kwam diepe sneeuw, dat op schot-
sig ps lag.
Na uiterst koude, ijzige stormen, werd
de hemel donker. Wp sloegen een kamp
op, doch werden uit den slaap gewekt, toen
naast de tenten het ijs uit elkander scheurde
en een steeds breedere zwarte stroom zicht
baar werd. De expeditie moest vluchten.
Bartlett werd met zpn voorhoede op een
psschots ontdekt, die gelukkig naar de
hoofdschots heen dreef. Deze troep keerde
toen terug als ondersteuningscolonne. Een
hevige storm maakte het voortgaan bijna
onmogelijk. Op 1 April werd een breedte
van 87 graden 48 minuten gemeteD. Op
6 April werd een breedte van 90 graden
gemeten en daarmede was de Pool bereikt.
SPAAfJE.
De regeering heeft 13 anarchisten ver
bannen en een burgemeester, twee adju
danten, acht gemeenteraadsleden, een
secretaris ten stadhuize en verschtiiene
gemeente-ambtenaren in verschillende plaat
sen ontslagen.
De Spanjaarden in Marokko.
De Spaansche premier, AUensalazar, heeft
verklaard dat, naar hij geloofde, de oorlog
in Marokko vóór het einde dezer maand tot
het verleden zou bekooren.
RUSLAND
De Czaar op reis. De Czaar en
Czarina zpn te Sevastopol aangekomen.
Zij zullen zich hier eenige dagen ophouden.
In dien tpd zal de Czaar de vloot en de
troepen in oogenschonw nemen.
PERZIË
De goeverneur van Tabriz zond '500
ruiters, onder bevel van Satar Khan, naar
Ardebil om de wegen te zuiveren van de
roovers.
Een sterke troep van de Shasever-stam
zal hen in den aanval tegen de Karadagh
Khans bijstaan.
GRIEKENLAND.
Prins Christophorus van Grie
kenland. Het „Berl. Tag." meldt, dat
prins Christophorus van Griekenland, die
zoo pas uit den legerdienst ontslagen is,
het plan heeft om zich met de dochter van
een Amerikaanschen milliardair te verloven.
De Amerikaansche heet Margarita Drexe!,
heeft reeds 65 aanzoekers teleurgesteld,
bezit een huwelijksgift van 100 millioen
francs en wil haar hand en haar dollars
alleen schenken aan een prins van konink
lijken bloede.
Dit laatste bepaling is dus in 't voordeel
van den 21-jarigen prins, die haar op het
verlovingsfeest van prins Miguel van Bra-
ganza heeft leeren kennen.
Prinses Juliana.
Van, bevoegde zijde wordt mediegiedeekl,
dat Prinses Juliana zeer voorspoedig blijft
opgroeien en dat 't eerste jtandje Maandag
is doorgekomen, zonder dat de gezondheid
der Prinses daaronder in het minst heeft
geleden.
De a. s. Kamerzitting.
Dat Donderdag de Tweede Kamer bijeen
komt, staat natuurlijk vast, schrijft een
Haagsche correspondent. Maar dat het z.g.
mijnwetje-Van Kol nu, ook 'zal behandeld
worden, lijkt minder zeker. Niet dat ob
structie van de Katholieke Kamerfractie
een spaak in het ;wiel zal steken, zooals
een mal berichtje dezer' dagien kond deed,
maar het staat nog lang niet va.st, dat
de Kamer de meening zal doelen van de
tien, heeren, die het opraepings-imitiatief
namen, dat deze zaak werkelijk zóó urgent
is, dat zij door een, politiek gesproken,
reeds overleden Kamer nog hals ovier kop
moet worden afgedaan.
Integendeel heb ik voldoenden; grond,
om aan. te nemen, dat de meerderheid]
der Kamer de in behandeling-neming zal,
weigeren.
De heeren sociaal-democraten hebben
dan het verdiende loon voor hun weinig
democratisch relletje. („Tijd".)
Blijkens van den consul-generaal te
Hamburg ontvangen inlichtingen, zijn in
de laatste maanden tal van Nederlan,-
ners naar Ranmurg, Aitona en Harburg
gekomen om werk te zoeken, zonder dat
zij voorzien waren van voldoende geld
middelen of een bewijs van Niederian'r
derschap. Dientengevolge kwamen, zij
Vaak, na gedurende eenig® dagien teven
geefs naar werk gezocht te hebben, die
tusschenkomst van het consulaat-gene
raal inroepen, om op 'Staatskosten naar
Nederland te kunnen terugkeeren.
