rdes. res voor COGNAC. Mantels CostQumrokken, No. 80 Zaterdag 10 Juli 1909 Vijfde Jaargang. JDER,Goes id beveelt met teraadsverkie- en BESTUUR. teheveningen, he Inrichting. r ij z e n. kken. Middelburg. Verschijnt eiken MAAHDAG-.JfOEHSDMi- en VRIIDAGAVOHD. Dil miner toestaat uit twee Men. EERSTE BLAD Een andere Beschuldiging. BINNENLAND UIT ZEELAND. tocht eeue SOVEÏE Bil kan hiermede ver- aflaat van zeven jareh o e d j e in een Kerk in de Basiliek voor m de H. Hntharina JLEN, Boekhandelaar, te O o os, C. BOON- ikerke, Mej. E11MA CRAPHINA PATEER SMOLDERS (Koster) iAmsterdam. n 81 e Vereeniging van ntoor- en Handels- lienden. OT PLAATSING SE, Wal B 6S. at Middelburg, vorden beleefd verzocht, nde vacatures op hunne Secretaris of Correspon- ij wien volledige inlich- |oen omtrent onderstaande deren. lale waren, 20 jaar oud. chef, 46 jaar oud. i chocolade, alsmede aan- en, 42 jaar oud. chte kantoorwerkzaam- iiid. nierswarenbekend door -d. oud, met diploma ir, 23 jaar oud. jnland bereis hebbende, aanden (1 Mei1 Oct.) itie te voeren of te reizen, 44 jaar oud. en ontwikkeld, thans in in betrekking, ook ge- Indië te gaan, 30 jaar oud, Nederlai dsch, Duitsch en ir oud. >ud, voor de boekhouding, net b, ekhouden, Eugelsch jaar oud. isiers- of fabriekskantoor. vanaf f 5,50 per da*, vanaf f 11,- per daj IF md, EÜME ZEEUWSCHE COU Abonnementsprijs p. 3 tnaanden voor Goes fO.75, daarbuiten f0.95 Afzonderlijke nummers k contant- 0.05 Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrjjdag vóór een uur 'si Kanfoor v. d. Administratie: Gangepoortstraat C 209, GOES. Reclameberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prigs, Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere negei meer 10 Ct. Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend. Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct A contant. Een inzender in „De Zeeuw" schrjjft het volgende, dat we onzen lezers niet willen onthouden, al hadden we liever gezien, dat hjj voluit hadde onderteekend. In elk geval, komt het er slechts op aan, of de meegedeelde feiten waar zijn Het stuk luidt „Dp beschuldigingen tegen dr. Kuyper door tnr. Tideman, door sommige yrjz. dem. bladen gretig overgenomen, schijnen trots de opheldering door dr. Kuyper ge geven, nog maar geen genade te vinden in hun oogen. Eigenaardig is het, wat wij dezer dagen van iemand in onze stad, die tot de linksche partij behoort, dus zeker het niet voor Kuyper zal opnemen, hoorden vertellen Het was in het jaar, dat de concessie was aangevraagd door een Middelbur gsch aaDnemer, dhr Xtot het aanleggen van de spoorljn alhier, deze concessie bleef schrikkelijk lang uit, waarop dhr. X. met een zijner kennissen, dhr. IJ., die toen candidaat-notaris was, naar Hen Haag vertrok, teneinde de concessie bij den toen- maligen minister bespoedigd te krijgen Tusschen beide heeren voornoemd werd de volgende afspraak gemaakt De heer X zou het eerst bj Z.Ex worden aangediend, daarna de heer IJ. die zou solliciteeren voor een opengevallen plaats als notaris, echter had hij daarbij niets anders te doen dan goed te kjken of een bankbiljet van flOOü, dat dhr. X. op den schoorsteenmantel van het depar tement zou leggen, was verdwenen of niet. Zoo gezegd, zoo gedaan, de aanvrager der concessie werd bij den minister toegelaten en na zijn zaken te hebbe.i bepleit legde hij het bankbiljet op den schoorsteen mantel en 7erliet het departement. Dhr. IJ, werd daarna toegelaten eu keek of hij het baukbiljet ook zag, doch, wat meent u lezer, het was verdwenen, en dhr. X. verkreeg spoedig de gevraagde concessie". Dit geschiedde onder een liberaal minis- sterie, maar de