PILZ
ANG,
„Cloot"
Wilhelmina.
Imina", Amsterdam
Jhr.Mr, fl.F. de Savornin Lohman,
Iets—suijlen.
Fo. 66
Dinsdag 7 Juni 1909
Vijfde Jaargang.
CHAPPIJ
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
FEUILLETON.
ILEN (L.)
e-Peiisiou,
ix de Bourgogne"
ENBURG (L.)
ïnburg (L.)
L DU LAC.
IJ N
A RIJS.
is Familie pension,
Nieuw!
Frisschingsdrank.
ind.
tfabriek,
liddelburg.
•iaanstraat, Goes.
Nieuw!
IININM
IS
vruchtgebruik of
e waarden,
jrg,
BORGESIUS of LOHMAN?
DE JAGUAR.
Fruijtier te 's-Heerenhoek.
Diner f 1,25, Souper
f2 25. Pension f3 p. d
ïN bij Gulpen (L.)
k'zoni verblijf. Heerlijke
Uitstekende keuken,
i en p.d. f 1.75. Vr. Prosp.
j!M, E i g a n.
teerd Familie-Hotel l«n rang.
Itige prjjzen. TW
vaet prachtige Grot- en
jtotspartjjen.
ilSTERS STECKENBORN.
ligging, pension f 2.35.
aspect us met photo's.
I 1
tSTEÏÏ RANG,
het MEER en 't SPOOR.
Jfc. 300 Bedden. Bad-
leicht. Grooten tuin.
gen en alle soortan Baden,
LLMANN SICKERT.
HOTEL
WE W-V K K.
■36. Op 2 minuten afstand
lutioHFriedrichstrasse,
de „Komischsn Opkr".
water gelegen Hotel van
Iheel Berlijn.
|f Rm. 2.50. Alle Comfort.
WILH. SCHULZE, Prop.
ltonnet (Rue Maubeuge)
i- en Oostatation. Moderne
den, verwarming, Electrisch
net afzonderlijke tafels.
franos. Kamers 3 a 8 franca.
ar. £UQ
[•eken den heer
f ÏOOO, f500 en flOO,
3de bij H. H. Effecten-
De Directie,
rEER Gz. en H. WORST Jt
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Gees f0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers it contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. Administratie: Ganzepoortstraat C 209,'[GOES.
Reelaraeberiehten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Advertentiën van 15 regels f0.60; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x oerekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct contant
Voor de stemming op Vrijdag 11 Juni
bevelen wij bij de kiezers in de "erschil-
lende Zeeuw sche districten de volgende
heeren ten dringendste aan
GOES
Jhr. Mr. A. F. DE SAVORNIN LOHMAN
(aftredend lid).
MIDDELBURG
J. H. BLUM
ZIERIKZEE
H. CH. VEGTEL
HONTENISSE
P. F. FRUIJTIER
(aftredend lid).
OOSTüURG
Mr. P. DIELEMAN
De drager van den eersten, in de po
litieke wereld vermaarden, zoo niet be-
ruchten naam, is de eandidaat der vrij
zinnigen in het Kaïnendistrict Goes.
De vrijzinnigen in dit district hebben
pogingen genoeg in het werk gesteld, om
met een anderen eandidaat voor den dag
te komen.
Jlaar de een na den ander weigerde
een candidatuur; en zoo was ten leste
de heer Borgesius de man.
Wij begrijpen dat de vrijzinnigen met
dezen eandidaat kwamen „faute de
mieux, bij gebrek aan beter.
V r ij z i h n i gnd e m o c r a t e n, die te
gen de misleidende leuze van Staats-
pensioneering zijn, kunnen dezen Vader
der „sliminelingen" bezwaarlijk steunen.
0 u d-1 i b e r a 1 e n, die tegen algemeen
kiesrecht zijn, kunnen den Uitvinder van
het schoonste ding der eeuw: het blanco-
artikel, dat nu in algemeen stemrecht
is gemetamarphoseerd, evenmin con
a m o r e steun verleenen.
En de neefjes, de sociaal-demo-
kraten zij hekelen Borgesius' po
litiek ten scherpste.
