No. 19
Zaterdag 13 Februari 1909
Vijfde Jaargang
Bij flit immer Behoort eei Bijvoegsel.
Aapmenschen.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
KATHOLIEKE KIEZERS!
BUITENLAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes £0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers ii contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
1
Advertentiën van 15 regels £0.50; iedere regel meer 10 CL
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Tot en met Maandag 15 februari is de gelegenheid nog
opengesteld voor aangiften op de kiezerslijst.
Maandag a.s. is de laatste dag.
Allen, die meenen dit jaar kiesgerechtigd te zijn, kunnen
zich nog vervoegen bij een der leden van het Bestuur hunner B. JL
Kiesvereeniging, indien zij zelf geen aangifte wenschen te doen.
De tijd dringt!
(Slot.)
Eindelijk zou ook de gewone An
thropologic „bewijzen" gele
verd hebben voor de oorspronkelijke
dierennatuur van den menseh.
Maar de a apachtigemensc hen
raas en" en „s t aar t m e nsc li-s tam-
m o n" bleken na onderzoek van de man
nen der wetenschap „fabels" en „vruch
ten van fantasie" te zijn; -de nu en dan
enkel voorkomende „staartmen-
sehen" en „h a arm e n sck e n" daar
entegen bleken z i e k e 1 ij k e vormen zon
der de minste waarde voor de afstam
mingsleer; „the missing link", de ont
brekende schakel, „Krao, de a a p-
mensch", ontpopte zich als buitenge
wone „humbug"; het bewijs der
micro cephaiie (kieinhoofdigheid)
eindelijk word door de wetenschap ver
worpen als in elk opzicht onwetenschappe
lijk en mislukt.
Het laatste bewijs, waarop de Dar
winisten zich beroepen, is geput uit de
embryologie, (kiemkuude) en vindt
zjjn uitdrukking in H a e ck e 1 's biogeneti
sche grondwet, volgens welke de kiemge-
scbiedenis een korte herhaling zou zijn van
de stamgeschiedenis.
Dr. Haacke maakt in zijn werk „Die
Schöpfung des Menscften und seiner ide
ale" op de geringe waarde van deze
„grondwet" opmerkzaam.
Dat alle dieren zich uit een enkelvou
dige cel outwikkelen, maakt reeds begrij
pelijk, dat zij in sommige toestanden van
hun ontwikkeling een zekere overeen
komst zullen vertoonen, zonder dat daar
om die gelykenis nog in het minst een
bewijs behoeft te zijn voor een stam
verwantschap.
Integendeel, reeds de ééncellige
eieren der verschillende die
ren en planten zijn even scherp
van elkaar onderscheiden als
de volwassen individuen, al zijn
deze verschillen ook voor het oog, door de
fjjnheid van bouw, onzichtbaar; het ge-
heelc ontwikkelingsproces, dat voert tot
het volwassen hoen, is reeds in het hoen
derei besloten op dezelfde wijze als de
ontwikkeling tot kerseboom in de kersepit.
De „biogenetische grondwet" brengt
dus, voor zoover ze schijnbaar opgaat,
niets anders tot uitdrukking dan een zeer
oppervlakkige, uitwendige ge-
ij k e n i s.
Ook de beroemde Carl Ernst von
Ba er verwerpt de „biogenetische grond
wet", en deze baanbreker der embryologie
houdt met kracht vol, datde hoogere
organismen bij hunne embryo
nale ontwikkeling in w er kei ij k-
heid de voor de lagere vormen
typische toestanden niet door
loop e n, en b.v. een zoogdierembryo, in
plaats van de vormen te doorloopen, die
de lagere klassen der gewervelde dieren
vertoonen, reedsdadelijk de eigen
schappen bezit die het zoog
dierembryo kenmerken.
We kunnen het hierbij laten.
Wat blijft er ten slotte over van de af
stamming van den mensch uit het dier,
welke de Darwinisten zoo gaarne „li e w e-
tcn" noemen?
Niets: het vraagstuk is nog geen pas
nader gekomen tot zijn oplossingja,
misschien toch wel I
De wetenschap heeft toch iots be
reikt met haar rustaloozen arbeid dei-
laatste halve eeuw, en dat iseen terug-
keerend geloof aan het bestaan van méér
dan enkel stof en kracht.
