No. 11
Dinsdag 26 Januari 1909.
Vijfde Jaargang
BUITENLAND.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
fmdqrt elta UIHU-JKISIIU- mi IIIIOUÜVOHI.
Arbeidscontract
en Dienstboden.
Ziekenverpleging op het
Platteland.
De onrust der aarde.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant- 0.05
Advertenfiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kanfoor v. <1. AdministratieGangepoorfstraaf C 209.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. 4 contant
Reclaraeberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Onder de wet op het arbeidscontract,
welke zooals men weet op 1 Febr.
a.s. in werking treedt, vallen ook de
dienstboden.
Tusschen de vrouw des huizes en bet
dienstmeisje kan nu mondeling of schrif
telijk ©en arbeidsovereenkomst gesloten
worden.
Eenige voorbeelden mogen dienen.
De vrouw des huizes huurt op 15
Maart een dienstbode tegen 1 Mei
en geeft haar „de godspenning". Be
gin April vindt ge een andere meid,
die u beter lijkt. Of hebt u verzoend met
uw dienstbode, die ge tegen 1 Mei had
opgezegd.
Wat doet gij dan
Gij zegt tot de tegen 1 Mei gehuurde
dienstbode: Meisje, ik heb „van u afge
zien", maar ge kunt de godspenning hou
den tan daarmee zijn we van elkander af.
Zoo w a s het.
Maar zoo zal het ,na 1 Februari niet
meer zijn.
Evenmin mag de dienstbode de gods-
penning terugbrengen als zij van „de
Mevrouw afziet" bij wie ze zich tegen 1
Mei had verhuurd.
Eenmaal ver- of gehuurd, blijft. De wet
kent geen godspenning. E,n dus, Mevrou
wen, gij kunt de godspenning blijven
geven, als gij: wilt, maar 't. dient nergens
meer voor. Het teruggeven of doen be
houden van de godspenning ontslaat niet
van de overeenkomst, de wet zegt
het uitdrukkelijk.
Dus eens gehuurd, blijft gehuurd.
Tenzij uw meisje minderjarig is. Dan
mag zij met u, Mevrouw, geen overeeni
komst aangaan zonder schriftelijke of
mondelinge toestemming van haar vader
of voogd.
Wat 'n soesa, zegt ge.
'nOogenblik. Heeft het meisje geen
schriftelijke volmacht, en brengt ze even,,
min mee iemand, die mondeling de vol
macht geven kan, dan kunt ge het meisje
toch huren. Gerust. Als er dan bunnen
vier weken geen vader of voogd zich
aanmeldt om de minderjarige terug te
halen, dan wordt verondersteld, dat het
kind een mondelinge volmacht beeft mee
gekregen.
Zou de vader echter in de vjjfde week
of later merken, dat zjjn dochter in ver
keerde handen is gevallen, dan kan hjj
altijd de arbeidsovereenkomst nog doen
breken door den kantonrechter.
Alles zal in de praktijk dus vrijwel bij
'tonde blijven. Schriftelijke machtiging
zal zelden voorkomen, tenzij' de dochter
zóó lic-ht-op-de-graat is, dat vader haar
loon zelf ontvangen wil. In een schrifte
lijke volmacht kan hij dat bepalen.
Het loon kan men blijven uitbetalen,
zooals men dat gewoon isper week,
per maand, per kwartaal.
Het loon loopt door, als de dienstbode
verhinderd is baar gewonen arbeid te
verrichten.
Bijvoorbeeld: gij gaat op reis. Uw huis
wordt gesloten. Dan moet gij de dienst
bode het loon blijven betalen en tevens
hebt gij haar kostgeld te geven.
Voorts kan de dienstbode ziek worden.
Ook da,n gaat het loon door. Tanzjj
bij schriftelijk contract met uwe dienst
bode zijt overeengekomen, dat het loon
ophoudt, als de overeengekomen arbeid
niet wordt verricht.
Van het kostgeld kunt gij echter door
een schriftelijk contract ni-et afkomen,
dat is altijd verschuldigd.
In geval van ziekte der dienstbode moet
men overigens nog wat méér doen, dan
het loon uitbetalen.
Als hoofdregel stelt de wet vooropdat
de werkgever verplicht is bij
ziekte of ongeval van ©an inwonenden,
arbeider zorg te dragenvoor diens
behoorlijke verpleging en g
neeskundige behandeling.
