in en Meren.
bi- en
vergold Koperwerk.
jrboowiog opruiming
Randen.
No. 38
Dinsdag 30 Maart 1909.
Vijfde Jaargang,
bOMMUNIE.
N KALMTHOUT,
jn - GOES.
nieuwe
dkoope prijzen.
VLISSINGEN.
NG
dschoenen,
VIJVEN Gz.
(wettig gedeponeerd]
|Oude Jenever.
IDER Ie Goes.
ZILVERWERKEN.
ZILVERWERKEN
JONGE Gz.
Zeenwsche
irborg-Maatschappij
van 1824,
Ir Hordijk's Bank
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
>orhanden bij
Gebr. MULDER.
Een Drinkwaterleiding
voor Zuid-Beveland.
m~CL 0attrkdening Wrden
BUITENLAND
eene zeer groote sor-
,n, Rozenkransen, Étui's,
.unieplaatjes enz.
laatjes om te bedrukken.
id,
iarkt GOES.
1 C II T.
ie soorten.
IAMER- «>u HIJITE*-
iu biuseu.
weiiaelite kleur,
ili, H 4CHELL4IÏ,
I. OLIE, TEKPEJV'-
TKALH, li«ASTEV
ENSEELEN.
fepoortstr. C 200, Goes.
merk
bij den Heer
3RKSTRAAT A 121
in en reparatie van
een partijtje
Jrger- en Boerenstand.
Aan bevelend,
GOES.
igd te Zierikzee,
billijke voorwaarden
rling als tegen eene
ie,
Ihtingen worden gaarne ver
te COES,
|-digers voor Zuid-Beveland.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
ball drie en Vrjjdag vóór een uur 's namiddags.
Advertentiën van 16 regels f0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct A contant
Reelameberiehten 25 Ct p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Korte Kerkstraat Goes.
M ij ontvingen onderstaande circulairs,
die gericht is tot alle burgemeesters van
Z u i d-B evelaad, en welke een voor
ons eiland zeer belangrijke zaak behan
delt:
Zooals U bekend is, zijn de leden van
het bestuur der vereeniging van burge
meesters en secretarissen in Zuid- en
Noord-Beveland thans werkzaam als co
mité voor het tot stand brengen van een
drinkwaterleiding voor Zuid-Beveland In
dit comité hebben als deskundige li-den
op verzoek van het Zuid-Eevelandsch co
mité nog zitting genomen de heerendr.
J. HJenny overman, lid en secretaris
van den centralen gezondheidsraad te
U(rechtluitenant-kolonel M. Onnen, com
mandant van het eerste genie-comman-
deraent te Utrecht; J. M. K. Pennink, di
recteur der waterleiding te Amsterdam,
die op dit gebied een Europeeschen naam
heeft, zooals o. a. daaruit blijkt, dat hij
eemgen tijd geleden de hooge eer genoot
door de regeering van Rumenië te worden
uitgenoodigd om haar in zaken, drink
waterleidingen betreffende, van voorlich
ting te dienen; en L. W. Havelaar, direc
teur der duinwaterleiding der gemeente
Haarlem, ook een bekende specialiteit op
dit gebied. r
Aangezien op Zuid-Beveland, zooals
door vroegere onderzoekingen gebleken is
geen goed drinkwater in voldoende hoe'
veelheid te vinden is, moet een prise
deau buiten ons eiland gezocht worden
Het is gelukt dicht bij het dorp Ossen
drecht een terrein van ongeveer 14 hecta
ren (den zoogenaamden Pottenberg) in
voorkoop te krijgen. Velschillende ge
gevens en vroegere onderzoekingen wijzen
er op, dat de ondergrond hier uitstekend
drinkwater in overvloed bevat, welk wa
ter in de diepte door een tweede en dikke
laag van grof zand en kiezel in de Schelde
wordt afgevoerd. Daar er geen sprake van
is eenig water aan den bovengrond te
onttrekken en de laag, waaruit het water