Als een der laatst overgeblevenen uit
een tijdperk vol strijd en woeling, staat
li a e c k e 1 nog te midden van een kleine
schaai' getrouwen, die luisteren en juichen.
Maar spoedig zal ook deze laatste Dar
winist, die juist door onwetenschappelijke
bekrompenheid kwam tot zijne dwaze ge
volgtrekkingen, van de aarde verdwenen
zjjn.
En steeds minder zal dan ook het „intel
ligente" publiek, dat zich thans nog voor
„ontwikkeld" houdt, omdat het 't be
staan van God durft loochenen,
met medelijdend glimlachen luiste
ren naar woorden als die waarmee de
palaeontoloog Prof. Oswald Heer zijn
„Urwelt der Schweiz" eindigt: „Hoedie-
per wij doordringen in de ken
nis der natuur, des te vaster
wordt onze overtuiging, dat
enkel het geloof aan een al
machtig en a 1 w ij s Schepper,
die hemel en aarde volgens een
vooruit vastgesteld, eeuwig
plan geschapen heeft, in staat
is de raadselen der natuur en
van het leren des menschen op
te lossen".
Woningwet.
Het Eerste-Kamerlid, mr. Van den
B ie sen heeft, evenals in 't vorig jaar,
dezer dagen ©enige uren besteed om te
fulmineeren tegen de Woningwet.
En ais dit H. K. Eerste hamerlid op
dit, zijn stokpaardje rijdt, is hij niet
malsch.
Men oordeels naar hetgeen wij ontlec-
nen aan 't Kamerverslag
„Men heeft aanmerkingen op alle
huizen. Het mankeert er maar aan,
dat men zegt, dat de duivel er in
woont. Zelfs de fonteintjes worden ge
keurd. Straks keurt men de zeepbak
jes af, omdat er geen Sunlight z-eep
in zit.
De privaten moeten zelfstandig met
de buitenlucht in verbinding staan,
zegt men, maar hoe is liet in de
Eerste hamer? Daar is het privaat
in de koffiekamer. Dat moet dus ook
worden afgekeurd. (Vrooljjkheid).
Al deze maatregelen drukken ge
weldig op den prijs der huizen.
De gemeenteraadsverkiezingen te
Amsterdam worden tegenwoordig al
beheerscht door de vraagvoor of
tegen de Woningwet. In „De Courant"
kon men verleden jaar lezen, dat in
de Utrechtschedwarsstraat voor een
woning verschenen 1 inspecteur, 2
rechercheurs, 3 .kruiers en 12 agen
ten, en dat alles om een oud vrouw
tje uit den kelder te zetten. (Gelach).
De heele straat stond in oproer.
Spr. houdt vol, dat de werkloos
heid wordt bevorderd. Er heeischt
een schrikbewind. Ben Eerste-Kamer-
lid, dat een keukentje aan zijn huis
wilde laten bouwen, kreeg oen lijst
met 150 vragen thuis. Gelukkig heeft
hij het ding verscheurd. Laat men
zich toch tot de krotten bepalen.
En wat heeft alles gebaat? Is het
tegenwoordig geslacht er beter door
geworden? Verleden jaar hoeft hij
o-ver de mannen gesproken, thans wil
hjj zijn oog op de vrouwen richten.
(Gelach).
Mijnheer de voorzitter, kent gij het
schilderij van Kenau Hasselaar? Wat
een reuzin van een vrouw was dat.
(Gelach). Als de Haarlemsche bezet
tingen geheel uit zulke vrouw-en had
den bestaan, stonden de Spanjaar
den -sr nog voor. (Gelach).
En, mijnheer de voorzitter, hebt u
al eens van Kaat Mossel gehoord.
(Daverend gelach). Dat was een
vrouw, een Oranje-reuzin, een h-aela
visschersvloot ging -er voor op den
loop. En kijk eens naar onze boerin
nen, z-e blazen tegenwoordig de stads-
juffertjes omver. (Vroolijkbeid). D-e
omvang van haar bovenarm is groo-
ter dan d-e omvang van 'n beete
stadsjuffer. (G-ew-eldig g-elach). En zie
eens naar do moed-ers van thans,
ze vo-eden haar kind-eren met geiten
en -ez-elinn-enm-olk, maar- d-e vroegere
moeders niet, die hadden haar eigen
melkinrichting. (Hilariteit). En toch
hebben z-e alle in di-e oude woningen
verkeerd.
