PRIJS-
t Bierhuis
Kerkstraat B 78,
teerd.
in Mantels
isen, Costiimrokken,
No. 71
Zaterdag 19 Juni 1909
Vijfde Jaargang.
Dl! nier bestaat it twee Malei.
BUITENLAND.
I, Middelburg.
t AGENTSCHAP
f blad is te Mid-
g gevestigd
P DIERIKX
de Verfkwast"
de Verfkwast"
de Verfkwast"
1
Versckijnt eiken MAANIAG-. WIEKSDAG- en VBIIDAEAVDHD.
TERSTE BLAD.
UIT ZEELAND.
IF
n.
okken.
melend,
DE HAND TE KOOP
en 7 c.A. BOUWLAND, gelegen
n de kom van een welvarend
uid-fteveland. Reeds jaren een
dwinning.
gen te bekomen bjj
IJS, Timmerman, 'sHeerenhoek
by den beer
ItMMHt*
racht.
m.
eid.
halve '-lissen 30 cent.
ieuwendykte Middelburg
Delft; te Goes hij J. A.
R; te Bergen op Zoom by
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers k contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
Uull' drie en Vrijdag vóór een uur 'si
Kantoor v. d. Administratie: Ganjepoortsfraat C 209, GOES.
Reelameberiehten 25 Ct, p. r. By abonnement speciale prys,
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 IX
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nerefcend,
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
M
Irë'~ Wie zich tegen I JULI
a. s. abonneert ontvangt tot dien
datum ons Blad gratis.
Proefnummers worden op aan
vrage gaarne toegezonden.
DE DIRECTIE.
De herstemmingen.
Het blijkt wiel, dat bij de a. s. herstem
mingen van Woensdag 23 Juni de leuze,
opgeld zal doen: „tegen Rechts" 1
De oud- of vrij-liberalen zullen
het advies van hun hoofdorgaan, „d e
Nieuwe Courant", wel opvolgen.
Vanwege de Liberale Unie is het
parool gegeven: „Stemt Jinks".
De Vrijzinnig-demokraten steu
nen liever ©en sociaal-diemokraat dan een
candidaat der Rechterzijde.
Het was niet anders te verwachten!
Alles wat vrijzinnig zich voelt, hangt
de beginselen aan den veelgeroemden kap
stok, en trekt op... niet voor positieve
beginselen, maartegen de Rechtsche
partijen
En, van hun standpunt, hebben de vrij
zinnigen je reinste gelijk.
Maar dan moeten de heeren ook toe
geven, dat ze in de allereerste plaats
slechts zijn, wat men gelieft te noemen:
„a n t i-c 1 e r i c a a 1".
Dan moet hunnerzijds erkend, dat zij-
onmachtig zijn het bewind te voeren.
En waar evenals vroeger de soci-
aal-demokraten in den arm worden geno
men, verschijnt dit negatieve anti-
clericalisme in des te duidelijker licht.
Immers: zonder de socialisten geen
winst voor de liberalen; en zonder die
liberalen geen winst .voor de socialisten.
Bloedverwantschap trekt.
En zoo zal men het verheffend© schouw
spel weer kunnen zien, hoe vrijzinnigen
stemmen op sociaal-demokraten, die zij
principieel moeten verafschuwen 1
Of dan de eer gered is, komt ©r minder
op aan, mils slechts winst wordt behaald.
Ter dankbetuiging.
M>en weet op welke onedele wijze men
te Zieiikziee gewoon is den verkiezings
strijd te voeren.
Des te meer treft dan onderstaande*
dankbetuiging in die Zierikzeiescbe Nieuws
bode"
Aan
de Redactie van den Nieuwsbode,
den heer WAALE te Zierikziae.
Verzoek© betaefd onderstaande re
gelen 1© plaatsen in uw blad.
Zierikzee, 14 Juni 1909.
Gaarne kwijt ik mij van de aange
name opdracht ide laatste twee
dagen verkregen van een groot aan
tal vrijzinnigen uit Schouwen en Dui-
vielanjd, om den beer Frankiej,
Hoofdredacteur van uw blad, onzen
hartelijkien en welgiemeendien dank te
betuigen v.oor de krachtig© wij-zje,
waarop hij d© candidatuur van Mr.