voor de drinkwaterleiding zal opgepompt
worden, door kleilagen van den boven
grond is afgesloten, kan er ook geen
kwestie zijn van benadeeling van den land
bouw door wateronttrekking aan den bo
dem, op welk bezwaar in de pers ge-
wezen is. 6
Het was echter noodzakelijk, dat er een
wetenschappelijk onderzoek werd inge
steld om zekerheid te krijgen, dat ter
vèemddg°te td.rmkWak'r vold(*nde hoe-
Dlarmen '18™ is en dat voorloopige
slagen van deze poging mn de drtet
watervoorziening van ons eiland afdS
verbeteren, geen financieel© offers zul
ten eischen en welke bij het to ten
komen van dit werk, ook als de teWinc
niet aan deze firma gegund wordt tnt
mets anders verplichten, dan tot terug
gaaf van de gemaakte kosten, door on
partijdige deskundigen te schatten. Dit
alles geschiedt onder directe conlröle van
comldssie deSkundi^n' Jede" van onze
terHhee^,ik7d,S onderzoek van het wa-
school fi n if s technische hooge-
zoek aan te hactereologisch onder-
unlversiteit te Utrecht en
het onderzoek van den bodem door dr
J. hone, privaat-docent voor de naheon"
tologie, mineralogie en geolcete !T'
universiteit te Utrecht an d'e
De officiëele rapporten van deze onder.
den WHVm 'akr lnedegedeeld wor-
Sen H 7 "en whter thans »-el reeds
Mg zijn.2'' VOOf Z°aVer beb»d> zeer
plan°word'f ™deTd<*len van het
wordt van *~?ht «ewrkt daarbij
ondervonden ernoodifte steun
delliil- i ,?dat' mdien de onmid-
kon, het wekte0 °n ,fll"k medewer-
kansen bieS TOn het plaa Sroote
reeks hvantenS" 18 8®reed mef een
toond. dat m <{JÏ a™' hebben aange-
at m dw d>ri*m ondergrond over
vloed van uitstekend water voorhanden, is.
Morgen of overmorgen wordt met mach
tige stoompompen met het proefpompen
begonnen, hetgeen vier weken, dag en
nacht, weTkdag en Zondag, onafgebroken
zal worden voortgezet om na te kunnen,
gaan, hoeveel water een put wel kan
leveren.
Dit proefpompen moet nauwkeurig ge
controleerd worden, terwijl ook uit ande
ren hoofde voor de voorbereiding van
deze zaak meer uitgaven vereiseht wor
den, dan de vereeniging van burgemeesters
en secretarissen in Zuid- en Noord-Beve-
land, welke haar geldmiddelen daarvoor
beschikbaar gesteld heeft, kan dragen.
Zoodra deze voorbereiding zoover gevor
derd is, dat definitieve voorstellen gedaan
kunnen worden, zullen wij ons met uitge
werkte plannen, toegelicht door weten
schappelijke rapporten en berekeningen,
tot de raden van alle gemeenten in Zuid-
Beveland wenden, doch in afwachting
daarvan hebben wij de eer U beleefd,
doch dringend uit te noodigen te willen
bevorderen, dat tot goedmaking van d©
vele uitgaven, welke het voorbereiden van
de plannen voor he t tot stand brengen van
een drinkwaterleiding voor geheel Zuid-
Beveland van de vereeniging van burge
meesters en secretarissen in Zuid- en
Noord-Beveland verdert, uit de gemeente
kas een bijdrage worde verleend van
minstens één cent per inwoner op 1
Januari j.l. Wij twijfelen niet of op Uw
initiatief zullen burgemeester en wethou
ders Uwer gemeente gaarne aan den raad
voorstellen voor een zaak, welke in meer
dere opzichten een zegen voor deze streek
zal kunnen zijn, een. bijdrage beschikbaar
te stellen.