bladen hebben er nimmer vaD gewaagd, het was toch geen Concessie- Kooper De Redactie van „De Zseuw" teekent hierbj aan „De namen der bedoelde vrjzinnige heeren hebben wij door X en IJ vervangen, doch zijn bereid ze te noemeu (Ons zijn de personen ook bekend Red. N. Z. Crt.) Wj zijn benieuwd of wat de vrij zinnige pers verlangt de quaestie- Kuyper in de Tweede Kamer ter sprake zal gebracht worden. In dit geval kan 't boven genoemde verhaal, waaraan door den in zender en anderen wel degelijk geloof ge hecht wordt, als illustratie dienst doen. In ieder geval noodigen wij de „Middelb. Crt." uit dit stukje over te nemen. Zij, die zoo tegen „handel" is, dat zij bereids op een vage beschuldiging den beschul digde al veroordeelt, zal hiertoe zeker niet minder grif toe overgaan, nu 't een libe ralen minister geldt." De Tentoonstelling van Huisindustrie. De opening. Onze Amst. corr. seint: Zoo bad dan na vele weken voorbe reiding, hedenmiddag 3 uur in gebouw „Velox" in tegenwoordigheid van vele genoodigden de opening plaats der Ten toonstelling van Huisindustrie. Onder de aanwezigen merkten wij op vele leden der Tweede Kamer, der Provinciale Staten van Noord-Holland, van den Gemeenteraad van Amsterdam, der Arbeidsinspectie, be- sturen^ van vakorganisaties, leden dier Commissie van het Waarborgfonds etc. De Regeering was officieel vertegenwoor digd door Z.Exc. Minister A. S. Talma, De C ommissaris der Koningin in Noord- Holland, Mr. G. van Tienhoven en Dr. A. Kuyper hadden o. a. bericht van verhinde ring gezonden; de laatste wegens uitlan- digheid. Nadat in de groote benedenzaal allen plaats genomen hadden, werd door het Mannenzangkoor „Orpfysus" te Utrecht, onder leiding van den hieer C. A. Galesloot, dirigent, „Omhoog" van Heinze ten ge- hoore gebracht, waarna het woord was aan den hpër N. G. Brouwer Jr., voor zitter van het Bureau der Vereeniging voor de Nederlandsche Tentoonstelling van Huisindustrie, tot het houden zijner Welkomstrede. Namens het Bureau van de Nederland sche Tentoonstelling van Huisindustrie heb ik, aldus spr., de eer U wolkom te heeten. Laat mij evenwel woorden van welkom vlechten door die van dank, om dat zoo veler tegenwoordigheid in nauw verband staat met den eens gegeven steun of arbeid, onmisbaar voor de tot standko- ming van deze Tentoonstelling. Dan rich.t het bureau zich erkentelijk tot Uwe Excellentie, voor den grooten steun, zoowel moreel als materieel ons verleend, voor de aanvaarding van hot eere-voorzitlerschap der vpreeniging dezer Tentoonstelling; tot U leden dor Prov. Staten van Noord-Holland, voor den daad- iwerkelijken steun door U verleend; tot U Gemeenteraden va,n Amsterdam, Rotter dam, Den Haag, Utrecht en Arnhem voor de groote medewerking, welke wij van U mochten ondervinden; mede bracht spr. een woord van dank aan Mevrouw Wesse- Jing-v. Rossum. Onvermoeid, vol liefde voor de schpone zaak hebben wij in haar een steun gevonden, die onmisbaar was voor het welslagen van deze expositie. Ook U heeren Architecten, die, in samen werking met de iirma's, welke hunne medewerking wisten te geven voor hpt welslagen dezer Tentoonstelling, zeer veel Rebben bijgedragen, een woord van dank. Deze tentoonstelling is niet een©, zooals die, welke men sinds jaren placht te or- ganiseeren, ging de heer Brouwer voort; hier wordt het geëxposeerde voorwerp in de tweede plaats genoemd, terwijl die ex positie van de gegevens, welke bij de voorwerpen gevoegd worden, een eerste rol vervult. Hier is niet gezocht naar bet uiterlijk schoon, hoewel vele voorwerpen h.et kunstlievend oog stneelen zullen, hier is niet gevraagd of men iets aardigs wist te vervaardigen, te