Parijn verdedigde en tevens de vrij
zinnige beginselen diende.
Verguisd, ja zelfs daor den tegen-
candidaat van den heer Patijn in het
openbaar bespot, heeft de ijverige
heer Frankel zich niet van de wijs
laten brengen. Recht ging hij op zijn
doel af en voor een niet gering deel
is aan hem het welslagen van de
candidatuur Patijn te danken.
Vlijmend scherp was nu en dan des
heeren Fran kei's pan, maar niettemin,
wat oip papier kwam, was in overeen
stemming jn-et de waarheid.
Waar met eerlijke wapenen wordt
gestreden, moet het recht zegevieren.
Met achting,
DE MURALT,
mede in opdracht van vel© anderen.
Verbeeld u den beer Frankel, die de
„vrijzinnige beginselen" verdedigde!
Wat zijn wel die beginselen?
Neen, jfe hear Frankel deed niet an
ders dan schetteren .ovier partijdige be-
roemingen, en zijn gal uitstorten tegen
dr. Kuyper.
Op eigenaardige wijze werkte hij to
taal negatief.
t t i 1 I I 1
U I i I - i - I i i I I
En zoo kon de man helaas, geen „be
ginselen" verdedigen.
Daarvoor is dan ook wat anders noo-
dig dan eenige goedkoop», opruiende
artikelen.
Over de „eerlijke wapenen" zullen we
maar zwijgen.
Men kent nog wel het verheffend Pa-
tijnslied
UtA.Vll KI.! li.
De kerkvervolging in
Fran k rij k.
De sectarische regtaering te Parijs wil
blijkbaar weer eens pen slag slaan! Zij
heeft den nieuwien aartsbisschop van Bor
deaux, kardinaal Andrieu, laten vervolgen
„wegens ophitsing tot verzet tegan de wet"
wijl de prelaat in zijn intrée-predikatiai,
onlangs gehouden in de kathedraal zijnier
nieuwe residentie o.a. de volgende woor
den sprak: „Welk antwoord zullen wij
geven aan het Cesarisme? Geen ander
dan dat der Apostelen: Non possumusj
Uw wetten zijn slecht" enz.
Het is, merkt do „Figaro" op, de oude
leer, die roods door don H. Paul us ver
kondigd is geworden, dat men „meter aan
God most gehoorzamen dan aan de mien-
schen" en, voegt het blad terbij, do regee
ring zal zich toch zeker wel niet inbeel
den, dat zij door dergelijke vervolgingen
aan die leer of aan de toepassing er van
iets kan veranderen. Trouwens, zij is ook
door tal van andere Fransche bisschoppen
verkondigd geworden, terwijl deze door de
regeering ongemoeid worden gelaten. Doch
Briand heeft als slachtoffer een dier hoog
geplaatste prelaten van Frankrijk uitge
kozen.
Lichtpunten.
„Het Centrum" is bezig lichtpunten aan te
wyzen, die thans duidelijk ziehbaar wor
den. Bijvoorbeeld
Een ander lichtpunt bij deze verkiezin
gen is bet groote aantal stemmen, dut
werd uitgebracht. Er bchynt toch nog har
der te zijn gewerkt, dan ineu dacht. Over
en weer is er blykbaar, in de laatste da
gen vooral, veel gedaan. En in eeu aantal
districten werden stemmen-cijters bereikt,
die de cijfers van vier jaren geleden nabij
komen, zoo niet overtreffen.
Dit getuigt van een opgewekt politiek
leven, dat geen buitennissigheden als die
van 1905 behoeft, om zich te uiten. Maar
juist daardoor ook verschijnt de zege der
Rechterzijde in een des te schooner licht
en is deze stembus-uitspraak vrij van bet
dubbelzinnige, het opgewondeue en kunst
matige, dat haar de vorige maal karak
teriseerde.
