:n bierhuis
EDGING „GOES"
en Randen.
>'o. 50
Donderdag 29 April 1909.
Vijfde Jaargang.
EN „RAPID",
h WEEL, Goes.
GOES
BUITENLAND.
zal
eede Kamer, eene
'IEKE REDE
ipkomst verzocht.
HET BESTUUR.
ANDIA, Goes.
DEKKER, GOES.
|J. DEKKER, G0ES7
oot „Znid-Beveland".
ievesfigd alhier
;s-1 Kindercastumes.
ETEN OP BRANDEWIJN
Morellen, Kersen
en Frambozen. - 6
)SiMJDER,Goes
de hand fe koop
naarders.
n Verf ma Ier Ij.
Goedkoope prijzen.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Mijnt eiken MKN0AG-, WOENSDAG- m ffllUMMO.
Mr. J. H. M. STIEGER.
De Candidatuur-Stieger.
Uit den Goeschen Raad.
IDAG 29 APRIL a.s.
IET SLOT OOSTENDE".
8 uur.
vr'j'
cent per stuk.
Vulpen meer van 6 gulden,
ze die even goed zjjn van
t elke pen te gebruiken, ge-
ïet gebruiksaanwijziging in
rverkoopers met rabat.
-landolinen.
tolkisten en Strijkstokken,
n en Cellosnaren.
(nesnaren en Cithersnaren.
es voor Mandolines
Speelringen voor Cithers,
.'s en Fluiten,
dliarmonica's en Ocarino's.
lor Piano's en Orgels,
retten en Muzieklessenaars.
Bten voor Piano's en Orgels.
IWekelykache dienst.
Icht-Rotterdam-Gouda-Amsterdam
■g nit illi tviieheirliggendi pliitni.
Vertrek van GOES
ïsdagmiddag 12 uur.
rtrek van AMSTERDAM
srdagmorgen 5 uur.
rtrek van ROTTERDAM
tardigivond 8 uur.
tien te Amsterdam bij W. DE
B. VERSCHURE, Kloveniers-
Ej Rotterdam bij de Directie J. eu
SCHU1JT, te Dordrecht bij S.
Zn. en te Goes bq den Agent
ÏHEMIUS.
lier tot vervaardiging van
alle voorkomende
pde promte en nette bediening.
Aanbevelend,
C. LAURET—VAN HUZEN,
spoortstr. (boven Smederij), Goes.
ÏAren 7 cA. bouwland, gelegen
iten de kom van een welvarent
Zuid-Bevelaud. Reeds jaren een
roodwinning.
Ichtingen te bekomen bij
f IJS, Timmerman, Heerenhoek.
soorten Ploegen.
LFA LAVAL Melkontroatners,
|aere systemen.
op aanvrage.
[•teering nieuwe
UT OOK VAK HESTAITKSf,
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.06
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieGangepoortstraat C 209.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct A contant
Reelameberiehtett 25 Ct p. r. Bij abonnement speciale pqjs.
Voor de Statenstemming op 4 Mei
a.s. bevelen wij aan den candidaat der
Rechtsche partijen
i.
Dinsdag 4 Mei a. s. zal, gelijk bekend is,
de verkiezing plaats hebben voor de Pro
vinciale Staten in de vacature-den Boer.
De candidaat der drie Rechtsche partijen
is de heer m r. J. M. H. S t ieget.
Die der vrijzinnigen de heer W. Kake-
b ee ke.
Dinsdag 4 Mei roept ons, Katholieken,
als één man tab stembus.
En waar het hier geldt zijn stem uit
te brengen op een candidaat der Rechter
zijde, die tot onze partij behoort, kan het
ook niemand onzer in de meest geringe
mate moeielijk vallen een gang naar het
Stadhuis te doen, om te stemmen op den
candidaat, die door de R. K. Centrale
Kiesvereeniging met overgroote meerder
heid van stemmen is geproclameerd.
De anti-revolutionaire en eh'ristelijk-
historische kiesvereenigingen hebben
ofschoon het een antr-rev. tusschentijd-
sche vacature betrof niet geaarzeld den
candidaat onzer partij over te nemen en
krachtdadig te steunen.