Van bevoegde zijde heeft men er ons op
gowezen, dat het aanbeveling verdient
voor dit doel onder hoofdstuk XIV dei-
uitga ven op de loopende begrooting een
post te brengen voor bijdrage aan de ver
eeniging van burgemeesters ren secreta
rissen in Zuid- en Noord-Beveland voor
het voorbereiden van een hoogdrukdrink
waterleiding voor Zuid-Beveland.
Maandag 19 April a. s. zal het proef
pompen op het terrein bij Ossendrecht in
vollen gang zijn. Op dien dag stellen wij
ons voor met verschillende autoriteiten
sn deskundigen een bezoek aan den Bot
tenberg te brengen. Wij meenen er op
te mogen rekenen, dat ook U met de
wethouders, den secretaris en liefst alle
raadsleden en verder met allen, die in Uw
gemeente belang stellen in deze grootsche
onderneming aan dezen gemeenschappe-
lijken tocht zal deelnemen. Om tijdig voor
do noodige reisgelegenheid, alsmede voor
fle gelegenheid, om zich 's middags wat
te versterken, te kunnen zorgenverzoeken
wij U beleefd zoo spoedig mogelijk, in
elk geval voor 12 April a. s., aan den
eerstondergeleekende te willen mededee-
len, hoeveel personen uit Uwe gemeente
aan dezen tocht waarschijnlijk zullen
deelnemen.
Nadere bijzonderheden omtrent tijd van
vertrek en terugkomst en dergelijke, doe
len wij U zoo spoedig mogelijk mede.
De samenkomst is bepaald op 11 uur
des voormiddags aan het station Bergen
op Zoom.
Het Comité voor het tot stand brengen
van een drinkwaterleiding voor
Zuid-Beveland,
LEWE VAN NIJENSTEIN, Voorz.
J. N. ELENBAAS, Secretaris.
Het behoeft wel geen betoog, dat de
zaak eener zoo noodige drinkwaterleiding
voor Zuid-Beveland de belangstel
ling verdient aller bewoners van ons
eiland.
Mogen zij dan vau hun belangstelling
getuigen door in grooten getale op Maan
dag 19 April don tocht mede te maken
naar Ossendrecht, om uit eigen aan
schouwen en daar ter plaatse te ver
schaffen inlichtingen overtuigd te worden,
dat deze drinkwaterleiding zeer wel uit
voerbaar is.
kooral de leden van de gemeentebestu
ren zouden wij aansporen aan den tocht
deel te nemen.
Paganistische factor.
Een hoogleeraar aan een onzer Univer
siteiten, prof. idr. Stieinmetz, heeft onlangs
een geloerde rede uitgesproken, welke de
aandacht getrokken heeft vooral om den
„durf", waarmede de professor zijn anti
christelijke, ja heidensche ideeën aan de
studenten verkondigde.
De hoogleeraar besprak de toekomst van
hot mensehelijk ras, en waardoor deze
toekomst wordt bepaald.
Volgens ide verslagen zeide hij o.a. daar
bij het volgende:
„Een geheel andere hinderpaal voor
|de versterking van het ras is het
steeds toenemend altruïsme, dat den
zwakke in het leven houdt, die op
zijn beurt weer zwakkelingen voort
brengen. zal.
Hoe schoon ook de bestrijding in
don tegenwooidigen tijd is van de
tuberculose, ook (deze werkt medxj
tot benadeeling ,van het ras.
Een ander uitvloeisel van deze ge
voeligheid is de poging, de kinder
sterfte tegen te gaan en zwakke zuige
lingen kunstmatig in het leven te hou
den en hen op te kweekten tot een.
bestaan, dat hun later maar al te
vaak (tot last wordt.
Dit alles noemt spreker anti-soci
aal en ,©en bedreiging voor de toe
komst van het ras.
Het werkelijk altruïsme moot hier
bij scherp onderscheid maken tus-
schen hen 'die nuttig en hen die
slechts tot last voor hun omgeving
zijn."
