PILZ
RANG,
••••••••ft
>o. 53
Donderdag 6 Mei 1909.
Vijfde Jaargang.
EEL, Goes.
5
■J
[,Du Commerce"
[voor Mei-Dinsdag
rten Ploegen.
fders.
Nieu wl
E.
frisschingsdrank.
ind.
zfabriek,
Middelburg.
riaanstraat, Goes.
Br Nieuw!
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-,JtfQEMSDAG- en VRIJDAGAVOND.
DE UITSLAG.
UIT DE PERS-
BUITENLAND.
BÏNNjENlTAND.
Liesvoreeniging in
voor de provin- «5
GER
>ES,
evolen.
I „Goes",
)EN DRIES Pz.,
DRIES Pz.,
CD
3
CD
P9
CD
O
oo
cn
B
[de maag werkten in overeteia-
elkander om het voedsel
te zetten in Woed, been
voeding van uw lichaam
van ideze belangrijke or-
Levoig wanneer ze zwak en
lUw lichaam niet behoorlijk
m en ge wordt mager, ver-
klust en kracht, Uw leden
Jw hart slaat onregelmatig
Ben wegen zwaar als lood.
pike ken tee kenen zich voor-
ent men de maag en lever
pip- te komen door Foster's
lant de verwaarloozing van
|rschrjns>elien kunnen de oor-
slechte spijsvertering, v.er-
darmoede of ontsteking van
|darm. Foster's Maagpilliem;
baar, want zij zijn van de
liurlijke kruiden en wartels
de maag en lever behulp-
hun de gezondheid weer
zo Uw gestel behoorlijk
In en den afval afscheiden,
3 darmen zou verstoppen
vergiftigen.
dat U de echte Foster's
|ijgt, voorzien van de hand-
James Foster op elke doos.
fruks.)
zijn te Goes verkrijgbaar
la Nathan Emanuel; en te
|)ij den heer Joh. de Roos,
157 a f0.65 voor één-
zes doozen.
(111)
kstr. Goes.
Soep,
|tuk, Aardappelen,
Groente.
Aanbevelend,
J. FUKKEN.
LAVAL Melkontroomers,
ly stem en.
mvrage. Hl
eken bij den beer
NIEUWE ZEEUWSCHE (OHM!
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers k contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGanzepoortstraaf C 209.
Advertentiën van 1—5 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct i contant
Reelaraeberiehten 25 Ct p. r. Bij abonnement special» prjjs.
De stemming voor een lid der Provin
ciale Staten in het district Goes heeft ons niet
alleen niet den uitslag gebracht, dien we zoo
gaarne hadden verhoopt, maar die uitslag
heeft ons ernstig teleurgesteld.
En met reden.
Niemand, zelfs de meest optimistische
liberaal zal gedroomd hebben, dat de vrij
zinnige candidaat met zoo groote meerder
heid van stemmen zou worden gekozen.
Dat er wolken aan de lucht waren, wei
nigen onzer, die het niet hadden ingezien
maar dat er onder onze coalitiegenooten
zoovelen waren, zoo weinig politiek ont
wikkeld, dat zjj. óf door zich van stemmen te
onthouden, óf door hun stem uit te brengen
op den candidaat der liberale part (jen, het
liberalisme in geweten hebben durven
rugsteunen daarover is onze teleurstel
ling ernstig en daarover zullen velen ouder
ons zich niet weinig gegriefd voelen.
Den anti-revolutionairen, van wie we
weten, wat ze voor de bevordering der
caudidatuur-Stieger hebben gedaan, kan
geen verwjjt treffen.
Dit kuunen de cijfers uitwijzen.
Intusschen staan we voor een feit.
En aangezien napleiten iu deze ons voor
dit oogenblik niets vooruithelpt, zul
len. we de teere vraag laten rnsten, of het
door de onzen wel volkomen juist gezien
was, n en onder bestaande omstandig
heden een Katholiek tot candidaat te pro
clameer en.
