lelburg
ETALAGE
lyter"
IWATER
etsdoeken
is Verbouwing
s, enz. enz.
T
lerenstoffen
ILTE Co.
mrokken,
Zaterdag 27 Februari 1909.
Vijfde Jaargang
SSINGEN.
AR MAAT.
GOES.
etspomade of
erkrijgbaar bij
uis" Middelb.
VLISSINGEN.
Bij jit jpmerjehoort m Bjjvoepl,
UIT ZEELAND.
TTEH,
BOUILLON,
LOKJES,
ApSULES.
>o. 25
lijnde
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MiANDAG-, WOENSDAG- en VBIIDMIM).
e 1 e n d,
Beestenmarkt, Goes.
[Lijft doorgaan tot
Kleer- en Haarbor-
en Huishoudsponzen,
j enz.
bREIDE VERF voor
lesschen.
reauté's in
er garantie van
xing.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. 4. AdministratieGanxepoortstraat C 209.
Advertentiën van 15 regels 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
De tweede belangrijke Datum.
De eerste belangrijke datum in dit po
litieke voorjaar 15 Februari, de ter
mijn voor aangifte, om op de kiezers
lijst te komen is voorbij.
Nu is de' twleede: 1 MAART dichtbij.
Zorgt vooruw Kiesrecht, door
tijdig uw belasting te betalen.
Vóór 1 Maart moet betaald zijn de per
soneel® en de grondbelasting voor 1908
en de bedrijfsbelasting van 1 Mei 1907
tot 30 April 1908.
Verzuimt men dit, dan wordt men on
verbiddelijk van de kiezerslijst geweerd.
Laat men, er om denben, dat bet mor
gen de laats tie dag is, dat men zijn
belasting kan voldoen.
Een drinkwaterleiding voor Zuid-
Beveland.
Men zal zich nog herinneren, dat wij
eenigen tijd geleden kortelings melding
hebben gemaakt van plannen, die aan
hangig waren om Zuid-B eve land te
voorzien van een drinkwaterleiding.
Men had ons verzocht van hetgeen in
deze zaak te onzer kennis was gekomen
het stilzwijgen te bewaren. Een verzoek,
waaraan we gaarne voldeden, tot tijd en
wijle, dat de „N. Rott. Cr t." het be
richt op de wereldmarkt bracht.
Daarna achtten we het overbodig onzer
zijds het aanhangige plan achterbaks te
houden.
De Commissie, die zich voorstelt Zuid-
Beveland van een drinkwaterleiding te
voorzien, en welker samenstelling waar
borg biedt, dat het niet bij plannen zal
blijven, deelt ons nu het volgende ter
publicatie mode
„Er bestaan ernstige plannen om geheel
Z u i d-B e v e 1 a n d van een drinkwater
leiding te voorzien. Natuurlijk moet er
nog heol veel gebeuren alvorens met vol-
doelde zekerheid kan gezegd worden, dat
bedoelde drinkwaterleiding werkelijk tot
stand zal komen, doch de heeren, die
zich met de voorbereiding dezer plannen
bezig houden, vinden allerwegen, vooral
bij verschillende autoriteiten, zooveel aan
moediging en steun, dat velen, die aan
vankelijk aan het welslagen van deze
groetsche onderneming wanhoopten, thans
tot de overtuiging gekomen zijn, dat de
zaak uitvoerbaar is.
Dicht bij het dorp Ossicndrecht is
een zeer geschikt terrein van ongeveer
14 H. A. in voorkoop gekregen en de bo
ringen, welke daar thans geschieden,
gewen voorloopig alleszins bevredigende
resultaten. Men denkt van daaruit 'een
hoofdleiding met verschillende zijtakken
te leggen tot dicht bij Goies, waar de
leiding zich zal splitsen om een kring
loop te vormen. Op ©en paar punten in
Z u i d-B e v e 1 a n d zullen watertorens ge
bouwd worden. Alle kommen van dorpen
zullen bereikt worden, terwijl ook vete
hofsteden zullen kunnen aansluiten.
