DEKEKS
i
Dinsdag 16 Februari 1909.
Vijfde Jaargang,
Bij flit ranter behoort een Bpepl.
uran' gratis.!
ZOON,
NNOCK,
s Regensburg
KATHOLIEK ORGAAN VOOR OE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG- JIVOEKSDAG- en VRIJDAGAVOND.
UIT ZEELAND.
i
g
NOLEUMS.S
LEEDEN,
iEMAAKT
[it, Malaria
Hoofdpijn
vhij
len op de roode
Prijs f 0.75.
fck, Den Haag.
Ib'LDER
USTRIE der
lERGOEDEREfl
No. 20
)TUK DAT HRIMT
1 TERUGGEWOWEfl
OREN Amsterdam
AAR BIJ
ERWINNINGEN.
pn de ondervinding
Mejuffrouw van
tiat 155 t© Bergen
pr zullen profibeeren
ons gegeven werd
ir Moeren zegt ons
aren oud, klaagde
drie jaren over
dien buik, die op-
waardoor zij zulke
izielmgen had, dat
Daarbij had zij'
ijn en brakingen en
school verzuimen,
'n gunstig resultaat
tee's Rugpijn Nierten
over om deze ook
innemen en gaf ik
dag ©en pil. Dirlect
er baat bij vond.
gen hielden op. Het
akktelijfer ©n zij ge-
dig veel beter dan
ratel zal nog slechts
zijn. Ik machtig u
[e couranten te doen
v. d. Moeten,
voorkomen en u Ie
juiste medicijn krijgt,
|n, dal gij nadrukkelijk
ren Pillen vraagt. Let
ter op de doos voor
dat die man met zijn
nen ons handels-
et staat. Wanneer gij
eïgewist, dan kan ©li
lts hebben en bekom't
Rugpijn Nieren Pil-
cijn voor eiken vorm
Zij zijn te Goes ver-
na Nathan Emanuël;
ij den heer Joh. de
157. Toezending ge-
tvangst, van postwissel
of f 10.voor zes
16
lage prijzen.
MIDDELBURG.
dag van 124 uur te
e ontbieden voor alle
UNSTTANDEN enz., bij
id er. St. Jacobstraat,
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers A contant-0.05
Advertenfiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. AdministratieGangepoorfsfraat C 209.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Nog eens Oostburg.
We hebban reeds als onze meaning te
kennen gegeven, dat Oostburg dit jaar
voor de Rechterzijde te winnen is.
Laten we het bekennengrootendeel»
door de schuld der Katholieken heeft
Oostburg langen tijd een liberaal afgevaar
digd.
Do persoon van den heer Hennequin
deed zeer vete Katholieken aan da stem
bus plicht en beginsel vergeten.
Zeker schijnt het nog niet te zijn, dat
de heer Hennequin zich niet meer zal
herkiesbaar stellen.
Maar in het voor ons allergunstigste ge
val, dat de Oostburgsche afgevaardigde het
parlementaire leven vaarwel zegt, zal het
nog heel wat voeten in de aarde hebben,
om Oostburg te winnen.
Daartoe is noodig verandering van
politiek inzicht bij plus minus een zeven
honderdtal Katholieken.
Men ziet: hier ligt een vruchtbaar ter
rein ter noeste, onverpoosde bearbeiding
braak voor de betrokken R. K. Kiesver-
eeniging!
Zouden nu de kiesvereanigingen in het
betrokken district tegen de komende var-
kiezingen niet nog hooger stoomdruk kun
nen zetten op haar activiteit?
In dit geval, maar ook dan alleen, zal
het mogelijk zijn den Oostburgschen zetel
te ontwringen aan de vrijzinnigheid.
Contante betaling.
De Brusselsche corr. der „N. T. Ct."
schrijft
Reeds heb ik gesproken van de hier
bestaande vereeniging om het schulden
hebben te voorkomen.
Haar doel is eerst en vooral het koo-
pen met contante betaling te bevorderen
onnoodig to zeggen, dat indien men
zulks deed direkt bjj de levering be
talen niemand schuld hebben zou.
