Zaterdag 16 Januari 1909
Vijfde Jaargang
Bij dit mmier beloert een Bijvoegsel.
No. 7
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG WOENSDAG- en VRDDAGAVOND.
De Ramp in Italië,
lietigt hoofdon-
den haargroei,
N' DE ROOS,
m. Middelburg.
ing op 't leven.
8 Maart 1843
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Gees f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers contant-0.05
Adves-tentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Kantoor v. d. AdministratieGangepoortstraat C 209.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Het is wel te betreuren, dat geen na
tionaal huldeblijk aan H. M. de Ko
ningin kan worden aangeboden bij de te
verwachten heugelijke gebeurtenis.
Iedere stad blijft op zich: Amsterdam.
Den Haag, Rotterdam, Utrecht.
Zal in Zeeland ook hetzelfde gebeuren?
In Middelburg is reeds een comité ge
vormd, elders vermoedelijk dïi wording.
Zou het geen overweging verdienen, of
nu het geheele Land niet samenwerkt,
althans Zeeland niet kan samengaan,
oin ieen Zeeuwsch huldeblijk aan H. M.
de Koningin aan te bieden?
Dan konden de kleinere gemeenten ook
mededoen, en het huldeblijk droeg een
hooger karakter.
Mogen wij dit denkbeeld ter overwe
ging geven aan de personen, die in deze
het. initiatief kunnen nemen?
„Daar komen ze aan".
De lezer zal zich herinneren, hoe bij
de tegen bet kabinet-Kuyper gevoerde cam
pagne in 1905 de openbare onderwijzers
zich in woord en schrift hebben geroerd.
Men kent de „frontmakers" nog?
Welnu, ook in 1909 zullen deze op
voeders der jeugd op denzelfden post zijn
en niet minder ageeren tegen dit Christe
lijk Kabinet.
Een voorstel van bet Hoofdbestuur van
den Bond van Ned. Onderwijzers, lui
dende
De algemeen© vergadering, lettende
op de uitlatingen van mr. Rink, toen
tertijd minister van Binnenlandsche
Zaken, omtrent het neutraal karakter
van het openbaar onderwijs, rekening
houdende met den bijval daaraan uit
sommige, ook vrijzinnige, kringen ver
leend, roept de leden op bij de ver
kiezingen in 1909 de propaganda voor
jde openbare neutrale school op den
voorgrond te stellen, en machtigt het
hoofdbestuur met alle ten dienste
staande middelen die propaganda zoo
krachtig mogelijk te voeren,
'werd aangenomen.
Het lieve leventje zal dus weer be
ginnen en men zal het spel te zien krij
gen, dat de openbare onderwijzers met
de openbare school sollen om hun anti-
clericale gezindheid te luchten.
Waarom anders doet een onderwijzers-
Bond aan politiek?
Op vangst uit.
Die Z u t p h. C t. heeft a.ls andere bla
den, haar lezers op de hoogte, gebracht
van dm twist, die de S. D. A. P. ver
scheurt. Na dit gedaan te. hebben, besluit
het blad met deze woorden
„Zal deze strijd in den boezem der
S. D1. A. P. uitloopen op een scheu
ring, dan zal de partij1 als zoodanig
stellig enkele intellectaeele krachten
ven-liezen, maar vele practische man
nen behouden, die den smaad van
„verburgerigking gaarne willen dra
gen, indien ze daarmee het lot der
arbeidende klasse kunnen, verzachten.
Veel zullen ze dan moeten opgeven
van wat hun eertijds onaanvechtbaar
juist leek, veel .holle theorie, veel
onbegrijpelijke ledmoeringen laten
schieten. Doch als pol.t-ieto partij zal
lusschen de dan, hoe ook afgebrok
kelde, toch .herboren S. D. A. P. beter
te overleggen, beter te onderhandelen
vallen met die vooruitstrevend-vrij'zin-
nigen, die dan lanter te doen zullen
i hebben met een democratische, her
vormingsgezinde, uitermate linksche
grotep".