Neen, ai die wetten helpen tegen
woordig niets. Zij geven alleen voed
sel aan het socialisme".
Overdrijving schaadt.
Dit geldt zoowel voor ©en w-et, als voor
haar bestrijders.
En nu zijn wij de laatsten, die blind
zouden zijn voor leemt-en en fouten in
onze Woningwet.
Zooals aan alle menschenwerk zal
aan de Woningwet nog wel wat te ver
beteren vallen.
Maar bezien uit sociaal oogpunt, moet
een Woningwet als zoodanig, ©en wel
daad heieten.
Dit laatste schijnt het Eerste Kamer
lid Van -den Bi-es-en niet te kunnen
inzien.
Men spare geen gegronde kritiek eerner-
zijds, maar dan hoede men zich er voor
anderzijds, ©en op zich zelf in wezen
goede en noodzakelijke wet denigreerend
aan de kaak t-e stellen op een wijze, zoo
als -dat mr. Van den Biesen deed.-
Niet alleen, dat door redevoeringen als
van mr. V a. n den B i e s e n het parle
mentair debat niet wordt verhoogd, niet
alleen, dat diens aiiti-woiningwet-campagne
vruchtbaar voeds-el geeft aan de pers on
zer tegenstanders, die de Katholieken im
mer voorstelt als -do typen van het meest
starre reactionairism-e, neen, redevoerin
gen, als di-e door mr. Van den Bie
sen gehouden, moeten afbre-uk do-en aan,
de reputatie, welke d-e Katholieke Staats
partij zich hoeft weten te verwerven.
ITALIË,
De Populo Romano geeft een overzicht
van de te Messina gebouwde barakken.
Door het personeel der vloot, zijn 6716,
door dat van het departement van open
bare werken zijn 10,000 barakken opge
richt. Er zijn in de laatste dagen nog
meer barakken beschikbaar geworden,
daar twee infanterie-regimenten naar Pa
lermo zijn teruggekeerd. Het regenachtige
weer is zeer hinderlijk. Er is een geval
van typhus voorgekomen. D-e uitgraving
van de lijken wordt, wegens den verre-
gaanden staat van ontbinding waarin vele
verkeeren, een stuitend werk. Genoemd
blad protesteert tegen den voorhangen
ijver en het onbekookte ongeduld van ve
len die Messina in een oogwenk herbouwd
willen zien.
Een Duitsch blad meldt, dat te Messina
nog een hond zou gered zijn, die al dien
tijd van stearine-kaarsen geleefd had. Zijn
dorst had hij kunnen lesschen aan wijn;
er waren dicht bij de plek waar hij zat
eenige honderden flesschen wijn leegge-
loopen. De hond werd door zijn eigenaar
gevonden. Tóen deze in het puin van zijn
huis aan het zoeken was, vond hij in
een hoek zijn foxterrier, die, zoodra
eenige steenen verwijderd waren, welke
den hond opgesloten hielden, blaffend en
jankend van vreugde tegen zijn baas op
sprong.
In Gioia Tauro hebben zich ongeregeld
heden voorgedaan. Een aantal menschen
hield een betooging tegen de gebrekkige
verdeeling van hout. De karabinieri
moesten, om de menigte op een afstand te
houden, vuur geven. Zij schoten in de
lucht, waarbij echter een jongen gewond
werd.
1'RAiMiRIJH.
Droevig.
Te Parijs wordt weer een scbandaalzaak
berecht
Deze zaak is met walgelijke bijzonder
heden het woord is van een liberaal
blad gekruid.
Welnu, het hoofdelement uit het publiek
vormen de dames uit de zoogenaamd goede
klassen
De president van het hof had aan den
advocaat-generaal gevraagd, of deze het
niet gewenscht vond de deuren te sluiten.
De advocaat-generaal achtte het niet
noodig, en toen nu de president degenen,
die nog eenig fatsoen bezaten, uitnoodigde
heen te gaan de magistraat zei het na
tuurlijk zoo niet, maar het was toch de zin
zijner uitnoodiging ging niemand heen.
Is een dergelijk verschijnsel van zede
lijke ontaarding, bij vrouwen, bjj vrouwen
uit de betere klasse, die dus het voorbeeld
dienden te geven, niet droevig?
