erialen
jor COGNAC.1
'UTTER,
ider.
Het geheim ven Gebriêl.
T".
'ER,Goes
No. 146
Donderdag 10 December 1008.
Vierde Jaargang.
linctuur 1
i n c t u u r.
lUrfkade, Goes.
Utrecht.
geld
(FEUILLETON
NDE
iSSEN,
I SONS,
ASJES,
INKERS
prijken.
LIGNV,
EL IN
Muurtegels.
IZIJN
Is,
p van Effecten.
HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Voor den Stembusstrijd.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
GOES.
VLISSINGEN.
Insoorten,
ten Machinale Steen,
1 en Hardsteen,
kdsche en Belgische
Vorste r. (2
tTEERING
nco op aanvrage.
Patronaten
litbe taling.
bij 10 Kilo f 0.64, bjj
iKilo f0.68, by 25 tot
[ZEL ~*m
f0.66 per Kilo,
per bus.
Rembours,
toegestaan.
borgtocht.
het hotel de Kinderen
Abonnementsprijs p. 3 (maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers h contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Gt p. r. Bij abonnement speciale prijs.
Het jaar loopt zoo zachtkens aan ten
einde, om plaats te maken voor het andere
jaar, waarin wederom de algemeene ver
kiezingen plaats vinden.
In wiens voordeel die verkiezingen zul
len uitvallen?
Aan vooi-spellingen durven We ons niet
wagen, maar vast staat, wel, dat er niets
is wisselvalliger dan de uitslag eener ver
kiezing.
Het is daarom plicht ons zooveel moge
lijk te versberken, opdat we voorbereid
zouden zijn op alle gebeurlijkheden.
Wij hebben dus het terrein te verken
nen, waarop de tegenstander den, strijd
aanbindt, en ook onze eigen positie zorg-
zuldig na te gaan, om daaraan, zoo noo-
dig, verbetering en versterking te brengen.
Indien wij dan nagaan, onder welke om
standigheden wij' in Juni slag zullen heb
ben te leveren, dan springt klaar in het
oog, dat wederom de geheele Linkerzijde
Vereenigd tegenover pns zal staan.
Men mag van de overzijde Heems
kerk in ietwat vriendelijker termen be-
oordeelen, om op K u y p e r des te harder
te kunnen smalen, een feit is het desniet
temin, dat men zich anno 1905 beijverde,
om het ministerie-K u y p r in d© minder
heid te brengen.
Vrij-liberaal en sociaal-diemocraat zijn
het op -dit punt volmaakt pret elkander
eens. Tezamen regeer en kunnen, zij
niet; dit heeft de weinig .vruchtbare peri
ode van het Kabinet-de Meester ge
leerd. Men durft dus niet voor de tweede
maal aansturen op eran Linksch bewind.
Maar kan men zelf niet regeeren, men
wil wèl een zwaard van Damocles doen
zweven boven het hoofd van de heeren
Heemskerk c.s., in den vorm van een
kleine Linksche meerderheid in de Tweede
Kamer.
Het ministerie kan zich dan niet vrij
bewegenhet zal steeds afhankelijk blijvjen
van zijn politieke tegenstandershet anti-
clericalisme, onmachtig om op te bouwen,
zal voortdurend gelegenheid hebben om
neer 'te slaan, te remmen, of te| verminken.
Wat de heel" Tydeman op dit punt
zeide, vond wieerklank bij mr. Troel
stra.
Verklaarde eerstgenoemde, dat men het
Kabinet in de minderheid moest doen blij
ven, om het zoogenaamd op den goeden
d. w. z. den neutralen weg te hou
den, de sociaal-democratische woordvoer
der drukte zich wat duidelijker uit en
achtte het noodig, dat die verkiezingen het
Kabinet maakten tot „den gevangene der
Kamer".
Het is te voorzien, dat het huidige Ka
binet zich zoodanige rol niet zal laten! aan
leunen.
Zou het Kabinet bij die a. s. stembus
geen meerderheid behalen «n in de onge
veer gelijke minderheid blijven als op dit
oogenblik, dan is het niet onwaarschijn
lijk, dat het 't oogenblik zal gekomen ach
ten van gaan en de verantwoordelijkheid
zal overdragen aan de vrijzinnigen.