Hoe de familiebanden toch trekken! Als
er maar wat holle theorie en onbegrijpe
lijke frazen uit den weg Wo.dem genomen,
is ter door de vooruitstreviend-vrijzinnigen
1 wel met de Socialisten te onderhandelen.
„In lelk geval van de familie'-'.
he nieuwe aardschokken.
De berichten over de nieuwe aardbevin
gen in Italië maken tot nu toe slechts
gewag van materieel© en betrekkelijk ge
ring© schade en persoonlijke ongelukken
schijnen te zijn uitgebleven.
Men denke zich echter den schrik der
bewoners van de Noord-Italiaansche pro
vincies, die de schokken gevoelden, vlak
na de verbijsterende ramp in het zuiden.
In Venetië en Padua maakte zich een pa
nische schrik van de bevolking meester.
Het aardbevinggebied is ditmaal een uit
gestrekt. Het schijnt dal. de schokken in
de richting Z.O.N.W. gegaan zijn. Ge
voeld werden ze voorzoover thans na te
gaan is van de kust der Ligurische Zee
tusschien Elba en Carara tot in Istrië en
de Karawanhen.
Behalve in de steden langs de Adriati-
sche kust van Venetië tol aan Sicilië wer
den gelijktijdig hevige aaidschokken waar
genomen te Moncalneri, Domodossola, Pa-
via en Castelli Bomani, dicht bij Rome.
Uit Florence wordt gemeld, dat de. be
volking In teen begrijpelijke opwinding ver
keert. Militairen en polit.e trekken dooi
de straten om de inwoners tot kalmte te
brengen.
Het mag algemeen als een. curiositeit
worden medegedeeld, dat de dreigende
aardbevingen !de katlen-weretd in Florence
in groote opwinding hoefl geb.achl. Tegen
middennacht verlieten durzende katten de
huizien en zwierviem mauwend langs de
straten.
Hiet is ©en reeds meermalen opgemerkt
feit, dat de dierenwereld tegenover opval
lende, zoowel meteorologische als telluri
sch© verschgnseten veel teénsitrever is dan
de mensch.
Tie Imola is het gewelf van de kerk
gespleten; eveneens de muren van vele
huizen. Er werd niemand gedood.
Uit Innsbrück wordt gemeld, dat daar
ook ten in de meeste gedeelten van Tirol
twee-hevige, golfachtig© aardschokken zijn
waargenomen. Te Innsbrück was de schok
zoo sterk, dat bij vele huizien het muur
werk losliet en die bonwsliellages om
vielen.
Verschillende bij zonder heden
Naast al de bijzonderheden en uitvoe
rige beschrijvingen over de gebeurtenissen
in Messina en Calabrié kamt thans in de
ltaliaansche dagbladen ©en nieuwe ru
briek, die men heel juist met den naam
van „courant of rubriek der geredden"
zou kunnen betitelen.' In lange kolommen
staan de verschillende vragen en mede-
deelingen van vluchtelingen en geredden
naar en over zichzelf en hunne bekenden
en verwanten. Een© moeder vraagt naar
haar kind, dat zij op reis is kwijt geraakt.
Een zwaargewonde zoekt zijn familie, d.e
misschien nog gered is, en smeekt haar
zijn dood te komen troosten en verzachten.
Men doet nasporingen naar een troepje
kinderen.
Anderen geven hun adressen en laten
weten in welke hospitalen of huizen zij
zijn ondergebracht, in d© stille hoop, nog
dierbaren of l'amil,©leden telrug te vinden.
Nieuwe geredden.