Deze verplichting duurt zoolang als de
dienstbetrekking duurt doch uiterlijk tot
een tijd van 6 weken,
De wet beperkt dien termijn, waar
over deze verplichting loopt, tot den tycl
van 6 weken, omdat de tjjd van 6 we
ken bij inwonende arbeiders is d-e go
gewone opzeggingstermijn.
Wanneer de wet aan den werkgever
de verplichting voor een langere,ri tijd had
opgelegd, dan zou de werkgever zich toch
altijd van die verplichting kunnen bevrij
den door den arbeider mpt 6 weken op
te zeggen.
Met het oog hierop beeft de wet be
paald, dat deze verplichting des werk
gevers duurt zoolang als de dienstbetrek
king duurt, maar niet meer dan, 6 weken.
Wanneer dus de arbeider ziek wordt
©en \veek vóórdat de dienstbetrekking zou
zijn geëindigd, dan strekt de verplichting
des werkgevers volgens de wet zich
slechts over die ééne week uit. Maar wan
neer die ziekte zich voordoet terwijl er
geen sprake was van beëindiging der
dienstbetrekking, dan zal de verplichting
van den werkgever de volle zes weken
duren".
Dus moet de werkgever zorg dragen
voor behoorlijke verpleging en
geneeskundige behandeling
van den in wonenden arbeider; wat is ech
ter „behoorlijke" verpleging -enz.'? De wet
zegt niiet op wélk© wijze de werkgever
hiervoor moet zorg dragen.
Hij zal dat kunnen doen door in zijn
eigen huis voor de verpleging en behan
deling van de dienstbode zorg te dragen.
Hij zal dat ook kunnen; doen door den
arbeider ter verpleging enz. te doen, op
nemen in een ziekenhuis, in welk geval
de werkgever er voor aansprakelijk is.
Hij zal het ook kun,men doen b.v. door
met de ouders van den arbeider overeen
te komen, dat deze voor de behandeling
en. verpleging zullen zorg dragen; doch
altijd blijft h ij voor de behoorlijke ver
pleging len behandeling, volgens de wet,
aansprakelijk.
De wet zegt echter bovendien dat de
werkgever voor d© behoorlijke verpleging
enz. moet zorgen, voor zoover daarin
niet uit andere hoofde is voorzien.
Wanneer dus op andere wijze reeds
voor verpleging van den inwonenden ar
beider bij' ziekte of ongeval wordt ge
zorgd, dan is d© werkgever van deze wet
telijke verplichtingen ontslagen.
Deze voorziening op andere wijze is
ook op verschillende manieren denkbaar.
Het kan zijn dat de dienstbode zich heeft
verzekerd voor verpleging en behande
ling bij ziekte of ongeval; het kan ook
zijn dat de dienstbode er de voorkeur
aan geeft zelf en zelfstandig voor hare
verpleging enz. zorg (e dragen. Doch er
zal altijd een bepaalde voorziening
moeten aanwezig zijn, wii de werkgever
zich terecht bevrijd achten van de hem
opgelegde verplichting.
Omtrent de kosten der verpleging enz.
bepaalt de wet het navolgende:
Terwjjl de verplichting van den werk
gever om zorg te dragen voor de
behoorlijke verpleging zich uitstrekt over
6 w e k e n, behoeft de werkgever slechts
over de eerste 4 weken de kosten hier
van te dragenover de volgende;
2 weken moet hjj dus wel b 1 ij v e n
zorg dragen voor de behoorlijke ver
pleging enz., maar de kosten van de 2
laatste weken kan hij op den arbeider
verhalen.
Bovendien kent de wet een geval
waarin de werkgever ook de kosten'
der eerste 4 weken op den arbei
der verhalen kan: n.l. wanneer de ziekte
of het ongeval door den arbeider willens
en 'wetens is veroorzaakt of veroorzaakt
door diens onzedelijkheid, of het gevo-lg
is van een lichaamsgebrek, waaromtrent
de arbeider bij het aangaan der over
eenkomst den werkgever willens en we
tens valsche inlichtingen heeft verstrekt.
In zoodanig geval kan de werkgever de
kosten der volle 6 woken op arbei
der en dienstbode verhalen, maar zijn ver
plichting om voor de behoorlijke verple
ging enz. zorg te dragen, blijft ook in
dit geval bestaan.
Geen Samenwerking 7
In het vorig nummer hebben we ge
meld, dat er bij de komende algemeens
verkiezingen geen samenwerking zijn zou
tusschen vrijzinnig-demokraten en unie-
liberalen.
