No. 147
Zaterdag 12 December 1908.
Vierde Jaargang.
Bij i nimmer behoort een Bijvoegsel.
Een Addertje.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Versckqnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRUD1MVBH0.
De Kansen.
UIT ZEELAND.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers A contant- 0.05
Advertenfiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 1—5 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclaraeberichten 25 GL p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Wanneer wij' het terrein verkennen,
waarop in 1909 onze tegenstanders jdien
strijd zullen aanbinden, dan ineenen wij
een hinderlaagje te ontdekken, schijnbaar
wel van geringe beteekenis, maar dat dan
toch bij handige exploitatie aan jie
Rechterzijde nadeel berokkenen kan.
De groote liberale pers in 't bijzon
der de Nieuwe Rotterdammer,
wier uitvinding hot is exploiteert het
reeds niet zonder behendigheid.
Met stelt het dan voor, alsof men niet
weet, wat men aan het ministerie-Heems
kerk heeft; het is geen vleesch, het is
geen visch; Heemskerk heeft bij de jong
ste debatten nagelaten rondweg kleur te
bekennen en. hij heeft er maar omheen-
gepraat. Het ministerie heeft een „vlin-
dernatuur", enz.
Aldus nog de Nieuwe Ro1.1. Crt.
van Woensdagavond.
Het doet verwonderlijk aan zulke rede
neeringen aan te treffen ten opzichte van
een Kabinet, dat meer dan eens verklaaïd
heeft, wat het nu eigenlijk was.
Bij zijn optreden verklaarde het te zul
len regeeren naar de beginselen, levende
in de partijen der Rechterzijde.
Het is duidelijk, welke beginselen dat
zijn voor ieder, behalve zekere' liberale
pears, die het doet voorkomen, alsof
ze nooit van Christelijke beginselen heeft
vernomen
En nog onlangs heeft men van de mi-
nisferstafel duidelijk de verklaring kun
nen vernemen, dat het Kabinet zich homo
geen verklaarde met de Christelijke Ka
binetten Mackayen Kuyper; dat het
is een ministerie der Rechterzijde.
Vanwaar dan de voorstelling blijven
handhaven, als zou het Kabinet-Heems
kerk hebben nagelaten „zijn waren aard
te kennen te geven"?
Men weet, dat het Kabinet, zij het al
geen bestrijding, dan toch eemige spolde-
prikken heeft te verduren gehad van het
anli-rev. hoofdorgaan de Standaard.
„Tot vervelens toe", zooals nog on
langs de Tij d het uitdrukte, werd door
de Standaard op hetzelfde aambeeld
getimmerd.
En nu was het de hartewensch der
vrijzinnigen, dat minister Heemskerk bij
de begrootingsdebatten nu eens precies
had uitgesproken niet slechts, dat zijn
Kabinet er een was der Rechterzijde,
neen, dat .was lang niet voldoende
maar hoe het ministerie stond tegenover
den schrijver in de Standaard!
Men kan zich immers homogeen [ver
klaren met het vroegere ministerie-
Kuyper en nog niet homogeen zijn met
hetgeen den laatste® tijd deStandaard
voorzette.
En had men nu den minister hierover
een uitspraak kunnen ontlokken, dan
ware Leidien verlost.
In het ©ene geval zou het Kabinet de
anti-revolutionaiie partij van zich hebben
vervreemd, in het andere de Christelijk-
hisforische en Katholieke ontstemd of af-
gestooten.
Wrijving, ontstemming, m'sschien scheu
ring zou zijn ontstaan en de vrijzinnigen
konden in troebel water vissehen.
'tMoet gez.gd: de beeren verstaan on
navolgbaar goed de kunst om die „ver-
deel-en-hcersch-taktiek" in toepassing te
brengen.
In de Kamer is het balletje niet op
gegaan, leed de poging fiasco.
Nu in den lande geprobeerd!
De „vlindernaluur"-exploitatie bezorgt
mogelijk den vrijzinnigen hier en daar wat
stemmenen de heeien kunnen ze in
1909 uiterst goed gebruiken.
Op dit addertje in het politieke gras
veld wilden we even wijzen.
In een vorig artikel schreven we, dat
er niets meer onzeker is dan de uitslag
van een verkiezingsstrijd.
Wie de wisselvalligheden der stembus
heeft kunnen gadeslaan, zal hiervan wel
overtuigd zijn.
Een kansberekening op de stembus faalt
herhaaldelijk.
Wie bv. had den afloop van 1905 met
grond voorzien?