Niet alleen in Messina, ook in Reggio
worden nu nog personen levend onder- de
puinen vandaan gehaald, di© daar dus
een 15 a 16 dagen in stetrvens-wanhoop
als in ©en graf hebben doorgtebracht. Dit
feit wijst er jvel op, hoe in.de eerste
dagen van grenzelo-ozie verwarring en Wan
ordelijkheid het doorzoeken van de puinen
slechts vluchtig en onsystematisch is ge
schied. .-Wie weet, hoeveleu honderden nog
gered hadden kuninien worden, wanneer de
autoriteiten vroeger- en tijdiger hadden in
gegrepen, wanneer alles spoediger gere
geld ware geweest en men spoediger ©en
eind© had weten te maken aan den toe
stand van paniek, die zooals te begrij
pen was, in heel de landstreek heerschte.
Dit fait voegt zich als nienwe aanklacht
bjj de reeks maar al te gerechtvaardigde
critieken, die in de laatste dagen op de
houding der regeering en de door haar
genomen maatregelen worden gemaakt.
De graven van Messina.
Een aangrijpend© schildering van den
treurigen arbeid der militaire troepen, die
ap de puinhoopen vain Messina bezig zijn
de ongelukkige slachtoffer-s der ramp naar
hun laatste rustplaats te dragen, geeft
Guielfi Givinini in de „Cornere della
Sera"
Dag aan dag waiden honderden dooden
begraven, van alle kanten worden ze op
het Domplein samengebracht. Dan begint
bet vervoer naar de Citadel, waar reus
achtige massa graven d« slachtoffers op
nemen en vervolgens (dicht geworpen woor
den. In groote plompe barken, die vroe
ger- voor transport van kolen dienden,
brengt men de lijken over; ze zijn tot
den laatsten hoek toe gevuld met haastig
geïmproviseerde banen., oude deuren of
vensleisponningen, die men op de puin
hoopen gevonden beeft en waar diie of
vier dooden onder leen schamel stuk doek
bijeenliggen. Aan den boeg van het vaar
tuig staat een enkele soldaat, dië ooren
en .neusgaten toegestopt heeft met in car
bol gedrenkte watten, als de ©en ge rouw
drager dezer dooden. Een kleine sleep
boot trekt kuchend met. geweld.ge rook-
ontwikke.ing d© doodtnbarken voo.t, dre
of vier tegelijk, een lugubere keten van
stomme ten plompe doodzeiken. De vluch
telingen en geredden op de stoombooten
zien de treurige dooden-optochten over
bet donkere water, voorbij trekken, mis
schien ligt er onder ben ook een hunner
vermist© dierbaren, zij weten, 't.niet, maar
niemand weent, niemand kan ook méér
weienen, noch om zich zeiven, noch om
anderen. Ook de gekwetsten in het hospi-
laalschip kunnen geen tranen meer vin
den, ten geen zucht wordt geslaakt. Men
gaat hun kribben voorbij, blijft hier en
daar teens staan, Ücch slechts moede, vage
en onbestemde oogen bl.kken u tegen. Het
schijnt alsof zij alle herinnering hebben
verloren, als wisten zij niet meeir, wat
hun huizen heeft verwoest, dat bijna al
hun dierbaren niet meer bestaan, ja zelfs
de smarten hunner wonden schijnen deze
ongelukkigen niet meer te. kwellen. Allen
hebben eienige ledematen verpletterd of
vreeselijlke ©tterwondien.
Aa»n pien enkel bied blijft men ©eins
staan, Lacanisch mteckt Ida ziekenverpleger
op„Zijn arm is door een balk verbrijzeld,,
wie zullen hein morgen afzetten". Men
vraagt den ongelukkig© of hij lijdt, en
bijna onverschillig kLinkt hiet antwoord
„Ja
Men vraagt hem of hij ook verwanten
heeft verloren en hij zegt kortaf: „Allen".
Vierder niets meer. Zijn blik blijft onbe
wegelijk ©n stom.
D e P a u s e 1 ij k e commissie.