Kan men zich hierna feitelijk nog wel
over iets verwonderen
Over de verflauwing van het geloof,
over de inzinking van den godsdienst, over
het veldwinnen van het botste materialis
me, over den groei van het socialisme
Waar het beste de vrouw bedor
ven is, daar is alle jammer en ellende te
wachten en is de ondergang der maat
schappij maar een kwestie van tijd meer.
Het Schandaalproces met zijn vele gru
welijke bijzonderheden, dat te Parijs wordt
gevoerd, trekt vteeds meer de aandacht
der dames.
Dezer dagen seinde de corr der „N. R. Ct."
„Het is elf uur 's avonds. In de zaal
van het gezworentnhoi is in een verstik
kende atmosfeer nog steeds een ongekend
dichte menigte opeengepakt, waaronder
talrijke elegante vrouwen.
Heden, de dag van de pleidooien en van
het eindvonnis, is de toevloed, in het bij
zonder van het vrouwelijk element, alle
perken te buiten gegaan. Dames hadden
de banken van de pers en de supplemen
taire gezworenen bestormd en enkelen zjjn
na heftig tegenstribbelen uit de zaal ver
wijderd moeten worden".
Ziedaar de tijden en de zeden van het
begin der twintigste eeuw.
De doodstraf in Frankrijk. Te
Albi zijD Woensdagochtend Besse en Si-
morre onthoofd. Zij werden op 29 October
1.1. door de jurie van Tarn ter dood ver
oordeeld wegens vermoording van een ge-
van geuisbewaker, en poging tot vermoor
ding van den hef-gevaugenisbewaker, op
21 Mei 1908 te Albi, met het doel uit
het huis van arrest te ontvluchten. Simorre
had zeven, Besse tien veroordeelingen achter
den rug, toen zij de misdaad pleegden.
KAGLIiAXl)
Over het Katholicisme in Engeland
on ond-erhoorige Staten geeft d-e „Catho
lic Directory" d-e volgende cijfers:
In 1908 bedroeg h-et aantal Katholieken,
onder Engelsch bestuur 12.053.000, .als
volgt verdeeld ov-er h-et koninkrijk en d-e
koloniën: Groot-Brittannië 2.190.000, Ier
land 3.310.000, Gibraltar en Malta '215.000,
Azië 2.085.000, Afrika 310.000, Amerika
2.810.000, Australië, Nieuw-Z-eeland -e.nz.
1.093.000. Deze meer dan twaalf millio-en
Katholiek-en worden bestuurd door 30
aartsbisschoppen, 180 bisschopp-en, 34
apostolische vicarissen en 12 apostolische
prefecten.
Meer dan deze betrekkelijk kleine ge
tallen heeft z-ek-er waarde h-et feit, dat
-de katholi-eken in 't algemeen, tot d-e best©
burgers van h-et Eng-elscbe rijk hehoo-
ren -en dat hun rechten en denkbeelden!
door andersdenkend-aft zoozeer worden ge
ëerbiedigd.
Een sterk bewijs daarvan wordt in iaën,
correspondentie uit Eng-eland aan de
„Nbr." verhaald: i
Verl-ed-en Maandag was er te Maryle-
bone, in h-et Westelijk gedeelte van Lon
den, een© vergadering van bet Rozen
kransinstituut. De Rev. Coilisson, een;
Angiikaansche Geestelijke, die alo-m z-eer
geacht wordt, nam -er het woord en maakte
zich, in eene schitterende redevoering
tot den tolk zijn-er collega's.
„Ik hoop", zoo sprak -de gevierde re
denaar, „dat de Geestelijkheid der Angii
kaansche K-erk weldra ©en verzoekschrift
tot, den troon zal richten, ten -einde d-e
afschaffing te vragen van de bekende I
Eedsformule of Ver-klaring, di-e gemaakt
werd in ©en tijdstip van li©vigen gods
dienststrijd; maar die slechts -een over
blijfsel te noemen is van een barbharsch-
heid, -die in dit zoogenaamde christelijk
land niet meer kan gehandhaafd blijven
zonder rechtzinnige harten te grieven.
