naar MiooeiDuro.
Schoenmagazijn.
pond te verhoogen.
flp PU.
No. 108
Dinsdag 14 September 1909
Vijfde Jaargang.
Verschijnt eiken MAANDAG-, JENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
BUITENLAND.
politiek Overzicht.
BINNENLAND.
an Vlaanderen
Hotel National,
Schoenmagazijn.
rts Regensburg
Een bedenkelijk verschijnsel.
Kunst en Letteren.
.MILIE-HOTEL
>TSPARK
3 N BURG. M
en meest gerenommeerd
froote Eet-, Conversatie-
Billijke prijzen.
lissingen-Middelburg v.v.
en: 4.40f o.oOf 7.55*
Of 12.30* 1.15§ 2.—*
j§ 5.—* 5.50§ 6.55*
10.25§
in de Remise,
in de Zeil markt,
an het Badhuis,
urg: 5.15f 6.25f 8.40*
.308 1.15* 2.—2.45*
5 50* 6.55§ 7.50*
U.lOf
rder dan totde Remise,
de Zeilmarkt.
iet Badhuis,
n vertrekken tot nader
.dhnis.
he Havendienst.
vm. 6.6.20, 6.45,
30, 10.—, 10.20, 10.40,
12.—, 12.30, 1—, 1.30*,
3.55, 4.30, 4.50, 5.20,
7.20, 7.40, 8.20.
ïsluis: vm. 6.10, 6.30,
1.15, 9.50, 10.10, 10.30,
.50. Nm. 12.10, 12.45,
3.10*, 3.40, 4.10, 4.40,
50, 7.10, 7.30, 8.—, 8.30.
vallen des Zondags uit.
men gelegen, naar de
i tjjds ingericht.
insion vanaf 6 Mark.
taurant.
Vraagt Prospectus.
NN, Taunusstrasse 21.
haalt meD er dubbel uit
en te koopen in het
nbevelend,
14—115, Middelburg.
Onze machines
behoeven g e e n e
aanprijzing.
Wij verzoeken
slechts er op te
letten, dat ze aan
het juiste adres
gekocht worden.
naaimachines, die hoewel
ming van „Singer'', of
geboden worden want
ag te zeilen.
e Slagershond „Zuid-Beve-
1 heeft in zijne vergade-
ember besloten in verband
verhoogden inkoopprijs de
t varkensvleesch met
Namens de
;ersbond „Zuid-Beveland",
EET BESTUUR
insdag van 124 uur te
te ontbieden voor alle
KUNSTTANDEN enz., bij
leider. St. Jacobstraat,
EÜWE ZEEUWSCHE COÜ
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoortsfraaf C 209, GOES.
Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prgs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, contant.
Voor bet welzijn van staat en maat
schappij is handhaving van den huwelijks
band noodzakelijk, wijl het huwelijk een der
grondzuilen vormt van de maatschappij.
Van zijn oarspronkelijke reinheid ontaard,
heeft het Christendom den echt in zijn ouden
luister hersteld. „Magnum sacrainentum in
Christo et eccelesia", „een groot sacrament
in Christus en de Kerk", zegt de H. Paulus
over het huwelijk sprekend, en waar het
gold de onverbreekbaarheid des huwelijks
tegen de wellustige eischeu, zelfs van
vorsten en kroondragers te verdedigen, heeft
de Kerk in den persoon harer opperpriesters
wonderen gewrocht van heldhaftigen moed,
zoodat het, ook naar het oordeel van Pro-
testantsche geschiedvorschers, aan de pausen
te danken is, dat Europa niet werd over
dekt met vorstelijke harems en met eene
erfelijke priesterkaste besmet.
Een bedenkelijk verschijnsel en voor het
christelijk gemoed uitermate smartelijk, ia
het in onze huidige samenleving steeds losser
worden van den huwelijksband, voor geen
gering gedeelte het gevolg van het ver
flauwen der godsdienst- en zedelijkheids
begrippen bij de massa. Des te bedenke
lijker, wjjl de wet, zjj het ook onopzettelijk,
dit euvel in de hand werkt.
Ons Burgerlijk Wetboek zegt wel is waar
uitdrukkelijk in art. 263
„Echtscheiding kan nimmer
plaats hebben door onderlinge
toestemming", maar het Wetboek
van Burgerlijke Rechtsvordering, dat de
regelen bevat voor alle procedures, heeft
geen enkel artikel, dat bovenstaande uit
spraak van het Burgerlijk Wetboek be
krachtigt.
