No. 157
Donderdag 31 December 1908
BUITENLAND.
Vierde J argang.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIIDAGAVOHD.
Het Pausfeest te Goes.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 CL
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. h contanL
Reclameberichten 25 GL p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Goes is niet achtergebleven met op met
terdaad waardige en succesvolle wijze zijn
Pausfeest te vieren.
Veler hulp en steun is daartoe noodig
geweest, maar die beide zijn dan ook ver
leend in ruime mate envan harte
gaarne.
Het initiatief van den Zeereerw. Deken
vond trouwe steun bij het R. K. zangkoor
„St. Caecilia", met zijn ij verigen directeur,
den heer Jos. Stieger, en bij het Pius-
Comité, dat moeite noch tijd heeft ontzien
om de feestviering ter eere van onzen
jubileerenden Opperherder zoo schitterend
mogelijk te doen slagen.
En men is daarin ten volle gelukt.
Nad-t het comité, als schoont n inzet,
daags voor Kerstmis de armen met een
zeer ruime bedeeling had bedacht, waren
het ook weer dezelfde armen, die in de
gelegenheid werden gesteld den eersten der
feestavonden gratis bij te wonen
De smaakvol versierde zaal der Soc.
V. O. V. zag zich Maandagavond gevuld
met een talrijke schare van de kleinen
der aarde.
Te linker en rechterzijde van het po-
dium straalden uit een schat van groen
de borstbeelden van onzen beminden Paus
en onze geëerbiedigde Koningin.
Boven het tooneel en aan de wanden
waren op sierlijke wijze in doek de vader-
landschc kleuren en het Pauselijk wit geel
aangebracht, waartusschen aan verschillende
emblemen en srhilden een goed gekozen
plaatsje gegeveo.
De zaal ademde een feeststemming en
bij het binnentreden kwam men al onder
de bekoring dier stemming.
De programma's van Maandag- en Dins
dagavond waren dezelfde. Alleen droeg dat
van Maandag meer het karakter eener
algemeene repetitie. En waar wij ons bij
dit verslag moeten houden aan den Dins
dagavond, hebben wij van den eersten
feestavond slechts melding te maken van
de woorden, gesproken door den Weleerw.
Kapelaan Nagel.
Op dezen feestavond aldus ongeveer
de eerw spr. is een woord over onzen
Paus passend. De Paus is wei sterfelijk,
maar het Pausdom sterft niet. Wat wil
dat zeggen? De Paus blijft een gewoon
mensch en ook diens lichaam is onderwor
pen aan den dood Maar de waardigheid
van het Pausdom sterft nooit. Sterft de
Paus, er komt weer een andere Paus, die
het roer der Kerk in handen neeuit, er
komt weer een andere Stuurman van Petrus'
schip, een andere Summus Pontifex.
In een Staat kan met verandering van
Hoofd ook verandering komen van het
Staatsbestuurin de Kerk niet. Het Paus
dom blijft eeuwig hetzelfde, zooals het door
Christus is ingesteld. Maar, zal men zeg
gen, men heeft wel eens gehoord van de
profetie van Malachias, hoe daarin met
eenige woorden werd aangeduid het karak
ter der toekomstige opeenvolgende Pausen.
Daarin heet bv. deze PausIgnis Ardens
(brandend vuur).
Deze profetie intusschen is niet van den
profeet Malachias, ook niet van den Bis
schop Malachias.
WeJ is het eigenaardig, dat in die korte
profetische woorden het karakter der Pau
sen zoo duidelijk is geteekend.
Toen Leo XIII gestorven was, luidde
de algemeene vraag, hoe zal de komende
Paus wel zijn? Maar hoe ook, dit hebben
alle Pausen gemeen, dat zij zijn een „alter
Christus' (een andere Chnstusj, want allen
zijn zij Christus' Stedehouder.
Alsnu ging de eerw. spr. eenige plech
tigheden na bij de Pauskeuze.
De toenmalige Kardinaal Sarto nu
Puis X vereenigde bij de eerste stem
ming van het Conclaaf op zich slechts 5
van de 61 stemmen. Maar allengs klom
dat stemmental, totdat uit de loggia van
et Vatieaan den volke plechtig werd kond
gedaan, dat Kardinaal Sarto gekozen was
tot Paus van Rome.
Wie is nu deze Paus, vroeg de eerw. spr.
Nu een grijsaard van 68 jaar, die zelf
er nooit aan gedacht had eenmaal Paus
e worden Getuige het retour kaartje,
a hij, toen hij van Venetië ter Paus-
naar l^ome toog, genomen had. Hij
der K waar'^'S voor Opperhoofd
Hn nooit heeiv de Paus zijn nederige
afkomst verloochend. Nooit bevoordeelde
hij zijn familie.