Veel beter is het voor ons, goede lessen
te trekken uit onze nederlaag, opdat we,
nu we voor deze maal hebben moeten
wjjien, een anderen keer vooruit kunnen
marcheeren.
Want wjj, RechWbe partjjen, moeten
vooruit.
En dat kan.
Wanneer wjj met een koel hoofd en bjj
kalme, weldoordachte beredeneering zullen
weten in te zien, welke lessen uit deze
Statenverkiezing te putten zjjn wanneer
wy met zelfbeheersching en moet het
zijn met zelfverloochening al onze krach
ten kunnen en zullen inspannen tot ver
sterking der Rechterzijde ook in de
Statenwanneer wjj allen, zonder wrok,
ons tot die hoogte zullen kunnen op
werken, dan, maar ook dan alleen zal 1910
ons zeker revanche geven.
Wjj hebben voor twee jaar 4 recht-
Sche Statenzetels óns gemaaktwaarom
zoud.n we het in 1910 niet meer kunnen 1
Allen toch willen wjj en moeten we uit
overtuiging willen, dat ook in de Staten
de Rechtsche partjjen de meer
derheid behouden.
Het belang van eeu enkele onzer drie
Partij en mag nimmer toch op den voorgrond
staan.
Alleen en uitsluitend de belan
gen der gezamenlijke Rechterzijde
moeten in het oog worden gehouden.
En wel in dezen zin, dat immer en
a 11 jj d zal moeten worden gecandideerd
voor Kamer, Staten en Gemeenteraad
de man der Rechtsche partjjen, die hjj
zjj Roomsch-Kathoiiek, anti-revolutionair of
christelijk - historisch de meeste
kans van slagen heeft.
Dit is de eerste letter van het politieke
alfabet.
Een nederlaag was niet zelden de directe
oorzaak eener victorie.
Een geleden échec kan inzicht ver
ruimen, kracht aanwakk eren en energie
vernieuwen bjj een volgenden strijd.
Dat leert de historie en het zjjn immer
groote mannen geweest, die zich na de
meest treilende tegenslagen wisten op te
werken
Welnu, na den tegenslag op den dag van
gister stellen we ons dit alles goed voor
oogen.
Mokken we niet te zeer over de omstan
digheden, die onzen kandidaat ditmaal niet
deden gekozen worden, maar bedenken we,
dat wij Katholieken in Zeeland, wij in de
minderheid, zjjn aangewezen op samen
werking.
B'ijve samenwerking ons parool
En Bterken we ons voor een komenden
strjjd.
Er bestaat voor ons geen reden om den
öioed te laten zinkeD.
Er was eens een Hertog Ulrich van Wnr-
temburg, die heel zjjn land en al zjjn be
zittingen verloren bed. En van dezen vorst
kwamen de woorden, die we teD slotte hier
wenschen aan te halen
„Drum Muth, noch ist nicht All' verloren,
„leb hab' ein Schwert nnd bin ein Mann."
„Houdt moed, niet alles is verloren.
„Ik heb een zwaard, en ben een man
Deze fiere, bemoedigende woorden mogen
ons tot aanmoediging strekken niet alleen,
maar ook voor den vervolge eecige bezie
ling geven om gezamenlijk te herwinnen,
wat te herwinnen valt.
Stembusklanken.
Het is merkwaardig, zoo slil als 't is op
stembusgebiedmaar zoo nu en dan wordt
toch ©en enkele klank vernomen.
De pers maakt zich nog niet druk, maar
de sprekers, die het land reeds doortrek
ken, zetten de bazuin aan den mond. Ben
dezer sprekers is de oud-minister de Beau
fort, die te Enschede de links gezinden
opriep om „als één man te stemmen tegen
de Kuyper-Coalitie".
Deze vermaning, zegt Het Huisge
zin:
Deze vermaning is niet van een of
anderen obscuren fanaticus, maar van
een welbekend staatsman, van den
gematigden en bezadigden oud-minis
ter De Beaufort.