Teneinde belanghebbenden teleurstellin
gen te besparen, vestigt die Minister van
Buitenlandsche Zaken er de aandacht op,
dat als gevolg van de slapte die nog
steeds in het Duitsche zakenleven
heerscht, het niet alleen moeilijk is om
aan board van schepen geplaatst te wor
den, doch ook om aan den wal werk
te vinden. Bovendien! is voor velien bet
gemis van een bewijs van Nederlander
schap oorzaak dat zij piet geplaatst wor
den.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
ontraadt derhalve een ieder, die in
Duitschland werk wil gaan zoeken, om
zonder voldoende geldmiddelen of bewijs
van Nederlanderschap1 daarheen te ver
trekken.
Cholera.
Over een cholerageval dat. zich te Dirks-
land voordoet, schrijft men aan de „N.
R. CL":
Het geval is blijkbaar van lichten aard.
De toestand van den patiënt, den schip
per G. van den Berg, is bevredigend.
De inspecteur van de volksgezondheid,
dr. den Houter, kwam Zaterdagochtend!
hier, had een bijeenkomst met den, burgb-
meester, den voorzitter der gezondheids
commissie en den geneeskundige in déze
gemeente en bezocht zoowel d® woning
van den patiënt als diens schip, dat in
de haven, op een; kwartier afstand van bet
dorp ligt. Woning eti schip worden, door
de politie bewaakt.
De haven is besmet door ide uitwerp
selen van den lijder,, daar het riool zijner
woning in de haven uitkomt. Op verzoek
van den burgemeester zijn door het pol
derbestuur maatregelen genomen om die
haven bij ieder getij van versch water te
voorzien. Visschen en zwemmen in de
haven is verboden, terwijl verder iedere
aanraking met het havenwater aan 'de in
gezetenen is ontraden.
Bij het binnenkomen der sluis aan het
einde der haven wolrden aan dia schip
pers de noodige voorzorgsmaatregelen
schriftelijk aanbevolen.
De zeer uitgebreid» maatregelen en
wenken, die van hoogerhand zijn genomen
en voorgeschreven opi de post- én tele
graafkantoren te Rotterdam, ter wering
van het choleragevaar, zijn, thans tot alle
kantoren in den] lande uitgebreid, ten
einde daarmede, zoo noodig, yekening 'te
houden.
Het Paleis Het Loa zal verschillende
verbouwingen ondergaan, waardoor ook
in een dringende behoefte aan meer lo
geerkamers wordt voorzien. Dat het Dnit-
sche Keizerpaar onlangs niet naar Het
Loo kwam, schijnt zijn oorzaak te vinden,
in het gebrek aan logies.
Openingsvergadering der Staten-Generaal.
Thans is in het Staatsblad (no. 307) op
genomen het kon. besluit, yaarbij H. M.
de Koningin heeft bepaald, dat de geiwaniei
zitting van de Staten-Generaal op Dinsdag
2 lSeptember des namiddags .te één uur.
in een vereenigda vergadering der beide
Kamers wordt geopend door een commis
sie, bestaande uit de Ministers.
Droogmaking Zuiderzee.
De Minister van Waterstaat, yeigezeld
van de" ingenieurs H. Wortman en V. J. P.
De Block van Kuffeler, benevens bet lid
van de Eerste Kamer, den tioör J. Bnae-
baart Kz. bracht Donderdag een bezaeK
aan Wielingen, van waar het per dienst-
boot over het Wieringermeer naar Medem-
blik ging. Deze excursie staat in ver
band met de plannen tot droogmaking
van dit gedeelte der Zuiderzete.
Een man verbrand te Rotterdam.
De poelier Sutherland in den Oppert te
Rotterdam, was Maandagnacht nog laat
aan den arbeid, toen zijn vrouw, op de
eerste verdieping slapende, wakker werd
en brand ontdekte. Zij maakte alarm en
telefoneerde om hnlp. Politie en spui
ten waren dadelijk aanwezig. De agent van
politie Urff snelde het winkelhuis binnen
en zag toen dat het geheele getimmerte
dat tot bergplaats diende in lichtelaaie
stond.
Op de trap die daarheen leidde vond
hij het brandende lichaam van Suther
land. Zijn eerste werk was hem, de bran
dende kleederen van hot lijf te rakken',
waarbij hij zelf ernstige brandwonden aan
heide handen opliep. De zwaar verminkte
poelier werd naar het politiebureau aan
de Galerij gebracht, waar dr. L. A. Tho-
mee, wiens hulp was ingeroepen, echter
slechts den dood kon constateeren.
Anderen hadden inmiddels de bovenbu
ren, den agent van| politie Kerver met ge
zin, een juffrouw Meijer met twee kinderen'
en het negenjarig dochtertje van Suther
land in veiligheid gebracht.
De vrouw van Sutherland, half waan-