Het is ditmaal niet een concessionaris,
die zonder voorafgaand deugdeljjk onder
zoek een niet behoorlijk overwogen aan
vrage doet, doch er wordt een overheids-
ondernemjng beoogd. De plannen worden
ontworpen en nagegaan door de bekwaam
ste mannen op dit gebied. Wij hopen bin
nenkort dienaangaande meerdere bijzon
derheden te kunnen mededeelen".
Het behoeft wel niet gezegd, dat wij
van harte den wensch uitspreken, dat
Z u i d-B e vel a n d ten slotte eindelijk
eens bekome 'een drinkwaterleiding, waar
over eertijds al zooveel is te doen ge
weest, en welker mogelijkheid van tot
standkoming niet zelden is ontkend.
Een toestand, zooals de thans bestaan
de, waarbij de aanwezigheid van drink
water vrijwel afhankelijk is van den regen
val, is verre van verkieslijk.
En we weten alten, welke onaange
name gevolgen deze bestaande toestand
meermalen piet zich heeft meegebracht.
De min-gegoeden vooral waren menig-
werf dupen van het „put-stelsel" in tijden
van droogte.
Bovendien ondervangt een drinkwater
leiding goeddeels de gevaren, di© er im
mer verbonden zijn aan het onhygiënisch
„putstelsel", welk laatste de mogelijkheid
van het innemen van ziektekiemen groo-
ter doet zijn.
We weten alten, dat het hemelwater
(ons drinkwater) langs daken en goten
in „den put" komt, en dat het gedeeltelijk
meeneemt, wat het op daken en in goten
tegenkomt.
Maar het filtreeren danl
Ja, in om filter zal wel het meest
„onsmakelijke" blijven hangen, maar een
filter is toch niet zóó, oif hij laat wel
eens iets minder smakelijks door.
En het kleinste, eenigste baccilletje weet
z'n weg te vinden, en kan in het lichaam
lealijk huishouden.
Daarenbovenhoeveten zijn er niet
overal in Zuid-Beveland, die bij gebrek
aan zoo'n filter, het water drinken, zoo
als het van den hemel valt, nadat het
een ongezonde wandeling gemaakt heeft
langs daken en goten?
Men zal wel inzien, dat ©en drinkwater
leiding voor Zuid-Bieveland een groot© ver
betering zou zijn.
En zooals we uit bovenvermeld schrij
ven zien, vindt de poging om daartoe
te geraken allerwegen, vooral bij verschil
lende autoriteitien, steun.
Onzerzijds wenschen we deze onderne
ming het beste welslagen toe; een wel
slagen, dat aan heel Z ui d-Beveland
moet ten goede komen.
Het Tweede Jaarboek der K. S. A.
Wij ontvingen het tweede Jaarboek van
de Katholieke Sociale Actie in Nederland.
Een lijvig boekdeel van een 225 tal pa
gina's.
Deze bladzijden spreken duidelijk van
den veslomvangrijken, vruchtbaren ar
beid door het Centraal Bureau te Leiden
verricht.
In 1907 waren er reeds 99 plaatselijke
comité's met 690 aangesloten vereenigin-
gen, die samen 56711 leden telden. Daar
enboven zijn er 8415 donateurs.
179.100 vlugschriften, op pakkende wij
ze samengesteld, werden verspreid over
onderwerpen van actueeten aard, te veel
om op te noemen.
En 148.605 kleinere vliegende blaadjes
werden door het Centraal Bureau over
ons land uitgestort.
Van de plaatselijke comité's in ons bis
dom hebben alleen die van 's He er en-
hoe k en Hieinkenszand in 1907
geen 'enkel vlugschrift of vliegend blaadje
veTspreid.
Goes verspreidde er 2772, Middel
burg 236, Vlissingen 600 en Zi©-
r i k z e e 540, Kwaden dam ml 397,
O v e z a n d e 640.
