No. 14
Dinsdag 2 Februari Il)b9
Vijfde Jaargang.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
Arbeidscontract
en Dienstboden.
BUITENLAND.
BINNENLAND,
UWE ZIWSCHE COURWIT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. d. Administratie Ganiepoorfsfraaf„C 209.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 x Berekend,
Dienstaanbiedingen 5 regels /oor 25 Ct, contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prijs,
Eenige der voornaamste bepalingen
huisvrouwen en dienstboden betreffende,
in hot leven geroepen door de heden in
werking getreden wet op het arbeidscon
tract, hebben we bereids medegedeeld.
De restende voornaams.e bepalingen
zijn de volgende
Uitbetaling.
Het plaatselijk gebruik doet hier alles,
maar verstandig is het, mondeling of
schriftelijk, overeen te koriren, of man per
kwartaal, per maand of per week betaalt.
Zoo mevrouw niet op tijd Betaalt, kan de
dienstbode voor de eerste drie dagen
niets vorderen, maar voor den 4den tot
den Ssten dag 5 pet., verder tot den 33sten
dag 10 pet. en na 33 dagen 5J pet. toeslag
op het loon vorderen, riet loon op den
lsten vervallend moet uiterlijk den 4den
betaald zijn.
Heeft mevrouw iets van de dienstbode
te vorderen, hetzij omdat zij geleend heeft,
of iets gebroken, wat moet worden ver
goed, dan mag mevrouw telkens niet meer
dan twee vijfde van het loon inhouden;
vertrekt de dienstbode echter, dan mag
mevrouw de gehcele schuld afhouden.
Zondags.
Mevrouw heeft het recht op Zondag
haar dienstbode te laten werken, koken,
enz., maar nooit meer dan noodzakelijk,
liet meisje moet haar gods
dienstplichten kunnen vervul
len.
Waar voor dienstboden bij het loon in
woning en voeding begrepen zijn, mag de
dienstbode vorderen, dat dit overeen
komt met de eischen van de goede zeden,
gezondheid en plaatselijk gebru.k.
Getuigschrift.
Mevrouw is verplicht een getuigschrift
te geven, als de meid, diï weggaat, dit
verlangt. Daarin moet staan: de aard van
den verrichten aibeid en de duur der
dienstbetrekking en, als de meid het wil,
de wijze, waarop de dienst is geëindigd.
Wil de meid het niet, dan mag mevrouw
daaromtrent niets in het getuigschrift
zetten.
Ontslaat mevrouw zonder opgave van
redenen, dan moet zij dit in liet getuig
schrift vermelden. Loopt de meid weg en
wil zij een getuigschrift, dan mag me
vrouw daarvan meluing maken.
Geeft een mevrouw te mooie getuig
schriften af, waardoor een andere me
vrouw er in loopt en later „schadelijdt,
dan moet de eers.e mevrouw d.e „schade"
vergoeden.
Vvanneer mevrouw weigert het door de
dienstbode gevraagde getuigschrift af te
geven of indien zij in het getuigschrift
tegen beter-vve'ten-in onjuiste mededeelin-
gen heeft opgenomen, moet zij de dienst
bode de scnade, die deze daardoor lijdt,
vergoeden. (Jok wanneer zij opzettelijk on
juiste mondeling© inlichtingen geeft, kan
de dienstbode haar voor schadevergoe
ding aanspreken.
Opzegging of ontslag.
Mevrouw en de meid moeten elkaar den
dienst opzeggen met den termijn, waar
over'het loon loopt; dus een week of een
maand te voren, maar voor verdere: ter
mijnen, (drie maanden b.v.) is zes weken
voldoende, tenzij schriftelijk de termijn van
drie., maanden is vastgesteld.
Bij dringende redenen (die men even
tueel voor den rechter zal moeten bewij
zen, die ze dan nog beoordeeld), mag
mevrouw de meid op staanden voet ont
slaan en mag de meid op staanden voet
vertrekken.