Wanneer dus twee echtelieden, onver
schillig voor de inspraken van hun geweten,
den hnweljjksband willen verbreken, die
hen tot een Jooden keten ia geworden en
zg geen kans zien van elkander gescheiden
te worden, wjjl de gronden, in het Burger
lijk Wetboek daarvoor aangegeven, niet
voorhanden zjjn, spreken zjj met elkander
af, dat de eene echtgenoot den anderen
van overspel zal beschuldigen, dat de be
schuldigde zich deze aantijging zal laten
welgevallen en hetzij voor 4e rechtbank
die euveldaad zal bekennen, hetzjj zich bjj
verstek zal laten veroordeelen. Ofschoon
hier nu feiteljjk niets anders is dan eene
echtscheiding door onderlinge toestemming
en vroeger de rechter dan ook weigerde die
echtscheiding uit te spreken, tenzij getuigen
het overspelig feit bevestigden, wordt echter
tegenwoordig, op grond van het niet aan
wezig zijn van een sanctionneerend artikel
in het Wetboek van Burgerlijk Rechtsvor
dering door vele rechtbanken die scheiding
wel uitgesproken. Een arrest van den
Hoogen Raad in 1883 (22 Juni) heeft hier
een treurig precedent gesteld, dat sinds
dien maar al te veel navolging heeft ge
vonden.
Dat dergelijke uitspraken de noodlottigste
gevolgen na zich sleepen, wijl in die kringen,
waar het gacramenteele idee van het huwe
lijk verloren ging, alzoo de laatste slagboom
wordt vernietigd, die eene wettelijk ge
regelde echtvereeniging van de z.g. „vrije
liefde" scheidt, en de weg daartoe ais van
zelf geëffend wordt, is duidelijk. Duidelijk
ook, dat het Wetboek van Burgerlijke rechts
vordering in deze eene aanvulling behoeft.
Gelukkig heeft minister Nelissen bij de
Algemeene Beraadslagingen over de Be
grooting van Justitie in de le Kamerzitting
van 5 Februari dezes jaars die aanvulling
toegezegd.
Moge het daartoe strekkend wetsontwerp
spoedig worden ingediend I
Zedelijke belangen van het hoogste ge
wicht staan hier op het spel: de eerbiedi
ging van de huwelijkstrouw, de instand
houding van het familieleven, de handbaring
ten slotte van dat wonderbaar instituut,
dat in het Paradjjs door God ingesteld,
noch door Adam's zondeval, noch door den
zondvloed is kunnen gedeerd worden en
door Christus is hersteld met de Goddelijke
woorden „Wat God vereeuigd heeft, zal
de mensch niet scheiden".
1) Matth. 19:6.
Ongelooflijk,
Voor wie de Ned. Herv. Kerk kent, is
er weinig reden om zich over vreemde
toestanden te verbazen.
Jlon went daar aan alles: men went
er aan, dat er kansels zjjn waar op den
zelfden dag in de eene godsdienstoefening
wordt gesproken over 's Heilands Verrijzenis
en eenige uren later door een collega-pre
dikant een betoog wordt geleverd, daarop
neerkomend, dat die Opstanding tot de
vrome legenden behoort, waaraan hog
slechts onkundigen waarde hechten.
Men went er san dat er predikanten zjjn,
die behooren tot de sociaal-democratische
arbeiderspartij, geestverwanten partjjgenoo-
ten van mannen als Gerhardt eu Van der
Goes. Men vindt het langzamerhand natuur
lijk, Jat de hoogere besturen daaraan weinig
aandacht wijden en ep klachten niet ingaan
Maar nu komt er toch een bericht uit
diezelfde „Kerk" waarbjj men zich afvraagt
of dat waar zou kunnen wezen.
Te R lordahuizum staat een predikant,
ook lid der S D. A. P., ds. Boers, die
voor eenigen tjjd van den kansel mede
deelde dat bjj voortaan niet meer zou bidden.
Daar zagen toch velen, anders onver
schillig, van op.
Het geloof in Christus prijsgeven kan
nog, omdat men toch een zeker „Christen
dom" overhieldalle dogmata overboord
werpen, nu ja, wanneer er dan toch maar
een soort godsdienstigheid overbleef.
Maar nu zelfs aUe gebed afschaffen.
Daartegen zou toch wel worden opgetreden.
En na lezen we in „de Nederlander"
De heer H. R. Epema, voorzitter
van de Kerk. Volkskiesvereeniging te
Roordahuizum, deelt in het „Nwbi. v,
Er." mede, naar aanleiding van het
bericht in verschillende bladen, als
zou ds. Boers aldaar in zjjn betrekking
zjjn geschorst, dat door ds. Boers een
scbrjjven van bet classicaal bestuur
van Leeuwarden is ontvangen, dat bjj
is vrijgesproken van het hem ten laste
gelegde, nadat bji hun college een
klacht is ingekomen tegen een valsche
aanklacht, door den kerkeraad inge
diend Ook de „L Ct." verneemt, dat
het class, bestuur geen termen vond
voor toepassing van eenig tuchtmiddel.