Te Enschede heeft hij dit woord ge
sproken te Enschede waar de h;vr
Van Kol de hulp van "alle linksgezin-
den" terdege noodig zal hebben om
het osk ditmaal te halen.
Wat geven de verschillende link-
sche partijen zich nog moeite met haar
verkiezingsprograms wat gaat men
elkaar daar nog te lijf over staatspen-
sioneering en verplichte varzekering
wat roept de heer Van Houten zijn
mannen te wapen tegen dwangverze
kering de heer De Beaufort heeft
immers het juiste, het pakkende
woord gesproken.
Als iets de linkerzijde redden kan,
dan is het de leus, die in 1905
de victorie schonktegen Kuypcr
Of men na de overwinning met de
handen in het haar zal zitten, of
men uit die negatieve leus gaan re-
geeringsprogram zal kunnen opbou
wen, of men een droevig-zwak bewind
zal terugkrijgen als dat van den heer
De Meester welke liberaal behoeft
zich daarom te bekreunen, nu een
staatsman van Mr. De Beaufort's repu
tatie er zich niet om bekommert?
Voor de rechterzijde is de taak en
de plicht thans beslister aangewezen
dan ooit. Het „tegen do Kuyper-coa-
iitie!" beantwoorde zij mot een een
stemmig en krachtig en forsch„voor
de Kuyper-coalitie!"
Niemand heeft er aan getwijfeld, dat
het die zijde zou uitgaan't kan ook wol
niet anders, dan „vóór alles links".
FRAN K BIJ K
Frankrijk is het broeinest der groote
godsdiensthaters ien do regeering bestaat
uit de heftigste kopstukkon, die al het
mogelijke doen om het geloof uit de har
ten hunner onderdanen te bannen. Mi
nister Picard heeft weer eens zoo'n ha
telijk schrijven aan do hospitaalschepen
gezonden. Daarin wordt namelijk be
paald, dat een priester slechts dan
aan het ziekbed van eon zeeman
mag worden toegelaten, wanneer de
zieke dit zelf met duidelijk© stem of door
^een geschreven stuk keeft te kennen ge
geven. i
Als een zieke niet meer in staat is om
zijn wenschen uit te (drukken, moet de
hulp van een priester ingeroepen wor
den le. als de zieke van te voren een
geschreven stuk in [dien zin heeft over
gelegd; 2e. wanneer teen ander persoon
zoo'n stuk, geteefcend door den zieke,
kan overleggen.
Ontbreekt dit schrjjvm, dan kan ook
op verzoek der ouders de hulp van een
priester ingeroepen worden.
Een regoering die bet geloof van haar
zeelui weet, te (eerbiedigen, zou niet na
laten, om bij eiken zieke de ziel-verkwik-
kende hulp van een priester te zenden;
maar de Fransc-be regeering bestaat nu
eenmaal uit godsdiensthaters. Dit besluit
is vooral voor |de Katholieke matrozen,
die dikwijls ver van hun ouders verwij
derd ziek vaUein, zeer hatelijk.
Maar daar onze regeering een geschre
ven stuk wenscht, raden wij den Katho
lieken zeelui aan steeds zoo'n geschrift
bij zich te dragen, opdat zij in geval
van doodsgevaar, niet van geestelijke
hulp onthouden worden, zegt de „Croix".
De pastoor van Méru en de
werkstaking der knoop en ma
kers. Door den leervv. beer Laiie, pas
toor van Méru, is tot het syndicaat der
knoepenmakers aldaar bet volgende schrij;
ven gericht:
Mijne heer en,
„Verlangende naar de mate mijner
zwakke krachten de scherp!© van het con
flict, hetwelk tusschen de werklieden en
de palroons-knoopenmakers van mijne pa
rochie verdeeldheid brengt, zooveel moge
lijk te verminderen, kom ik u aanbieden
om ten einde een scheiding van hun
families onnoodig te maken aan tien
jongens een ontbijt, een middagmaal en
een avondmaal aan te bieden, zoolang de
werkeloosheid duren zal. Daar ijc geen
toelage geniet en geen andere inkomsten
heb dan die, welke de penning van den
©eredienst mij verschaft, kan ik óp 't
oogenblik niet meer doen, doch wil, zoo
lang mij een stuk brood overblijft, dit
met de ongelukkigen deelen".