Met te meer recht kunnen wij ons hier
over verblijden, wjjl het aantal kiezers
gedurende de laatste vier jaren weer aan
merkelijk is gestegen. Slechts één enkel
district ging in kiezerstal achteruit. Maar
in alle andere valt een dikwerf belang
rijke stijging te constateeren eu het ge
heel wijst een veel groutere som van kie
zers aan, dan in 1905.
De gevolgtrekking, hieruit te maken,
ligt voor de hand de Recbtocbe partijen
hebben de gestadige uitbreiding van bet
kiezerscorps niet te vreezeu.
Het vertrouwen, dat o. a. Dr. Scbaep-
man in de volksmassa had, is, zegt bet blad,
niet beschaamd. Bij het geriugo aautai
kiezers was de vrijzinnigheid alleeubeer-
ssheres; haar rijk was uit, zoodra de eer
ste beduideude kiesrechtuitbreiding kwam.
De antithese.
Al blijft <ie antithese zoolang er geloo-
vigen en angeloovigen zijn, toch is, als
strijdkreet, als verkiezingsleus ap 11 Juni
1909 plechtig hare begrafenis gevierd.
Vier jaar geleden had men van liberale
zijd© de theso in dien persoon van dr.
Kuyper belichaamd en slaagde een© reus
achtige misleiding.
Nu is dit kanon voor gloed vernageld
en erkient b.v. de liberal© „Kamper Cou
rant": „dr. Kuyper heeft het, vooral op
zijne jaren, wel heel zoele voorrecht, dat
hij, de geslagene in 1905, d© overwinnaar
van 1909 mag toeten".
i - i I i I f 'I i
Ook.Borgesius;!
Het is eigenlyk grappig.
Het bestuur der sociaal-democratische
party adviseert iu eeu mauite-it, dat van
socialistische zy le zal wordcu gesteuu.1 de
Unie Liberalen.
Eu zalks „niet half, maar heel".
„Met alle macht", zegt het manifest
Intusschen heihalen wij nu eens wat Mr
Troelstra aaustonds na den uitslag schreef,
namelijk dit
„De Unie-liberalen verdienen het
vernietigend votum, over hunne party
uitgesproken, wel het meest. Een paity,
die zóó hare beloften laat breken, eu
dan de verkiezingen ingaat met dezelfde
beloften, zonder eenige verklaring te
geven van de gepleegde woordbreuk
eu zonder de minste waarborg tegen
herhaling daarvan zulk een paitij
kan alleen drijven op de persoonlijk-
hei i van enkelen, die hun deugden
luten dienen als het masker voor de
zouden barer party zulk eeu partij
heeft haar crediet verspeeld
Ja, ju, ca aan zulk een partij, die „haar
crediet verspeeld beeft', bieden de socia
listen nu krachtige» steun
Ook dus aan Mr. Borgesius, die in poli-
tiekeu zin absoluut ouvertrouwbaar is, den
leider der politieke „sliimueliugeu".
Het is wel Iraai
Laat ons l-.opeu, dat de Christelijke par
tijen iu Rotterdam I het kunststuk vol
brengen van Borgesius bulten d-■ actieve
politiek te zetten. (Rott
Vertreedt het niet.
Menig landbouwer ziet met schrik, dat
straks de korenbloemen hare sierljjke korf
jes gaan ontplooien, niet omdat hy bang
is, dat er eenige van geplukt worden,
integeudeel hoe meur er uit zjju koreu
gehaaid wordt, des te liever is üet hem,
immers het is onkruid, dat er niet iu hoort,
maar de mau is zoo baug, dat, wauueer
hij elders is, jongens en meisjes eeu inval
op zijn veld doen. Zij ontzien niets, hebben
enkel oog om zoo spoedig mogelijk eeu
bos korenbloemen en Klapi ozen te plukken
ten koste van duizeudeu korenhalmen, die
vertrapt worden. Hoe is het mogelyk,
vragen wjj ons dikwijls al', dat het gevoel
en de liefde zoo verstompt zjjn, om die
zwaar beladen en sierlijk wuivende koren
aren zóó onder den voet te brengen. Kin
deren weten niet beter, hooren wij iu het
midden brengen. Goed, maar laat het hun
dan spoedig geleerd worden; zij zijn er
groot genoeg voor. Maar bovendien, eeu
aantal groote menscheu, dames en heereu,
maken zich hieraan schuldig. Met eeuigen
goeden wil kan men deze lieerljjke veld
bloemen tusschen het koren uithalen langs
den weg zonder dat ook maar eeu halm
geknakt wordt. Men bedenke toch hoe
kostbaar het graan is, dat daar staat, straks
het voedsel, waarom wij bidden tot God
„Geef ons heden ons dagelyksch brood."