De eerw. spr. verhaalde van de armoe
dige jeugd des Pausen en teekende diens
verderen levensloop en werkzaamheid als
nederig kapelaan te Tombolo en pastoor
te Salzano, waar hij in die 18 jaar de
vriend der armen was. Hoe hij toen van
domheer te Treviso Bisschop werd te Man
tua, waar zijn werkkracht nog grooter
werd, hoe hij daar soms vier maal daags
tot het volk preektehoe hij later als
patriarch vau Venetië de pers en het ver
eenigingsleven tot bluei bracht.
Wij kunnen God danken aldus ein
digde de eerw. spr. dat hij dezen Pius
aan het hoofd der Kerk stelde Hij uit
het volk voortgekomen kent de nooden van
het volk tot hem heeft iedereen toegang
en hij ook zal de middelen vinden om zijn
Christenvolk tot grootheid te brengen en
macht
Luid applaus volgde op deze rede.
Ook Dinsdagavond was de zaal eivol.
Zelfs van de dorpen uit den omtrek
waren er velen, die het bar-koude weer
braveerend, gekomen waren, om tegen
woordig te zijn bij de hulde, die hun Paus
zou worden gtbracht.
De eerw geestelijkheid met den spreker
van dezen avond, mgr. Konings van Amster
dam, waren tegenwoordig En met dezen
wel het heele Katholieke Goes.
Van al hetgeen dien avond ten gehoore
is gebracht en te genieten gegeven, ver
melden we eerst de rede van Mgr Konings.
t Is passend aldus deze welsprekende
redenaar dat een kind hel feestgetij viert
van zijn vader. In een huisgezin, waar dit
niet wordt herdacht, ontbreekt de liefde.
Zoo denken ook wij, Katholieke kinderen,
nu aan 't blijde feest van onzen H. Vader,
en wij gedenken, hoe de gouden kroon des
Priesteischaps Hem siert.
Maar hebben we wel redenen om feest
te vieren om den Paus?
Wanneer we in de geschiedenis teruggaan,
en het leven der Pausen overwegen, dan
zien wij dat leven geteekend door lijden
en smart.
En toch hebben we feest te vieren vooi
hem, die belaagd van alle zijden, in bal
lingschap leeft in eigen land. Toch vieren
wij feest voor den Paus, want we weten,
dat de eerekrans van glorie en heil hem
wacht, en dat iedere vernedering strekt tot
verheffing der Kerk, omdat de Kerk vast
staat ep Petrus' kruis Zoo is iedere Paus
gekroond met de diadeem der overwinning.
Wanneer wij de geschiedenis der Pausen
overwegen, dan kunnen wij die in weinig
woorden samenvatten Zij allen hebben den
strijd aangebonden en te voeren gehad te
gen het onrecht en de logen. Iedere Paus
heeft het recht gehandhaafd. En zoo staat
Petrus voor Herodes en voor Nerozoo staan
de Pausen der Conciliën tegenover de ket
terijen zoo Gregorius tegen Hendrik IV
zoo Pius IX tegen Cavour; zoo Leo XIII
tegen Bismarck.
En zoo bond Pius X den strijd aan tegen
het modernisme
In korte trekken schetste mgr. Konings
dit samenweefsel aller dwalingen. Het mo
dernisme, het is de uiting van den men-
schelijken geest, overgeslagen tot trotsch-
heid en eigenwaande geest, welke de Rede
stelt boven het Geloofde ondermijning
van de waarheid der Kerkhet stellen van
het menschelijke tegenover het goddelijke.
Dit modernisme is des te gevaarlijker,
waar het gevonden wordt binnen den eigen
boezem der Kerk. In eigen leger ging het
verraad rund. En een bewijs te meer, dat
het gevaar groot was, is, dat bij de ver
schijning der Encycliek „Pascendi'', de heele
wereld is opgeschrokken
De Paus had de lagen en listen van de
vijanden der Kerk doorzien en de Kerk
bewaard voor zulk een aanval.
Zoo heeft onze Paus de logen weggesla
gen en de dwaling veroordeeld, en daardoor
velen gered. En eeuwig zullen de eeuwen
hem prijzen, omdat hij zijn kinderen heeft
gewaarschuwd.
Wendt uwe blikken naar Frankrijk, sprak
Mgr Konings. Beschouwt de u bekende ge
beurtenissen, welke daar plaats grepen. Aan
schouwt de berooving der Kerken, de uit
drijving der kloosterorden, de verlcekening
der scholen en der hospitalen.
