No. 59
Donderdag 20 Mei 1909
Vijfde Jaargang.
FEUSLLETO H
DE JAGUAR.
BUITENLAND-
BINNENLAND.
VnsÉifll eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VMIDMD.
VOOR DE STEMBUS.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten 0.95
Afzonderlijke nummers contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie: Ganzepoorfstraaf C 209*
Reclaraeberiehten 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regei meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x nerefcend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct, A contant
VI.
In de groote- liberale pers als die
„Nieuwe Rotterd. Crt." en in die kleinere
pers als de „Zierikzeesche Nieuwsbode"
vinden we de even onware als hatelijke
beschuldiging, dat het de Rechtsche coa
litie slechts te doen zou zijn aan het
bewind te komen om onder elkaar... de
baantjes te verdeelen!
Men moet wel gebrek hebben aan de
gelijk© argumenten ter bestrijding van de
Rechterzijde om te kunnen schrijven, wat
de „Zier.kzeesche Nwb." schrijft:
„En hebben zij (de Rechtsche par
tijen) den staatsburcht in hun macht,
dan verdeelen zij onderling de buit.
Ziet hier het doel van beider
streven".
Wat een hoog denkbeeld!
Van de liberalen zouden we niet
willen en durven zeggen, dat zij om zulk®
redenen de macht zouden wiilien vier-
krijgien.
We ineenen dat ook zij het doen om
hoogere motieven, omdat ook zij meenien,
dal hunne beginselen vrede en welvaart
zullen brengen aan het Nederlandsche
volk.
We mogen eischen, dat de christelijke
politiek niet verdacht wordt gemaakt, zoo-
pis gebeurt als men zegt, dat de christin
lijken zelf in de plaats der liberalen wil
len zitten om baantjes te kunnen ver
geven.
Welk mensch zou ons Nederlandsche
volk in twee kampen willen verdeelen,
waartusschen zoo wordt gestreden om
maar de baantjes te kunnen verdeelen?
Wij christenen hebben hoogere intenties.
Het is ons niet te doen om de macht
uit afgunst.
Het is ons te doen om ten koste van
persoonlijke offers het welzijn van hiet
Aederlandsche volk in het algemeen te
behartigen en dat geschiedt o. i. alleen
dan, als de christelijke beginselen kunnen
geiden, omdat wij overtuigd zijn, in de
diepte van ons gemoed, dat wij daardoor
aJJeen ons volk gelukkig kunnen maken.
En dan zou men willen zeggen, dat
die beginselen het middel zonden zijn,
waarmede wij marchandeeren als met geld
om de gunst van het Nederlandsche voik
te koopenl
De diep© grond van het samengaan van
anti-revolutionairen en katholieken is dui
delijk. Beid© partijen hebben beginselen,
waarvoor ze leven en zij gebruiken die
niet om iets te bereiken, doch ze zijn be
reid daarvoor te werken en offers te
brengen.
Beider beginselen loopen ill verschil
lend opzicht uiteen.
Als ze dezelfde hadden, dan zou er
immers maar ééne partij van rechts zijn.
Maar ze werken samen, omdat ze dien
zelfden wieg gaan, waar het geldt de hei
ligste belangen.
Men kan het samengaan der katholie
ken on anti-revolutionairen vergelijken
met twee reizigers, waarvan de een© op
weg is naar Genèvie, de andere naar
Rome.
Van hier uit gaan beiden in dezelfde
i.
2.)
De oude kapel.
Vergezeld van mijn drie vrienden was>
ik bet verlichte deel der tuinen uitge
wandeld en we stapten nu ©en donker
>en betrekkelijk afgelegen pad op en neer.
Hi.er was het gevaar voor luistervinken
(de methoden van hel gouvernement onder
den gevreesden RalLensteia waren min
of meer middeleeuwsch) minder groot, het
geen ©en mijner vrienden deed opmerken
„Onze prinses ziet er van avond be-
tooversnid lief uit. De brutale ritmees
ter heeft wel ©en excuus."
;,En zij ook," antwoordde Von Lind-
beim. „De kerel heeft het mooiste figuur
®n de mooiste krullebol, die ik ooit ge-
«b. Hij is buitengewoon knap.
»Hij is een gek," sprak een van de an
deren, Qm den Jaguar vlak voor zijn
muil een ]angiall neus geven."
r - ,,rs.ova is ©en gek," stemde Von'
wnclheim toe. „Dat heb ik zooeven al
richting, en tot Genèv© kunnen ze
samengaan.