De „Osservatore Romano" "publiceert
een verslag, door den secretaris van do
bekende Pauselijke commissie ingesteld
om in hot gebied door de aardbeving ge
teisterd een onderzoek in te stellen
aan den Staatssecretaris gericht.
Wij lOntleenen daaraan het volgende:
's Morgens vertrokken wij met den snel
trein van 8'/2 uur van Palermo en arri
veerden te Catana omstreeks 4>/2 uur
's avonds. Ons eerste bezoek brachtén wij
aan dein kardinaal-aartsbisschop, Mgr.
Nava, oud-nuntius te Brussel.
Daar vertelde ons Zijne Eminentie ver
schillende bijzonderheden ovér zijn reis
van 30 December naar Messina, welke hij
te midden van duizend moeilijkheden vol
bracht had.
Om Messina, te bereiken, had hij niet
minder dan 6 uren noodig gehad, terwijl
in normale toestanden het traject slechts
21/c uur sporens vereischt.
De toestand, waarin hij den aartsbis
schop, Mgr. Oarrigo, aantrof, was bedroe
vend en wekte zoowel uit physiek als
uit moreel oogpunt het diepste medelij
den. Daarna verhaalde de kardinaal ons
van zijn terugreis, welke hij spoedig on
dernam, daar zijn verblijf .in Messina doel
loos en zonder nut scheen, en hij in zijn
eigen stad de noodige krachtige hulp kcni
gaan schenken aan de beklagenswaardige
gewonden en vluchtelingen uit Messina,
die bij geheele troepen zonder ©enige le
vensbehoeften naar Catania kwamen af
zakken.
Een twaalftal jeugdige en ijverige pries
ters van deze stad snelde naar het onge
lukkig Messina, dat de graftombe harer
eigen inwoners was geworden. Gedurende
meerdere dagen doorkruisten zij de in pui
nen liggende stad, klommen over ruïnen,
waagden zich tusschen bouwvallige hui
zen om de stervenden te. helpen en zoo
noodig de H. Absolutie te geven, totdat
zij door gemis aan de meest noodzake
lijke levensmiddelen en door do verpeste
lucht genoodzaakt werden het. droevig doo-
denveld te verlaten.
Vermeldenswaardig is het, dat. al de
majestueuze kerkgebouwen van Messina
in puin gestort zijn, behalve een heel
klein kapelletje, waar dagelijks de uit
stelling van het Allerheiligste plaats had.
Twee derden der priesters zijn het slacht
offer geworden dezer ramp, terwijl do
overigen meer of min ernstig gewond zijn.
Hier zoowel als te Palermo vindt men
geen woorden genoeg om zijn bewonde
ring uit te drukken over de algemeen©
'eenstemmigheid, waarop alle klassen èn
standen uiting geven aan hun medelijdend
gevoel van deelneming en hulpvaardig
heid.
Een talrijk comité, onder voorzitter
schap van de hertogin di Palazzo, en de
barones di Zapala, dat samengesteld is
uit de voornaamste ingezetenen, heeft de
stad in 4 wijken verdeeld; elke der sek-
ti-es verleent haar hulp aan de verschil
lende gestichten en hospitalen.
De leden geven alles Weg wat zij bezit
ten, haar eigen geld en zelfs kleédingstuk-
ken, die zé missen kunnen, om de onge
lukkigen te dekken. Dan Verzamélen zij
ook allerlei giften, als kteenen, schoenen;
medicijnen, in één woord alles wat de
ellende der ongelukkige vluchtelingen, die
slecht of ongekleed, met hongerige ma
gen en dakloos rondzwerven, maar ©enigs
zins kan verzachten ien lenigen.
Niemand weigert hun zijn hulp en on
derstand, zoo diep meelijdend is hun lot.
De leden van dat comité hebben mij
verzocht om den H. Vadef te bedanken,
dat hij zoo'n levendige ent vaderlijke be
langstelling heeft getoond voor het zoo
wreede en bittere lot, dat hun Sicilian,n-
broïders getroffen heeft.