Hoeveel werk door de ambtenaren te
verrichten is aan de goede verzorging der
bibliotheek en de knipsel-col
lectie, kan men uitvoerig in dit tweede
Jaarboek lezen.
Ook hoeveel tijd dit jaar weer in be
slag is genomen door de bewerking dei-
niet slechts in getal maar ook in uitge
breidheid 'toenemende adviezen, waar
van er in 1907 495 zijn uitgebracht, onge
rekend 77 bibliographische adviezen.
73 spreekbeurten werden georga
niseerd.
D© Sociale Week te Breda mocht
zich in een druk bezoek verheugen: er
waren per les gemiddeld 280 toehoor
ders, in totaal 5329.
Wat de Financiën betreftdeze
staan er nog lang niet rooskleurig voor.
Wil het Centraal Bureau zijn grootsche
en nuttige zaak naar bshooren kunnen
vervullen, dan zal naar een vrij aanzien
lijke versterking der inkomsten dienen ge
streefd, wat o. a. reeds gedaan wordt door
middel van de nieuwe uitgave „de Ka
tholieke Sociale Actie".
Het blijkt, dat het oorspronkelijk kapi
taal van f 22950.365 met ongeveer f 10.000
is verminderd. Maar daar staat weer te
genover, dat de waarde der bezittingen
van 't Centraal Bureau .op f5000 is ge
taxeerd.
De conclusie, waartoe de Algemeen©
Secretaris van het Centraal Bureau, mr.
Aalberse komt aan het einde van het.
Tweede Jaarverslag is deze: veel arbeid
is in 1907 door de Kath. Soc. Actie ver
richt.
Het Centraal Bureau is gebleken te kun
nen zijn, wat men er van verwachtte:
het grooto vliegwiel. Velen heeft het tot
arbeiden aangespoord. Velen heeft het een
voudige, maar toch degelijke, sociale en
apologetische lectuur gebracht. Velen heeft
het met raad en voorlichting bijgestaan
bij 't stichten van sociale werken en het
oprichten of verbeteren van vereenigingein.
Eén zware schaduw zweeft over dit
alles; de immer rijzende vraag: zullen
de finantiën ons veroorloven om op ge
lijke krachtige wijze voort te werken?
Het stiehtingsfonds, zeker ook bestemd
om de tekorten der eerste jaren te dek
ken, is thans tot op bijna de helft ge
slonken. 'tls nu dringend noodig, dat nu
de tekorten sterk gaan slinken. En al
mogen wij dit schrijven niet de weten
schap, dat de toestand over 'tjaar 1908
Teeds veel heter is, vergeten mag toch
niet worden, dat die betere toestand toch
vooral verkregen is moeten worden, door
op de uitgaven te bezuinigen. Voor ©en
of twee jaren kan dat, maar op den duur
zou zich dat aan de Actie zelve wreken.
Mr. Aalberse kan zijn verslag dan
ook niet eindigen, zonder nogmaals een
beroep gedaan te hebban op allen, die
door de lezing van dit Jaarboek en de
daarin opgenomen Jaarverslagen toch wel
de stellige overtuiging verkregen zullen
hebben, dat wij met onze Kath. Soc. Actie
een organisatie, en met oils Centraal
Bureau een instelling rijker zijn geworden,
waarvan vriend en vijand zal moeten ge
tuigen, dat zij een onberekenbaar groote
kracht ten goede kunnen en zullen uit
oefenen.
Wie steunen kan, steun"
En Hij, die in 't verborgene ziet, moge
het duizendvoudig beloonen!
Dit tweedie Jaarboek zouden wij gaarne
in veler handen zien.
Men zal er uit zien met welken ruste-
loozen ijver en noeste vlijt het Centraal
Bureau gewerkt heeft en Werkt aan haar
grootsche, zware taak; en tevens hoe dit
Bureau in den korten tijd van ee.nige ja
ren de K. S. A. over ons heel e Neder
land heeft weten te verbreiden.