Wij weten van nabij, hoe onze coalitie-
genooten tijd noch moeite zulten ontzien;
hoe zij zooveel maar «enigszins doenlijk
alles in het werk zullen stellen om mr.
S t i e g e r gekozen te krijgen.
Maar we weten ook, dat daarbij véél
moeielijkheden zijn te overwinnen.
Op de bij de anti-revolutionaire en
christelijk-historische kiesvereenigingen
aangesloten kiezers kan onvoorwaardelijk
worden gerekend.
Evenwel zijn lang niet alle kiezers onder
onze coalitiegenooten georganiseerd; en
juist onder deze niet-georganiseerden heer-
schen ten opzichte van een Katholiek nog
zekere vooroordeeten, die slechts met
moeite kunnen worden geëlimineerd.
Hoezeer zulks ook te betreuren valt, het
feit blijft er niet minder waar om.
Dat we dit feit releveeren vindt slechts
zijn oorzaak hierin, dat we onze eigen
mannen, onze Katholieke kiezers, wen-
schen aan te sporen tot de grootst moge
lijke activiteit.
Niemand onzer mag zijn kiezerplicht
Verzuimen.
Elke thuisblijver zou er voor verant
woordelijk kunnen zijn, dat onze candidaat
niet gekozen wordt,
Indien iemand uit zou gaan van de
redeneeringmr. Stieger komt er toch wel,
we hebben immers bij de jongste Goesche
raadsverkiezing gezien, hoe trouw onze
coalitiegeiiooten weten te steunen, hij zou
zich deerlijk vergissen.
W ant deze verkiezing is niet. lokaal;
verschillende dorpen uit den omtrek en
over het water, waar zekere vooroordee
ten nog maar al te welig tieren, hebben
nu medezeggenschap.
Hierop bedacht te zijn is van zelf in
de allereerste plaats de taak onzer coa-
litiegenooten en we weten, dat deze
al het mogelijke zulten doen om op be
staande vooroordeeten te reageeren
maar ook onzerzijds moet deze keerzijde
der medaille goed in 't oog worden gehou
den, en wel zóó, dat al onze kiezers
er diep van doordrongen moeten zijn, dat
niemand, maar ook niemand kan
worden gemist.
Allo mogelijke verrassingen kunnen ver
kiezingen te zien geven: zoo is het ook
meermalen gebleken, dat één énkele
stem ten slotte den doorslag gaf.
Een reden te meer om onzerzijds alle
zeilen bij te zetten en alle hens aan dek
to commandeeren, is, dat onze wederpar-
tijders komen zooals te voorzien was -
met een candidaat, die zoo hij al niet
«enigermate populair is, toch wel ver
zekerd kan vermoed worden van stem
men uit de zoogenaamde „middenstof".
Wanneer nu ieder onzer goed doordron
gen is van zijn plicht en het is inder
daad een PLICHT om het stem recht
uit te oefenen, dan bestaat gezien de
activiteit van antirevolutionairen en chris
telijk-historischen in hnn kringen de
gegronde hoop, dat onze candidaat, mr.
Btieger gekozen wordt.
„Jongste Bediende".
In de advertentie-rubriek der bladen kan
men vaak lezen, hoe er personen worden
gevTaagd, die naar de gestelde eischen
heel wat moeten kennen, en wie in
vergelijking daarmee een bagatel salaris
wordt geboden.
In een advertentie in „de Tijd" lezen
we nu, dat een grossierskantoor te Am
sterdam „een jongste bediende" noodig
heeft, „een goede hand schrijvende".
Tegen f 50per jaar I
Rekenen we eens schappelijk, dat zoo'n
.jongste bediende" met „een goede hand"
per dag 10 uur heeft te pennen, al is
'tb.v. maar adressen-schrijven, dan werkt
die „jongste bediende" per jaar 52 X 60
3120 uren.
En voor die 3120 uren werk biedt hiet
„grossierskantoor" de somma van f 50,
zegge vijftig gulden
Dat is ongeveer ll/2 cent per uurl
Wie nu in de wereld vooruit wil,
schrijve een ijlbrief onder „no. 11" naar
het advertentiebureau „M. Nunes" te
Amsterdam
Het raadslid Donner was in de jong
ste zitting onzer vroed© vaderen de
eenige, die bezwaar had tegen de toe
kenning van f76 voor de tegemoetkoming
in de voorloopige kosten, gemaakt door
het comité voor de drinkwaterleiding op
Zuid-Beveland.