Maar daar scheiden ze zich.
De tweede gaat de bergen over, ultra
montes.
Zoo gaat de katholieke partij met de
anti-revolutionaire samen, waar het gaat
over de beginselen van geloof en recht,
waar het gaat om de ziel van het kind.
Maar zij doen niet samen om de kie
zers te winnen en de baantjes te krijgen.
Samen die heilige beginselen verdedi
gend vinden we ons als plotseling naast
elkander.
We hebben elkanders groote beginse
len lief, omdat ze dezelfde zijn.
En zeker willen we de macht bezitten,
maar niet om baantjes of om „den buit"
maar ben-wille van het waarachtig belang
van het heel© Nederlandsche volk.
Daarom alleen.
Tl Kli 1 JE.
Abdul Hamid,
die tot nu toe steeds vreesde, dat de Jong-
Turken zijn leven verlangden, zal thans
wel wat geruster worden, nu het parlement
hem zelfs een jaargeld heeft toegestaan.
Een merkwaardige bizonderheid wordt
thans uit zijn vroeger leven van souverein
bekend.
Voortdurend wantrouwend en argwanend
en zichzelf met honderde veiligheidsmaat
regelen omgevend, had de oude sultan
vooral vrees, dat men hem vergiftigen wilde.
En aan wie meende hij nu veilig de be
reiding zijner spijzen kunnen toevertrouwen 'i
Aan katholieke religieuzen. Het boofd der
Mohammedanen bad een aantal Barmhartige
Zusters uitgenoodigd zijn keuken te ver
zorgen. Zij woonden in het paleis en waren
daar volkomen vrij in de vervulling harer
godsdienstige verplichtingen. Wat zij hadden
toebereid, werd door Abdul Hamid ver
trouwd.
Een telegram uit Konstantinopel maakt
melding van het gerucht, dat Abdul Hamid
er in toegestemd heeft, het vermogen, dat
hij in buitenlandsche banken heeft belegd,
aan den staat over te dragen. Reeds zou
de Turksche regeering met de banken in
onderhandeling zijn Daarentegen is er in
Engelsche bladen verluid, dat niet alle
banken geneigd zouden zijn, .'.ok op mach
tiging van Abdul Hamid zelf diens geld
uit te betalen, aangezien hij op het oogen-
blik geen vrij man is en zijn toestemming
hem afgedwongen zou zijn.
C 111 AA,
Het Christendom in China bedreigd 7
Sommige bladen maken melding van een
rondschrijven, door het ministerie van Bui-
tenlandBche Zaken te Peking, gericht tot
de provinciale bestuursautoiiteiteu, en
waarin wordt bevolen, met inachtneming
van de bepalingen der bestaande verdragen,
een verbod uit te vaardigen op de verbrei
ding van het Christendom door Chiueezen.
Indien Ohineezeu dit verbod overtreden,
eigenmachtig kerken oprichten en iuzame.
lingen onder het voik houden, zal een
gezegd, mijn waarde Szalay."
„E:n de Jaguar ligt op den loer, ge
need om op het juiste oogemblik te sprin
gen."
„Onze waarde chef vergist zich niet,
en laat niet toe, dat ©en ander vergis
singen begaat tegen zijn politiek."
„Nu ja, hij heeft zijn plan ©in
Ritmeester Van Orsova behoort «laar niet
in thuis."
„Dat hindert niet. Prins Theadoor
begon ik voorzichtig, toen ik in dp rede
werd gevallen door een onderdrukt drie
stemmig „Sstl"
„Staatsgeheimen, beste jongen," lachte
Van Lindheim, echter met ©en waarschu
wend gebaar.
„Je zouidt ons in ongelegenheid bren
gen. Jelui Engelschen met je buitenge
woon groote mate van vrijheid, je kunt
niet begrijpen, hoe omzichtig wij moe
ten zijn. Jelui hebt g>etem Jaguar, die
steeds tot springen gereed is. Je kient
onzen vermaarden Roodan Kanselier niet.
zelfs niet bij reputatie."
Zoo wandelend ien pratend waren wij
de tuin/en doorgeloopen en hadden wij
©en pad ingeslagen, dat langs ©en boschje
liep, buiten het koninklijk park gelegen.
onderzoek worden ingesteld en moeten
iutusscheu de bedoelde kerken worden ge
sloten. Bij gebleken overtreding zullen de
schuldige Chineezen naar omstandigheden
worden gestraft.