De hoogteeraar wilde dus zeggen, dat
het, uit zijn wetenschappelijk oogpunt be
schouwd, eigenlijk verkeerd is, zooveel
zong te besteden, om zwakke kinderen in
het leven te behouden; dat bestrijding
der tuberculose, hoe schoon ook, tot scha
de strekt der menschbeid, en dat bat
kunstmatig in het leven houden van
zwakke zuigelingen is anti-sociaal.
De zwakken, die tot last voor hun
omgeving zijn dienen eigenlijk niet met
zooveel liefde te wopden verzorgd; hoe
eer zij uit den weg geruimd zijn, hoe
beter.
Wat een verschrikkelijk standpunt I
En hoe zeer in tegenstelling met idie
leer der Christelijke naastenliefde
De geleerde professor is het feitelijk
in beginsel eens mot de heidensche Spar
tanen, die de zwakke kinderen eenvoudig
om het leven brachten.
Ziedaar nu de vooruitgang en de ver
overingen der moderne wetenschap 1
En zulke ontzettende, goddclooze theo
rieën worden door een Nederlandsch hoog
leeraar aan jonge studenten als hooge
wetenschap voor gehouden.
Hoe scherp komt hier niet de anti-these
uit tusschen geloof en modern ongeloof.
In zoover mag men prof. Steinmetz
intusschen dankbaar zijn, dat hij duide
lijk heeft doen uitkomen, hoe hoog nood
zakelijk voor jde Katholieken is de stich
ting eener pigen Universiteit waarvoor ge
lukkig reeds plannen in wording zijn.
Wij kunnen onze zonen, wat hun „wer
tenschappelijke" vorming betreft, toch niet
toevertrouwen aan de leiding van mannen,
die een verderfelijk stelsel zijn toegedaan,
als dat van dezien hoogleeraar.
En daarom men zal het nu vol
doende inzien is het onze plicht ook
door geldelijke offers de St. Radboud-
stichting te pteunen, opdat de zonen
van het Katholieke Nederland onderwijs
kunnen ontvangen aan een Katholieke
Hoogeschool.
ITALIË
Aan het „Berl. Tagebl." wordt nit
Rome geseind, dat de Paus besloten heeft
op kosten van den Heiligen Stoel 200
kerken, een seminarie en ©enige scho
len, in de door de aardbeving verwoest»
streken te doen bouwen. Alle gebouwen
zouden uit ijzer en hout opgetrokken wolr-
den om des te meer tegen eventueele aard
schokken bestand te zijn.
In de troonrede die de koning
van Italië in het parlement heeft uitge
sproken, heeft Z. M. dank betuigd aan
de redders bij de aardbevingsramp, maar
over de geestelijkheid geen woord
B ALK A VST ATE V.
In de meest gezaghebbende diploma-
tieke kringen te Belgrado acht men den
politieker! toestand zeer veel verbeterd.
Men gelooft zeker, dat Servie zich in
alle opzichten naar de raadgevingen van
de mogendheden zal gedragen en meent
dat het geheel© geschil voor de maan
om is, voor goed geregeld zal zijn.
De stemming in Servië.
In verschillende berichten uit Servie
wordt er op gewezen, dat de ^ppej»
oorlogszuchtige stemming heeft plaats ge
maakt voor ieen gevoel van afmatting
gedruktheid. Eindelijk is mien er van over
tuigd, dat op Rusland niet valt te rekenen,
ook de .nieuwe verwarring in dein binnen-
landschen toestand (door den stop van
den kroonprins (draagt baj tot deze ver
andering van opvatting. Wellicht is ook
niet zonder invloed geweest de Oosten-
riiksche bewapening aan de grens.
In pen telegram uit Rerlijn aan 1de Koln.