Het syndicaat heeft zich tot nog toe
niet gewaardigd op dit edelmoedig aan
bod eenig antwoord te geven.
I» IHï'SC U I. A N' I».
Voor den post van burgemeester van
Erkner, een klein plaatsje met 2600 zielen
bij Potsdam, zijn er, naar wij in een buiten-
iandsch blad lezen, 240 gegadigden. Onder
hen zijn 44 burgemeesters, 17 referenda
rissen, G studenten in de rechtsgeleerd
heid, ©en gepensioneerd luitenant-gene
raal, twee kapiteins, tien luitenants, twee
luitenants van de politie, dr.e advokaten,
15 raadsleden enz. Toch geeft de betrek
king maar 1100 gulden. Maar in Erkner
heeft do Duitsche Kroonprins een buiten
huis, en, wanneer hij daar vsrblijf houdt,
noodigt hij dan burgemeoster aan zijne
tafel. Ën om die ©er deelachtig te worden,
betwisten da 240 liefhebbers elkander
het burgemeesterschap van Erkner.
AMERIKA.
Telegrammen van Mars.
Professor David Todd, van Ambert Col
lege, natuurlijk een Yankee, wil met 'u
andere Yankee mr. Leo Stevens in een
luchtballon zoo hoog mogelijk opstijgen.
Dit is echter niet 't merkwaardigste. De
professor wil namelijk in draadlooz© tele
grafische verbinding treden met Mars.
Professor Todd heeft het plan bij een
interview in allen ernst, besproken. Hij
veronderstelt dat de inteltectueeten van.
Mars ('t plebs op Mars zal bet wel niet
kunnen scheten) reeds lang bezig zijn om
te trachten met. ons eigen wereldje in
verbinding te komen. Waarom die com
municatie nu per idraadlooz© telegrafie
zal gaan, vertelde professor er niet bij.
Hij rekent blijkbaar vast op een Marsiaan-
sche Marcom. En heeft naar hij beschei
den zegt, ©en heel kleine hoop, dat hij
„wonderbare" mededeelingen zal ont
vangen
Met de technische beschrijving van de
plannen zullen wij onze lezers maar niet
vervelen. In September gaat de hoogge
leerde de hoogte in.
Wij moeten nog vermelden, dat pro
fessor ook moeite zal doen, om bood
schappen van Venus te krijgen, 't Liefst
echter van Mars, maar krijgt hij ze van
Venus, nu, dan is 't ook goed.
Wij zullen niet nalaten, na September
de eerste Marstelegrammen aan onze le
zers bekend te maken.
TURKIJE
De verzekering ontvangen hebbend, dat
men hem het leven zoiu laten, is Abdul
Hamid gelaten in zijn lot en zit de owj-
sultan het grootste deel van den dag te
slijten op bet balkan zijner villa.
Zijne woning is geheel omringd met
soldaten.
Terechtstellingen.
Reuter beeft melding gemaakt van der
tien terechtstellingen die hebben plaats
gehad en welke waarschijnlijk door an
dere zullen worden gevolgd. Enver bei
heeft gezegd dat er ongeveer honderd
menscben zouden terecht gesteld worden.