Het ministerie is bovendien voornemens
de commissie, belast met de reorganisatie
van het rechtswezen, te verzoeken strenge
wettm te ontwerpen tegen ongeoorloofde
oprichting van kerken en verbreiding van
het Christelijk geloof, ten einde in gevallen
als voren bedoeld te voorzien en de men-
schen te kunnen „verbeteren Indien dit
bericht bevestigd wordt, belooft het nieuwe
regiem voor do Christenen misschien niet
veel goeds en schgnt prins Tsjoen, de
regent, thans op de Westersche duivels
zijn wraak te willen koelen voor den
„Kotau" dien hij eenmaal in het paleis te
Berljjn maken moest
Fit AA Hit IJ IA.
Een taaie pastoorhater. In het
departement Loire-Inférieure is er maar
ééne pastorie, waarvan zich de Staat voor
goad heeft meester gemaakt. Het is die
van. het dorp Notre-Dame des-Landes. D©
pastoor weid er uit gezet en de woning
met aanhoorigheden in openbare veiling
gebracht.
Slechts één inwoner van het dorp deed
een bad op het te koop gestelde, en hem
werd toegeslagen een gedeelte van den
tuin der pastorie. Daarop zou de man
een huis laten zetten om zelf te bewonen.
In de streek zelf wilde echter geen
aannemer voor den kooper van kerkegoed
werken; hij zag zich genoodzaakt, bij een
vreemde gan te kloppen om zijn huis
gebouwd te krijgen.
Deze kwam en zette zich aan het werk.
Hij was nauwelijks begonnen of hij brak
zijn been; zijn zoon en steun werd hem
door den dood ontrukt; het paard zijn
eigendom dat de bouwmaterialen ver
voerde, ging kapot; bij het leggen van
den eersten balk, kwam deze naar be
noden en verbrijzelde de hersenpan van
den timmerman.
De kooper van den pasioreelen tuin
liet zich niet afschrikken door al deze
treffende ongelukken, die de heel© streek
in beroering brachten en ging door met
bouwen; hij zou en moest wonen, waar
vroeger de pastoor gewandeld had.
Toen werd hij zelf aan den lijve ge
troffen; hij kreeg een bloedspuwing en is
zoo ziek, dat hij naar alle waarscbijnlijk-
heid niet zal beleven het huis klaar te
aLKlh -AAI E.
De Christenmoord in Noord-Syrië.
Zekere heer Gibbons, professor aan het
Amenkaansche college te Tarsus, verzond 27
April j 1. uit Mersina een brief aan de „New-
York Herald", waarin een tafereel geschetst,
wordt van de eerste (later door nog ergere
getolgdej mootd- en plunderpartijen in
Noord-Syrië, De schrijver vertoefde tijdens
de slachting te Adana en was dus oog
getuige van de gruwe.en. Aan dezen brief
ontleent De V ourboede'de volgende tref
fende bijzonderheden
„tiet is onmogelijk te overdrijven, schrijft
Mijn metgezellen standen stil en draai
den zich om.
„Ik wil even mijn sigaar oprooken, dan
voig ik," sprak ik. De Emperadore was
te lekker om weg te wierpen, teneinde
haastig terug te keeran, naar ©an schouw
spel, waarvan de kleinzielige weelde miji
am de waarheid te zeggen, tamelijk ver
veelde.
Niettemin keerden we toch gezamen
lijk terug. Rlotseling stond Szalay siil en
wees naar het bosch.
Wat is dat?"
Wie keken allen. Te midden der diepe
duisternis blonk ©r eten lichtje; zoo flauw,
dat men het eigenlijk meer vermoedde
dan zag.
„Dat daarginds is de oude kapel van
Hertog Johann, die nu als zomerhuisje
gebruikt wordt," sprak Von Lindheim.
„Ja, maar wie ter wereld kan daar
ap dit uur van den nacht iets te doen
hebben?"
„Wij «Hemen het te onderzoeken," zei
de derde man, D'Urban, met veel dienst
ijver.