Ztg. wordt «er op gewezen, dat, wie den
toestjand in Servië kennen, nooit hebben
gemeend dat Servië zelf het brandpunt
was van den toestond en dat daar de
beslissing zou vallen. Het blijkt dan ook
nu, dat Servië, ten onrechte op vreemd®
hulp rekende. Nu Rusland werkelijk Ser
vië in (den steek laat is het uit met de
uitdagende houding-
Hoe het ook zij, voor het oogenblik
schijnt de kans dat men tot overeenstem
ming zal komen, grootier <lan te voren.
Maar «r zijn pi zooveel verrassingen ge
weest, dat men ook thans met geheel
durft gelooven, dat eindelijk de vreed
zame beslissing zal volgen.
Als het gerucht waar is dat men in
Servië over gaat tot ontwapening, schijnt
het nu .toch ook ernst ito zijn met de
toetnaidering.
Er loop en geruchten, dat er een wijd
vertakte militaire samenzwering tegen
den Koning zou ontdekt zijn, welke onder
leiding stond van den Kroonprins. In be
richten uit Belgrado worden die geruch
ten echter gelogenstraft.
8 E KV1Ë,
De Servische Kroonprins.
De brief van den kroonprins van Servië
aan den minister-president luidde als
volgt
.Geachte heer president I Ontdaan door
de' volkomen ongegronde en onrechtvaar
dige beschuldigingen, die een ongelukkig
toeval in zekere kringen van onze samen-
lering heeft te voorschijn geroepen, beib
ik de eer, u ter verdediging van mijn tot
dusver door niets bevlekte eer en van mijn
volkomen reine, kalme ziel (sic!) de vol
gende verklaring te doenIn t diepste be
wustzijn van den plicht, dien mij op het
oogenblik mijn geweten oplegt, doe ik in t
belang van het vaderland afstond van aile
rechten en aanspraken, die mij de grond
wet verleent. Dit mijn besluit is onwrik
baar. Derhalve verzoek ik u, dienoverean-
komsiig te handelen en stappen te nemen,
dat het ook de hoogste bekrachtiging ver
krijgt. Terwijl ik voor altoos alle rechten
op dien troon prijsgeef, die mij op grand
van 's lands grondwet toekomen, zal ik
toch altijd bereid zijn, als Serviër en sol
daat, mijn leven voor koning en vaderland
te offeren. Ontvang, mijnheer de president,
de verzekering mijner hoogachting.
George".
In politieke kringen wordt hot voorval
als volgt verhaald. Op 14 Maart geraakte
kroonprins George tengevolge van een on
achtzaamheid van zijn kamerdienaar Ko-
lakowitsj in zoo horigen toom, dat hij
hem een slag in het gezicht gaf. Kola-
kowitsj die' een lichte breuk had, ver
liet snel de kamer, wankelde door de
rookkamer, viel en wondde zich daarbij
in dc maagstreek. Hij werd naar het zie
kenhuis vervoerd, waar hij den volgenden
dag geopereerd werd. Twee dagen later
stierf hij tengevolge van deze operatie.
Tegenover zijn vrienden moet de knecht
evenwel een andere lezing van het ge
val gegeven en gezegd hebben, dat de
verwonding hem rechtstreeks door dein,
Kroonprins was toegebracht. De Zwono,
een blad, dat den Prins herhaaldelijk aan
viel, noemde hem in een artikel van dien
20en dezer den moordenaar van Kolako-
witsj. De regeering zweeg op die beschul
diging en nu besloot prins George tot
zijn troonsafstand om daarna een gerech
telijk onderzoek te kunnen uitlokken.
De Kroonprins moet de tegen hem
bracht» beschuldigingen beshst voor laag-
hartigen laster hebben verklaard.
Over de gebeurtenissen die aan het be
sluit vau den Kroonprins voorafgingen,
wordt door het „Berl. Tagebl." het vol
gende verteld.