Zooals men weet wordt de eerste zitting
der Tweede Kamer, nadat de beide Kamers
in vereenigde zitting plechtig zijn geopend,
gepresideeid door het oudste lid in jaren,
die alsdan aan de orde stelt het opmaken
van een voordracht van drie leden, waaruit
H. M. de Koningin de voorzitter der Tweede
Kamer benoemt.
Deze tijdelijke voorzitter was tot dusverre
een der zittende Jeden Dit jaar zal het
anders zijn. Thans zal het nieuwinkomende
lid voor Oostburg, de heer G. A.
Vorsterman van Oyen. wegens
zijnen hoogen leeftijd de eer te beurt vallen
tijdelijk als voorzitter een zitting der Tweede
Tweede Kamer te mogen leiden.
De heer Vorsterman van Oyen werd te
Gilze Rijen geboren, den li Juli 1836.
(>,Tel."j
Sociale week.
Uit het programma van de 4e Sociule
Week, die van 1522 Augustus te Nij
megen wordt gehouden, blijkt, dat de vol
gende heeren als sprekers zullen optreden:
Dr. Oh. Raayinukers, Mr. P J. M. Aalberse,
Mr. Ch. Jansen de Limpens, prof. J.D.J.
Aengenent, Mr. Dr A van Kijckevorsel,
Mr. J. N. J. E. Tbijssen, Dr. J. Nouwens,
Mr. Dr G. Baron van Hugenpoth tot Aerdt,
Mr. H. J W. Pelster, pater M. P. Bern.
Jansen, Mr. A. Tepe, de heer H. Engels
eu pater P. F. H. van Hooff. Voorzitter
is dr heer Mr. Ruys de Beerenbrouck.
Goes. Dooi' H. Rengstmangers is tegen
1 Juli 1909 eervol ontslag aangevraagd
als afslager van yisch.
Hedennacht overleed alhier een kind
van dhr. A. hetwelk vier weken geleden
een naald in een der voetjes had getrapt.
De naald werd door dr. v. d. Harst er
uit gehaald, doch pr was reeds bloedver
giftiging omslaan, waaraan het kind heden
is overleden.
Tot hoofdredacteur aan het te Leiden
op te richten B.-K. Dagblad „de Leid-
sch© Courant", is benoemd de toer
Ch. Claessen, redacteur dier „Nieuwe
Zeeuwsche Courant" te Goes.
Op tot land van dhr. K. aan den
's Heer Hendiikskinderendijk hebben pen
zestal knapen het aardbeienveld, bijna ge
heel vernield. De schade is groot.
Slum-avond.
Middelburg. Speet het yel© Rechtsche
kiezers Vrijdagavond met tegenwoordig te
zijn geweest bij de huldiging van dien
heer Buum, gisterenavond .wierdien zij ruim
schoots schadeloos gesield door als lid
van de Kath. of Anti-Rev. kiesveneeniging
in grooten getale genoor te gpven aan
de uitnoodiging van het echtpaar Blum,
om ia feestelijke bijeenkomst den goeden
uitslag van li juni te vieren.
In lange rijen pan groote, met bloemen
versierde taieis, wanen ?e geschaard, de
komst van gastheer en gastvrouw afwach
tend. Hoe groot de vreugd© was toen met
<1© famine Blum de heer Fruytner, Kamer
lid voor Honteiusse, fle feestzaal binnen
trad, bewees 't luid ppplaus. Op verzoek
van Mr. Dieaeman, .wien de leiding der ver
gadering was opgedragen, opende Ds.