knutselen, hier is geen expositie van welken tak van Nijverheid om der productiewille, geen huisvlijt- tentoonstelling. Huisvlijt is geen huisin dustrie. Hier vindt de bezoeker de voor werpen vervaardigd in het woonvertrek, waar meestal bovendien geslapen en ge kookt wordt, waar zoo menig tafreel van het levensdrama afspeelt onder den arbeid der nijveren. Hier vindt men voorwerpen, die, voorzien van een kaart met alle ge gevens omtrent den toestand waarin en de omstandigheden waaronder gewerkt wordt, nauwkeurig vermeld, het leven van die werkers afteekenen, in grova trekken. Want elk voorwerp heeft zijn verhaal, hetgeen spr. in den brieede toelichtte. Die, voorzien van een witte kaart, zullen u vaak doen hooren het klagend verhaal van den ouden, afgewerkten fabrieksar beider, die verlangend naar rust, zijn laat ste levensdagen met afmattenden arbeid moet slijten, ter wille van pen schamele beet. De blauwe kaarten vertellen het naamlooze leed van menige vrouw, menige moeder, die van den vroegen morgen tot middernacht arbeidend, voor haar gezin, haar kinderen, geen tijd weet te vinden. Zec-r vele vrouwen, in kommervolle om standigheden achtergelaten, vertell-en door h.et door haar vervaardigd voorwerp, hoe veel naamloos leed doorvlochten werd door haar arbeids-leven. De oranjekleurige kaarten worden U voorgehouden door kin derarmpjes, wier eigenaartjes, soms van vijfjarigen leeftijd, u vragen waarom h.un onthouden het speeltuig, dat bat kind be hoort, het heerlijk spel der jeugd, het gelukkigste tijdperk des levens, welkq her inneringen in moeitevolle tijden een ver kwikking is, ja zelfs voor ouden van da gen. Hnn werd dit onthouden. Deze ex positie geeft een beeld van don arbeid van het onschuldig kind tot den aan den rand van het graf staand-en grijsaard, ge symboliseerd in do kleuren dezer Ten toonstelling witzwart. En als men het oog wendt naar buiten, zich begeeft tusschen de met riet bedekte landelijke woningen, binnentreedt in de stulp van den stoelenmatter, Brabantscban schoenmaker en Drentschen boenderma- ker of in de vele enterieurs der huisarbei ders, trouw van de werkelijkheid g-eco- pieerd, dan leeft mien hier, in het Cen trum van het land, in de oude koopmansj stad, waar handel en nijverheid, vooral die moderne nijverheid naast de hier geëxpo seerde huisarbeid, bloeit, waar Jiet woelig leven zelden dan mensch eau blik gunt in het leven der steeds zwoegende huis arbeiders, te midden van dat gedeelte van heel het Nederlandsche volk, wier le ven vaak een aaneenschakeling is vol bit tere teleurstelling, ondanks noesten ar beid. Dan denkt men zich zoowel in Brabant als in Dre nte, in Zeeland als in Overijsel, men ziet teerst, wat door menige pon zoo roerend w-srd be schreven, men leert het volksleven kennen naar werkelijkheid. Hierna memoreerde spr. dat deze sociaal-economische tan toonstelling voor alles de medewerking van personen van allerlei maatschappe lijke politieke en raligieuse richting pisch- te, wilde zij een objectief beeld gevien der huisindustrie, welke bezien, bestu deerd, zooals ze hier geëxposeerd wordt, door eene vereeniging bestaande uit per sonen van allerlei richting, is niet oene eenzijdige blik op de huisindustrie, maar' het' vergaren van kennis dar werkelijke toestanden, zonder eenige tendenz. Ten slotte zette spreker uiteen dat om dit alles-te doen aanschouwen, een moeite- volle enquele noodig was en bracht aan allen die hiertoe hadden medegewerkt inzonderheid aan de Nederlandsche Ar beidsinspectie een woord van dank. Tenslotte eindigde spr. aldus: Als over heel het land de indrukken van deze tentoonstelling verhaald, beschreven