En dan moest de Paus instemmen in de
voorwaarden door zijn vijanden gesteld
Dat zou der Kerk dan gouden luister bren
gen Maar 't geldt hier hetzelfde woord van
Satan aan Christus,.dit alles zal ik u ge
ven, zoo gij nedervalt en mij aanbidt''.
Maar evenals Christus doorzag de Paus
de listen, en evenals Christus antwoordde
hij: „Ga weg van mij, Satan!"
Liever is de dienst van Frankrijks Kerk
met doornen gekroond, dan omhangen met
den gouden Staatsiemantel, in welke de Kerk
slavinne zijn zou van het Staatsbestuur
Zoo staat Frankrijks Kerk als een heer
lijk zegeteeken van de macht van den zwak
ken Paus
En die nu verdrukte Kerk zal eenmaal
opstaan als 't kind van Jaïrus, zegepralend
in de kracht van 't recht.
Ook deze Paus heeft du? wel te strijden
gehad tegen logen en onrecht. Maar dit zijn
hem eeretitels, en daarom vereeren wij hem
op dezen blijden feestdag In lijden en droef
heid, wi.i hebben reden om bloemen te
strooien op het doornenpad van den Paus,
en we hebben reden tot blijdschap: want
Hij is de Held onzer dagen, in wiens scha
duw geen enkel vorst vermag te staan! In
den Paus begroeten wij den roemruchten
verdediger van de eere Gods en de glorie
der Kerk.
Wij, kinderen van Nederland, vieren het
Pausfeest zoo blijde. Zond onze Koninginne
niet een gezantschap af naar Pius' troon?
Daarvoor dank en roem aan Haar
Wij gedenken hare daad van symphatie
jegens onzen Paus, en wij bidden, dat het
gebed van Pius voor Haar moge verkrijgen
de vreugde van het moederschap, tot heil
des vaderlands 1
En Mgr. Konings eindigde zijn welspre
kende en veelmalen toegejuichte rede met
de bede voor den Pausde Heer sparo hem
en beware hem, en levere hem Diet over in
de handen zijner vijanden, maar Hij geve
bem de volledige zegepraal der heilige Room-
sche Kerk I
Het aan afwisseling rijk programma was
gewijd gedeeltelijk aan de schoone toon
kunst, gedeeltelijk aan het tooneel.
Men vergunne ons eerst het tooneelstuk
„de Pauselijke Zouaaf" te bespreken.
Volge dan hier de zeer beknopte hande
ling van het nu juist niet erg makkelijk
te spelen stuk.
Het stuk speelt ten jare 1867 in een
grot of spelonk, die tot verblijf dient van
een bende Garibaldisten (dat zijn soldaten,
die tegen het leger van den Paus, de
Pauselijke zouaven streden
Antonio, de kapitein der Garibaldianen,
een ongeloovige, heeft een zoon, dien hij
vroeger heeft vervloekt.
Omdit hij een Christus-belijder was.
Die zoon heeft plaats genomen in de rijen
der zouaven en wordt door zijns vaders
Garibaldistische krijgslieden gevangen. De
zoon herkent zijn vader, en de vader zijn
zoon. De Garibaldistische hoofdman wil zijn
zoon, den zouaaf, redden van een wissen
dood. Wil Florimond deze is de zoon
slechts toetreden tot het Garibaldisten-
corps, dat tegen den Paus strijdt, zoo is hij
gered. Florimond weigert, en wil ook niet
ontvluchten, om te trachten zijn vader tot
het Christendom te doen terugkeeren door
zijn invloed, desnoods zijn dood.
Intusschen worden de Garibaldisten door
de zouaven aangevallen. Door behulp van
zijn broertje weet Florimond te ontsnappen,
om zijn vader te beschermen, en hij ont
vangt een doodelijk schot dat voor zijn
vader was bestemd.
Het stuk werd goed gespeeld. Vooral het
spel van Antonio was zeer te prijzen. Ook de
costumes, geleverd door den heer J. L.
Boomsma te Groningen waren keurig. Het
tooneel-decor, de spelonk, was zeer ver
dienstelijk geschilderd door den heer J.
Melse. De grimeering was toevertrouwd aan
de bekwame handen van den heer J. Baljé,
onder wiens goede leiding het stuk was
ingestudeerd.
En wat nu te zeggen van al het mooie
en voortreffelijke, dat het koor aan zang
te genieten gaf?