Op drie verschillende plaatsen van
Stamboel waren Maandagochtend vroeg
de galgen opgericht. Dicht bij de groote
brug naar Galata, vóór het parlement, en
vóór de moskee van sultan Bajezod, bet
eigenlijke hart van Stamboel, stonden, de
galgen. Daar er sinds jaren geen, open
bare terechtstellingen waren voorgeko
men, maakte de terechtstelling van dertien
menschen op eens inog al indruk. Vóór
het parlement werden o.a. opgehangen
de moordenaar vam den afgevaardigde
Emir Arslan, verder ieen majoor van het
jagerbataljon en sergeant Hamdi. Deze
laatste had op 13 April het bevel ge
voerd over het bataljon, dat de parle
mentsleden had willen .ombrengenDie
Hamdi was vóór den staatsgreep van 13
April herhaaldelijk in langdurig gehoor
ontvangen idoor Abdoel Hamid. l>en 14en
April werd hij van sergeant tot brigade
generaal bevorderdDe andere gehange
nen zijn allen onderofficieren, die hun
officieren haddon vermoord. Elke terecht
gestelde droeg o!p de borst het vonnis
van den krijgsraad in groote letters. Als
afschrikwekkend voorbeeld zouden de te-
rechtgestielden tot 's middags blijven han
gen. De terechtstelling werd voltrokken
door Zigeuners. Bij telke galg stond bo
vendien teen heul met een brandende fak
kel. Een groote troepenmacht zorgde voor
ds handhaving der 01de.
De bevolking te Konstantinopel is zeer
ender den indruk van de terechtstellin
gen, die hebben plaats gehad. Er zullen
nog ©enige terechtstellingen plaats hebben.
De Kamer is begonnen met de beraad
slaging over de wijzigingen in de grond
wet. Reeds een vierde gedeelte der grond
wet is besproken.
CHIN' A.
Hoe de Chineezen besmettelijke ziekten
bestrijden, wordt medegedeeld in de
„Chronique médicale". Als een stad door
de ©en of andere epidemie wordt geteis
terd, houden de inwoners groote proces
sies. Dat is op zichzelf nog zoo vreemd
niet, want het gebeurt ook in het Westen.
Wanneer echter de gebeden niet verhoord
worden en de epidemie voortduurt, openen
de zonen van het Hemelsebe Rijk een
openbare inschrijving ten voordoste van
de godheid. Zij zijn daarbij echter zoo
voorzichtig om alleen maar een gedeelte
contant te betalen, met de heimelijke be
doeling, de rest niet te voldoen, als de
ziekte wijkt!...
Alle inschrijvers ontvangen quitanties
die ze aan den deurpost spijkeren, in de
overtuiging daarmee de booze geesten' af
te schrikken. Als ook dit niet helpt, nemen
de inwoners een heldhaftig besluit; ze
veranderen den datum en springen dien
tijd opeens acht of tien maanden vooru.it.
De booze geesten, die levendig belangstel
den in den kalender, zien nu dat zij, veel
langer dan ze eerst van plan waren, in
deze stad zijn gebleven en daarom haasten
ze zich, er vandoor te gaan. In de naaste
omgeving past men hetzelfde middel toe,
en het gevolg ervan is, dat in sommige
Chineesch© provincies de tijdrekening ge
heel is verschoven, zoodat men wat dat
betreft, in China nooit geheel zeker is.
Het katholiek geloof in China wordt
nog thans sterk gewantrouwd.
We lezen;
„Een teerling met eind-examen aan de
school der paters Jezuieten te Hsien-
hsien had met glans zijn toelatings-,examen
afgelegd voor de hoogeschool van Pao-
ting-foe.
Daags na de opening der lessen gingen
leeraars en leerlingen (meer dan duizend
in getal) Confucius vereeren in zijn tempel.
Onze jong© katholiek weigerde zijn klas-
genooten te vergezellen, en werd des
anderen daags ontboden bij den bestuurder
der school.
„Gij waart, gisteren meet uwe medeleer
lingen in den tempel".
„Mijne godsdienstige overtuiging ver
biedt mij die kniebuiging aan Confucius".
„Goed, breng dan voortaan slechts een©
■eenvoudige hoofdbuiging, dat is ook vol
doende".
„Ik durf mijnheer verzoeken mij geheel
vrij te stelten van die verplichting".
„Zoudt gij mogelijk katholiek zijn?"
„Ja
„Dan is hier geen plaats voor u".