Woensdagavond werd ministerraad ge
houden, waarin de minister van Oorlog
mededeelingen deed over den waren stand
der krijgstoerustingen van Oostenrijk, en
verklaarde, dat wanneer Servië alléén
bleef, de oorlog voor Servië een verschrik
kelijke debacle zou worden. De ministers
deden hevige verwijten hooren aan be.t
adres van den Kroonprins die het land
door zijn stoken in zulk een toestand
gebracht had, en verklaarden dat als de
beschuldigingen der „Zwono" waarheid
behelsden, het land onmogelijk zulk een
smaad kon dragen. Men zeide, 'dat de
Prins, wanneer hij niet van alle eer af
zag, uit het leger gestooten zou worden.
Koning Peter ontbood den Kroonprins nog
dienzelfden avond en verlangde zijn
troonafstand. Na langen tegenstand gaf
George toe.
Wat deze voorstelling van het gebeurde
niet geheel aannemelijk maakt is, dat het
juist de minister van Oorlog zou zijn ge
weest, die daarin het hoogste woord
voerde, terwijl hij tot dusverre uitteraard
als de ware leidier der oorlogspartij en
als zeer bevriend met den Kroonprins
werd voorgesteld.
Het „Berl. Tageblatt" verneemt dat de
kroonprins naai- het buitenland is ge
vlucht. Sommigen zeggen naar Rusland,
Zaterdagnamiddag vergaderde, onder
voorzitterschap van den koning, de mi
nisterraad, die tevens werd bijgewoond
door den president van den raad van
state en van het hof van cassatie. De
kroonprins George deed daarin voorlezing
van zijn verklaring, waarbij hij afstand
doet van zijn rechten ep den troon. Hij
toekende daarvan het proces-verbaal, dat
eveneens werd geteskend door alle aan
wezigen.
Nadat de kroonprins bevestigend had
geantwoord op de vraag, of hij bij zijin
afstand volhardde, besloot men aan de
Skoepsjtina mededeeling te doen van dit
feit. Prins Alexander zal worden gepro
clameerd als kroonprins.
PERZIE.
De aardbeving.
Een maand ma de vrees::lijk© catas
trophe in Zuid-Italië brachten berichten,
uit Teheran bet treurige nieuws dat ook
Perzië door een geweldige aardbeving op
verschrikkelijke wijze geteisterd was.
Dadelijk zond (die Russische consul te
Teheran Nikolski ieen expeditie naar de
provincie Socristan, fl© streek', die 't meest
door de aardbeving getroffen was. Dezer
dagen is ide expeditie miet dia volgende
bijzonjderbeden taruggekieierdDan 23 Ja
nuari werd de eerste maar de geW'ridigste
schok gevoeld, daarn,a volgden nog tot
den 13en Februari minder sterkie aard
schokken. De teerste aardbeving was, zoo
als we reeds zeiden, de geweldigste, 128
dorpen tusschen Boeroodshir en Isplahan
werden geheel en al v|arwoest. Geen huis
bleef overeind, alles werd met den grond
gelijk gemaakt. En het grootste gedeelte
der inwoners vond een jammerlijken dood
onder de 'puinen,. Zoo kwamen in 57 neder
zettingen 1703 mannelijk© bewoners om.
Het getal der gedoode vrouwen ©n kin
deren is inog onbekeind. 't Is ook trou
wens o|nmogelijk, «zoo zegt de Russische
consul, om het juiste getal slachtoffers
vast ptelten, wa|n:t dn Perzië bestaat
de haast overal ingevoerde volkstelling
nog niet. De inwoners ider geteislerdel
streken schatten het getal (der omgeko
menen op 10.000.
En nu sua dat verschrikkelijk ongeluk,
onder welks gevolgen de inwoners nog
steeds voortleven, komt de vrees voor
een epidemie. Nog geen enkel lijk is be
graven. Overal liggen de doode lichamen
verspreid, die idoor de zengend© stralen
der zom tot ontbinding owergaain en |de
lucht over leen groot© uitgestrektheid ver
pesten.
Weldadigheid is dn Perzië onbekend en
de staatskas is, zooals men weet, ledig,
zoodat de (arme inwoners der geteister
de streken genoodzaakt zijn zichzelf te
helpen.