En dan begint de misère opnieuw.
Het Kabinet-de Meester is hier ten voor
beeld.
Ook vrijzinnigen utenschien zoo'n mini-
(Door ons vrij bewerkt naar het Engelsch).
Tweede Hoofdstuk.
10.
Doch die ontmoeting tusschen vader en
zoon zou niet'plaats hebben. Toen Gabriël
thuis kwam, was zijn vader afwezig, hij
had aan de kinderen gezegd, dat hij niet
voor den volgenden middag thuis zou zijn.
Den volgenden morgen begaf Gabriël
zich opnieuw naar de boerderij van zijn
a. s. schoonvader. Onder den invloed van
zijn liefde voor Terrine, zich vleiende met
de flauwe hoop, dat zijn vader misschien
toch onschuldig was, wist hij nu uiter
lijk zijn kalmte te bewaren.
„Als ik mijn geheim aan Terrine'®
vader verte], zou ik waarschijnlijk zijn
vertrouwen verstoren op het toekomstig
geluk van zijn kind, waarvoor ik alleen
verantwoordelijk zal zijn", die gedachte
had Gabriël, toen hij vader Bonin de hand
sterie niet terug en zouden het liefste
spelevaren met een Kabinet-Heemskerk,
dat in de Kamer geen meerderheid bezit.
Dan draagt de Rechterzijde de verant
woordelijkheid, terwijl zij toch afhankelijk
is van Links.
Dit nu moet worden voorkomen.
De Rechterzijde moet niet afhankelijk
zijn van haar tegenstanders.
Ziet men aan de Linkerzijde zijn on
macht in, wil men dat (de Rechterzijde
regeert, goed, mam- dan moet dat regeeren
geschieden niet bij de gratie der Linker
partijen, maar naar de beginselen, die
leven in de partijlen der Rechterzijde.
Op het winnen dier meerderheid worde
derhalve door ons m»t aanwending van
alle krachten aangestuurd.
Noch het overwicht der Linkergroepen,
noch ook het doode punt, kan van ons
standpunt ook maar één oogenblik worden
En zulks niet slechts tier wille der be
ginselen, maar ook, wijl zonder een
stevige Rpchtsche meerderheid het voor
uitzicht gering is op een flinke afdoening
van zaken.
Alleen met .een flinke Rechtsche meer
derheid kan een Reohtsch Kabinet, zijn
taak krachtig vervullen.
Die meerderheid te verwerven is onze
plicht.
ITALIË.
DE PAUS.
Uit de „Osservatore Romano" ontleenen
we de volgende bijzonderheden omtrent
's Pausen toestand
„We zijn gelukkig te kunnen melden dat
de H. Vader van zijn laatste ongesteldheid,
die hem dezer dagen aangegrepen had, ge
heel hersteld is. Naar men ons mededeelt,
zal hij om verschillende omstandigheden niet
dadelijk zijn gewone audiënties hervatten,
maar weldra zullen zij weer plaats hebben.
In de „Correspondenza Romano'Van eer
gisteren vinden we nog
„Dezen morgen heeft de Paus zijn zieken
vertrek verlaten en zich naar een aangren
zende kamer begeven. Dadelijk is hij met
zijn secretaris van staat aan het werk
gegaan.
Dit laatste is wel een bewijs dat de
alarmmakende geruchten, die door verschil
lende bladen in Rome verspreid worden,
onwaar zijn."
Reorganisatie der Romeinsche Curie.
Het meest merkwaardige feit op canoniek
gebied gedurende de maand November is de
hervorming der Romeinsshe Curie.
In bet korte tijdperk van Juni tot Decem
ber is de vernieuwde regeling als een vast
en degelijk monument in elkaar gezet.
Onder Romeinsche Curie verstaat men de
gezamenlijke organismen, die den Paus ter
zijde staan in het algemeen bestuur van de
Kerk. De Curie mag dus niet verward worden
met het Vicariaat van de eeuwige Stad, dat
des Pausen rechterhand is en de adminis
tratie van het bisdom van Rome, noch met
gaf en vol spanning afwachtte, wat dieze
hem veirdier te zeggen had.