Indien we da.n enkele korte puntein uit
de jongste parlementaire geschiedenis aan
stippen, inderdaad tot hoop stemmende
punten, dan wenschen wij die niet be
schouwd te zien als een onfeilbare kans
berekening voor 1909liever als een op-
frissching dier herinnering.
Stelt men de vraag, of er na de neder
laag der Rechterzijde in 1905 voor ons
winst te boeken valt, dan antwoorden we
zonder twijfel: ja.
Sinds de vrijzinnige partijen ons heb
ben „verslagen", hebben zij' geen genoegen
meer beleefd.
Het 5248 werd précair toen Van der
Vlugt Leiden niet meer redden konhet
werd 5149bijna het doods punt.
Het „met den forceps" geboren, zwakke
Kabinet-de Meester kwam op nog krom
mere beentjes te staan.
Maar even die meerderheid hebbend in
de Tweede Kamer en met een R e c h t-
s c h e meerderheid in de Eerste Kamer,
daarbij van nature armbloedig, moest het
Kabinet-de Meesier zijn hoop wel gevestigd
houden op 1907, toen de Provinciale-
Statenverkiezingen plaats vonden.
Men maakte er" politiek e verkie
zingen van; het Jand kwam in rep en
roer ais in de dagen yan 1905 en..',
men verloor!
En deze nederlaag had te meer betee-
kenis naar mate die overwinning aan ge
volgen rijk zou geweest zijn.
De Meester zag zich dan ook ge
slagen.-
Toen kwam de „misère" met dien haast
onvermijdelijk doodelijken afloop.
Als we nu nog in aanmerking nemen:
lo. dat in 1905 de meerderheid der
kiezers zich heeft uitgesproken ten
gunste van het ministerie-K u y p e r,
zoodat, bij bestaande evenredige vertegen
woordiging het Kabinet van 19011905
zou zijn aangebleven;
2o. dat in 1905 de Friesch Christelijk-
Historischen, die door hun houding mede
schuldig stonden aan dein val van het
Kabinet, zich nu hebben aangesloten bij
de Christ.-Hist. Unie, waardoor mag wor
den verwacht, dat zij hun outsiders-
rol hebben vaarwel geziegd;
3o. dat het allengs voor de zeggen
we „gematigd onverschilligen" en de
zgn. middenstot klaar moet zijn geworden,
hoe negatieve leuzen ais anti-
clericalisme en Kuyperhaat bitter weinig
positiefs in de wetgeving tot stand bren
gen;
4o. dat men van vrij-lib er a 1© zijde
de wenschelijiiheid uitsp.eekt het Kabinet-
Heemskerk te bestendigen, omdatmen
geen beter weet
Wanneer wis slechts deze punten, |di©
nog wel uit te breiden zijn, beschouwen,
dan moet gezegd, dat onze kansen voor
1909 verre van slecht staan.
Bevoorrechting
Men zal wel niet willen ontkennen, dat
gemeenteraden, hij al hetgeen der ge
meenteraden is, zelfs eiken schijn van
bevoorrechting dienen te vermijden.
Wat zegt men dan van het volgende:
De Goescbe gemeenteraad publiceert
zijn verordeningen in een Bijvoegsel van
slechts n der meerdere Goesche bladen.
Dat is bevoorrechting.
Van tweeën een:- of de gemeenteraad,
wil hij onpartijdig zijn, laat zijn verorde
ningen afdrukken in alle Goesohe bla
den, die een richting vertegenwoordigen,
of hij laat ze drukken, onverschillig waar,
maar niet als B ij voegsel v,an een
bepaalde courant.
Het is een te controleeren feit, dat
om bij onze partijgenooten te blijven
verreweg het gros der Katholieken uit
hoog te waardeeren beginsel geen blad
van vrijzinnige richting lezen.
Wanneer nu de raad eener gemeente,
waar meerdere organen, b.v. ook een
Katholiek, verschijnen, zijn verordeningen,
enz. bij uitsluiting plaatst in het vrijzin
nig orgaan, dan is het onloochenbaar-, dat
daardoor diezelfde raad indirect den
Katholieken e en dwang oplegt
om ook het liberale orgaan te lezen.
Of het moest zijn, dat die Raad van
meening was, dat gemeenteverordeningen,
enz. niet ter kenmisse van Katholieken:
behoeven te komen!
Aan dit dilemma is geen ontkomen.