wor den, als ieder pas weat wat huisindustrie is, dan zullen weer anderen op het door ons georganiseerde congres het vraagstuk van dezen vorm van arbeid wetenschappe lijk bespreken. Het doel dezer tentoonstel ling, n.l. om den bezoeker zelve tot 't trek ken eener conclusie aan te sporen, vindt men uitvoeriger in deze tentoonstellings zaal aangeduidhet is de bedoeling dezer tentoonstelling de toestanden in de huis industrie bekend te maken en daardoor de Regeering, het Nederlandsche volk en zijne vertegenwoordiging de noodzakelijk heid te doen inzien van een wet tot be scherming der huisarbeiders". (Applaus). Na het uitspreken dezer rede zong de heer P. Uitervaal, bariton uit Utrecht, op gevoelvolle wijze eenige liederen. Hier na voerde Minister Talma het woord tot het houden der openingsrede-. Het koor Orpheus sloot het programma met het zingen van „Weldadigheid", com positie van den heer Galesloot. Door de bestuursleden werden nu de aanwezigen ter bezichtiging der Tentoonstelling rond geleid. Het is thans de vierde maal dat een dergelijke Tentoonstelling wordt gehou den, d-e drie vorige h.adden plaats in het buitenland, Frankfort, Berlijn en Londen, doch aan allen ligt eenzelfde, gedachte ten grondslag, n.l. het gevoel om de toe standen bekend te maken waaronder de huisarbeiders moeten arbeiden en leven en deze nauwkeurig .te 1-eeren kennen. Toen het initiatief tot deze tentoonstel-' ling, welker Vereeniging bestaat uit vak bonden en politieke organisaties met eetn gezamenlijk ledental van 160.000 werd genomen, werd dit plan met groote in stemming bij tal van personen, en vereeni- gingen, zich bewegend op elk ïeligieus, politiek en maatschappelijk terrein, ont vangen. Later evenwel trokken de pro- testantsch-christelijke vereenigingen zich terug. De bedoeling dezer tentoonstelling, aldus leest men op een langs de vier wan den der zaal aangebracht doek, is de toestanden in de huisindustrie bekend te maken en daardoor de regeering, het Ne derlandsche volk en zijn vertegenwoor diging de noodzakelijkheid te daan inzien van een wet tot bescherming der huisar beiders. Steun voor deze tentoonstelling kwam, zooals de Voorzitter reeds in zijn woord van welkom aanstipte van 'de zijde der regeering, de provincie Noord-HoiJand, en vele gemeenten, waaronder Amster dam, Rotterdag, Den Haag, Utrecht pn Arnhem. IJit alles stempelt deze expositie wel tot een bij uitstek nationale; met ingeno menheid gewaagde de voorzitter dan ook van den .steun dezer vier laatste gemeen ten ondervonden, welke niet zoo'n direct belang bij deze tentoonstelling hebben, tor-wijl- ook de enquete aldaar niet ten einde is. De tentoonstelling zelf maakt een uitstekenden indruk, in tegenstelling met andere exposities. In de zaal- heeft men ruime expositietafol-s en interieurs in gericht. Zoo ziet men hier producten der rietenstoelien industrie uit Noordwolde, der klompen-industrie uit Enten ©n Best, in Noord-Brabant, der fuikenbreierij uit den lip, en der kleoderindustrie uit Lei den. AMes is voorzien van kaarten, waar op allerlei statistische gegevens voorko men, zooals opgaven van uurloon, arbeids tijd, ouderdom der vervaardigers etc. Zelfs heeft men hier een stand waar pelsjassen en ambtscostuums zijn geëxposeerd. Zoo'n pelsjas waarvoor f 16 loon wordt betaald, wordt verkocht voor honderden guldens; scherpe contrasten en schrille tegenstel lingen leveren dieze cijfers op. Als con trast met deze huisindustrie exposeert do „Voorpost" uit Amsterdam verschillende daar haar eveneens in huisindustrie, -doch onder veel gunstiger omstandigheden vervaardigde kleedingstukken. Een ruime plaats is eveneens