Nu is het opgemerkt, dat juist perso
nen, die heel veel crediet kunnen krij
gen en heel veel geld hebben ook daar
van de steunpilaren en de voorstanders
zijn. Daardoor is in zooverre gewonnen,
dat do debitant of in 't klein verkoo-
per niet soms jaren op zijn geld moet
wachten en hoogstwaarschijnlijk is dit ook
het gronddenkbeeld waaruit de vereeni
ging is ontstaan geweest.
Maar dat idee heeft, zich dan toch ook
in anderen zin een weg gebaand, name
lijk het „niet geven zonder geld" door
bakkers, slagers, kruideniers, klestrlui, enz.
Ik ondervond, dat bij een uitstapje, dat
ik voor eenigen tijd in Henegouwen deed.
Ik besprak, heel toevallig die zaak
met. den Burgemeester van een dorp
tot, mijn spijt is me de naam ontschoten
en naar hij mij mededeelde werkt het
stelsel van kontante betaling reeds in 2
dorpen hij het zijne..
Men is begonnen met alle neringdoen
den ©ene schriftelijke verklaring te doen
geven^ waarbij zij zich verbonden tniets
meer „op de pof" t® geven, daarentegen
jdeed men hun de belofte, dat al wat
„op 'tboek" stond zou worden betaald.
Om al die schulden af te doen was een
kapitaal noodig van ruim 14000 frs., wat
door een der samenwerkers renteloos
werd verstrekt aan de schuldenaars.
Ik zou nog verder kunnen gaan, maar
het is genoeg, alleen dit. Wat volgens
mijn zegsman is gebleken:
le. leder, wiien het aanging, werd het
stilzwijgen opgelegd natuurlijk den
goeden naam en dat is bewaard ge
bleven.
2e. Dat personen, die een vast inko
men hadden, het diepste ei- onder zaten.
3e. Dat van de 10 huisvrouwen er-
maar ééne is, die met een bepaald bedrag
weet rond te komen.
4e. Dat „het halen op een boekje"
een kanker is voor een huisgezin en een
bankroet voor den winkelier.
Geen enkele hunner of er waren er in
gebreke gebleven.
5e. Dat ten gevolge der kontante be
taling do menschon goedkooper koope.n.
tx\ Dat meerdere personen ons be
dankt hebben voor de uitvoering van dat
idee.
Het viel mo zoo in daarover te sehrij-
TSti> wat zeker geen kwaad kan, omdat
.■"a 'nbla.d zag, dat men in Soignies
not die -,aa]. w idan zooals ik ze
boven in het. kort. aanstipte ter handi
gaat, nemen.
Vergis ik mie, niet, dan is de oud-Minis-
Iter van Justitie, Lejeu.no, de man ge
weest, die voor Brussel het initiatief heeft
genomen.
Op dat chapiter was op sociaal gebied
veel gewonnen, indien de wet geeno vor
dering van betaling voor huiselijke schul
den toelietze ontzegt dat recht wiel aan
|den herbergier, waarom het dan niet
uitgebreid voor alle neringen en winkels?
Va;n winkels gesproken; we hebban
thans in Brussel winkels, magazijnen, ba
zars waar men in den volste.n zin des
Woords alles kan krijgen vraag wat
ge Wilt, men zal het u leveren behalvo
krediet.
De huiselijke schuldenmakerij is de
ondergang van menig huisgezin.
(Slot der rede van Mgr. Konings.)
Na do pauze besprak Mgr. Konings de
wijze, waarop de Ke.rk den arbeid had
opgeheven.
„In het zweet, uws aauschijns zult ge
uw brood verdienen". Daarom zal de
arbeid altijd een last blijven. Maar onder
het heidendom was de arbeid verachtelijk,
werk alleen der slaven. Zoo keurden die
Grieken den werkman den naam van bur-
geT onwaardig. Nu, onder het Christen
dom, moest de arbeid iets ©eiwaardigs
worden. Door het Christendom, door de.
verheffing van den, man en de vrouw,
werd ook de arbeid verbeven.
Christus begroette Jozef, den hand
werksman als pleegvader. Door don Zoon
Gods, die Zijn vader hielp bij tien handen-
arbeid, werd een straal van glorie gewor
pen over het werk van 's menschen han
den. Do arbeid werd iets verhevens, iets
heiligs.