Nog een geval:
In hetzelfde nummer van het hier be
doeld vrijzinnig blad komt als annonce
Voor ©en aanbesteding van gemeente-
leveranliën, omvattendtimmer-, metsel-,
stucadoors-, steenhouwers-, leidekkers-,
lood-, zink-, pompmakerswerk, smids-,
kachel- en sLotenmakerswerk; schilders-,
behangers- en glazenmakerswerk, enz.-enz.
Waar het nu vaststaat, dat in het alge
meen Katholieken uit beginsel geen vrij
zinnig blad lezen welk feit een, ont
wikkeld college als een gemeenteraad toch
niet onbekend mag zijn daar jdoemfc
weer bet dilemma op: óf indirecte dwang
om ieen vrijzinnig orgaan te lezen, óf een
groot deel der ingezetenen onkundig laten;
en dus uitsluiten yan mededinging in
leverantiën aan de gemeente, waar
van ze nota bene deel uitmaken,!
Deze schromelijke onbillijkheid dient
eindelijk op te houden.
We hopen, dat over deze bevoorrechting
tien spoedigste in onzen gemeenteraad
zal worden geïnterpelleerd.
En mocht dit geschieden, dan wetein we
wel vooruit, dat Li. en W. het oude paard
van een bestaand contract weer van stal
zullen halen. Goed; maar dan is er mo
gelijk gelegenheid te zorgen, dat ile knol
verder op stal b 1 ij f t.
Overigens betwijfelen wij ten sterkste,
dat hier contract een sta-in-den-weg zou
zijn voor 'een beslissing, om geen verorde
ningen van gemeentewege meer te pubii-
ceeren als bijvoegsel van jeien bepaald blad..
Men heeft toch geen contract, met een
blad, wel met een drukker.
Over deze kwestie is nog hael wat
meer te zeggen; voorloopig zullen we 't
hierbij laten.
Goes. We vemijzen naar een adverten
tie in dit nimmer, waarin een nieuwe
reisgids wordt aangekondigd, met aanslui
tingen naar de voornaamste plaatsen, en
de prijzen dier plaatskaarten. Uitgever is
de heer A. C. Bohiijt. Dit practisch boekje
zal velen gerieven.
Het was misschien beter, dat de adver
tenties gezamenlijk achteraan geplaatst
werden, in plaats van zooals nu door
het heele boekje been gezaaid te zijn.
Dinsdag 12 Januari zal een zang-
vereeniging uit Wognum 's middags een
uitvoering gevien in de Prins van Oranje.
Het is de zangviereeniging, die voor 'n
paar jaar bij een wedstrijd in den Haag,
geheel onverwacht dien eersten prijs be
haalde. Daaidoor werd de veieeniging ver
maard. De zang moet dus wel goed zijn.
's Avonds geeft dezelfde vereeniging een
concert in de Gehoorzaal te M i d d e. 1 b -
burg.
Tot onderwijzer in 't smeden aan
de ambachtsschool alhier is benoemd de
heer P. Kaktebeeke, thans werkzaam aan
de K. M. „De Schelde" te Vlissingen.
Woensdagavond vergaderde het PI,
Comité voor de K. S. A.
Aanwezig 6 leden.
Na lezing der notulen en behandeling
der correspondentie, waaronder zich ook
bevond 't bericht van ontslagname wegens
vertrek naar elders door den heer J. Man
deis, werd de begrooting voor 'tjaar 1909
goedgekeuid.
Vervolgens werd uitvoerig gediscussi
eerd over de nieuwe voorstellen van het
Centi'. Bureau, regelende het percentage
de:r bijdrage aan 't Diocesaan Comité en
'tCentr. Bureau. Voorlaan zal 60 pet. in-
plaats van 75 pet. worden afgedragen.
Hierdoor worden de inkomsten der Dioc.
Comité's verminderd met een gezamenlijk
bedrag van f 2300 en die van1 't Centraal
Bureau met f1500.
Om deze inkomsten weder op peil te
brengen zal getracht wonden abonné's te
werven voor 't nieuwe maandschrift]© ge
titeld „De Katholieke Sociale Actie",
volkstijdschrift voor het Katholieke Neder
land, waarvan de kosten per jaar bedra
gen franco per post f0.60.
In den loop der volgende week zullen
©enige nummers ter kennismaking ver
spreid worden, terwijl eenige leden van
't Comité eenige dagen later antwoord zul
len vragen.
Verder besloot men niet in te gaan op
't aanbod van 't Centraal Bureau om een
spreker van genoemd Bureau te laten op
treden miet 't onderwerpDe Katholieke
Sociale Actie, doch te beproeven zelf een
spreker met een ander onderwerp te ont
bieden.