Aldus deelde de N. R. C. mede.
Men zal intussc-hen goed doen niet te
veel waarde- aan die mededeeling te hech
ten, niet ontbloot als zij schijnt, van
teedenz.
De strekking kan immers zijn den kiezer
een rad voor de oogen te 'draaien om
de activiteit der Recht.sche kiezers 1© ver
minderen.
Gok kan de strekking zijn: de oogen
van vrijzinnig-demokraten en unie-libera
len juist te openen voor de noodzakelijk
heid van onderlinge samenwerking.
Hoe het zijwe meenen ons niet te
bedriegen, als we durven voorspellen, dat
men in Juni vrijzinmg-d-emokraat en unie
liberaal gearmd ter stembus zal zien
trekken.
Het anti-clericalisme zit den heeren te
veel in 't bloed, dan dat ze anders zou
den kunnen.
Dat de ziekenverpleging op 't platteland
schier alles te w-enscnen overlaat, is be
kend. Eerwaarde heeren geestelijken, die
dagelijks met de zieken verkeeren, en
heeren doktoren, die op h-et platteland
practijk uitoefenen zijn dan ook eenslui
dend van gevoelen, dat het meer dan,
tijd wordt, m dezen toestand verbetering
te brengen.
Het Centrum bevatte- kort geleden
een uitvoerig artikel over landelijke zie
kenverpleging, waarin dezelfde klachten
rijzen.
In dat artikel worden echter verschil
lende middelen tot verbetering van den
toestand aangegeven.
Zoo moesten op de dorpen onderafdae-
iingen worden opgericht van de in de
beide zuidelijke- provinciën van ons va
derland bestaande vereeniging voor R. K.
ziekenverpleging, welke vereeniging zich
vooral ten doel stelt voor 't noodzakelijk
ste van alles te zorgen, nameijjk voor
goede ziekenverpleegsters. Door de goede
zorgen dezer vereeniging worden meis
jes, die roeping gevoelen om als leekemj
ziekenverpleegster op te- treden, geplaatst
in de R. K. ziekenhuizen, om daar onder
deskundige leiding ©au cursus te volgen.
Het werk dezer vereeniging moest ook
door den boerenbond financieel en mo
reel gesteund worden.
„De boeren, di© zooveel geven voor
de verpleging en behandeling van hun
vee, mogen we-1 eens wat meer aan de
menschenverpleging gaan denken. Anders
loopt het met den „krachtigen gezonden,
boerenstand" op den duur mis".
De schrjjver in 't Centrum doet ver
der het voorstel om het reservefonds der
boerenleenbanken voor de ziekenverple
ging t© benutten.
Immers, de boerenleenbanken beginnen
zoo zachtjes aan ©en reservefonds te
krijgen.
Volgens bet laatst verschenen verslag
der boerenleenbanken, aangesloten bij de
Centrale Bank te Eindhoven bedraagt het
reservefonds der boerenleenbanken in de
verschillende provinciën, als volgt:
Noordbrabant f 73.827.45V2
Limburg - 20.958.31
Gelderland - 5.530.21
Zeeland - 349.77i/2
Zuid-Holland - 7.304.771/,,
Noord-Holland - 1.136.96
Overijsel - 390.23
Utrecht. - 914.96i/2
totaal f 110.412.68
Dus '©en heel kapitaal, dat zich nog da
gelijks uitbreidt en dat volgens de sta
tuten der boerenleenbank tot 't algemeen
welzijn bitumen den kring der verschil
lende gemeenten mag besteed worden.
Natuurljjk ligt het niet in onze bedoe
ling, dat geheel© reservefonds enkel en
alleen voor de landelijke ziekenverpleging
te besteden. Er zijn ten platteland© meer
dere zaken van algemeen welzijn. Maar
de ziekenverpleging neemt daaronder toch
wel (een eerste plaats in, zoodat daaraan
wel 'teerst mag gedacht worden.
En ten slotte zullen ook de ziekenfond
sen leen zeer nuttig werk verrichten door
de landelijke ziekenverpleging te bevor
deren.
Wanneer op deze wijze d-e verschil
lende organisaties ten platteland© ieder
naar gelang haar krachten, iets bijdra
gen tot bevordering der landelijke zieken
verpleging, dan zal dit, voor 't platteland
zoo gewichtige vraagstuk spoedig zijn
opgelost.