De arbeid is het volbrengen van een
goddelijk gebod, naar het voorbeeld van
Christus zelf. Zoo zien we ook de Aposte
len arbeiden. En zoo werd allengs overal
do arbeid in eere hersteld.
De arbeid moet geprikkeld worden door
idealen. De kunst stond bij de Heidenen
in groot aanzien, maar waartoe diende
die arbeid? De arbeid werd verricht om
de zinnelijkheid te prikkelen.
Maar de arbeid van den Christen dient
in de eerste plaats ter verheerlijking van
God.
En waar zijn de idealen voor den arbeid
beter te vinden dan bij het Christendom.
Eén greep. Zou er grooter inspiratie voor
den werkman bestaan dan het bouwen van
een huis ter eer© van God.
ïn de Christelijke middeneeuwen stond
de arbeid hoog aangeschreven. De Gilden
bloeiden; de arbeid was geregeld, voor
zien van orde. Dat was toen anders dan
de arbeid van heden. Nu matigt, ieder
een zich den titel van werkman aan, maar
velen zijn er die hun vak niet goed ken
nen.
Dat komt door de teugellooze vrijheid.
De Kerk heeft altijd den arbeid bevor
derd, bewijzen de kunstwerken in, kerken
en kloosters.
Door de teugellooze vrijheid was (1»
arbeid gedaald.
Leo XI,IJ heeft toen weer het woord
gesproken om den arbeid te verheffen.
Zijn encyclieken hebben bet uitgesproken,
dat de arbeider eerwaardig is. De ver
eelte hand van den arbeider is eerwaardig
en heilig.
Door den Paus heeft do Kerk ook ge
sproken over de verhoudingen van den
arbeid. Waar de leer van Christus ge
loochend wordt, daar moet do leer ge
predikt worden van God Mammon.
Hoog slaat de Christen arbeider ien hoog
de Christen patroon, die de wetten van
den arbeid ontleenen aan Christus.
Maar wat wordt in onze maatschappij
gepredikt? De klassenstrijd. Maar deze kan
niet bestaan, indien de maatschappij zich
vormt, naar de voorschriften van Christus.
Want. wij allen zijn broeders en zusters.
Maar omdat de weg, door Christus aan
gegeven, verlaten is, daarom wordt. die.
klassenstrijd gepredikt, die ©en staat van
tyrannio moet voorbereiden, waarin men
zal luisteren naar de zweep van een of
ander leider.
Waarom treft men de euvelen aan van
overmatigen arbeidsduur en te klein loon
Omdat men de wc-ttcn van Christus ver
geten heeft.
Zoo is de vrouwenarbeid een der groot
ste euvelen onzer maatschappij. Denken
we ons den toestand in van een arbeiders
gezin waar de vrouw ook moet werken.
Wat komt er van de opvoeding der kinde
ren terecht?
De vtouw moest zich niet behoeven te
krommen onder den arbeid, maar zich
uitsluitend aan het gezin kunnen wijden.
Maar tot verbetering van al die uit
wassen in onze maatschappij is noodig
de bescherming van den Staat. Die Staats-
tusschenkomst is do plicht van de Re-
geering. Ook de Paus wijst daarop.
Maar dan zal men ook begrijpen, dat
we hebben te zorgen dat niet de onge-
Ioovige, maar de Christelijke Staat, ingrijp©.
Het is onze plicht om door de keuze
van onze afgevaardigden zorg te dragen,
dat onze beginselen triumteeren.
Wij hebben onze rechten te gebruiken
om de Christelijke beginselen te helpen
doordringen.
Want er is voor den Staat geen redding,
indien dec beginselen van het Christen
dom worden geloochend.
De Zeereerw. heer Deken dankte Mgr.
Konings voor .zijn heerlijke rede, die onge
twijfeld voor allen een groot genot is ge
weest. Mgr. Konings zal door zijn rede
de overtuiging.hobben gewiekt, dat de Kerk
het welzijn wil der Maatschappij. Spr.
hoopte, dat ook allen zullen medewerken
om de beginselen van de Christelijks regee
ring te doen zegevieren tot heil van Kerk
en Staat.