Zoo nog onlangs mr. S a n n e s.
Hij, Borgesius, de leider der Unie
liberalen, moet bet van allen kant ontgel
den; en van allen kant wordt zijn poli-
tiekerigheid gebrandmerkt en aan de kaak
gesteld.
Volgens prof. Treub (vrijzinnig-demo-
kraat) is Borgesius de vader der po
litieke „slimmelingen," die met voorbij
zien van 's lands waarachtig belang, de
kiezers in het gevlei komen met even
schaone als onvervulbare verkiezingsbe
loften
Hij is de „lijmer" bij uitstek, azend
slechts op direkte winst bij de stembus;
zoekend middelen te pas en te onpas,
mits zo maar kunnen dienen, om een
Christelijk Kabinet omver te kegelen, en
zonder zich er om te bekommeren, of
het welzijn des Lands daarmede is gebaat.
Een regeerings meerderheid laat
8.
Een schilderachtige stroom is de Narvo,
wanneer men eenmaal de wierven, mo
lens, magazijnen, en andere minder ro
mantische dingen voorbij is; maar het
slechtste roeiwater waar ik ooit een riem
lil uitgeslagen heb, en ik ben op heel
wat rivieren geweest, van den Wensum
tot den Don.au. Nauwelijks begon mijn
bootje een beetje vaart te krijgen, of ik'
moest weer inhouden voor een eilandje,
of een partij lastige waterlelies, of wat
m deze streken de plaats inneemt van
wii fuik, of wel een schilderachtigen,
maar hinderlijken waterval.
Maar ik had tijd genoeg, om hinder
nissen te vermijden. Ik behoefde niet zoo
«n zoo laat bij den oorsprong der rivier
zijn, dus maakte ik mij niet boos om
stoornissen, vooral daar ik spierbe-*
poging niet kwaad vond. Ter belooning
van mijn moejt© verloor ik al spoedig
u« stad geheel uit het gezicht: de oevers
werden hooger en met hun overhangend
struikgewas, benamen, zij alle uitzicht op
leelijko schoorsteenan en andere on-
hem totaal koud.
Hij beoogt slechts een stembus meer
derheid, met welke een staal niet te re-
geeren is.
Armelijk gedoe
Hoe wèl is deze Borgesius' taktiek dan
ook doorgezien.
Vóór hij de vader der „slimmelingen"
werd genoemd door geestverwanten, was
hij van Links reeds gebrandmerkt als
de vader van „politieke avonturieren"
Van andere zijde wordt hij terecht voor
gesteld met de vleermuis, het zinnebeeld:
der tweeslachtigheid; of als de man met
het Janus-gezicht.
En in een artikel van het sociaal- demo
cratisch blad „De Nieuwe Tijd" (het
jongste nummer) wordt Borgesius en
zijn Liberale Unie gesalueerd als een
„politieke vagebond"!
Het is inderdaad niet vleiend voor dezen
vrijzinnigen candid'aat, evenmin als voor
de Liberale Unie, welker hoofd hij is.
De liberaal, oud-minister variHou-
t e n, heeft nog in een zijner staatkundige
brieven do erkentenis neergelegddat bij
de Liberale Unie de onoprechtheid
tot beginsel was verheven!
En zoo noemde nog onlangs d'e vrij
zinnige heer E1 o u t, redacteur van het
liberale „Handelsblad," den Unie-libe
raal „een man zonder eigen prineipiieele
beteekenis."
Na deze stemmen van Links mag nog
wel een enkel geluid uit onze gelede
ren gehoord.
Het is dat van m r. A a 1 b e r s e, die
neg pas de taktiek der Liberale Unie aan
scherpe kritiek onderwierp.
Die Liberale Unie sprak mr. A a 1-
b e r s e -zou bezwijken onder de alge-
meene verachting. Zij is de partij der
valsche verkiezingsleuzen.
En mr. Aalberse haalde aan, wat
dr. Schaepman indertijd van die
partij heeft gezegd„zij sprong altijd naar
hooger en viel altijd lager neer".