De wet noemt een dringende reden:
a tie gedragingen, daden en eigenschap
pen die maken, dat men van den „werk
gever (mijnheer of mevrouw) niet kan
wschen, dat hij den arbeider (meid of
knecht) in dienst houdt: onzedelijkheid,
slecht gedrag, eras ige ongeschiktheid, on
eerlijkheid mishandeling, beschadiging;
wiTrh!; ;T,dön al.s dringende redenen,
oeverJi TP W'JS niet kan worden
Si !",- of huisknecht de
seven n f laat voortduren, aange-
ernstipp111! 1 pllng' grove keleediging of
geT nJ*v7Png' ""lelijke handelin-
kos't- en °P ufd' onvoldoende
™l inwoning
Schadeloosstelling kall men am den
rechter vragen, die de dringende redenen
beoordeelt. Mevrouw of de meid kunnen
ook binnen den opzeggingstermijn van el
kaar gaan; maar dan moet schadever
goeding worden betaald: gelijk aan het
in geld vastgesteld loon, dat de dienst
bode na den dag der opzegging zou ver
diend hebben tot. het einde van den vast-
geslelden termijn.
is d.e termijn dus drie maanden en
wordt b.v. door mevrouw een week na den
lsten de dienst opgezegd, dan moet de
volle drie maanden loon worden betaald;
duurae de termijn een maand dan de vol.e
maand enz.
VVioderkeerig kan d» dienstbode door
mievrouw om schadeloosstelling worden
aangesproken, indien zij b.nnen den op
zeggingstermijn heengaat.
we schadeloosstelling is eveneens het
bedrag van het loon, uat de dienstbode,
na den dag der opzegging zou verdiend
hebben, indien zij op normale wijze de
betrekking had geeinuigd.
Het is dus voor de dienstboden zaak
niet maar zóó weg te loopen; mevrouw
heeft het recht van haar vergoeding te
eischen.
Voor den rechter.
Alle vorderingen, d.e bij nlet-uilvoering
van deze b:;paLngen volgen, women door
den kantonrechter beshst. Wenscht men
dit, dan schrijfi men op ongezege.d pap.er
naar den kantonrechter (aores ter gririie)
met een acte van onvermogen, zoo n-ien
kosteloos p.ocedee.en wri. De kantonrech
ter bepaalt dag en uur, waarop de zaak
zal dienen. Dat zal nooit langer dan 40
dagen na de ontvangst van het schrijven
mogen duren. En vijr dagen vóór het pro
ces wordt men opgeroepen.
Tot zoover de wet.
Wij hebben nu de „voornaamste" her
palingen, die de huisvrouwen en dienstbo
den betreften, medegedeeld. Punten van
minder belang lieten wij weg.
Men ziet wel, dat een grom deel dezer
bepalingen at in de practijk werd gevolgd,
ofschoon zij nu eerst in de wet zijn
vastgelegd, en bovenal begrijp© men, nat
evenals tor heden, het toen al.oos beider
belang is, dat mevrouw en de meid het
samen goed kunnen vinden.
Consequentie.
In een onzer vorige nummers konden
we onder motto „een socialistisch oor
deel" de meening meededen van het
Volk ton aanzien van het Arbeidscon
tract.
D.e meening was niet ongunslig.
Nu vinden we onder mot.o „het arbeids
contract." in het Zondagsblad van het
zelfde Volk een plaat, waarbij een aan
nek en polsen gebonden arbeider door
een dikke kapital.st wordt voortgeirokken.
Waar blijtt hier de consequentie?
Anti-Kuyper-parool.
Hot Handelsblad geeft opnieuw
het Tegen-Kuyper-parool uit. De Stand
aard had geschreven:
„Van een chef of leider der Coa
litie" „kan in de Kamer nooit sprake
zijn. De man die als leider van. de
Coalitie zal optreden, moet zijn de
formeerder van het Coalitie-Kabinet".
Het Handelsblad zelf voegt daar
aan toe dit zinnetje: „Het hoofd der partij
moet minister zijn".
in De Standaard komt deze zin
snede niet voor.
Maar Het Handel s b 1 a d vraagt
niettemin
Beteekent dit dal dr. Kuyper, wan
neer die Roomschen en Calvinisten
gezamenlijk winnen, niet langer uit
de Kamer zal dirigearen en bevelen,
maar de formeerder zijn zal van het
Roomsch-Calvinistisehe kabinet?
Zeker, dit zou zijn zooals het be
hoort. De man, die leidt en gehoor
zaamd wordt, moet de volle verant
woordelijkheid dragen. De zaakwaar
nemers zullen dus na de verkiezin
gen, als Roomschen en Calvinisten
winnen, vervangen worden door den
chef.