Goes. De ©erw. Pater Croonenburg van
Tilburg hield gisteravond op het Slot Oost-
einde, .namens het Comité der Kath. Soc.
Actie, een voordracht met lichtbeelden,
betreffende de missies in onze Oost-Indi
sche bezittingen.
De opkomst was van dien aard, dat de
zaal de opgekomenen haast niet kon be
vatten.
Op onderhoudende wijze vertelde pater
Croonenburg van de missie-toestanden, op
do Kei-eilanden.
En da vele en velerlei lichtbeelden!
droegen er toe bij Ide vergadering te doen
indenken in de toestanden van dit missie
gebied, en maakten duidelijk, hoe moeie-
lijk het werk onzer missionarissen in die
streken zijn moet.
Aangezien de zaal „verduisterd" moest
zijn, hebben we geen gelegenheid gehad
vele notities te maken.
Maar uit het geheugen laten we een
en ander volgen:
De. missionarissen van Ned. Guinea ge
bruiken voor hun loffelijk Zendingswerk
inlanders, goeroes geheeten, als baanbre
kers. Dat zijn degenen, die als de best,
onderwezen en met de paters meegaan,
om de eerste kennismaking een vrucht
bare te doen zijn.
De woningen der missionarissen zijn
heel eenvoudig, en zij geven school in
do open lucht. Ook hun kerken zijn zoo
primitief mogelijk ingericht, ien doen
meermalen dienst voor school en slaap
gelegenheid ider missionarissen.
De verschillende typen der bewoners
van deze tropische gewesten rechtvaar
digde wel hot woord van den ©erw. spre
ker. dat het waren „oermenschen", idie
vo-lgens verklaring van den ©erw. beer pre
fect, niet tot beschaving en Christendom,
te brengen wanen. Men moest beginnen
•met de kinderen tot zich te trekken.
Hoe barbaarsch do stam jder Keiakeias
(schrijven we 'twoord goed?) was, blijkt
uit de eerste ontmoeting, welke de pre
fect, met. hen had. Hun taal was onbe
kend. En do prefect kende ervan slechts
twee woorden, dia in 'hun taal beteeken-
iden „goed", en „wat. beteekent dit".
En door vernuftige gebruikmaking de-
der woorden wist. de pater prefect, die
door de inboorlingen leelijk aan zijn baard
getrokken werd en betast, en mat „lief
lijke" uilroepingen begroet, hot zoover
to brengen, dat. hij op ©en dag oen 200-
tal woorden van de taal dezer oermen
schen wist te regis Iraeren.
Welk geduld, opoffering en tact hier
noodig was, om langzamerhand oen taal
machtig te worden, die nog aan niemand
was bekend, behoeft, geen betoog. Toch
hebben die missionarissen engelengeduld
beoefend om. den wieg te vinden, uit dit
abracadabra
Do e»nv. spreker leidde verder de ver
gadering in tot toestanden onder deze wil
den, van welke men nog niet had ge
droomd: hoe die menschen hun ooren
doorboorden, zóó dat het oorlel op hun
schouder hing, hoe zij er teen oer in stel
den als bewijs van moed de huid
van ©en geveld wild varken om hun ar
men te winden, zelfs totdat die huid tot
verrotting was overgegaan; hoe dfe inboor
lingen zich meenden, te sieren met schel
pen en andere halskleinoodiën, die te za-
mrn een gewicht van een of meer kilo's
Vertegenwoordigen; en hoe dat alles af
hing van den leeftijd van den Kei-inhoor-
ling.
De kennismaking met deze oe.rmen-
schen-inboorlingen moet wel verre van
aangenaam zijn; althans de pater-prefekt
zei, dat men le. ze, moest zien (en
men heeft de lieve jongens nu op doek
gezien); 2e. dat men ze moest hoorei!
(en pater Croonenburg beeft hun gelui
den weergegeven)en 3e. ze moet r u i-
ken.
De inboorlingen bosmieren zich met
cocosnotenvet, en schijnen het „mooi" te
vinden hun lijf verder met andere ingre
diënten, zooals roet, enz. over 'de sma
ken valt niet te twisten het gewenseh-
to aanzien te geven.