Uit het verslag der gezondheidscom
missie meende de heer Donner te
lezen, dat het drinkwater hier bevredigend
is, want er waren maar 3 regenbakken
metstinkend water. Zooals de heer
R i s c h opmerkte waren er 3der bakken
van 't kleine quantum huizen, die onder
zocht waren, stinkend. Dat is een klein
verschil. De heer Donner gelooft niet
aan het zoo noodige van een drinkwater
leiding.
Nu, -dan staat de heer Donner alleen
tegenover tal van bekwame deskundigen
en tegenover de gezondheidscommissie,
die vermoedelijk wel boter op de hoogte
zullen zijn.
De kosten! Ja, dat is de toere kwestie.
Daarover weird nu al door de heeren
Donner en de Witt Hamer gespro
ken. O. i. ten onrechte. Het ging hier nog
maar alleen over de toekenning der voor
loopige f 76. Hoe de kosten zulten moe
ten gedekt is van later zorg. Maar het
zou ons toch zeer verwonderen, zoo staat
en provincie niet ruim zouden subsi
dieeren. Het geldt hier inderdaad een al
gemeen en provinciaal belang. Het is al
gemeen bekend, dat de hoeveelheid wa
ter totaal onvoldoende is en ook de quali-
teit laat te wen se hen over.
De heer de Witt Hamer kwam met
de mededaeling, dat de voorzitter van het
comité, de heer L te w e van N ij e n -
stein, officieel had verklaard, dat de
gemeenten niet in d© voorloopige kosten
hadden bij te dragen en dat alle onder
zoekingen aan de gemeenten geen cent
zouden kosten. Het ligt. er maar aan, hoe
de heer Lewe zich precies heeft uitge
drukt, want uit het door den heer Hamer
medegedeelde blijkt niet van eenige tegen
spraak. Immers: de genreenten hebben
niets bij te diagenals ze zelf niet
willen, maar het kan toch gevraagd
worden. Indien de heer Lewe verklaard
heeft, dat ook geen cent gevraagd zou
worden, dan zou het anders komen te
staan.
Intusschen werden de f 76 toegestaan.
De heer Tiemperman bracht een
oude kwestie op 'ttapijt: het ontbreken
van een stationswachtkamer lie pn 2e
klasse, waar gerookt mag worden, 'tls
dan ook bespottelijk, dat te Goes zoo
danig© wachtkamer ontbreekt. B. en W.
beloofden in deze deligent te zijn.
De heer H o 11 m an n vestigde de aan
dacht op de verregaande roekeloosheid
der jeugd bij gevaarlijk ijs. Deze zaak
mocht werkelijk door de vroede vaderen
wel eens onder de oogen gezien, 'tls
geen gemakkelijke kwestie. De beste
manier van oplossing zou, naar onze mea
ning, gelegen zijn ineen flink
Spaansch rietje in handen van de agen
ten. Dat geeft bij onze tegenwoordige
jeugd ontzag en zou meer uitwerken, dan
een verordening, waarbij verboden wordt
op gevaarlijk ijs te loopen. Zoodanige ver
ordening wenschte de heer Hollnunn.
Hiertegen had de heer de Witt Hamer
een bezwaar van wel eenige beteekenis.
Van nabij toch Was het hem bekend, hoe
het in de praktijk gaat nu de Kinder
wetten zijn ingevoerd. De kinderen, ook
die van 16 en 17 jaar, komen er met
een „berisping" af. Dat weten ze en
lachen de agenten hartelijk uit. De jongste
wethouder was dan ook van meening,
dat men in deze met een strafverorde
ning weinig verder komt. Daar is veel van
waar. Toch meenen wij, dat icen straf
verordening, zij het niet veel, toch nog
wel iets ten goede zau kunnen uitwerken.