„Kom mee dan, we kunnen langs dezen
wieg weer op het terj*.s komen ©n mis
schien
de professor, want de gruwelen gaan elke
beschrijving te boven De troebelen braken
op 14 April te Adana uit en dadelijk ging
het moorden gepaard met het plunderen der
Armenische bazars, de rijkste en grootste
van de stad. Om 11 uur 's morgens was ik
met een toerist op het telegraafbureau en
daar werden voor onze oogen, vijf Armeniërs
vei moord en verminkt. Het gelukte ons het
gebouw te ontvlu ihten en het gouverne
mentsgebouw te bereiken, waar wij twee
dagen bleven. Gedurende deze 48 uur ver-
verdedigden de Armeniërs hun stadskwartier.
Zonder dien tegenstand, zouden er onge
twijfeld nog meer gedood zijn en was geen
winkel gespaard gebleven. 1500 personen
waren in den strijd gevallen. Vrijdag 16
April trad een soort van wapenstilstand in.
De straten waren in puinhoopen veranderd.
Overal zag ik lijken liggen, zoowel van
vrouwen als van mannen en kinderen. Ik
telde dien dag 12 wagens volgeladen met
lijken, die uit bet midden der stad naar de
rivier reden, waar men de lijken in het
water wierp
Op den dag dat de moord begon, kwam
majoor Dougthy-Wylie, de Engelsche vice-
consul naar Auana. Hij deed alles, wat hij
kon, om aan de gruwelen een einde te
maken. Hij en zijn vrouw begaven zich
overal tusschen de strijdenden om inenschen
te redden, maar zijn arm werd door een
kogel doorboord, zoodat hij zich moest terug
trekken. Juist dien dag was er te Adana
een jaarlijksche bijeenkomst geopend van
Amerikaansche missionarissen in Turkije
werkzaam. Zij begaven zich voortdurend
onder de strijdenden, en het lukte hun
honderden Armeniërs te redden. Donderdag
middag werden in koelen bloede twee mis.
sionarissen doodgeschoten, die een huisje
naast hun school gelegen, trachtten te blus-
schen. En dat hoewel de Turken hadden
beloofd hun bij het blusschen in niets te
zullen hinderen.
Van uit Adana plantte zich de beweging
door de geheele streek voort, en geen Ar-
meensch dorp bleef gespaard. Men schat het
verlies aan menschenleven op 25.000. Slechts
te Mersina werd de rust niet gestoord, dank
zij de tegenwoordigheid van Fransche en
Engeische oorlogschepen. Op het platteland
zijn echter weinig Armeniërs jntkomen. De
mannen zijn gedood, de huizen verbrand,
de vrouwen onteerd en de meisjes zijn bij
honderden in de Turksche harems opge
sloten
Vrijdagmiddag vertrokken 100 soldaten,
die in weerwil van ons protest van wapens
waren voorzien, naar Tarsus, waar zij met
de Turken in één nacht een ontzettende
verwoesting aanrichtten. 800 huizen werden
verbrand en voor meer dan 2'j„ millioen
gulden schade aaDgericbt. Hadden in bet
Amerikaansche college niet meer dan 400
Armeniërs bescherming gevonden, dan was
het aantal slachtoffers daar ook grooter
geweest.
Ook na de eerste moorden bleef onze
positie hachelijk, ondanks de aanwezigheid
van 3 slagschepen. Overal hoort men „Tur
kije voor de Turken" en „Dood aan de
GalliërsOngetwijfeld heeft men hier te
doen met een met zorg voorbereide pan-
Islamietische beweging.
Zij waren in biet boseh verdwenen, loo-
pencte in (te richting van bet licht. Ik
volgd© hen ©en paar stappen, doch keerde
toen naar het pad terug daar ik in dte
buitenge wane verlichting niet veel be
lang stelde. Onder het rooken van mijn
sigaar wandelde ik door. De nacht was
mooi genoeg. Een zacht, warm windje
dreef de wolken langzaam voorbij de bij
na vol te maan, heigeen een aardig spel
van licht en schaduw teweeg bracht. Ik
drentelde voort in den gemoedstoestand
die overeenstemde met die omgeving waar
in ik mij bevond. Ik was reeds zooveel
geacclimatiseerd, dat ik belang begon te
stellen in die hofintrigues, (Le wielig bloei
den in dit koninkrijk van ©en Kanselier.