Welnu: kan er onder onze Katholieke
mannen wel iemand gevonden worden,
die wil medewerken om den Vader dezer
slimmelingen, dezen auctor der politieke
avonturiers, dezen politieken vagebond
voor het district Goes gekozen te zien?
Immers niemand!
Neen, tegenover diens avontuurlijke,
sluwe en vagebondsche politiek staat hoog
de door alle part ij en erkende en
hoog gewaardeerde slaatsmankunde en
politieke eerlijkheid van de Savornin
Lobman die niet uitgaat op kiezers
vangst, maar wien het alleen te doen
is, om het algemeen belang der Natie
naar zijn beste, eminente krachten zoo
veel doenlijk te behartigen.
Niemand kan ontkennen, dat Loliman
is een onzer allerknapste en beste Chris
telijke Staatslieden.
En waar dit vast staat, zouden er dan
onder ons nog kiezers kunnen gevonden
worden, die dezen bij uitnemendheid be
kwamen Staatsman, die heel zijn verdien-
slenvol leven o.a. gestreden heeft voor
het Bijzonder Onderwijs, waaraan zijn
liefde was verpand zouden er dan
onder ons Katholieken nog kunnen zijn,
romantische bewijzen van Buyda's wel
vaart. Terwijl ik op mijn gemak ©en be
trekkelijk vrij gedeelte overroeide, werd
de loop mijner gedachten afgetrokken
door het stooten mijner booot tegen ©en
licht voorwerp. Ik keek over den rand
en zag, dat ik tegen aan drijvenden riem
gebotst had. Ik nam hem in mijn boot,
daar ik bedacht, dat de ©en of ander
hem willicht had laten slippen en niet
in staat geweest was, hem tsrug te krij
gen, hetgeen ongaoefenden niet zelden
overkomt; toen roeide ik verder, denkende
dat ik den eigenaar wel spoedig zou ont
moeten. Het geklots van het water waar
schuwde mij, dat ik weer palenversper-
ring naderde, wat mij tamelijk begon te
vervelen, dewijl ik daar telkens om
heen moest roeien. Na een scherpen
bocht werd de rivier belangrijk breeder,'
de stroom werd sterker, en vooruit
ziende, bemerkte ik een hindernis, half
dam, hall natuurlijken waterval, met de
gewone verrotte palen en gebroken lat
ten. Ik deed nog een paar slagen, be
sluiteloos ,of ik er omheen zou roeien,
of terug koeren, toen ik ©en voorwerp in
't zicht kreeg, dat vast lag in de water
planten bui tien den stroom'.
Een omgeslagen bo.ot.
Er was iets in dit gezicht, dat mij
die onzen Lobman niet herkozen zou
den wenschen?
Dat kan niet
Wie onder ons in het district Goes
rustig van de stembus thuis zou blijven,
hij zou nog daargelaten de veronacht
zaming van het eigen belang een daad
van impiëteit begaan tegenover dezen ve
teraan, die immer voor de Christelijke
belangen op de bres stond, en aan wien
wij Katholieken zoo heel, heel veel heb
ben te danken.
Ondankbaar zijn wij nooit geweest, en
wij zullen dat nooit zijn!
Een eer moet het en zal het ons wezen,
a.s. Vrijdag te stemmen op onzen be
proefden afgevaardigde
De Tweede Kamer-afgevaardigde voor
het district Hontenisse, de heer P. J.
Fruytier, hield Zondagmiddag voor een
volle zaal te 's Heerenhoek een politieke
redie.
De voorzitter der Centrale, de heer Lam-
bers, leidde hem in. De goede opkomst
deed hem genoegen en hij waardeert de
tegenwoordigheid der eervv. heeren gees
telijken en van den burgemeester.
Do heer Lainbers wijst op den „zon
derlingen eandidaat", den beer van Dal-
stun, die zich hier heeft opgeworpen, die
©en ongeoorloofde houding tegen de gees
telijkheid durft aannemen en hij zegt dat
de quaes ties in Hulst nog geen program
vormen voor de Tweede Kamer. Spr.
spoort alten aan Vrijdag goed te stemmen
en het bestuur behulpzaam te zijn.