Nu wij idit weten kan men. den aan
staanden strijd bij de stembus begrij
pelijker en juister omschrijven. Het
is niet gelijk sommigen gaarne
geloofden leen strijd tegen een con
servatief kabinet, waarin enkele be
kwame mannen zijn, maar bet is een
strijd tegen dr. A. Kuyper, en alles
wat die naam voor de eendracht on
toekomst van ons land beteekent.
Zoo duidelijk mogelijk is hier dus
door He Standaard verklaard,
dat een overwinning van de kei'ke-
lijke coalitie beteekent een terugkeer
tot hel Kuyper-regime, tot een re
geering dus, die naar onze innige
overluiging verderfelijk is voor ons
land en voor onze politieke zeden.
Wij hadden hartelijk gehoopt dat
de naam van den 7i-jarigen volks
leider buiten de verkiezingen, zou
kunnen gehoudien worden.
Maar beteeken,en de woorden van
De Standaard iets anders dan
dat dezen zomer zal beslist worden
of weder de „eerste minister" Kuy
per het land zal regeeren
Het blad had misschien op deze vra
gen oen antwoord kunnen vinden in oen
andere, niet gememoreerde zinsnede uit
het Standaard-artikel, waarin we le
zen: „Eerst als op die partij-programma-
ta de beslissing bij de stemhus gevallen
is, kan de leider in het Kabinet
uitmaken, op wat wijs en in welke ver
houding bij het opstellen van het Regee-
ringsprogram met de onderscheiden©
desideralie van de gecoaliseerde partijen
rekening kan worden gehouden".
Wij hebben enkele woorden laten spa,-
tiëeren.
Die voor zich zeif spreken, erfhet mis
selijk gedoe van het Handelsblad
duidelijk doen uitkomen.
En nu zijn we nog maar in Januari
1)11TÜ( ULA.> I».
Gemengde huwelijken.
Men schrijft uit Berlijn aan de „Cor-
rispondenza flomana":
Even belangwekkend als tien rig is het
de statistiek na te gaan over het toene
men van de gemengde huwelijken tusschen
katholieken en protestanten alh.er, het. ge
tal der kinderen, d.e voor het. kathol.,ek
geloot verloren zijn gegaan, groeit voort-
dutend aan.
In 1905 telde men in Pruisen 169.200
huwelijken, waarvan de man protestant
was en de vrouw katholiek, lyi).78ó hu
welijken, waar het omgekeerd was. Daar
uit volgt, dat het geval zich veelvuldiger
voordoet, dat. de katholiek eene protesian-
t© huwt. Dit wordt verklaart door het
feit, dat er uit. katholieke provincies meer
emigreeren naar protestantsche dan om
gekeerd.
Het voortdurend toenemen van gemeng
de huwelijken wordt afgeleid uit, de vol
gende cijfers:
De eeTste telling van zulke huwelijken
werd gehouden in 1885; na d en lijd werd
zij elke 5 jaar herhaald.
De verhoud.ng van de gemengde huwe
lijken op de 1000 huisgezinnen is als
volgt.: in 1885, 40.71; in 1ö90, 51.97; in
18ao, 53.28; in 19u0, 56.08; in 1905,
58.21.
Laat ons nu eens nagaan tot welk ge
loof de kinderen uit deze huwelijken be-
hooien.
In 1905 bedroeg het getal der protestant
sche kinderen uit families, waarvan d©
vader protestant ©n de moeder roomsch
was, 193.010, der roomsche kinderen
160.089. Uit de huisgezinnen, waarvan de
vader roomsch en de moeder protestant
was, waren 230.855 kinderen protestant
en slechts 161.866 katholiek.
Bij gevvlg a. In de gemengd© huwelijken
zijn de cijfeis gunstig voor het protestan
tisme, dat, op een totaal van 42.3.835 kin
deren er 10L.910 meer wint dan het ka
tholicisme; b. Een weinig gunstiger is de
conditie der katholieken, wanneer de moe
der katholiek is.
Overigens wordt het toenemen der ka
tholieke verliezen onder de kinderen uit
d© gemengde huwelijken door de volgende
cijfers aangetoond: in 1885 overtrof het
getal protestantsche kinderen uit gemeng
de huwelijken gesproten, dat der katholie
ken met 37.000, in 1895 met 68.299, in
1900 met 57.349, in 1905 met 101.910.