Daar staat men dan toch versteld bjj
een voorganger in eene Christelijke ge
meente, die niet meer bidt en dan door
het boveD bem Btaand bestuur wordt „vrij
gesproken van het hem tea laste gelegde",
wjjl dit bestuur „geen termen vond voor
toepassing van eenig tuchtmiddel".
Men kan dus nu tot de Ned. Herv. Kerk
behooren niet alleen, maar zelfs haar dienen,
wanneer men zjjn geloof zóó totaal verloren
heeft dat men weigert te bidden.
Hier is alles overtroffen, wat we tot nu
toe te zien kregen.
En hier is toch ook geen verder verval
denkbaar.
Wat er nu in de leer van deze „Kerk"
nog is wat haar op den naam van chris
telijke organisatie eenig recht zou kunnen
geven, is ons een raadsol. („Centr.")
FBlltKBIJK.
Onder de sardi n e-visschers.
Naijver onder de saxdjjnen-visschers van
Bretagne heeft Woensdag tq Quiberon tot
ernstige ongeregeldheden geleid. De yis-
schers van Morbihan sprangen namelijk
op de vaartuigen van, hun concurrenten
uit het departement Finistena en richtten
er groote schade aan. De eigenaars kon
den zich tegen, do aanvallers niet ver
dedigen, zij werden mishandeld; pn moes
ten zich redden doou' over boord te sprin
gen en naar den| wal te zwommen. Hunne
tegenstanders van Morbihan. gingen, onge
stoord door met hun vernielingswerk. Ze
plunderden de scheepjes, sneden) de zei
len en netten stuk, wierpen alles over
board en lieten verscheidene vaartuigen
in zee drjjven.
De schade, die door booswichten den
armen visschers van Concameau, thum
per en andere plaatsen; berokkend hébben,
is zeer groot.
De schuldigen zullen moeilijk) te vinden
zjjn, want zo hebben dadeljjk na die hel
dendaad het anker gelicht om naar zee
to vertrekken.
11 E I, O I
Koning Leopold. Naar het „Hbl.
v. Antw." mededeelt, zullen door koning
Leopold in 1910 drie „merkweerdige ver
jaardagen" gevierd worden. De Jconing zal
dan 45 jaar koning, 25 jaar vorst van
den Congo en 75 jaar oud zijn.
TURKIJE.
Uit Jcmenen Albanië, In de twee
oproerige Turksche provincies schijnen
rust en orde langzamerhand! terug te koe
ren. De Albaneesche rebellen pit Ragova
hebben hun wapens ingeleverd en de com
mandant van het leger te Dersim meldt
aan de Porte, dat de Koerden-stammen
zich voor het meerendeel hebben onder
worpen en bereid zijn om belasting tie be
talen. Volgens berichten van) den vaii van
Jemen zijn de oproerige Arabieren door
de regeeringstroepen verslagen. De ver
volging veroorzaakte nog enkele botsin
gen, doch de kracht van den opstand, is
gebroken.
SPANJE.
Het oproer te Barcelona. De
krijgsraad van Barcelona heeft den se
naat toestemming gevraagd om senator
Sol y Ortega in hechtenis te nemen. Dit
senaatslid schijnt bij de jongste gruwel
daden in Barcelona betrokken! te zijn ge
weest.
Onweer. Boven de Spaansche pro
vincie Valencia heeft Donderdagavond, pen
ontzettend onweer met hagelslag gewoed,
dat onnoemlijke schade heeft veroorzaakt
aan de rijstcultuur ere sinaasappel boom en.
Op alle plaatsen zijn telegraaflijnen, ver
nield en van alle zijden komen berichten!
over doodgeslagen menschen pnj verwoeste
huizen.
Inhechtenisneming. Uit Madrid
wordt gemeld dat de directeur van die
„Correspandencia de Espana" gearres
teerd is, omdat hij in zijn blad heftig
geprotesteerd heeft tegen de censuur op
telegrammen. Ook tegen dien, schrijver van
bovengenoemd artikel is een bevel tot
inhechtenisneming uitgevaardigd.
MAROKKO.
M oaren en Sp a n jaard en. De vij
and viel Vrijdag het kamp bij Sidiachmet
aan. Aan Spaansche zijde werden twee
man gewond. Bij Penan openden de Moo-
ren Donderdagavond het vuur op de
Spanjaarden, die de Moocen terugdreven.