Hier en daar zal er nog wiel een te vin
den zijn, die van „de kinderwetten" en
„de berisping" nog niet gehoord beeft en
alzoo door een verordening allicht wat
handelbaarder worden zal. Zoo'n verorde
ning kan er best nog bij. Want indien men
om dit ééne motief van de Kinderwetten
deze verordening, die in den Zierik-
zeeschen gemeenteraad door Jhr. de
Mural t ook is voorgesteld, zou na
laten in het leven te roepen, dat men
dan b.v. aanstonds afschafte hv. de ver
ordening, - waarbij het sneeuwballen-wer
pen verboden is.
Op „de waakzaamheid der ouders"
valt, helaas, weinig te rekenen. Dat ïs
bekend.
De burgemeester betwijfelde, of
zoodanige verordening wel gemaakt zal
kunnen worden.
Jammer, dat de rechtsgeleerde wet
houder nu zijn meening niet zei. Dan
had men in eens een kosteloos advies
gehadMr. Hamer zal wel van mee-
ning zijn, dat bedoelde verordening wel in
het leven te roepen is.
Verder geen nieuws dan alleen, dat
de hoofdelijke omslag dér goede gemeente
naren voor 1909 is vastgesteld op het
respectabel bedrag van f34456.89. 'tls
Welletjes
Argus.
»T DE PERS,
Katholiek Verkiezingsprogram.
Met volkomen instemming namen wij
kennis van het „Kort Program van Actie"
dat hot Bestuur van den Bond van R. K.
Kiesverewnigingen voorstelt.
In zijn vijf punten omvat het alles, wat
het meest dringend moet worden be
schouwd, 'terwijl de formuleering zóó is
gekozen, dat de overgroote Meerderheid
der Katholieken zich ermee zal kunnen
vereenigen, terwijl, door de groote over
eenstemming met het verkiezingsprograxn
der Anti-revolutionairen, de samenwer
king, eerst bij de verkiezing, en later in
de Kamer, als verzekerd mag worden be
schouwd.
Hoewel het program zeer positief is ge
steld, zal men toch niet kunnen ontkennen,
dat het zich scherp richt vooral tegenover
de oud-liberalen.
De verdere doorvoering van de social©
verzekering staat voorop. Men hoeft het
woord verplicht hierbij gemist. Doch
was 'tnoodig en wel geheel juist? Er
wordt immers niet van arbeiders-ver
zekering alleen gesproken. Voor hen, die
in loondienst staan, willen de Katholie
ken zeker de verplichte verzekering,
als een uitvloeisel van de arbeidsover
eenkomst.
Maar bovendien willen wij, hoewel niet
verplicht, aan de kleinie patroons de ge
legenheid openstellen, om zich op ge
lijke gunstige voorwaarden als de arbei
ders te verzekeren.
Onder de algemeene sociale verze
kering wordt dus zoowel begrepen de
verplichte arbeidersverzekering, als
d© vrijwillige middenstandsvorzekering.
En 'tis goed dat eens blijke, dat de
Katholieke Staatspartij opkomt voor de
belangen, zoowel van de arbeiders als te
vens van de middenstanders.
Daarnaast wordt gesproken van de ta
riefsherziening. Deze wordt aanvaard i n
zoo verre als zij noodig mocht blijken,
om de Nederlandsche industrie te be
schermen tegen builenlandsche in
dustrieën, die nog geen verzekeringen
hebben.
Ook dit punt komt dus lijnrecht tegen
over de oud-liberalen te staan. Deze zijn
o. m. juist tegein de sociale verzekering,
omdat daardoor protectie noodig zal wor
den. Welnu luidt ons antwoord is
deze werkelijk noodig, dat ze dan kome,
mits dan tegelijk de sociale verzekering
er kome,
Verder wordt de administratieve recht
spraak genoemd. Een „pakkende" leuze
is ze niet. Maar wie de mooie Studie
van Mr. Kooien las, bsgrijipt, hoe drin
gend noodig zij is.
Vervolgensde verdere gelijkmaking
van openbaar en bijzonder onderwijs. Dat
is onze volle eisch, waarop wij fnoeten
blijven staan. Vooral op dit stuk hebben
wij in de oud-liberalen onze ergste tegen
standers te zien. De ervaring der laatste
weken heeft ons dat weer geleerd.