Bouma d© bijeenkomst piet gebed. De heer
Blum heette allen hartelijk welkom .en
sprak zijn blijdschap uit als gast te mogen
voorsteilen den heer Fxuytier, eenige zueir
waardeerende woordien daaraan toevoe
gend. De komst van den Z.eerw. hieei'
Pastoor en Kapelaan veroorzaakte pen
welgemeend applaus. Die hiaer Fruytier,
wien 'teen ware verrassing was diaze ver
gadering te kunnen bijwonen, wenschte
o. a. d© aanwezigen van harte geluk mot
d© uitnemende keuze gedaan door den
heer Blum als Kamerlid te tobben geko
zen. Vooral op 't gebied van 't bijzonder
onder-wijs had de heer Blum zijn sporen
reeds verdiend. Mr. yan AndpJ sloot zich
hierbij aan en wees er op 'hoe juist aan
't bijzonder onderwijs de komst en daar
mede de bekendheid pn verkiezing van
den heer Blum te danken waren. Van de
opmerking dat 't bijzonder .onderwijs ook
rechtsche kiezers kweekte, maakte de
Nestor der vergadering, Ds. Littooy, ge
bruik om eenige uitzonderingen aan te
haten, de aanwezigen terugvoerend in den
geest naar lang yervlogen dagen, waarin
ook hij op politiek gebied werkzaam was.
Toen (ie bêer Adriaans© memoreerde 't
groot aantal stemmen door Mr. Dieleman
te Oostburg behaald, pp 't geroep „harder"
zich meeruette, maakte die heer Bluin er
een slot aan, door den wensch te uiten,
dat Mr. Dieleman .over 4 jaren met groote
meerderheid mocht worden gekozen.
Volksliederen tusschen de toosten in
gezongen, brachten een .opgewekte stem
ming te weeg. Een flink glas wijn, taartjes
en gebakjes, waarop de gastheer en gast
vrouw de aanwezigen onthaalden, droe
gen tot groote vreugde bij. Mr. dé Veer
toostte op ons stel ministers hij uitnemend
heid; de heer .Verhag© op de gastvrouw
en voorts in 't algemeen op de vrouwen,
van wiei een stille kracht was uitgegaan
hun mannen ter stembus te brengen. Dr.
de Ligt trad als voorzitter van de Christ.
Werkmansbond op. Ofschoon die bond
geen politiek beoogde, was hij er verzekerd
van dat d© Chr. Historischen niet geaar
zeld hadden hun stem uit te brengen
op belijders van den Christus. Do
Z.eerw. heer Pastoor Briigemalin woes er
op, dat hoe ver ook vau eikaar verwijderd,
samengaan bij de stembus moest strekken
tot doorvoering van de Christelijke begin
selen in de Staatkunde. Hij vertrouwd©
dat heide aanwezige Kamerleden in die
richting met vrucht werkzaam zouden zijn
in 's lands belang. De heer Vroom©, voorz.
der R.-K. kiesvereeniging, damkte den heer
en mevr. Blum voor 't gastvrij onthaal en
zei, dat dit de eerste maal was dat Anti-
Rev. en Kath. zoo broederlijk in feest-
vergadering bijeen wanen; }rij zag daarin
een erkenning en waardeering van den
steun der Kath. en een waarborg voor
de toekomst voor jiog hechter samenwer
king. De Z.eerw. heer Pastoor Stam wist
d© laatste overblijfselen .van tot Room-
sch© spook te verdrijven; herdacht d© op
offering der Kath. van Enschede pn Enk-
huizen. Zeer geestig bracht Z.eerw. in zijn
uitmuntend betoog te pas, dat, waar hij
eerst een burcht (Middelburg) had hiel
pen behouden, hij voortaan een harnas
moest aantrekken (Middelharnis) pm den
strijd aan t© hinden tegen de tegenstan
ders, wier vertegenwoordiger te Zierikze©
gekozen was. Dat hij met alle kracht tot
glorie van God zou blijven strijden, be
greep vooral het bestuur der Kath. kies
vereeniging, dat in jzijn vertrek een hechte
steunpilaar harer vereeniging yerliest.