Daar is in die jaren gewerkt en ge
zwoegd vermoedelijk meer dan de
meesten wel weten. Maar ook de vruch
ten zijn niet uitgebleven, omdat ze niet
uitblijven konden!
Al voel, heel veel is door tusschenkomst
van het Centraal Bureau op sociaal ge
bied tot. stand gebracht.
Maar zou het dan niet van ons Katho
lieken onverantwoordelijk zijn, ZOO' we niet
zorgden door onze milde, overvloedig©
bijdragen het Centraal Bureau een onbe
zorgd bestaan te verzekeren en het de
middelen tie bezorgen, die het noodig beeft
om de wieken broed te kunnen ontplooien
Wie dit tweede Jaarboek ernstig heeft
doorgelezen, hij kan niet anders dan eer
bied gevoelen voor bet werk, dat uit die
bladzijden spreekt en daardoor gewonnen
zijn voor de K. S. A.
Surrogaat en gezondheid.
De vervalscbiug van verbruiksaitikden
heeft in onzen molen,en tijd een gevaarlijke
hoogte bereikt.
Van vet maakt men boter: uit
rhabarber weet men champagne te fabri-
ceeren je fijnste Oporto wijn is je reinste
krentensap; suiker wordt loor saccharine
vervangenalle soorten mineraal wateren
worden getapt uit de Hollaudia-bron
kortom, naast vele consumptie artikelen
staat het surrogaat, de namaak. Zelfs in
zake het artikel „vleesch" heeft Amerika
bewezen, hoe het met de geïmporteerde
blikjes alles behalve „zuiver spul" was.
De scheikundige wetenschap zegt het
tegenwoordig precies, hoe mén bier niet
van gerst en hop moet brouwen hoe men
wjjn moet persen Diet uit druiven; hoe
men Voter moet maken a i e t van melk en
room; hoe men verfrisschende dranken
niet moet maken van citroen- of fram
bozen-extract
Voor dit alles en nog zooveel dingen
meer heeft de scheikunde surrogaten
En nu zou er op zich zelf niets tegen
te zeggen vallen, dat de sebeikundige
wetenschap goedkoopere verbruiksartikelen
heeft weten te „maken"', mits deze van
voedingsbestanddeeleD nog gezwegen
op de gezondheid geen onheilzamen invloed
konden uitoefenen.
De feiten wjjzen anders uitd.'esurrogaten
kunnen wel terdege de gezondheid bena-
deelen.
Ter illustratie een staaltje, dat historisch is.
Een café-houder bemerkte, dat de roode
hal van zjjn biljard zoo verbleekte, dat
deze haast niet meer van de witte ballen
te onderscheiden was
O, maar dat was 'n klein kunstje, om
de bewuste bal weer rood te krijgen.
Wat deed de slimmerd?
Hij ontkurkte een fleachje „fram-
bpzep-limonad e". goot de inbogd
in een kommetje, liet de bewuste bal één
nacht in dat kommetje liggen, en
klaar was Kees.
De bal was den volgenden morgen zoo
rood als de kam van een kalkoen en blijft
die kleur behouden!
Een goed recept dus voor heeren café
houders
Wat „fratnbozensap" toch al niet vermag
En wat 'n liefelijk kleurtje het moet
bezorgen aan de maag van liefhebbers!
Een uitstekend drankje voor sociaal
democraten.
Mr. Lucasse bedankt.
De afgevaardigde voor hot district M i d-
d el burg, mr. C. Lucasse, kanton
rechter te Goes, heeft medegedeeld, dat
hij zich bij de a. s. verkiezingen niet meer
herkiesbaar stelt.
Dit besluit van mr. Lucasse kan van
invloed zijn voor 't district Middelburg.
Mr. Lucasse telde te Middelburg en
in Walcheren vele goede vrienden.
Veel zal nu afhangen kan "den persoon
van den nieuwen candidaat.
De Rechtsche partijen in 'tMiddelburg-
sche district mogen wel toezien met een
bekend, bekwaam man voor den dag te
komen; iemand voor wie men van Rechts
gaarne in het vuur gaat.