H. M. de Koningin en Prinses.
Naar de laatste berichten gaat bet de
Koninklijke Moeder en Kind zeer goed.
Het officiëele bulletin van gister (Dins
dag) luidt:
De toestand van H. M. de Koningin en
de Prinses blijft bij voortduring gunstig.
Prof. dr. KOUWER.
Dr. ROESSINGH.
Do Koningin-Moeder vernacht niet meer
ten Paleize; maar komt dagelijks van
's morgens 9 uur tot 's avonds half 11, en
vertoeft, dan in de kamer van H. M., ©en
van de dierste verlangens Ha eer Dochter.
In den Haag zijn Vrijdag gelijk met
de Prinses 10 jongens .en 8 meisjes ge
boren; 2 meisjes ontvingen den naam
Juliana,; en 1 al de namen dar Prinses.
Het buitengewone besef van Haar con
stitutioneel© verplichtingen, waardoor on
ze Koningin zich kenmerkt, komt ook hier
in uit, dat Hare Majesteit, naar de „N. C."
ter oore kwam, reeds drie dagen na Haar
bevalling, zich naar staatszaken heeft ge
ïnformeerd ©n enkele stukken hoeft wil
len taefceinen. Het spreekt vanzelf dat. de
geneesheeren met de meest mogelijke zorg
waken tegen alles wat H. M. inspanning
of vermoeienis zou kunnen veroorzaken.
er is dus alle (rieden om zich over dit
blijk van geestelijke opgewektheid als een
teeken van uiterst gunstig verloop te ver
heugen. (N. C.)
De hooge beteekenis.
De hooge beteekenis van de geboorte
van onze Prinses wordt vooral daarin door
heel het land gevoeld, dat we nu niet
alleen een Prinses rijk zijn, maar dat ons
tevens het blijde uitzicht op de komst
van een rijk Vorstelijk kroost geopend is.
Talrijk zijn de voorbeelden van huwelij
ken ,die eerst ©en reeks van jaren kinder
loos bleven, en waaruit toch op het eerste
kind dat eindelijk kwam, een geboete reeks
van zonen en dochters gevolgd is, soms
tot acht en meer toe.
Onze Ksningin is nog in den bloei harer
jong© jaren, en Prins Hendrik nog een
man in de volte kracht zijns levens.
Is nu eenmaal gebleken, dat de vreezte
voor den ban der onvruchtbaarheid in
het Koninklijk gezin niet bestaat, dan gaan
we met de geboorte van onze Prinses
uit een nu vervulde blijde verwachting
in een nieuwe blijde verwach
ting over; in de verwachting, dat ©ar
we een tiental jaren verder zijn, het Ko
ninklijk Huis in een rjjkgeztegend© Konink
lijke familie moge zijn uitgegroeid.
(Stand.)
Peetoom en Peettante.
De particuliere secretaris van H. M. de
Koningin, jhr. van Geen, heeft aan de
pers medegedeeld, dat de keizer van
Duitschland niet is aangekocht als peet
oom van prinses Juliana. Tot poe!om en
peettante zullen worden gekozen familie
leden van de Koningin.
Waarschijnlijk zulten dit zijn Prins
Hendrik's oudste halfbroeder ©n de her
togin van Albany, de zuster van koningin
Het Koninklijk Echtpaar heeft reeds te
voren bepaald, dat bet. doopfeest, behalve
de kerkplechtigheid, zooveel mogelijk een
intiem karakter zal dragen.
In de Eerste Kamer.
In de Dinsdagavond te 83/t ure door
den voorzitter, baron J. N. baron
Schimmelpenninck van dor Oye, geopende
vergadering der Eerste Kamer las de grif
fier een missive voor van den minister
van. binnenlandscbe zakten, waarbij de
verblijdende mededeeling werd gedaan dat
Hare Majesteit de Koningin den 30stai
April voorspoedig bevallen was van een
Prinses.
I)e voorzitter verheft zich daarna van