ingeruimd voor de textiel-industrie uit Noord-Brabant (Gemert en Tilburg). Grafische- voorstel lingen geven eon somber beeld der loo- nen welke deze arbeiders „genieten"; de meesten hunner hebben loonen benedien de 6 cent per uur. Daarnevens heeft men het interieur een-er roosjessnijderster, ver derop h.et interieur eener ouderwetse!» molen uit de Diamantnijverheid. Oud- snijwerk en houtsnijwerk, vervaardigd in Utrecht -en Haarl-em, ligt op pn langs di® wanden opgerichte exposittetafels uitge spreid. In het midden der zaal- beeft men een platform waarop zich eveneens ex positietafels bevinden. Hier aanschouwt men inzendingen van in huis verlezen koffieboonen uit Dordrecht en Venlo, ver lezen erwten uit Leeuwarden en Zea land etc. De wandversieringen (e. a. witte vanen) geven het geheel een harmonisch aspect. In den tuin heeft men eveneens aantrekkelijke exposities. Allereerst de na tuurgetrouwe huttenwevers-hutten uit Ge mert (Noord-Brabant), een klompenma kershut uit Best, een plaggenhut uit Beile (Friesland), waarin boendermakerij, een armzalige schoenmakerswoning uit Waal- ,wijk en het armoedige verblijf van een schoenmaker uit Culemborg. Een hut uit Goirle, waarin twee weefgetouwen, is in derdaad armelijk en primitief ingericht, o. a. treft men hierin aan bedsteden van 80 c.M., waartusschen het privaat 1 Langs het terrein heeft men verschil lende interieurs, o. a. die van een zil versmid uit Schoonhoven, een garnalen- pellerij uit Harderwijk, het interieur eener woning van een 80-jarige kantwerkster uit 's Gravemoer en dat van een mattenvlech- ter uit Genemuiden bij Zwolle, benevens de woning-en van een iompensorteerder, een naaister etc. Niet onaardig is de mo delboerderij van Oud-Bussum, waarin een doek prijkt, een voorstelling gevend van een ouderwetsche boerderij. Kortom, al deze inrichtingen geven een treurig, som ber beeld der vaak menschonteerende toe standen, waaronder in Nederland gearbeid wordt. Het is dus wel een goed werk ge weest, dit alles te exposeenen. Een woord van hulde is dan ook niet misplaatst voor allen die dit georganiseerd hebben; zeker mag het bestuur dan ook met voldoe ning op zijn werk terugzien. Dit bestuur bestond uit de volgende personen: N. G. Brouwer Jr., voorzitter, J. Oudegeisst, secretaris, B. A. Wins, penningmeester, Ph. Falkenburg, J. H. Huibers, P. B. Koek, Th. M. Ketelaar, allen te Amsterdam, en H. Brouwer te Hilversum, Dr. J. Iileers- koper te Deventer en W. A. J. v. d. Kamp te Haarlem. Ook de verschillende com missies hebben een groot aandeel in het verkregen resultaat. Laten wij hopen, dat de tentoonstelling zich in een fiink be zoek mag verheugen en de velen dia haar bezoeken, door treurige toestanden zullen inzien, dat een wet ter bescherming -der huisarbeiders(stièrs) dringend noodig is. Wordt dit resultaat met de tentoonstel ling bereikt, dan zal dit de meest ge- jwenschte satisfactie voor de organisators zijn 1 Ten slotte melden wij nog dat 8 en 9 September a. s. een congres ter bespre king der huisindustrie zal worden ge houden. Een congrescommissie is daar voor reeds benoemd. Voorzitter hiervan is Dr. W. H. Nolens te Venlo, secretaris Mr. W. H. M. Werker te Utrecht. Goes. D-e regenmeter aan het rijksland- bouwproefstafion alhier heeft van Dins dagmorgen 8 uur tot Woensdagmorgen 8 uur een regenval aangetoond van 37.7 m.M. Sinds de plaatsing van dit instru ment in 1905 is deze kolossale hoeveel heid slechts tweemaal overtroffen, nl. op 29 en 30 Augustus 1905 toen respectie velijk gevallen is 39.4 m.M. en 49.3 m.M. regen. Woensdag her-dacht het echtpaar Maas, op den Oostsingel, hun gouden brui loft. Het