Elk zangnummer, dat ten gehoore werd
gegeven, was een succes En die stukken
waren vele. Op het programma stonden
Hulde aan Z. H. Pius X, Vierstemmig
Mannenkoor met Baryton en Tenor-solo en
Kwartet. Hulde aan den gevangen Paus
Koning, Solo voor Tenor. Pauslied, Solo
voor Baryton. Le Crucifix, Duo voor Tenor
en Baryton. Kerstlied, „Zang der Engelen".
Vierstemmig Mannenkoor met Baryton solo,
Bede, Vierstemmig Mannenkoor met Bary.
ton-Solo. Weichnachtslied, Baryton-Solo.
Ave Maria, Duo voor Tenor en Baryton-
Tu es Petrus, Vierstemmig Mannenkoor.
Domine Salvam Fac Reginam Nostram.
Vierstemmig Mannenkoor.
Met entrain voorgedragen en accuraat
gezongen droeg elk nummer het applaus
der zaal weg.
Ook de solisten, de heeren Mann uit
Amsterdam (tenor) en Noiet uit Nijmegen
(Baryton) voldeden uitstekend
Het forsche geluid van den tenor, was
het dan ook in den beginne weifelachtig,
werd algemeen bewonderd. En zoo was het
ook met de klankrijke, warm aandoende
stem van den baryton.
Het koor heeft zich kranig gehouden,
en aan het koor komt zeker voor een groot
deel het welslagen toe van den feestavond.
Aan het einde van den avond nam de
Zeereerw. Deken het woord om allen, die
aan het welslagen van het feest hadden
bijgedragen, een woord van diepgevoelden
dank te brengen. Hij was er zeker van
met dit woord de tolk van allen te zijn.
Een bijzonder woord van dank bracht Z.E.
aan Mgr. Konings, die ofschoon onlangs
nog ongesteld, toch de verre reis naar Goes
heeft ondernomen. Ik ben overtuigd, dat
uwe woorden de harten uwer hoorders
vuriger hebben doen kloppen. Mogen uwe
woorden er ook toe hebben bijgedragen,
om ook te doen leven naar de regelen door
de Pausen voorgeschreven.
Z.E. bracht dank aan de solisten. Geve
God uwe stem nog lang te kunnen gebrui
ken tot opluistering van feesten in de kerk.
Dank aan den heer Baljé, die belangeloos
zijn medewrrking verleende.
Dank aan 't comité, dat veel heeft gedaan
vooral voor de armen.
Ook dank aan 't koor en zijn directeur
dank voor de moeite en het vuorbereiden
van zooveel dagen en weken te voren.
Moge God u sterkeD, waar het kerkelijke
belangen geldt, uwe krachten te besteden.
En ten slotte richtte de Z E Deken
zich tot den directeur van 't koor ver
klarende zeer op prijs te stellen diens
werken, ter eer van God, voor goede zang
in de kerk, en dank brengende voor de
zorg dezer uitvoering. Z E. wenschte, den
directeur nog lang in zijn functie werkzaam
te zieo, hem altijd de medewerking toe-
wensehend, die hij tot nu ondervonden
heeft. Met ontroering offreerde de Z.E.
Deken den heer Jos. Stieger namens het
comité een mooien dirigeerstok en wenschte
hem toe, nog 25 jaar als directeur werkzaam
te kunnen zijn.
Luide bijvalsbetuigingen en hoera's volg
den op deze woorden.
Te middernacht was de feestavond afge-
loopen, aan welken, we twijfelen er niet
aan, velen een aangename en dankbare
herinnering zullen bewaren.
V Een nieuwe Coöperatie op Landbouw
gebied.
De Utrechtsche Boerenbond heeft een
nieuwie en groote Coöperatie in het leven
geroepen, n.l. een Coöperatieve. Olie- en
Lijnkoekenfabriek, die tot 12 millioen Kilo
per jaar- kan. leveren. Deze week is de
fabriek geopend.
Over deze feestelijke opening vonden wjj
de volgende bijzonderheden:
Er was veel belangstelling en hooge be
langstelling. Voor de fabriek aan den
Groenenweg, gelooid met de driekleur,
stonden rijen van tilburies en tentwagen
tjes, die de vele landbouwers, in het be
drijf betrokken, hadden aangevoiei'd.
In een der zalen had bet gezelschap zich
verzameld, opgeluisterd door de aanwezig
heid v.aii den Commissaris der Koningin
en de leden der Gedeputeerde Staten, den
Directeur-Generaal van Landbouw, den'
heer Lovink, den burgemeester onzer ge-
tmeemto met dien wethouder Fockema,
Andreae, de Kamerleden van Asoh van
Wijk, van Karnebeek en eenige andere
autoriteiten.