Deze hulpvaardige damès vertelden mij,
Wat zij reeds gedaan hadden, maar vöoral
wat er nog te doen viel en- de groota
moeilijkheid om in alles te voorzien, niet
slechts wijl het geld ontbreekt, maar voor
al door de behoefte aan hemden ©n" schoe
nen. Onnoodig be vermelden, hoe nood
zakelijk dat alles is voor de gezondheid
in deze vochtige tijden en op die modde
rige wegen.
Gisterenavond en vandaag, het verslag
dateert van den 6den, hebben wij in gezel
schap van den kardinaal en zijn secretaris
ons bezig gehouden met het bezoeken en
bet troost en hulp verteenen ijl de voor
naamste gestichten en hospitalen der stad.
Onder de gewonden bevinden zich velen,
wier toestand ernstig is; de gapende won
den, die gedurende 4, "5 of meerdere da
gen geen de minste verzorging genotep
hebben, zijin gevuld met vuile bestanddee-
len aarde en kalk, en wijl zij daarenboven,
langen lijd blootgesteld waren aan koude
en regen, doen zich zorgwekkende teeke
nen van verzwering en kanker voor.
Ik herhaal, hetgeen ik in mijn eersten
brief geschreven heb„Messiha bestaat
niet méér; hèt is vaii het aardvlak ver-
dwénen".
Berichten vermelden reeds het zoozeer
gevreesde, n.l. dat er ©én besmettelijk©
ziekte is uitgebroken en dat men derhalve,
zoo noodig met geweld, de weinige in
woners, die er zich nog bevinden, waar
onder de aartsbisschop, dis Messina niet
verlaten wil, zoo lang er nog een Mes si-
nees te vinden is, uit die gevaarlijke stad
verwijderen moet.
In die Figaro een artikel over „de
stemming onder d© ltaliaansche onheilen"
van. Gesare en Paola Lombroso (Paola
is de dochter ©n tegenwoordig veelal de
medewerkster van Lombroso).
Hiet is zeggen die schrijvers bui
tengewoon belangwekkend, voor de psy
chologie zoowel als voor d© sociologie,
te zien hoe de mensch een schok heeft
doorstaan als'die de aardbeving gaf en
al wat daarop volgde, en hoe zijn gaest
dien ontvangen heeft.
Een zegt ©r: Ik heb het laatste oordeel
gezien, het einde van de Wereld kan niet,
anders kan wezen. Terwijl ik in het don
ker voortstrompelde over puin, dat bergen
on dalen vormde; zag ik huizen beven,
schudden, veidiepingien instorten, de een
op (do ander, afgronden zich openen, hoor
de ik onophoudelijk huilen als van duizen
den geslacht© beesten. Toen dacht ikdaar
hieerscht de dood, zooals ik het in droo-
men heb gezien. Ik had letr geein.bewustzijn
meer van dat ik leefde. Ik dacht dat ik
gestorven was. Het bewustzijn dat ik had
was dat van na den dood, dacht ik.
Een ander zegt: Het was die chaos. Ik
voelde de aarde sidderen en schudden;
ik dacht elk oogenblik dat z© zich voor
mijn voeten ging openen en ine opslokken.
Niemand, hoezeer gewond of zelfs
zwaar gewond, spieekt van pijn die 'hij
voelde. De paniek, de ontzetting, had als
het ware heel het gevoelsveld ingenomen,
elk pijngevoel verlammende. Mensehen
met. een gebroken arm hebben mijten ge-
loopen zonder dat zij merkten, dat hun
arm gebroken was. Een vrouw, van wie
©en oog zoo vernield was, dat mén het er
uit moest nemen, zei niets gevoeld te
hebben, toen het gebeurde.
De ©arste gewaarwording van de men-
schon was wieg te loopen, zoo hard ze
kondien, iniet wetende waarheen noch
waarom; blootsvoets over al wat er lag
liepen ze. Zoo moeten in den oertijd de
mienscben gevlucht zijn voor ©en bosch-
brand of voor wilde dieren.