Alsnu is het woord aan den heer Fruy
tier. Het doet hem genoegen met de vele
aanwez.gen kenn.s te maken. Die kennis
making had hij wel eerder kunnen doen,
maar hij achtte, die onnoodig, omdat de
Katholieken toch den Katholieken eandi
daat stemmen. Maar nu komen er twee
Kath. candidaten op.
In 'tkort zal spr. behandelen: waar
om het a. s. Vrijdag gaat; in groote trek
ken zal hij geven, wat de Kath. Staats
lieden willen en ten slotte zal hij een
lenkel woord zeggen over zijn tegen-
carididaben.
Spr. wijst er op, dat Hontenisse lang
niet is een vast district; dat men op
zijn hoede moet zijn.
D© strijd gaat eigenlijk om het behoud
van het Kabinet Heemskerk en om een
Rechtsehe meerderheid. Nu hebben de
liberalen altijd een pakkende verkiezings
leuze; zoo nu weer de Staalspcnsionee-
ring. Spr. waarschuwt daartegen met het
woord van prof. Treub, dat het niet
anders is d?.n boerenbedrog. De Meester
heeft te Zuidhorn gezegd, dat Staatspen-
sioneering uitloopen zal op Staatsbank
roet. Die Staalspensioneering zal 40 mil-
lioen gulden eiscben. En de directe be
lastingen brengen sic hts 42 mllioen op.
De belastingen zouden dan moeten wor
den verdubbeld. Bovendien is Staatspen-
anaangenaam aandeed.
„Dat verklaart het wegdrijven van dien
riem," zeide ik en.stuurde er heen, oan
een nader onderzoek in te stellen. Er
was niemand te zien op de oevers, die
hier vlak en kaal waren. Ik liet mijn
bootje langs zijde van het omgeslagen,
vaartuigje drijven, dat ik met ©enige
moeite weer omdraaide. Het was een roei
boot precies als de mijne. Zij was na
tuurlijk ledig, behalve dat er tusschemi
de ribben ©en wandelstok zat, een ge
wone rotting met ©en haak en het gebrui
kelijke zilveren bandje. Deze wierp ik
in mijn boot, waarna ik aa;n wal ging.
Niemand was er te zien. Ik wandelde
den waterval ©en goed eind voorbij, riep
nu en dan, maar er wa^ geen spoor va,n
een menschelijk wezen, dood of levend.
Ik keerde dus naar mijn boot terug,
zonder het raadsel opgelost te hebben
en besloot nu naar huis te gaan, daar
de rivier hooger op niet veel belooning
beloofde voor mijn inspanning. Terwijl
ik terugkeerde keek ik wel scherp uit
naar eenig nader blijk van leen booton
geluk, maar ik zag niets.
Aan de landingsplaats vertelde ik wat
mij overkomen was, maar de omgesla
gen boot behoorde niet aan den eigenaar
,van de mijne en bijgevolg stelde hij niet
sioneering een bedeeling, een verkapte
armenverzorging. En al halen de libe
ralen de meerderheid dan zal toch nog
geen wet tot Staatspensioneering kunnen
tot stand komen, omdat in de Tweede
Kamer oud-liberalen en vrijz.-demokraten
er tegen zijn, en de Eerste Kamer een
desbetreffend ontwerp zeker verwerpt.
Na den val van het Kabinet-Kuyper
trad het ministerie-de Meester op, dat
niets kon uitrichten dan met de hulp
van Rechts, De Muralt heeft wel beweerd,
dat Rechts sluipmoord pleegde, toen men
van Rappard en het heele Kabinet liet
vallen, maar dat is onwaar. Zoo is van
Rappard bv. door Lohman verdedigd. En;
ook vele liberalen hebben van Rappard
doen vallen en zouden dus sluipmoord
hebben gepleegd.