De heer Blum bracht hulde aan onzia
geëerbiedigde Koningin en aan ons ge
liefd prinsesje Juliana, Pat, onbewust, ons
alter harten gewonnen heeft. Mr. Diele
man had verwacht dat de sluizen der
welsprekendheid zouden openbreken en
men zou schudden van 't lachen. Deze
wensch is letterlijk in vervulling gegaan.
D© Gebrs. Keulemans droegen wel 't meest
bij d© vreugde ten top te doen voeren.
Met zijn meesterlijk in elkaar gezet verkie-
zingslted, de regeeiingsperiode 1901—1909
weergevende, oogstte de heer Fr. Keule
mans zooveel bijval in, dat vooral de
laatste coupletten over 't samengaan van
Dordt met Rome door allen werden mee
gezongen. Op haar vereer end verzoek
stond hij zijn .werk af aan de gastvrouw.
De heer Peter Keulemans trad ais ven
dumeester op en bracht 4 paar klompen,
welke later zooveel duurder zouden wor
den, voor ruim f 25 aan den man, waar
van de opbrengst diende ter versterking
der kas met 't oog op de a. s. gemeente
raadsverkiezingen. Hij knoopte er nog ver
dere diepe politieke beschouwingen aan
vast en droeg alles eenig voor.
Voorwaar een avond tot dusverre in
Middelburg niet beleefd. Pat door 'taldus
samenbrengen der beide partijen d© heer
Blum de coalitie beslist versterkt heeft,
laat niet te twijfelen over. Moge hij: tot in
lengte van dagen een der beste volksver
tegenwoordigers zijn.
Bij 't naar huis gaan reikte de heet Blum
alle aanwezigen de hand.
In de gister alhier gehouden verga
dering van de Zeeuwsche Brandwaarborg-
inaatsch. werd de rekening over 1908 goed
gekeurd.
Gedurende 8J jaren is betaald voor
brandschade en administratiekosten te zaaien
gemiddeld per jaar voor woonhuizen 55
cent en voor boerderijen 79 cent voor
duizend gulden verwaarborgde som.
Het kapitaal van deelneming bedraagt
f 28 823.449.
Bij het 2e bataljon 3e regt. inf.
zijn bevorderd tot sergeant le klasse de
sergeanten J. Zonruiter, D. C. F. Hen-
drikse, H. L J. Polvliet eD J. C. A de
Keijzer.
Bovendien zijn bij dat bataljon overge
plaatst de sergeanten H. Bitninel van het
le bataljon uit Bergen op Zoom en J.
Lamain van het 4e bataljon uit Vlissiugen.
In ide Woensdagmiddag gehouden zit
ting van den raad werd tot gemeente
geneesheer in de vacature A. P. Smitt,
benoemd de toer dr. H. Reilingh te Am
sterdam.
Vastgesteld werd het primitief kohier
der belas ing naar het geschatte inkomen
voor 1909.
Het totaal bedrag der aangeslagen be
loopt f 138.203.335.
Het percentage is 5 pCt.
Een bezwaarschrift tegen dien aanslag
in de belasting naar het geschatte in
komen van N. Bijdewelle werd afgewezen.
Het voorstel van het dag. bestuur om
het raadsbesluit betreffende het pad in
het plantsoen bij Klein Vlaanderen te
handhaven werd eveneens aangenomen.
Bij de rondvraag vroeg de heter Scho
ner tot woord.
Zich tol den heer Sprengter wondende,
zeide spreker dat diez© in de laatst voor
gaand© vergadering hoeft medegedeeld zijn
besluit om zich niet meer herkiesbaar
te stellen als lid van den raad.
Die mededeeling deed spreker dadelijk
leed en zekter had hij toen reeds eenige
woorden gezegd, indien hij niet had wil-
ten wachten tot hij die zekerheid had niet
alleen te spreken namens zich zelf maar