Anders is die kans niet uitgesloten, dat
Middelburg „om" gaat.
De Katholieke kiezers als zijnde in
de minderheid zulten, naai' we hopen,
allen als één man steunen den candidaat,
die door hun politieke geestverwanten, na
rijp beraad, zal worden gesteld.
Middelburg. Gister kwam bericht bij de
Centrale Anti-Rev. Kiesvereeniging, dat
de heer mr. C. Lucasse geen candidatuur
voor de Tweede Kamer opnieuw wenscht
te aanvaarden.
Vlissingen. De directeur der Staats
spoorwegen beeft wegens betoonde eer
lijkheid ©ene eervolle vermelding toege
kend aan Jv. Hoekstra, hoofdconducteur
eerste klasse alhier.
De commies der posterijen en tele
grafie 4e klasse P. Visser, thans werkzaam
aan het postkantoor aldaar, wordt met
1 Maart e.k. verplaatst naar het spoor
wegpostkantoor no. II, teneinde werkzaam,
te zijn aan het zeepostkantoor Vlissingen-
Queenborough.
Dee heer Wijttsma, vroeger le officier
hij de stoomvaartmaatschappij Zeeland
is als commandant geplaatst op het al
hier in aanbouw zijnde stoomschip Fri-
sia.
-Alhier is een nieuw Engelsch book
makerskantoor geopend.
Er bestaan plannen tot het bouwen
van een ziekenhuis te dezer slede. Aan
zulk een inrichting is hier zeker behoefte,
want het tegenwoordig» gasthuis, dat
tevens ziekenhuis is, voldoet in het ge
heel niet aan de tegenwoordige eischen.
Woensdagavond had in de vetsmel-
terij aan de Buitenhaven alhier, de werk
man J. v. H„ die een losgeraakt drijfriem
op de poulie zou leggen, het ongeluk met
zijn arm tusschen het drijfwerk beklemd
te geraken. Hij werd enkele malen rond
geslingerd, tengevolge waarvan zijn arm
op enkele plaatsen is gebroken. De man
werd naar het R. Kath. weeshuis over
gebracht.
De nieuwe booten van de
„Zeeland". De eerst© der drie nieuwe
mailbooten, in aanbouw voor de maat
schappij „Zeeland", zal reeds op het laatst
van September of begin van October wor
den afgeleverd.
Bij de door Burg. en Weth. gehouden
verpachting der exploitatie van de zee
baden is ingeschreven door dhr. J. G.
M eijer voor f 500 per jaar.
Wolfaartsdijk. Woensdag vierden onder
vete blijken van belangstelling, het echt
paar D. Reijerse alhier, hun 50ijarigc echt-
vereeniging. Bij die gelegenheid werd hun
des avonds door het muziekgezelschap
„Wolferts Fanfare" een serenade gebracht.
Ellewoutsdijk. In, de Woensdag alhier
gehouden raadszitting deelde de voorzitter
mee dat door Buig. en Weth. van Gedepu
teerde Staten was teruggevraagd de nog
niet goedgekeurde gemeente-bcgrooting
voor 1909. omdat Burg. en, Weth. van oor
deel zijn dat bet, in verband met de hoo-
gere ontvangsten, wegens havengeld over
1908, billijk is dat die post voor 1908 ©ene
verhooging ondergaat en wel tot zoodanig
bedrag dat de post, geraamd voor hui-
gewoon subsidie in (te kosten van het
onderwijs, vervalt. In dien geest werd een
voorstel gedaan.
De raad hechtte met algemeen© stem
men daaraan zijn goedkeuring, zoodat de
aanvrage tot. het bekomen van een bui
tengewoon subsidie voor 1909 ad f500
als vervallen moest worden beschouwd.