„De Vorst, di-e -door zijn volk wil be
mind, geë-erd en geëerbiedigd wenscht te
worden, mag niet gedwongen worden, om,
op den -dag zijner troonsbestijging, milli-
oenen zijner toegen-eg-ene ;en eerbiedige on
derdanen smadelijk te beleedigen! Di-e
Koninklijke V-erklaring is ©ene beleediging
voor de Kerk van l-erland; zij is een©
bel-e-ediging voor d-e Katholieke Ëranschen
in Canada; zij is ©ene beleediging voor
den Eerbiedwaardigen Keizer van Oos
tenrijk; zij is ©ene beleediging voor den
Koning van Portugal en voor geheel diens
volk: zij is ©en-o b-el-eediging voor Zijn©
Katholi-ek-e Majesteit, den Koning Alphoin-
sus van Spanje; zij is ©ene beleediging
voor Zijne Heiligheid den Paus; zij is
eene beleediging voor de drie honderd
millio-en Katholiek-en, ov-er den gebe-elen
aardbol verspreid I
„Die verklaring is bovendien ©ene
schandelijke beleediging voor talrijke le
den der Angiikaansche Geestelijkheid en
voor hunne g-eloovig-en, die gelooven de
Wezenlijke Tegenwoordigheid in het Aller
heiligste Sacrament des AltaarsDie Ver-
klaring is eindelijk ©ene beleediging, Gode
zei ven aangedaan 111"
De redenaar vraagt verder, wat er te
recht komt van d-e godsdienstige vrijliei-d,
waarop Engeland zich zoo beroemt, als
men die hatelijke verklaring blijft be
houden
Ook vraagt hij, hoe men, met di© be
ginselen van gods-diens tig-e en burgerlijk©
vrijheid, kon overeenbrengen de maatre
gelen door bet Landsbestuur genomen to
gen -de processie met h-et H. Sacrament,
die het Eucharistisch Congres moest slui
ten en bekronen 1
D-e redenaar betreurt het, dat men die
processie verboden heeft, en dat de ka
tholieken, bij di-e gelegenheid, bedreigd
weiden met misdadige aanvallen.
En zijn© prachtige rede eindigende,
bracht de spreker hul-d-e aan de Engel
sch© katholi-eken, di-e -de sympathie ge
nieten van hunne prot-estantsche Iandge-
nooteai.
Waarlijk, geen onzer eigen priesters zou
dit onderwerp beter en meer welsprekend
hebben kunnen behandelen
Het is een kostbaar t-eeken des ty-ds I
Vooral, als men bedenkt, dat d-e groote
m-eerderbei-d der toehoorders Protestanten
en predikanten waren, en dat die ver
gadering den redenaar lang en luid toe
juichte en menigmaal met daverende
bravo's onderbrak
■"-U*
I>llTSiHLA>I>
Castro te Berlijn.
Naar de „Berliner Z-eitung am Mittag"
weet te verzekeren, heeft Castro- aan
prof. Israël voor de kosten der operatie
en verpleging -een som van 100.000 Mark
betaald, in het Esplanade-hotel kost den
president met zijn gevolg bet verblijf da
gelijks ongeveer 3000 Mark, betgeen in
70 -dagen zoo wat 200.000 Mark bedraagt.
De Berlijnsche winkeliers hebben hem
tot dusverre voor ©en waarde van meer
dan 50.000 Mark geleverd. Knap werk
voor 'n voormalige» ezeldrijver I Doch
men zi-et daaruit tevens welk een winst
gevende betrekking het is president vap
Venezuela te zijn d. w. z. zooals de
heer Castro dat opvatte.
Standjes aan een prinses. Een
Duitsch vakblad, De Detaillist", heeft een
open brief gericht aan de kroonprinses
Cecilie, omdat zij de laatste bestellingen
voor haar garderobe in Parijs heeft gedaan.
„Wellicht", zoo schrijft het blad, „is het
nog niet tot uwe Keizerlijke Hoogheid
doorgedrongen, dat wij in Duitschland
mode-ateliers hebben, die de vergelijking
met eerste Parijsche huizen niet te vreezen
hebben. Niet enkel in Berlijn, maar ook
in Hamburg, Keulen, Frankfort a. M.,
Stuttgart, Munchen, Dresden, Leipzig,
Breslau en andere groote steden bestaan
eerste klas modezaken, welker schitterende
voortbrengselen noch chic, noch het veel
geroemde Parijsche Paehet missen 't Heeft
reel U""-in om zich -- -
Uliast i' IJ- él '-. k 1.1 We ifjs'te
betreurensw aardiger zou het ziju, ludieu de
vruchten van dezen erbeid verloren zouden
gaan".