Het KabineLde Meester kon niet re-
geeren. Daarna kwam het ministerie-
Heemskerk, dat moest regeeren met een
minderheid in de Kamer. De kracht kan
beter uitgaan van Rechts. De drie Recht-
sch» partijen staan in politieke opvatting
schouder aan schouder. Doch met die
minderheid heeft het Kabinet-Heemskerk
in den korten tijd van zijn bewind nog
wel wat weten tot stand' te brengen. Spr.
noemt de visscherijwet, de botervvet, do
schepenwet, de subsidieering van het
middelbaar onderwijs, Sabron's bezuini
ging op de militaire uitgaven en de eer
volle oplossing van het geschil met Ve-
ssnazuela. We moeten dan zorgen, dat dit
.ministerie aanblijft.
Alsnu behandelt spr. de vraag, wat de
Katholieken willen.
Wij willen invloed uitoefenen op bet
Staatsbestuur, en ook bij benoemingen.
W» willen bestuurd worden door web
ten, die rusten op de Openbaring. Zoo
willen wij dat de armenzorg zal geschie
den door de particuliere liefdadigheid, on
nle't door den Staat, zooals de liberalen
willen. Zoo willen wij maatregelen, bij
d© wiet tegen de openbare onzedelijkheid.
Zoo willen wij het huwelijk niet op losse
schroeven zetten. Zoo willen wij het Ge
zag hoog houden, als komende van God
en niet uit het volk. En zoo willen wij
in het strafrecht den vrijen wil erkend
zien.
Het kort program, van den Bond van
R. Kath. Kiesvereemigingen komt ongeveer
ov„Faen mat dat der anti-revolutionairen.
Voorop staat daar da doorvoering der'
social© verzekering. Dan herziening van
het tarjef, Waardoor gelden voor de verze
kering verkregen worden, en waardoor
plein geen duur brood ein geen dure klom
pen krijgt. Wa;nt mondbehoeften zijn in
h|at tarief niet opgenomen. Wij willen ook
tariefsherziening om den nationalen ar
beid te beschermen. Spr. licht dit met
voorbeelden toe.
In zaïjf© kiesrecht zijn wij voor Gezins
hoofden-kiesrecht. Op deze wijze rust het
kiesrecht op vasten grond en weet men,
waiarom men kiezer is.
'Bij da bespreking der candidaten zegt
ispr., dat hij kort kan zijn over de Muralt
en v. d. Brink, aangezien een Katholiek
nimmer stemt op een liberaal of sociaal-
ideunokraat. Hierbij vindt spr. nog gelegen-
veel belang in bet onderwerp. Er gebeur
den wel eens ongelukken bij de vallen,
vertelde hij, maar bet was de menschen
hun eigen domme schuld. Een van zijn
knechts meende echter, dat hij dien mor
gen vroeg 'n heer ide rivier op had zien
roeien, maar hij had hem niet herkend
en wist niet hij wien de boot gehuurd
was. Dit was alles; daar ik niet inzag,
wat men verder nog kou verwachten,
dat ik dood, ging ik naar mijn hotel te
rug, onderweg nog aan het politiebureau
aanloopenid, om te vertellen, wat ik ge
vonden bad. De dienstdoende inspecteur
verzekerde mij phlegmatiek, dat de zaak
zou onderzocht worden, maakte een bui
ging en ik kon gaan.
Nadat ik van kleuren verwisseld had,
ging ik naar Von Lindbeim. Hij was nog
niet thuis gekomen, ofschoon het al over
zijn g-ewone tijd was, maar kort na mijn
komst verscheen hij. Hij scheen in betere
stemming en met genoegen merkte ik op,
dat de wolken van den vorigen avond
weggedreven waren. Hij was aan de kan
selarij opgehouden, zei hij, door extra
werk; D'Urban was weggebleven, met ver
lof of wegens ziekte, dat wist hij niet.
„Het kwam mij al heel slecht te pas,"
zeide hij, „maar ik heb moeten blijven
zitten voor een idioot protocol, ofschoon
beid te wijzen op het ondermijnen van
het gezag door de socialisten en op hun
valscht© theorie van gelijkheid. Heeft Troel-
str,a niet een mooi jacht, om op de Frie-
schia meren te spelevaren?
Over den eandidaat van Dalsum zegt
s'pr., dat h,ij is gesteld door geen partij.