Een plan, in de laatste vergadering ter
tafel gebracht, tot vergrooting van het
Oostelijk haventerrein, werd voorloopig
als on uitvoerbaar beschouwd om (die hooge
raming. Aan Buig. en Wieth. werd de
opdracht gegeven naar een goeidkoopere
wijze van uitvoering uit te zien.
Aan de Groene Kruis-vereeniging
werd toegestaan de vergaderingen te hou
den in een der lokalen van de school.
De raad nam kennis van die circulaire
van den Commissaris der Koningin dd.
17 Februari jl. inzake verbetering der be
zoldiging van de gemeente-veldwachters
en besloot in de eerstvolgende vergadering
deze regeling ter hand te nemen.
De tegenwoordige titulairis bleek te
behooren tot de mmimumlijders.
's Heer Arendskerke. Donderdag 4 Maart
zal het 25 jaar geleden zijn, dat de heer
A. Polak, thans stationschef alhier, bij de
S.S. in dienst trad. Hoewel nog slechts
kort in de gemeente, heeft hij om zijn
hulpvaardigheid en welwillendheid reeds
vele vrienden en zullen die zeker dien,
dag niet onopgemerkt laten voorbij gaan.
lerseke Door den heer J. J. Sipsma,
opziener bij de Visscherijpolitie alhier, is
gisteren in de Oosterscbelde op de plaats
van het vroegere Roemarswaal een an
tiek muurtegeltje gevonden waarop voor
komen ©en tweetal spreuken, ji.l.„Die
tijt is cort" en „Wacht u va Sonde".
Gisterenavond werd alhier opgericht
©en „Brochureclub". Het doel dezer ver-
©cniging ishet aankoopen en late» cir-
culeeren onder de leden van hoofdzakelijk
Rechtsche Politieke brochures.
Hoedekenskerke ln den afgeloopai
nacht is hij J. P. alhier, door onbekende
oorzaak een begin van brand ontstaan in
den schoorsteen. Gelukkig werd dit nog
bijtijds door de bewoners ontdekt, zoo
dat erger werd voorkomen. De schade, die
zich bepaalt tot gedeeltelijke vernieling
van de zoklerplanken, wordt door assu
rantie gedekt.
's Heerenhoek. Gisteren had alhier ©ene
bijeenkomst plaats van ©enige bakkers met
het doel om een Wesbelijk-Zuid-Beveland-
schen Bakkersbond op te richten. Doel
dezer vereieniging zou voornamelijk één
heid van prijs ©n gewicht van, het brood
beoogen. Dat het nut van zulk een bak
kersbond door velen werd ingezien, getui
ge de aanwezigheid van 21 bakkers van
11 verschillende dorpen, terwijl meer an
deren het plan hadden te komen, doch
volgens ontvangen berichten verhinderd
waren. Een voorloopig bestuur werd ge
kozen, dat voor ©en concept-reglement zal
zorgen om in d» eerstvolgende vergadering
vast te stellen. Moge in dezen bond de
spreuk „Eendracht maakt Macht" bewaar
heid worden, dan voorzeker zullen vete
misstanden in de bakkerswereld wegge
ruimd worden, aldus schrijft onze be
richtgever.
Wij voegen er bijlaat die „macht"
zich niet laten verleiden de broodprijzen
te verhoogenl
Heinkenszand, In deze gemeente be
draagt het aantal kiezers, volgens de op
gemaakte kiezerslijst, 315. Het vorige jaar
was het aantal 300.
Terneuzen. Naar het ziekenhuis alhier
is overgebracht, met een inwendig» kneu
zing aan hoofd en borst, de 21-jarige
machinist Jacob Engel, varende op de
sleepboot „Hendrikus Cornelia", dienst
doende aan de baggerwerken te Sluiskil.
Hij is in de afwezigheid van den stoker,
vermoedelijk bij het smeren der machine,
daartusschen gevallen, althans daar vond
de stoker hem toen hij bij dien machinist
kwam. Zijn toestand is niet zonder gevaar.
Hulst. Het Centraal-Besluur der R. K.
Kiesvtereeniging in het district Hontenisse