Een ingekomen voorstel tot vorming van
een Comité tot hiet ophalen van oud papier
werd flink besproken, doch om allerlei be
zwaren voorloopig ter zijde gelegd.
Een voorstel om mede te werken tot
het oprichten van vacantie-kolonies voor
behoeftige zieke en zwakke kinderen,
moest, om het late nur, tot een volgende
vergadering worden aangehouden.
Van dr. Kuyper is bij de anti-rev.
kiesvereeniging alhier bericht ontvangen,
dat hij te Goes geen spreekbeurt kan ver
vullen.
Morgenavond zal dei opening plaats
hebben van bet nieuwe magazijn van „de
Vlijt", hoek Opril en Rijffelaarstraat. De
étalage is ruim voorzien en keurig ge
sorteerd, ter-wijl het magazijn zelf geriefe
lijk en modern is ingericht.
Maandagavond hierover uitvoeriger.
Door dhr. S. is aan het politie-
bureau gedeponeerd een valsch dubbeltje
van 1906 met den beeltenaar yan Ko
ningin Wilhelmina. Er is veel valsch geld
■in omloop. Men zij dus voorzichtig en zie
toe bij het in ontvangst nemen van geld
stukken.
Twee knapen S. uit 's Gravenpolder
en J. P. uit Kruiningen zijn bekeurd we
gens overtreding van 'tprov. reglement
op de hondenkarren. (De karren ;waren
niet voorzien van een steunsel).
Middelburg. B. en W. hebben, naar aan
leiding vain het verzoek van de Kamer
van Koophandel om een keuringsdienst
in te stelten van levensmiddelen, ver-
bruiks- en huishoudelijke artikelen, een
voorstel aan den gemeenteraad gedaan;
nie t tot het instellen van zulk een dienst
te besluiten.
Burg. en Wieth. komen tot de conclu
sie: le. dat de drang, uitgegaan van den
Middelburgschen handel, hun niet krach
tig genoeg voorkomt om uit dien hoofde
■een keuringsdienst in te richten; 2e. dat
uit 'een oogpunt van volksgezondheid een
keuringsdienst alleen dan aanbeveling ver
dient, als die in alle opzichten uitnemend
is ingericht, want dat half werk in deze
geen voldoende nut hoeft en toch vrij
veel geld kost; dat echter een keurings
dienst in optima forma veel te hooge
leischen stelt aan |de gemeente-financiën.
In de vergadering van |den gemeente
raad van 30 October 1907 werd door mr.
Sannes voorgesteld, dat de gemeenteraad,
vaji oordeel, dat de rechtspositie der
[werklieden in dienst der gemeente, be
hoort te worden geregeld, Burg. en Wieth.
zou uitnoodigen, een ontwerp-werklieden-
reglement samen te stellen. In de verga
dering van 18 December daaraanvolgend©
is door mr. Fruin op dat voorstel bet
volgende amendement ingediend: „in
plaats van werklieden in dienst der ge
meente be lezen gemeente-ambtenaren en
werklieden in dienst der gemeente en in
plaats van 'een ontwerp-werklieden-regte-
(ment samen te stellen, te lezen: „een
regeling aangaande dit onderwerp in een
pi jmieer reglementen te ontwerpen".
Het aldus geamendeerde voorstel werd
aangenomen, waardoor wij, aldus zeggen;
Burg. en Weth., werden uitgenoodigd over
de wenschelijkbeid van een regeling van
de rechtspositie van de ambtenaren en,
bedienden der gemeente prae-advies uit
te brengen. Waar tot heden zonder rege
ling de ambtenaren, beambten en'werklie
den nimmer be klagen hadden en ook nim
mer klaagden over de wijze waarop zij
•werden behandeld, zien Burg. en Wieth.
het groote nut van zulk een regeling
niet in.
Intusschen bestaat er bij hun college
geen bezwaar, dait de tot dusverre ge
volgde ongeschreven regelen in een ge
schreven wet worden verandepi miet bij-
Voeging van eenige bepalingen, die naar
Burg. en Weth. meenen, dat, nu de rechts
positie in een reglement wordt piederg©-
legd, daarin thuis behooren.
In verband daarmede adviseeren Burg.
en Weth. den raad in beginsel te hesluiten
tot regeling van de rechtspositie van de
gemeente-ambtenaren, beambten en werk
lieden.
Tevens wordt door Burg. en Wieth. een
ontwerp-reglement aangeboden..
Vlissingen In de Raadsvergadering
van heden zijn verschillende benoemingen
gedaan in vacatures van colleges. Op de
voordracht stond geen enkel Katholiek.