Met ©enig© goifidgekoze.n woorden dankte
de eerw. kapelaan den eerw. spreker voor
zijn voordracht en de aanwezigen, voor
hun opkomst.
Middelburg. Vrijdagavond hield de Ver
eeniging tot instandhouding van het Mid-
delbnrgsch Muziekkorps ©en algemeen©
vergadering in de sociëteit „de Vergenoe
ging" op de Markt alhier.
De voorzitter deed voorlezing van een
ingekomen schrijven van Burg. en Weth.
dezer gemeente, waarin deze berichtten,
dat op het verzoek, om alsnog de ge
meentesubsidie voor 1909 op f2000 te
brengen, door den Raad gunstig is be
schikt.
In verband hiermede sprak hij er zijn
voldoening over uit, dat de pogingen van
de Vereeniging met sucoes bekroond zijn.
Vervolgens werd door den secretaris^
den heer E„ M, Alberts, het jaarvierslag
over 1908 uitgebracht. Na ©en opsomming
van het aantal concerten, dat. in hot. a,fge-
loopen jaar gegeven werd, wordt er in dat
verslag o. m. aan herinnerd, dat do Ver
eeniging bij de oprichting 773 contribuan
ten telde, die totaal f 1740.95 bijdroegen.
Aan het einde van het eerste jaar daal
den die bijdragen tot f 1637.80, terwijl op
1 Januari 1909 het aantal contribuanten
veTminderd was tot 701, bijdragende
f 1535.90. Het door den secretaris beweer
de, dat de Vereeniging gerust op leen ver
mindering van f 100 's jaars kon rekenen,
is dus bewaarheid.
Er zullen nu evenwel wieier pogingen Sn
'twerk gesteld worden om nieuwe contri
buanten te krijgen.
Verder wordt gelaakt de handelwijze
van leden, die wel lid willen blijven, maar
steeds weigeren die contributie te betalen.
Wat den financieelen toestand aangaat,
wordt medegedeeld, dat 1908 sluit met leen
voordeelig saldo van f524.20, waarbij
wel in aanmerking dient genomen te wor
den, dat onder de inkomsten O: m. ©en.
post is van f560 van de gemeente, pen
som die echter in 1907 had moeten zijn
ontvangen.
Het verslag eindigt met pen beroep op
den steun en medewerking van alten, die
sympathiseeren met het streven van de
Vereeniging.
De rekening en verantwoording, in
ontvangsten en uitgaven beloopende
f 6.067.745, werd goedgekeurd, en de pen
ningmeester, de hoer A. J. B. Lambertz,
gedechargeerd.
Ten slotte deelde die voorzitter nog medio
dat in den a. s. zomer geprobeerd zal
worden, contribuanten-concerten te geven.
Aan den heer C. W. Dhuij Fz. alhier
is de vervaardiging opgedragen van het al
bum, dat gevoegd zal worden bij het ge
schenk der Zeeuwsch'e vrouwen aan H.
M. de Koningin. Het album zal gebonden
worden in hoorn,perkament en zal prijken
met het wapen onzer provincie in kleur.
Zaterdagmiddag ongeveer drie uur
geraakte het ongeveer zes-jarig zoontje
van B. aan den Schoorsteenvegerssingel
alhier al spelende te water. Toen het door
omstanders op het droge was gebracht,
waren de levensgeesten reeds zoover ge
weken, dat het. direct gewaarschuwde
hospitaalpersoneel slechts met moeite ge
lukte deze weder op te wekken.
Zoowel het bovengenoemd personeel als
dr. Schoute, die later hij den klein© werd
geroepen, hebben alle hoop dat dit onge
luk nog goed zal afloopen.
Verschenen is bet verslag van den
toestand der Hulpbank alhier over het,
jaar 1908.
Wij ontleenen daaraan liet. volgende
Het aantal op borgtocht verstrekte voor
schotten bedroeg 65 tegen 76 in 1907,
terwijl het cijfer der ter teen verstrekte
gelden f5630 bedroisg tegen f7160 in het.
vorig© jaar.
Deze voorschotten werden verstrekt aan
41 inwoners van Middelburg, 14 van
Vlissingen, 1 van Domburg ©jn 1 van
Serooskerke.