En ten slotte: het Gezinshoofdenkies
recht.
Wij behoeven wel niet te zeggen, dat
wij voorat ook dit punt met groote instem
ming begroeten. Er zal miet een korte,
klare formule stelling worden genomen
telgen het liberale individualistische kies
recht, en dat wel met den positieven eisch
van gezinshoofden kiesrecht.
Alles bijeen: wij begroeten dit concept-
program met groote instemming en hopen,
dat het door de R. K. Kiesvereenigingan
met overgroote meerderheid zal worden
aangenomen.
Dan kunnen wij met frisschen moed de
verkiezingscampagne aanvangen I
(Vsorh.)
Politiek» lichtzinnigheid.
Dr. W. U. Nolens schrgft in het ver
kiezingsnummer van den „Katholieke(n)
Strijder-
Op het program der rechtsche partijen
stond en staat nogverzekering tegen
invaliditeit en ouderdom en t a r i e f s h e r-
z i e n i n g tot dekking der uitgaven.
Het Kab'met Kuyper diende ontwerpen
in zoowel voor het een als voor het ander.
De uitslag der algemeene verkiezingen
in 1905 belette het tot stand komen dier
wetten.
Het Kabinet werd onder meer bestreden
met het gezegde: „Wat heeft een dooie
aan pensioen"
Een lichtzinnig en onwaar ge
zegde.
En het is eene straf voor wie het uit-
sprakeD, dat ze du pensioen op 70-jarigen
leeftijd ingaavde, moeten verdedigen
zonder verzorging van de invaliden.
Een lichtzinnig en onwaar gezegde.
Immers er zijn er nog nltjjd velen die
langer dan zeventig jaren leven.
Eu geheel verdonkeremaan! werd de
verzekering der invaliden.
Juist de invaliditeit is de grond der
verzekering.
De leeftjjd is slechts een vermoeden van
invaliditeit.
Ook thans wil rechts: verzekering en
als dekkingsmiddel o. m.tariefsherziening.
Ook het tegenwoordig Kabinet heeft die
twee van elkaar niet te scheiden punten
op zjjn voorloopig program.
Door de talrjjkste groep der linkscke
partijen, door de Unie-liberalen, wordt
daartegen gesteld :Staatspeiisionee-
r i n g eu
Het tweede deel, het antwoord op de
vraag: vanwaar het geld, ontbreekt!
In 1905 maakte een lid zich schuldig
aan lichtzinnigheid.
Thans doet het de geheele partjj.
Een nieuwe leuze trekt aan èa omdat ze
nieuw is. èn omdat ze ook aan anderen
dan aan loonarbeiders iets in uitzicht stelt,
èn omdat ze alle kosten op den rug van
vadertje Staat legt.
Maar alleen wie niet nadenkt zal zich
laten verlokken.
Zonder op het wezenlijk verschil in te
gaan kan men constateeren
lo. dat alleen de zeventigjari
gen geholpen worden met ongeveer f2.60
per week
2o. dat pensioen slechts aanvullend
tot dat bedrag verleend zou worden
3o. dat de hoofdzaak: verzorging der
invaliden op den achtergrond raakt
4o. dat verzuimd wordt aan te wjjzen
waar vandaan het geld moet
komen.
Berekend werd dat de jaarljjksche
kosten, als op 65 jarigen leeftgd zon worden
gepensionneerd tusschen de veertig millioen
zouden beloopen.
Geen verstandig mensck denkt ook maar
aan de mogelijkheid daarvan.
En als eerst op 70-jarigen leeftjjd,
dus door hen die in 1905 als dood werden
beschouwd pensioen wordt genoten,
worden de kosten geschat op 13 A 14
millioen.
Eu deze schatting mag als afkomstig
van voorstanders, en bjj gemis aan vol
doende gegevens, gerust als geflatteerd
worden aangemerkt.
Voor belanghebbenden de Waarschuwing:
Wacht u voor wisseling van stelsel.
Wacht u Voor Vrjjzinnige lichtzinnigheid
en lichtzinnigeVrijzinnigheid.
Stelt geen vertrouwen in richtingen die
in s c h ij n meer dan anderen in uitzicht
stellen en die in ieder geval niet aan
wijzen waaruit ze het beloofde geven kunnen.