Een Katholiek toont zich hierover ver
ontwaardigd en schrijft het volgende jri
de V1 i s s. C r t.
„Met verwondering en ergernis zie ik
wederom op de voordracht van a. s. Vrij
dag voor de verschillende vacatures in
de colleges geien katholieken op de voor
drachten. Zijn dat in Vlissingen dan zulk»
quantités négligables en zijn ze
dan alleen goed om belasting te betalen
en daar waar men ze noodig heeft alleen
geschikt om in feestcommissies zitting te
nemen; of vreest men dat daar waar mis
standen hearschen zij dezelve aan het
licht zullen brengen".
Uit bet voorstel van Burgemeester
en Weth. aan den raad betreffende het
miaken van een aanlegsteiger in de Wester-
haven blijkt dat deze zoo is geconstru
eerd, dat 'daaraan bij iederan waterstand
een schip kan aanleggen; hij is 3V? M.
breed en biedt klus de noodig© ruimte
olm ieen groot aantal passagiers tegelij
kertijd gelegenheid te geven aan en va.n
boord te gaan.
D)e kosten worden geraamd op
f 2.043.73.
Verder stellen Burg. en Weth. voor om1,
met het oog op ©en noodig© verplaatsing
van het tolhuis, aan te koopen een huis
en schuurtje van A. Maar, gelegen aan
den ingang van den Zwanenburgsohent
weg, en dat wel voor een som van f 1700.
Wanneer de tol daarheen verplaatst is,
bestaat er niet langer bezwaar, om de
Kerkhoflaan, die nu ook geschikt is ge
maakt voor rij- ien voertuigen, voor het
verkeer met ;t'ij- en voertuigen open to
stellendan is ook het bezwaar opgeheven,
dat rijtuigen met bezoekers van de be
graafplaats tol moeten betalen en is ook
tegdmoet gekomen aan het verzoek van
.eenige bewoners van den Vrijdomweg ©n
den Koudeberkschen straatweg, van h©t
jaar 1905, waarbij zij vrijstelling van tol
geld vroegen, pro binnen Vlissingen te
komen.
Te 'sGravenhage is geslaagd voor
tweeden stuur voor de groote stoomvaart,
de heer H. Beneker, leerling van de Zee
vaartschool alhier.
-Er loioipen weer verschil lende ge
ruchten, dat de reededienst voor het Bel
gisch loodswezen alhier door motorsloe
pen zal worden vervangen,
Wij hebben in verband daarmede een,
onderzoek ingesteld en kunnen miededee-
len, dat werkelijk ernstige plannen daartoe
bestaan. Het is 'echter nog niet bekend
wanneer deze nieuwe dienst zal worden
ingevoerd.
Reeds is een motorboot in aanbouw,
oorspronkelijk voor Zeebrugge bestemd,
welke vermoedelijk hier in dienst zal
worden gesteld. (VI. C.).
De heer J. J. Klijberg had heden be
richt ingezonden, jdat hij wegens een
treurig sterfgeval die zitting van den ge
meenteraad niet kon bijwonen.
Hij heeft daarom in verband met een
voorgestelde wijziging der verordening op
de straatbelasting het volgende voorstel
schriftelijk ingediend
le. Om van sommige peroéelen, waar
van blijkt, dat de aanslag der grondbelas
ting op abuis berust en daardoor veel te
hoog is, de werkelijke huurwaarde voor
maatstaf zal worden genomen;
2e. om de huizien, behoorende aan
armbesturen of instellingen van welda
digheid uit welke fondsen armen of wee-
zen moeten worden onderhouden, vrij te
stellen van straatbelasting
de straatbelasting met ,de onkosten en
interest van f 100.000 te verminderen en
deze te laten betalen door |d© gehaele bur
gerij, daar men toch niet kan vergen dat
ten koste van de huiseigenaren, de Potte-
kade, Bierkade en Kaaskade worden ge
dempt.
De heer Klijberg heeft deze voorstellen
nader uitvoerig toegelicht.
De Schelde.
Men meldt ons uit Vlissingen:
Uit het de vorige week in de bladen!
gepubliceerde bericht, dat de Kon. Maat
schappij den eigendom van het zooge
naamde Eiland alhier niet meer zou ver
langen, krijgt men een verkeerden indruk
over den werkelijken toestand.
Daarom is bet niet overbodig, woorde
lijk op te nemen wat de minister van finan
ciën daarover in zijn memorie van ant
woord zegt:
„De intrekking van het wetsvoorstel tot
bekrachtiging van den verkoop van een,