Er moet echter opgemerkt worden, dat
er, wat dit punt betreft, verschil bestaat
tusschen de provincies in Pruissen. In
Weslphalen, in Rheinau, in oostelijk en
westelijk Pruisen en in Hohenzollern is
het grootste deel der kinderen katholiek.
Maar d© verliezen zijn overal elders zeer
sterk, vooral in Brandenburg; in Herlijn
alleen worden uit gemengde huwelijken
35.196 kinderen protestant en 14.972 ka
tholiek.
lüd.en men de statistieken van geheel
Duitschland raadpleegde, zouden de on
gunstige resultaten voor het katholicisme
veel duidelijker blijken. Dit bewijst met
hoeveel wijsheid de Kerk zich tegen de
gemengde huwelijken verzet; en waarom
de protestanten er niet zoo at'keerig van
zijn.
Duitschland, waar de zedelijkheid nog
al iets te wenschen overlaat, bezit oen
man, die, waar het de zedelijkhe.d geldt,
geen blad voor den mond neemt en rond
uit zegt, waar het opsiaat. Het is de rijks
dag-af gevavruigde Roeien. Deze heeft de
Kamer eens geinteipel.eerd over de vete
schandalen, oie onder den naam van kunst
en meer dergelijke moo.e titels, ten too-
neele worden opgevoerd. Minister Moltke
trachtte de kunsiviag boven de modder
schuit hoog te houden, wat hem echter niet
mocht gelukken; doch wie denkt ge, dat
den min.sier bij zijn pogen te hulp komt?
let eens goed op! de sociaal
democratische „Vorwarts".
Uit een artikel der K 1 n. V o 1 k s z ei-
t u n g
„Ja, wie geeft geld uit voor goede de
gelijke boeken?
Men koopt koekjes, men bestelt gebak
jes, men drinkt likeuren en wijn, men
betaalt hoage entrée's voor concerten en
uitvoeringen, maar wie heeft nu eens ge
regeld een dergelijk bedrag over voor een
goed boek? Waaraan men toch veel langer
.ets heeft.
En als men dan boeken koopt, hoe vaak
zijn 't kathoheke boeken?
Waarom hebben de b. sto werken onzer
litteratuur zooveel kleinere oplagen dan
die van andersdenkenden?
Katholieke schrijvers zijn soms genood
zaakt, willen ze aan hun werk groote ver
breiding geven, tot niet-kalholieke uitge
vers te gaan. En goede werken van buiten-
iandsche katholieke letterkunde worden
soms het eerst door andersdenkenden ver
taald en verbreid, men denke aan Sien-
kiowicz en Coloma.
Men stelt aan de katholieke letterkunde
allerlei overdreven eischen en stelt zich,
wanneer de boeken niet-kaihol.ek zijn, met
minder dan de helft tevreden, z.et. daar
zelfs veel wat kwaad is vergoelijkend over
het hoofd.
Met couranten is 't juist zoo: men denkt
een soort weldaad te bewijzen door zich
te abonneeren op een katholiek blad, dat
in ruil voor den geringen prijs meer biedt
dan die lezer betaaltmen ontleent daaraan
nog het. recht of het genoegen, zooals
men het. noemen wil, 0111 zser crilisch te
zijn, en men leest dan met smaak niet-
katholieke bladen, die in het geheel niet
aan de gestelde eischen voldoen.
1JN' 1> I K.
Ramp in Nederlandsch-lndië.
In den nacht van 30 December had
een vreoselijke ramp plaats hij l'endjaloe
op 29 paal van Xasik Melaja,: een groote
aardstorting, die het geheele 30 meter
diepe dal vulde en de dalkampongs be
dolven heeft. 200 a 300 menschen zijn
levend begraven. Van redding is geen
sprake.
Reeds dagen te voren hadden de steile
wanden diepe Scheuren vertoond. De we-
dana waarschuwde de bevolking vele ma
len om te verhuizen. Men bleef echter.
Den laatsten avond zond de wedana een
bod© ter waarschuwing.
De zware regens van den voorgaanden
dag hadden de aarde losgeweekt en over
een lengte van anderhal ven paal neerge
stort. Zware hoornen en huizen werden
weggesleept. De hoornen staken uit den
grond met de wortels omhoog; hier en
daar steken ook lijken uit den grond, soms
zonder a men t-n beenen.