Waarnemingen van geheel dezelfde
soort, als ze op het metereologisch in
stituut te De Bilt gedaan, zijn, worden
ons in een reeks van telegrammen uit
Italië en Spanje, Oostenrijk, Duitschland
en den Balkan bericht. Over het centrum
van deze beweging, die in den vroegen
morgen van Zaterdag moet hebben plaats
gehad is men nog volkomen in het on
gewisse. Is de veronderstelling van het
instituut in Dei Bilt juist, en heeft de
aardbeving in Turkestan plaats ge-had, -dan
is het uitblijven van berichten volkomen
verklaarbaar. Andere seismografische in
stellingen vermoeden echter dat een streek
in Klem-Azië moet getroffen zijn door deze
schokken, welke niet minder hevig schij
nen te zijn geweest dan die welke Mes
sina en een aantal Calabrische steden,
teisterden en verwoestten.
Intusschen hebben Zaterdagmiddag en
-avond in Messina en Reggio nieuwe be
vingen plaats gehad, die de reeds aan
wederopbouw denkende bevolking een pa-
nischen schrik hebben bezorgd, wat te
meer verklaarbaar wordt als men ziet dat
de nieuwe aardbeving even heftig is ge
weest als die van de laatste dagen van
DecembeXj en let op het feit dat reeds
Zaterdagmorgen kleine hevingen zijn ge
voeld. Van siachtotfers spreken de tot nu
toe binnenge-loopen telegrammen niet.
Het ontzettende cijfer van 198,700 men
seden, die door de vorige heving gedood
of sedert -dien vermist zijn, wordt dus ge
lukkig niet nog vergroot. De heving in
Messina waargenomen was golvend en te
gelijkertijd successorisch (d. w. z. dat de
schok zich van onder uit de aardkost naar
boven voortplant) wat aanleiding geeft tot
het (leeken)-vermoed-en, dat twee bevingen
tegelijkertijd hebben plaats gevonden, bij
do ©ene waarvan Messina dan het epicen
trum was, terwijl de haard der andere
verder verwijderd was.
(Zie vervolg Laatste Berichten).
FR AN li RIJ K
De Vloot.
Vele malen gaan er in Frankrijk stem
men over don slechten toestand van leger
en vloot. En vooral over de laatste wordt
heel wat geschreven en vele scherp© cri-
tieken geveld.
Nu vinden wij in de „Matin" van de
hand van Doumer, den vroegeren presi
dent der Kamer, een artikel, dat alle vo
rige in scherpte overtreft en waarin hij
bewijst, dat de Fransche vloot ongetwij
feld en duidelijk zichtbaar, zoowei mo
reel als materieel verzwakt is.
Frankrijk, zoo schrijft Doumer, dat voor
tien jaar de tweede plaats in de rij der
zeemachten innam, is nu tot de vierde
of vijfde zeemogendheid gedaald. En wat
de manschappen betreft, moet men door
de verschillende ongelukken, die in den
laatsten tijd plaats gehad hebben, wel
overtuigd worden dat hunne kennis, hunne
bekwaamheid, hun technisch weten en
kunnen veel te wensch-en overlaten. Dat
oordeel kan over een aantal bevelhebbers
der oorlogsvloot en over eenige hoofden
van arsenalen geveld worden.
Het ernstigste feit is echter dat tie band
en het onderling vertrouwen der beman
ning meer en meer verslapt. De zeeoffi
cieren uiten bittere klachten over de artil
lerie en de ingenieurs der Marine. Deze
kritiseeren weer d-e zeelieden. En al deze
wantoestanden kunnen en moe-ten uit dien
weg geruimd worden.
Dio vier hoofden der te Bethune geguil
lotineerde misdadigers zijn door dr. De-
bierre nauwkeurig onderzocht, waarbij
bleek dat d© hersenen volkomen normaal
en zelfs zeer goed ontwikkeld waren. Dat
is jammer voor de ontoerekenbaarheids-
theoriehoe nu de misdadigheid t© ver
klaren? Want van eigen schuld mag geen
sprake zijn, dat zou strijden met de vrije,
door geen voorooideelen gebonden weten
schap.
UUITSCULAA U.
Lichamelijke tuchtiging.
Lichamelijke tuchtiging is een onder
werp, waarover het laatste woord nog
niet gesproken is.
Het is daarom wiel waard te luisteren
naar de ernstige woorden, die men er
over spreekt.