Vtfeeselijk openbaarde zich de waanzin;
meest in den voirm van razernij. Deze
vorm van waanzin is echter niet zoo ge
vaarlijk ©n blijvend als mem denkt. In
vel© gevallen was di© waanziin een uit
komst, verstikte hij het gevoel van smart
©n het besef van de ramp.
Anderen werdien met stomheid geslagen.
Ergens zijn driehonderd arbeid©'s behou
den gebleven, omdat zij nog net buiten
de fabriek waren toen deze instortte. Toen
de directeur appèl hield antwoordde er
bijna niemand bij tot oproepen der namen.
Italië schijnt één groot hospitaal te wor
den. Van Napels naar Milaan wemelen
de spoorwegstations van soldaten van den
gezondheidsdienst en de leden der studen-
lenveieeniging Co:da fratres, d.e men aan
©en witten band kan kennen. De wacht
zalen zijn in ambulance posten veranderd,
waarin d© jongelieden hun verdienstelijk
werk verrichten. In telken trein uit het zui
den zoekt men naar Vluchtelingen of ge
wonden. Een correspondent schrijft: toen
ik eergisteren te middernacht in een wat
slecht verlicht© coupé was gaan slapen,
hielden tweemaal voor bet vertrek van
den trein, di© uit Rome gekomen was,
soldalen een lantaarn voor mijn gezicht
„Sei di Messina?" vroeg er ©en, wat
ik toestemmen mciest, zonder echter het
necht of dien lust t© tobben, mij deswege
aan 'die vragendsn toe te vertrouwen.
Uit M s s i n a.
Uit Messina wordt gemeld
Hot leven begint zijn g©wonen loop te
hervatten. De .uitvoer van citroenen en
sinaasappelen gaat voort. Rondtrekkende
kooplieden veirkoopen melk en groenten.
Op verschillende punten zijn in de puin
hoopen winkels opgericht. Het vteivoer van
vluchtelingen is gestaakt.
Die hertog van Connaught heeft ©er-
gisteren d© stad bezocht ©n een onder
houd gehad met generaal Mazza.
Laatstgenoemde seinde eergisteren naar
Rome, dat er geen overlevenden meer
gevonden worden, in weerwil van de
meest nauwgezette nasporingen. Dagelijks
worden rantsoenen uitgedeeld onder de
bevolking.
De Paus, diep getroffen door de aan
houdende aardbevingen in Italië, heeft
bizondieire gebeden voorgeschreven in alle
diocesen van Italië.
Castro
Em corr. van de Tyd stelt zioh de
vraag
Wat nu te denkeu van den door Gomez
geschapen toestand? Er zijn personen, die
er nog niet veel vertrouwen in hebben.
Venezuela is zoo'n raar land! Er zijn zoo
veel partgen en persoonlijke aspiraties te
ontzien. Zal Gomez er in slagen alleD te
vreden te stellen rif zal eene nieuwe re
volutie ook hem op zijne beurt weer uit
den zadel lichten? Zal. wat ook altgd nog
mogelijk is, generaal Castro zich niet bij
zgne uitsluiting neerleggen en weer trachten
in Venezuela te komen, om eene partjj te
vormen? Ik kan mij dat onrustige kereltje
met zgne energie niet voorstellen, rustig
genietend van zijne veroverde railiioenen.
Men zal zeker alle middelen aanwenden,
om hem van Venezuela verwijderd te
houdenmaar de grenzen zijn zoo onme
telijk groot, dat hg wel hier of daar een
wegje naar Caracas zal vinden. Aan hen,
die daaraan twijfelen, zou ik willen her
inneren, wat in 1899 geheurd is. Toen
bezat Castro niets. Met 40 veehoeders,
gewapend alleen met machetes (groote