Anders loopt ge gevaar gerekend te
worden tot hen, die men door veel beloven
en weinig geven in vreugde kan doeH
leven.
Stel ook in de politiek geen ver
trouwen in lichtzinnigen.
ILUKUL.
Ue Sultan onttroond.
Het groote nieuws uit bet. Ottomaan-
sche rijk. is, dat die Jong-turken, dien, ouden
sultan Abdoei-Haiiud gister eenvoudig
nebben afgezet.
Eindelijs is de 'beslissing gevallen, Ab-
;doel riamid aigezet en nesjad Effendi
tot Sultan uitgeroepen.
Blijkbaar hoeft Kesjad .Effendi dus den
hem aangeboden troon aangeboden. Met
het oog op zijn vrij hoogen leeftijd
lig werd m löt4 gen oren en zijn niet
sterke gezondheid, werd daaraan tevoren
getwijfetd. Mohammed Resjad Effendi is
de oudste broer van dan Sultan en daarom
volgens de lurksone grondwet de aange
wezen troonopvolger, tengevolge van zijn
meer liberale beginselen en net voort
durend wantrouwen van Abdoei Hannd,
werd nij tot de Juiiomwenteling, steeds,
bewaakt in het paleis Dolmabagtsj© aan
den Bosporus.
tn Augustus bracht het Jong-Turksch
Comité ©en verzoening tot stand en met
de toelating tot de handkus, was Lreit,
recht van Mohammed Kesjad als troon
opvolger erkend.
Waarschijnlijk zal hij regeeren als Mo
hammed V. hij begint zijn regeering niet
zonder geweid, maar de tegenomwenteling
van de Jqng-Turken was althans zoo min
mogelijk bloedig. Zij hebben voortdurend
doen uitkomen dat nun optreden niet an
ders bedoelt dan handnaving van die
grondwet, en de strenge bestraffing der
schuldigen dient slechts tot herstel van
de tucht in het leger.
Wanneer dan het leven van den ouden
heerscher gespaard wordt, treft althans,
de nieuwe Sultan piet het verwijt, dat
hij door moord op den troon is gekomen.
Waarschijnlijk is het flat Abdoei llamid
voor de keuze is gesteld tusschen den dood
en afstand te doen.
Zijn schuld schijnt althans te zijn be
wezen. Zoo seinde de berichtgever van
de „Erankf. Ztg." te Konstanfinopel, dat
onder de in beslag genomen papieren in
Jildiz Kiosk een telegrafische correspon
dentie werd gevonden, die zeer duide
lijk toonde, dat de Sultan betrokken was
in id© jongste gebeurtenissen, waaraan fei
telijk niet getwijfeld werd. Een telegram)
meldt ons dat Abdoei Hamid zal worden
opgesloten in het kasteel van Beilerbei,
hetzelfde waar in 1869 keizerin Eugénie
zich ophield. Het is gelegen aan den Azi
atische oever van den Bosporus.
Hoe een Sultan wordt afgezet.
Wanneer een Sultan wordt afgezet, dan
is het de plicht van de;n Sjeich oei Islam,
de opperpriester (wiens taak het is te
zorgen voor de slipte nakoming der gods
dienstige wetten) een fetwa uit te vaar
digen, die bindend© kracht heeft. De be
weegredenen, die aan de afzetting van
een Sultan ten grondslag liggen, wordeni
voorgelegd aan den Sjeich oei Islam en
diens antwoord luidt dan in ontlcennenidieirt
of bevestigenden zin. Dit was de pro
cedure welke gevolgd werd bij de af
zetting van de Sultans Abdoet Azis en
Moerad V. In bet eerste geval was de aan
den Sjeich oei Islam voorgelegde vraag
of een Sultan, die aan, te veel weelde»
verslaafd was en die 's lands gelden ver
spilde, nog langer waardig mocht worden
geacht, om Sultan te zijn. In het geval van
Moprad V was de aan dein Sjieic-h oei Islam
voorgelegde vraag of een man, die niet
in het vall© bezit zijner geestelijke ver
mogens was, in staat mocht geacht wor
den als Sultan te fumgeéren. In beide ge-