SPANJE.
Aardbeving 7
Onder opschrift „groote aardbeving in
Spanje", ontvingen we Zaterdag volgend
telegram
„Een vreeselijke aardbeving heeft het
Zuiden en Zuid-Oosten van Spanje ge
teisterd. Te Barcelona heeft de zee hui
zen en wegen weggespoeld. In het dorp
Romara is de iVtaraccoberg ingestort;
honderden zijn er onder hegraven. Totana
en Murriaansche dorpen zijn zwaar ge
teisterd".
Wij hebben nergens bevestiging van dit
sensationeel draadberichl ontvangen.
Fransche bladen van dezen ochtend
melden uit Madrid, dat men te dier plaatse
van niets weet, en dat de bladen daar
geen enkel bericht vermelden van deze
aardbeving, en evenmin van eenigen
vloedgolf.
Hoe het bericht dan in de wereld is ge
komen
POltTllUAL.
Men vreest in Portugal voor een staats
greep.
Een berichtgever van de „Westminster
Gazette" heelt dezer dagen een onder
houd gehad met een onlangs uit zijn vader
land te Londen teruggekeerd Portugeesch
edelman, een vertrouwd vriend van den
Hertog van Braganza, den troonpreten
dent.
Over den tegenwoordig vrij kritieken
toestand in zijn land sprekende, zei de
Portugees
Het is zeer wel mogelijk, dat we plot
seling voor een staatsgreep zullen staan,
en, indien de omwenieling niet zonder
bloedvergieten kan gesch.ecen, zullen wij
waarschijnlijk een zeilde tragedie zien al-
spelen als voor 12 maanden.
De regeering is op de hoogte van den
dreigenuen toestand, wat voldoende blijkt
uit het feit, dat te Lissabon, Oporto en
andere groote republikeinsche centra, de
burgerwacht van extra wapens is voor
zien. De adellijke en rijke famil.es nemen
maatregelen en zenden hun juweelen en
andere kostbaarheden ter bewaring naar
Madrid en Parijs, en ook naar de Londen-
sche banken. Er wordt zelfs verteld, dat
ook de koninklijke familie zich op dezelfde
wijze Teeds heeft gewapend voor het ge
val van een crisis. Engelsche detectives
zijn daarvoor in dienst genomen.
BALKAAISTATEltf,
Het protocol der overeenkomst tusschen
Oostenrijk en Tuikije zal, met de wijzigin
gen, die er in aan zijn gebracht, naar Con-
stantinopel gezonden worden.
in de diplomatieke kringen te' Weenfen
gelooft men dat de geschillen tusschen
lurkije en Bulgarije waarschijnlijk door
den mvlïed der mogendheden zulten ein
digen en dat men het eens zal worden
over de schadevergoeding van 100 mil-
licen franc.
De minister van oorlog verklaarde in
een interview aan het „Neue Wiener
Abendblatl" dat hij van meening was, dat
het conflict tusschen Turkije en Bulgarije
eerstdaags zal opgelost worden. Van den
anderen kant is de goedkeuring van de
Oostenrijksch-Turksche regeling zoo goed
als zeker. Doch nu blijft nog over liet
Oostenrijksch-Servische conflict, dat even
eens lol. een oplossing komen zal.
Wat betreft de ïiseheii van Servië blijft
de houding van Ooslenrijk-Hongarije on
veranderd. Zij zal niet een stuk grond
van Bosnië atstaan. En de eisch van Ser
vië om autonomie voor Bosnië is een
inmenging in de birinénlandsche zaken van
Oostenrijk-Hongarije, die geheel en al moet.
geweerd worden.
Nederland en Venezuela.
Dr. Paul was eergisteren licht onge
steld en genoodzaakt het bed t» houden,
weshalve hij den gezant van Argentinië,
die hem uit Brussel zou komen opzoeken,
geseind heeft, niet te komen en den mi
nister van buitenlandscbe zaken heeft
medegedeeld, tot zijn leedwezen verhin
derd te zijn aan het dej-sunsr te komen,
waartoe de minister hem had uitgenoo-
digd.
Dr. Paul heeft thans zijn vertrek één
dag vervroegd, zoodat hij reeds gister
ochtend te 9.16 de residentie verlaten
heeft <en zich naar Brussel begaf, waar