In den landdag van Baden liet zich -de
Centrum'safgevaardigde, d-e h-ee.r Gorla-
cher, er aldus over uit:
„Nu veroorloof ik mij nog ©?nig© woor
den omtrent lichamelijk? straffen. Ik hen
wel is waar geen onderwijzer, maar ben
toch vele jaren leermeester en heb als
zoodanig een groote ervaring achter mij-
(groote vroolijkbeid). Ik verkreeg daarbij
de ondervinding, dat voor het onderricht
der jeugd een zeer uitgebreide menschen-
kennis noodig is. Bij den ©enen richt men
meer schade aan, als men ze kastijdt, bij
den anderen als m-en het niet doet (zeer
juist). Het is moeilijk hier ©en vorm te
bepalen.
Bij de verlichte Saksers moge het
«enigszins anders zijn, bij ons in 't Zwart©
Woud is het tot nu toe gehandhaafd
gebleven, en ik ben van oordeel dat matig
en doelmatig en op de juiste plaats (vroo-
lijikheid) toegediend, veel er mee bereikt
wordt. Afschaffing van iedere kastijding
moge uit ideaal oogpunt zeer juist zijn,
in de praktijk is ze niet door te voeren.
Als m-en de heeren, di-e de afschaffing
voorstelden, eens 60 leerlingen uit een'
hoog-ere klasse ter beschikking stelde,
op-dat zij ze zouden onderwijzen dan zou
naar mijn meening, in 't bijzon-der de ini
tiatiefnemer van bet voorstel, -de heer
Krauter, voor zoover ik zijn temperament
ken, 'de eerste zijn om de wapens er hij
neer te leggen en. te zeggen: De duivel
zal het schoolhouden hal-en, als men niet
eens mag prügeln".
li IS1.AND
Azof.
Het centrale comité -der Russische re-
volutionnair-socialistische partij is van
plan 'een algemeen© partij-vergadering uit
te schrijven, waarin het zijn mandaten
-wenscht ter beschikking te .stell-en. Een
en ander naar aanleiding van d-e onthul
lingen omtrent Azof, den verrader, die in
dienst stond der politie.
Azof moet zich h-ebben schuldig ge
maakt aan
le. Het organiseeren van -di-e betoo-
ging-en en opstanden, welke voor de rt-
volutionnaire beweging in Rusland nood
lottig zjjn gebleken, zooais de opstand
in Kroonstad.
2e. Bet ontwerpen van aanslagen, en
komplotten, om later het plan te verra
den vóór het tot de volvoering was ge
komen. Soms kwam de aangifte te laat,
zooals bij -den moord op den Petersburg-
schen prefect, generaal van der Launitz.
3e. Het beramen van aanvallen, waar
van het te voren vaststond dat ze zouden
mislukken, als de -aanvallen op treinen
waarin grootvorsten gezeten waren.
Ook moet de moord op Gapon het werk
van Azof zijn geweest. Azof zag in Gapon
©en (mededinger als spion -en hij was hang,
dat Gapon hem in d-e wielen zou rijden.
Onverkwikkelijk gekijf.
De eenmaal zoo geziene en zoo mach
tige bevelhebber van de Russische- vloot
in den Stillen Oceaan en tijdens den nood-
lottigen oorlog met Japan, stadhouder van
het Verre Oosten, admiraal Alexejef, die
een tijd lang voor bedilal speelde en de
Russische bevelhebbers iu den wieg zat,
staat thans voor d© militaire rechtbank.
Onder den schuilnaam „Brutus" had hij
een reeks artikelen geschreven in de „No-
woje Wremja", waarin de misbruiken, die
in het Russische ministerie van marine
heer-schten en die mede oorzaak waren
van. de catastrophe van Tsjoesjima on
barmhartig weidén gegees-eld, en tal van
hooggeplaatste ambtenaren werden ge
compromitteerd.
Doch zie de zaak nam een voor den
schrijver onaangename wending, toen
Alexejef zelf door een vroegeren vriend
van hem, den ingenieur Rudnitzky, van
omkoopbaarheid werd beschuldigd. Rud
nitzky was n.l. vertegenwoordiger te
Sint-Ptetersburg van de Éngelsche kanon-
nenfirma Hotchkiss, voor welke hij inder
tijd de leverantie had trachten te krijgen
van 400.000 projectielen. Alexejef zou als
bemiddelaar bij het ministerie van Marine
zijn opgetreden en daarvoor 20.000 Rbl.
hebben ontvangen. De gewezen admiraal