Hij heeft zich zelf gesteld. In het boekje,
dat hij heeft verspreid staan voor het
grootste gedeelte particuliere kwesties.
Van Dalsum schrijft: het heeft altijd
in mijn karakter gelegen te vragen naar
het waarom. Welnu, als men vraagt
iraarom v. Dalsum zich eandidaat. stelt,
dan antwoordt hij zelf:
„Omdat in mijne streek maar al
te veel menschen nadeelige gevol
gen hebben ondervonden, als zij als
Katholiek gebruik maakten van hun
recht dat de Paus hun toekent, door
dat de pastoor zich te veel buiten
zijn© roeping bemoeit mat wereldsche
zaken en daardoor tusschen de
parochianen partij kiest, verklaarde ik
tegelijkertijd, dat ik zou voldoen aan
het verlangen dat reeds geruimen tijd
is onder die menschen, om in Juni
1909 een candidatuur, uitgaande niet
van de kiesvereeniging maar van de
volksziel aan te nemen, doch alleen
indien alsdan de geestelijk
heid van onze streek niet
b ij t ijds rui ter 1 ijk heeft ver
klaard te hebben gedwaald
in haar optreden tegen mij
wegens mijn verlangen, dat
de geestelijke staat boven
en niet tusschen de paro-
chi a ren.
Ld ter heb ik het woord bijtijds ver
anderd in vóór 1 Januari 1909".
Dit verklaart van Dalsum.
Hij heeft zich dus eigenlijk eandidaat
gesteld, omdat de geestelijkheid hem geen
vergiffenis heeft gevraagd 1
En de. man, die Twist en tweedracht
zaait, durft in zijn boekje aanhalen het
gedicht van Schaepman, waarin gevraagd
wordt, dat Gods „Vrede" moge trium-
feeren.
Spr. behandelt nog d'e kwestie van het
Kroondomein. Do menschen op het Kroon
domein klagen niet; zij betalen niets te
veel. Zij zijn daar gelukkig. En waarom'
vraagt spr. zon ik dan. in die Kamer
moleten spreken naar aanleiding eener
brochure, die alles overdrijft en die
grootendeels onwaar is.
Spr. geeft nog een voorbeeld van frap
pante tegenspraak tusschen de brochure
©n hetgeen de heer v. Dalsum later
■schreef in zijn lijfblad in zake Rottier.
Men moet zorgen bij eerste, stemming te
winnen. Bij herstemming hebben wjj
groote kans te verliezen.
Stemt op mij eindigde de heer
Fruytier zijn met aandacht gevolgde red©
-niet om mijn persoon, maar omdat i k
ben de drager van de Katholiek© banier.
Met applaus werd do rede begroet.
ik Krause, onzen chef, vertelde, dat ik
met een Engelschen vriend naar de co-
medie zou gaan. Enfin, wij hebban nog
juist den tijd voor een kort maal, en
de koffie kunnen wij tusschen de actas
gebruiken.
Wij zouden te zamen gaan, om
Harff in Shylock te zien en zetten
ons dus lot ©en haastig middagmaal.
Wij zaten nauwelijks tien minuten, toan
er een boodschap kwam, dat Von Lind-
heim's vriend en collega Szaiay stond
te wachten om hem te spreken over zeer
ernstige zaken.
Ik heb den beer gazegd, dat u iemand
bij u jhajd," zei de kniecht, „maar hij zeide,
dat hij u zander uitstel zien moest."
Mijn vriend zette een ernstig gezicht
en, met ©an woord van verontschuldi
ging tot mij, opspringend, verliet hij haas
tig de kamer. Ik dacht, dat de visite
in verband zou zjjn met Von Orsova's
dood m begon te overwegen, of ik zou
zeggen wat ik wist. Maar, redeneerde ik,
tenslotte hebben deze menschen er niets
mee te maken, ik doa misschien heter,
mij onbekend te houden met een zaak,
die ik geen recht heb, te weten. Bin
nen ©en paar minuten kaard© Von Lind
beim terug, gevolgd door zijn bezoeker.
(Wordt vervolgd).