I>e terugbetalingen bedroegen ia het ge
heel f22824.75; de uitstaande posten op
31 Dec. f 7279.75 of f 475.75 minder dan
het vorig jaar.
Op akten van pensioen werden 226
voorschotten verstrekt tot ©en totaal be
drag van f 16719. Dat is 2 voorschotten
minder dan in 1907 tot een minder be
drag van f 64.
Het aantal personen aan wie een voor
schot werd verleend bedraagt 64, en wiel
to Middelburg 38, te Vlissingen 23, te
Arnemuiden, te Zentelande en te Kou
dekerk© ieder één.
Do winst- en verliesrekening wijst in
ontvangsten aan, f492.12, en in uitgaaf
f281.60, zoodat. er een winst is van
f210.52, welke ingevolge het reglement
ter beschikking van het Departement van
de Maatschappij tot Nut van 't. Algemeen
wordt gesteld.
Vlissingen. Door den zwaren storm
kwam Zaterdag de dagmailboot „Duitsch-
land" eerst te ruim 9 uur op de haven.
Gedurende de reis werd door dei zware
zee een der raderkasten ingedrukt.
Men is thans begonnen op een ter
rein aan de binnenhaven met het bouwen
van een inrichting voor stoomhoutzagen,
voor de Mij. „De Schelde". De stoomketel
is Teeds daarheen vervoerd. Men denkt
do inrichting in Mei a. s. in gebruik te
nemen.
Wemeldinge Tengevolge van het heer-
schen der mazelen is de bewaarschool
tot 1 Maart gesloten. Ook de beide open
bare schoten en de bijzondere school zijn
bijna geheel ontvolkt.
Borsele. De politie heeft >veer proces
verbaal moeten opmaken tegen een inge
zetene, die een gestorven paard niet heeft
begraven en ongekeurd vervoerd. In No
vember 1.1. werd dergelijke overtreding
ook begaan en bij proces-verbaal bewezen.
In ideze gemeente woamdin tot dusver
acht personen, die denzelfden. voor- en
geslachtsnaam dragen. Dinsdag is dat ge
tal met één vermeerderd door de geboorte
van een kleinzoon van don oudsten naani-
drager. De geslachtsnaam van de. betrok
ken familie woidt door ruim 80 ingeze
tenen van die gemeente gevoierd.
lerscke. Van hier zijn van 5 tot 11
Febr. verzonden 930.000 leverbar© oes
ters. De vraag uit België steeg aanmerke
lijk, Engeland als steeds dezen winter.
Prijzen waren als volgt.: imperialen f48
a f50; le soort 80—85 K G. f 38 A f 40;
2o soort 6065 K.G. f 16 A f20; 3e soort
5055 K.G. f10 a f 12 en 4© soort f4
A f6.
'8 Heer Abtskerke. Do Raad dezer ge
meente hield 13 Febr. een openbare: ver
gadering. Tegenwoordig 6 leden, afwezig
W. Mindcrhoud.
In de gemeentehegrooting voor 1908
werden enkele af- on overschrijvingen ge
daan en in die van 1909 een. kleine wij
ziging aangebracht.
Het kohier hondenbelasting 1909 word
vastgesteld met 22 honden voor 1 jaar-
en 1 hond voor 1/2 jaar tot, een bedrag
van f45.
Het kohier hoofdelijken omslag voor
1909 werd vastgesteld tot een bedrag
van f975.
's Gravenpolder. In de Vrijdag gehou
den raadsvergadering waren alle ledicn
aanwezig. Na mededieelmg van enklete in
gekomen stukken ©n het vdrslag vam de
kasopname bij den gemeento-ontvange'r
kwam tór tafel ©en verzoek van de Ned.
Héry. Kerk om een vergoeding ad f5
's jaaïs voor het zoogenaamde Rerkepadjo
met mededeeling dat anders dit pad voor
het publiek zou worden gesloten. Beslo
ten wordt, die vergoeding te geven. Het ko
hier hondenbelasting 1909 werd vastge
steld met 33 aanslagen tot ©en bedrag
van f99. Hot kohier hoofdelijken omslag
f909 werd eveneens vastgesteld tot een