Do voorzitter der vereeniging, Jhr. Mr.
de Wijker sloot de Wetordesteijn, opentte
de bijeenkomst en wees in zijn rede op
de voordeelen der coöperatie in bet alge
meen en die dezer coöperatie in bet bijzon
der. Hij stelde ook de krachtige onder
linge samenwerking en bet energieke po
gen der 1300 landbouwers in het licht,,
die vereenigd zijn in een vereeniging, ge
grondvest op christelijke beginselen en
zich bij hun ondernemingen door deze
principes laten leiden.
Daarna zette de secretaris der verejud
ging in den hreede de wordingsgeschie
denis dezer onderneming uiteen. Uit zijn
verslag worde het volgende gememoreerd.
Behalve het voor den fabrieksbouw be-
noodigde kapitaal, groot f 175000 werd
nog f 120000 aan bedrijfskapitaal gestort-
In December 1906 werd pas het initiatief
tot oprichting genomen, zoodat met bekwa
men spoed is gewerkt. Van de Utr. Bouw
maatschappij werden 8210 M2 grond ge
kocht en onder de leiding van den Utrecht-
schen architect Ebbers werd een begin
gemaakt met de werkzaamheden, die voor
spoedig zijn verloopen en gelukkig werden
voltooid.
De fabriek mag wedijveren met de beste
op dit gebied in binnen- en buitenland.
Het bedrijf werkt thans voor oen omzet
van 5 millioen kilo per jaar, maar de fa
briek is berekend op een jaarlijkscherr
omzet van 12 millioen. Het finantieel re
sultaat, van October tot April geschat op
f 700.000, wordt voor het volgende exploi-
tatiejaar geraamd op f2.000.000.
De secretaris besloot zijn verslag met
warmen dank te brengen aan den voor
zitter jhr. de Wykerslooth de Wieerdesteyn,
wien hij onder hartelijke instemming der-
vergadering oprechte hulde bracht; want
hij is steeds de groote stuwkracht ge
weest.
De heer Posthuma, secretaris va,n den
Algemeenen Nederlandsohen Zuivelhond,
hield daarna een redevoering over coöpe
ratie in het bijzonder over coöperatie voor
den landbouw.
Na een slotwoord door jhr. de Wijker-
slooth werd door het talrijke gezelschap
een ommegang door de toen in werking
gestelde fabriek gemaakt, waarbij de gc-
noodigden hun groote voldoening te ken
nen gaven over de keurige en practise,he
inrichting der fabriek, waarin de coöpera
tieve productie zal worden toegepast op
een zoo groote schaal, als nog nergens
in ons land.
De geiheele plechtigheid maakte oen
hoogst aangenamen indruk en zeer vol
daan gingen de gasten en deelnemers huis
waarts.
ITALIË.
Romeinsche berichten.
In aansluiting aan een vorig bericht over
de sluiting van het jubilé van 's Pausen vijf
tigjarig priesterfeest ontleenen wij aan de
Fransche bladen nog het volgende
De sluiting, Zundagavond, viel samen
met het patroonfeest der basiliek van St. Jan
van Lateranen, waar het feest gevierd werd.
Kardinaal Satolli, daartoe gemachtigd
door eene bijzondaze toestemming van den
Paus droeg een pontificale Mis op aan het
pauseljjk altaar.
's Avonds, na de vespers, werd door den
aartspriester van de basiliek, kardinaal
Satolli, een plechtig „Te Deum" aange
heven, beurtelings voortgezet door het volk
en het koor.
Eene groote menigte vulde de kerk, en
een schitterende Btoet van prelaten, gene
raals en oversten van religieuze orden,
bisschoppen en kardinalen zaten links en
rechts op de tribunes.
Aparte tribunes waren ook voorbehou
den voor het diplomatieke korps en de
twee zusters van den Paus.
Met het „Te Deum" werd het gouden
priesterjubilé des Pausen besloten. Het
centraal comité blijft echter nog in functie,
om na te gaan op welke wjjze het beste
het bisscho| g-jubilé van Pius X kan worden
gevierd. Want sinds den 16 Nov. is de
Paus, zooals men weet, het vijf-en-twin-
tigste jaar zijner bisschopswijding inge
gaan De feesten van dit nieuwe jubilé
zullen voornamelijk bestaan in plechtige
heilig- en zaligverklaringen, en eene der
eerste zal, na afloop der Paaschweek, die
van Jeanne d'Arc zjjn.
De aardbeving.
Men heeft die- vuurspuwende bergen de
veiligheidskleppen van den onderaard-
schen helschen ketel genoemd. De Etna
is in den laats ten tijd roerig geweest.
Telkens verschenen daarvan in de laat-