muziekgezelschap „Euphonia" bracht den oudjes des avonds met fakkel licht een serenade, dat veel volk op d© been brachty niettegenstaande het on gunstige weer. Gisteren gingen -de leden der Ch;r. Jong-elingsvereeniging een reisje maken met de molorboot „Stad Goes", naai1 Schoondijko. Doch door het ongunstig© weder konden zij de haven van Veel© niet binnenkomen pn waren zij genood zaakt weer terug te keeren. Doch ook op hun terugreis konden zij- 'd-e haven- van Goes niet binnenloop-en en voeren zij dan maar naar Kats. Ook daar- kon de stoomboot niet weg, lein lieten de pas- sagi-ers zich overzetten naar Katscheveer. Vandaar kanden zij verder loop-en naar Goes. j-pii Gelukkig gebeurden er geen persoon lijk© ongelukken, wat wiel een wonder mag heeten, omdat de boot enkel© ma len aan één kant water schepte. Gisteravond werd alhier een sere nade gebracht door het muziekgezelschap „Euphonia" aan hun secr. den heer Von Schmidt auf Altenstadt, welke gister zijn 50s!ie-n geboortedag herdacht. Ook ging de muziek nog enkele straten door, maar door het ongunstige wieder gingen ze weer spcedig huiswaarts. Middelburg. Gister herdacht de heer A. M. 0. J. Thomassen, boekhouder der firma I. de Broekert Co. alhier den dag dat hij 25 jaren geleden in dienst trad. Bij zijn komst ten kantore werd hem door mevrouw De Broekertv. d. Weg een bouquet aan geboden, terwijl in tegenwoordigheid der familie namens de firma, dhr C de Broekert als oudste der firmanten hem op hartelijke wijze toesprak, en terugziende op de 25 jaren, uiting gaf van zijn waardeering, en roemde de trouw cn toewijding waarmede de heer Thomassen de belangen der firma heeft behartigd. Als blijk van erkentelijkheid werd den jubilaris onder couvert een tast baar bewijs daarvan gegeven, terwijl hem door den vertegenwoordiger der firma te Zierikzee, dhr. I de Broekert, een fraaie bureaulamp werd aangeboden. Tevens ont ving dhr. Thomassen van vele zijden har telijke blijken van belangstelling Stukken voor den gemeenteraad van Middelburg. De afdeeling Middelburg van de Zeeuw- sche landbouwmaatschappij heeft een ver zoek ingediend betreffende de botermarkt. Daaraan heeft de Vereeniging „Handels belang" adhevie betuigd en Burg. en Weth., gehoord het advies der Kamer van Koop handel, adviseeren tot inwilliging daarvan. Het college wenscht den tjjdsduur dier markt te bepalen van 12 tot 2 uur Verder vaste genummerde plaaten be schikbaar te stellen voor de verkoopsters. Z mder dat daarvoor eeD recht bestaat, hebben de meeste bezoeksters van de markt reeds nu hunne vaste plaatsen, zoodat het invoeren daarvan vrijwel als een codifi- ceeren van de practjjk is te beschouwen en dus geen bezwaar met zich zal kunnen brengen, te minder daar art. 51 der poli tieverordening verbiedt het innemen van een andere ruimte op de markten, dan die door den marktmeester is aangewezen. De ruimte voor plaatsen zal kunnen worden gesteld op 9u en 56 c.M., zoodat dan aan de drie zijdeD plaats is voor 100 bezoeksters, waarvan 76 op plaatsen van 90 c M. (voor twee manden) en 24 op plaatsen van 56 c M. (voor éèn mand). Burg. en Weth. hebben plaatsen voor twee manden en voor één inand ontwor pen, omdat, h jewel de meeste verkoop sters met twee manden komen, er eenige zjjn, die nooit meer dan den mand mede brengen. Voor hen zjjn die kleine plaatsen voldoende. In verband met deze regeling zal nog een ander punt nader moeten worden ge regeld. Er bestaat thans op de botermarkt een eenigszins tweeslachtige toestand. De markt is van de gemeente, die, ingevolge art. 1 litt. f der Verordening op de hef-

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1909 | | pagina 1