Do Spanjaarden leden geen) verliezen. Hot
is onmogelijk de verliezen van dien vijand
te schatten.
MEXICO.
Nieuwe over straomittg. Een
ontzettende vloedgolf teisterde do stad
Jamjltepec (prov. Oaxaca, Zuid-Mexico).
De suikerplantages werden verwoest. Hon
derden runderen en klieinveq zijn verdron
ken en talrijke landbouwers zijn in de
golven omgekomen.
(Zie laatste berichten).
ZWEREN.
De staking. Langzamerhand neemt
het aantal stakers af en loopt de alge
meene staking op een pind. Het alcohol
verbod is opgeheven enl allies is kalm en
rustig. De burgerwacht is paar huis ge
zonden. Verschillende bestuiten en hooge
persoonlijkheden hebben die wacht har
telijk bedankt voor de bescherming dier
maatschappelijke belangen. De militaine
bewaking van verschillende openbar© plei
nen is zeer beperkt.
PERZIË
Do ox-shah naar Rusland. Die
ex-Shah verliet do Russische legatie eer
gisteren om 4 uur des namiddags, ten
einde naar Rusland af tie reizen.
Groote brand. Te Teheran is brand
ontstaan in een bazaar, waardoor 40 win
kels vernield werden. Denkelijk is er
brandstichting in 't spel.
AMERIKA.
„Ah-ni-ghi-to". De „Etoile Btolge"
weet het volgende te verhalen ovpr de
dochter van den Poolreiziger Peary. Deze
trouwde toen hij nog luitenant ter zee
was bij de Amerikaanse!» marine. De
echtelieden waren overeengekomen het
eerste jaar van hun huwelijk rustig te
New-York door te brengen. Peary hield
hCjt echter niet zoo lang uit. Een soai't
van heimwee naar het hooge Noaiden
overviel beun en lang voordat het „witte
broodsjaar' 'om was, zat hij alweer op.
een schip, dat hiem naar de groote ijs
velden bracht. Zijn dappere jonge vronw
ging met hem mee. In een Eskimo-nieder-
zetting werd op dien tocht het jonge echt
paar een dochter gebaren, die dien naam
kreeg van Ah-ni-ghi-to, wat; uit bet Groen-
landsch overgezet beteekent: „Kind der
sneeuw".
Het meisje groeide op te midden van
het eeuwige ijs eu bleef 3 jaar lang in
do Poolstreken. In 1901 ging zij reeds
voor de derdia maal met haar vader mee
op reis en iu dien winter van 1903 ver
scheen over haar een hoek getiteld: „De
kinderen dier Pool".
Miss Peary is nuj 15 jaar en hiet kleine
Poolkind schijnt volstrekt geen nadeel te
ondervinden van haar 3 ijskoud® eerste
levensjaren.
D e 1 y n c h-w e t. Dia New-Yorkschq cor
respondent van de „Daily Chronicle" seint
weer van leen gruwelijke lynchpartij te
Shreveport in Louisiana. Een peger had
een blanke vrouw vermoord. Een troep
blanken, een paar honderd man sterk,
sloegen eerst den neger miet slakken, daar
na bonden zij zware steenen aan hiemi en
gooiden hem in dq rivier. Terwijl hij daar
worstelde om boven te blijven en ein
delijk zonk, dansten enj zongen de blanken
op den oever.
De bereiking van den Noordpool door
Cook hioeft aanstonds teen© politieke batee-
kenis geknegen door de verklaring dar
Amerikaansch© regieeriug, |dat de grond
wet de vlag volgt, m. a. w. dat hieft
poolgebied als Amiarikaansch land be
schouwd wordt.
Do wetsontwerpen tot herziening van
het tariefpecht geven in Engeland aam-
leiding tot het houdion van heftige par
lementaire redevoeringen wederzijds.
Lords Roseberry heeft zich voor de hand
having van den vrijhandel verklaard, het
congres der Trad,e-Üpions (werkliodenver-
©enigingiejn) er tiegen.
Do gunstige resultaten, in de jongste
gevechten behaald, doen generaal Marina
met beslistheid zijn campagne vervolgen
M-en biewpert dat Duitschland ongerust
is over idezie krijgsoperataën en bevreesd
dat Spanje zijn bevoegdheid in Marokko
zal te bpiten gaan
Een gedeelte van de hoogere Griek
se he legerofficieren hebben partij geko
zen tegen de voorstanders eener militaire
reorganisatie, dii© het vorig ministerie
deden vallen.