■Ik had plan, tijdelijk als officier dienst
te pemen bij de Staatscavalarie, dat prach
tige regiment met zijn beesten als van
schilderijen en zijn theatrale uitmonste
ring. Ik wachtte slechts nog om eens
te zien, af er pit zat binnen ai dat bont
en koper en staal en goud, daar ik geen
zin had, mij te verbinden bij eetn regiment
van geconstumeerde ezels. Deze twijfel
deed mij bijzonder belangstelten in dien
knappen officier, dien krijgsman uit een
sprookjesboek, Ritmeester Von Orsova. Al
„Bibliocratisch karakter"
't Eenige, wat de drie partijen rechts in
waarheid gemeen hebben, zegt de „Nieuwe
Rotterdamsche Coarant is haar „biblio
craticeh karakter".
De redactie van de „Nieuwe Rotter
damsche" houdt veel van stadhuiswoorden.
Dat schittert als smaragd voor de oogen
van den, van huis uit „verlichten, be
schaafden, veredelden" kiezer.
Bibliocratisch karakter.
Dat riekt naar den geleerden-tabberd
naar bestoven folianten en vergeelde per
kamenten.
Zoo iets mag een liberaal wel.
Maar in het bovenstaande ligt toch een
erkenning.
Er is een eenheid rechts
Wij stellen de Openbaring tegenover de
Rede alleen.
Wjj stellen het Evangelie tegenover de
Revolutie
Wij komen op voor de handhaving der
Christelijke beginselen.
Dit punt hebben wij naar waarheid ge
meen.
Dit is, wat de „Nieuwe Rotterdamsche"
neemt het „bibliocratisch karakter'
Er zijn dus gemeenzame beginselen ter
rechterzijde.
Even later verklaart de „Nieuwe Rot-
terdamsehe" in haar hooge wijsheid, dat
de stembus-coalitie is een coalitie ter ver
overing van zetels, die met gemeenschap
pelijk staatkundig beginsel tittel noch jota
uitstaande heeft.
Maar aan dergelijke flagrante tegenspraak
zijn wij gewoon. („Msb.")
Nederlandsche Postmannen beschaamd.
Op het postfeest wegens het tienjarig
bestaan der afdeeling Utrecht van den Bond
„De Post" te Utrecht gevierd, stelden
eenigen der aanwezige Belgen en Franschen
voor een telegram van gelukwensch aan
de Koningin te zenden. Het bestuur wei
gerde dit, daar de fond neutraal isToen
zonden de Belgen en Franschen voor zich
zeiven een telegram aan de Konigin, lui
dend
„Facteurs postes Belgique et France,
réunis iête postale Utrecht, adressent 4 votre
Majesté voeux de bonheur bonne santé".
Hetwelk beteekent
„De postambtenaren van België en
Frankrijk, bijeengekomen op het postfeest
te Utrecht, wenschen Uwe Majesteit gt luk
en een goede gezondheid".
Bravo, vreemdelingen 1
Wat klagen ze dan
In „Onz© Eeuw" protesteert die vrij-
iiberale professor Mr. W. van der Vlugt
legen wat hij noemt, de praktijk dei
„valkshovelingen".
D© menschen bukken en buigen maar
voor „Koning Demos", voor „den vierden
stand", met al zijn verlangens ©n be
geerten.
Alzoo professors betoog.
Intusschen vergeten dergelijke gelieerde
vrij-liberalen ééne belangrijke zaak.
Deze, dat zij zelven „Koning Demos",
was hij dan ©en dwaas, hij kan ©en
moedige kerel zijn. Dat prinses Casikte
(die wezenlijk allerliefst was) op hem|
verifefd was, of ben minste dat het er
sterk op geleek, was het algemeen* zeg
gen in iden kring der vertrouwde hove
lingen. Maar de despolieke Kanselier had
andere ideeën en plannen. Nu hij zich
tot eerste man in den staat gemaakt had
(want den koning had hij ondanks al
diens verloon van macht, geheel onder
den duim) nu koesterde hij het denk
beeld, het gezag van dien Staat te ver-
grooten, als zijnde het ©enige middel, om
zijn eigen macht uit te breiden. E;n het
was duidelijk dat deze uitbreiding van
gezag bet best kan verkregen worden
door zijns meesters huis te verbinden aan
dat van het grooter en machtiger Rijk,
waarvan Prins Tbeodoor de vermoede5
lijk© troonopvolger was. Vandaar het
plan van ©en huwelijk tusschen 'dien prins
©n prinses Casikte. Zoo stonden de za
ken, toen ik mij te Buyda bevond.
(Wordt vervolgd.)