Er gaan nog steeds geruchten over esn
troonsafstand van den ko;ning. Uit be
voegde kringen komt echter .een krach
tige tegenspraak die geruchten logen
straffen.
De beklenidie of liever de beruchte ex-
kroonprins George van Servië tracht met
behulp zijner vrienden wederom als kroon
prins in idie door hem zielf afgezworen
rechten te worden hersteld. Nog dezen
herfst zal klie kwestie in do Kamer be
handeld worden.
Het schijnt jdat mien in Turkije aan de
'krachtige protesten van den Armiani-
scben patriarch in zake de Christen-
moorden te Adaua recht zal doen weder
varen.
Althans zijn door het gouvernement
voorstellen gedaan tot tuchtiging van
bekende Christenmoorders in die streek,
waaruit blijkt, dat men te Constantino-
pel geneigd is voor -die schandelijke gru
welen eenige zij het ook onvoldoende
genoegdoening te schenking.
Onze oude Tweede Kamer komt nog
eens voor hare sluiting bijeen. De nieuwe
zal idit jaar niet door onze Koningin in
persoon worden geopend. Toch zien wij
de opening met belangstelling tegemoet
vooral in verband miet de troonrede.,
In onze twpe grootste; steden Amster
dam 'en Rotterdam had vorige; week!
qene wethouders b enoeming plaats.
in laatstgenaemjd© stad herkozen de
raadsleden ©en liberalen wethouder miet
loyaten steun van Links, jn de hoofdstad
herfcozien ide raadsleden ©en verdienste
lijk anti-revolutionair wethouder na |een
zeter kleingeestig gescharrel van |4e zijde
der liberalen.
Nog ©enig© dagen, en dan is de kom
kommertijd om ©n zitten wij weer tot
ovler d© ooren in die binnen- ©n buiten-
landsche politiek.
De Cholera.
Het laatste bericht van den burge
meester van Rotterdam meldt, dat geen
nieuwe ziektegevallen zijn voorgekomen
en geen personen zijn overleden.
Uit d© barakken zijn alle personen her
steld ontslagen.
Daar sedert 4 dagen geen nieuw geval
is geconstateerd, mag thans verklaard
worden dat de ziekta zich niet meer te
Rotterdam voordoet.
De burgemeester blijft echter \vaarschu-
wen tegen het gebruiken van ongezuiverd
-rivierwater.
Ministerieel bezoek.
Naar aanleiding van het voorstel lot
overbrenging van het koloniaal etablisse
ment van Amsterdam naar Utrecht, heeft
de minister van koloniën, vergezeld van
twee ambtenaren van zijn departement
Vrijdagmorgen deze inrichting bezocht.
Behandeling mijnwetje Van Kol.
Naar aanleiding van het in ons vorig
nummer medegedeelde bericht in „Het
Volk", volgens hetwelk do Katholieke Ka
ïnerclub zou hebben besloten, de buiten
gewone vergadering ter behandeling yan
het voorstel-Van Kol niet bij te wonen,
heeft de hoefijzeroour. van i;het Hbl." zich
tot een van de leden van die club om
inlichtingen gewend en ten antwoord ge
kregen, dat het bericht geheel onjuist is,
daar de Katholieke Kamerclub jn het ïecès
niet heeft vergaderd en van eenig voor
nemen tot niet bijwonen yan de buitenge
wone vergadering bij het bedoelde lid
-niets bekend is.
D© steeds toenemlande aanvragen om
particuliere audiëntie, gevep den Minister
van Binnenlamdsche zaken aanleiding in
herinnering te brengen dat, tenzij het te
gendeel in de „St. Crt." wordt bekend
gemaakt, er eiken Zaterdag, des namid
dags 1 uur, gelegenheid bestaat Zijne Ex
cellentie over zaken, het departement be
treffende, te- spreken.
Te Amsterdam overleed in hoogen
ouderdom te midden zijner bezigheden de
heer George Rosenthal, lid van de ban
kiersfirma Lippinaim Rosenthal.
De overledene was bij vele phiiantropi-
pisch© instellingen verbonden.
Feest der St. iosephs-Gezellenvereeniging
te Bergen-op Zoem.
Op 6, 7 en 9 September had te Bergen-
op-Zoora in de St.-Josephs-Gezellenvereeni-
ging de uitvoering plaats van het St. Joseph-
Oratorium van den HoogEerw. Heer J. A
S. van Schaik, President van het Seminarie
te Kuilenbnrg.
Dit zoo verdienstelijk werk werd uitge
voerd onder leiding van den heer Gieles,
directeur van het muziekkorps en het
zangkoor van bovengenoemde Vereeniging,
met medewerking van een knapenkoor en