„Het gevaar is voor het oogenblik afge
wend, Gabriël", zeide hij. „Ik heb be
richt ontvangen, dat d© plunderaars onzer
kerken ©n de moordenaars onzer gemeen
ten, op hun weg gestuit zijn geworden,
door de tijdingen welke zij uit reen ander
district hebben ontvangen. Maar die tijd
van rust zal niet lang duren; wij moeten
er gebruik van maken, zoolang wij hem
hebben. Mijn naam staat op d© lijst der
verdachten, als d© soldaten van de Re
publiek mij hier vindenmaar idaar
zullen wij over zwijgen. Ik moet nu spre
ken over Terrine en u. Morgen ochtend
kan uw huwelijk met Terrine door een
priester voltrokken worden; luister oplet
tend, dan zal ik u zeggen hoe". En vader
Bonin verhaalde aan Gabriël bet volgende:
„Korten tijd vóór de vervolging in Bre-
tagne was losgebroken, was er een pries
ter, bekend onder den naam van „vader
Paulus" in een der noordelijke districten
der provincie benoemd geworden. Hij1 had
in groote mate bet vertrouwen en de' liefde
van zijn parochie gewonnen en zelfs in
de Pauselijke familie die het complex van
Zijn Souvereine Hof omvat.
Het eerste der drie documenten geeft
duidelijk een tweevoudige gedachte aan,
waaruit deze hervorming geboren werdeen
nauwkeuriger beperking van de competentie
der verschillende diensten en een scherpere
verdeeling der te behandelen zaken. Maar de
wetgeving heeft tevens' van de gelegenheid
geprofiteerd om de innerlijke werking dezer
organen te volmaken, de betrekkingen met
het publiek gemakkelijker te maken en enkele
punten van administratie, tot nu wat vaag of
tegenstrijdig, juister te omschrijven.
Een der voornaamste middelen ter berei
king van dit doel is geweest de wederinstel
ling van strikt-rechterlijke organen en de
meest volledige scheiding der bevoegdheid
tus8chen de drie groote apostolische catego
rieën de h.h. Congregaties, de Rechtbanken
en de Officies.
Deze machtscheiding, in het moderne
publieke staatsrecht een principiëele nood
zakelijkheid, is in het Canonisch recht slechts
een praktisch middel ter goede administratie.
In den constitutioneelen Staat is de drievou
dige macht, de rechterlijke, de wetgevende
en de besturende, onmogelijk in één persoon
te concentreeren, doch in den Kerkelijken
Staat is de volheid van die macht door
Christus zelf ingesteld. Daarom is die
integreele jurisdictie in den Paus onver
vreemdbaar, onverdeelbaar en onverander
lijk, en volgens de algemeen aangenomen
en zekere opinie daalt van hem alleen alle
macht op het overige gedeelte der hiërarchie
Daarom voert het kerkelijk recht deze
concentratie ook door in het gezag der
bisschoppen, die eveneens wetgevers, be
stuurders en rechters zijn. Deze opvatting
van jurisdictie bij de bisschoppen is conform
aan haar primitieve instelling en verzekert
de eenheid van administratie. Maar bij de
Curie, waar deze eenheid bewaard blijft door
de concentratie der machten in het Opper
hoofd, wordt, ter wille van een wijze
uitvoering dier jurisdictie, een verdeeling
in verschillende organen geëischt
Deze verdeeling wordt thans door de
nieuwe wetgeving scherp afgebakend.
De h h Congregaties zullen voortaan, op
een enkele uitzondering na, slechts als
administratieve organen werken mogen In
twistzaken, zoowel burgerlijke alsciimineele,
is haar alle inmenging onttrokken Wel
behoeven zij zich niet tevreden te stellen
met de uitvoering der wetten te verzekeren
door maatregelen, interpretaties en oppor
tune dispensaties zij hebben ook in te
grijpan waar een hooger beroep is gedaan
tegen een uitspraak van den ordinarius,
buiten de rechterlijke vormen maar in
deze gevallen geven zij een beslissing zonder
vorm van proces, eenvoudig oordeel vellend
naar de door de verschillende partijen aan
gebrachte inlichtingen een ambt, ongeveer
overeenkomend met dat der ministers en
raadslieden van Staat.
Aan de rechtbanken der Rota komt
daarentegen de rechterlijke macht toe; zjj
alleen kunnen een eigenlijk gezegd rech
terlijk oordeel vellen; terwijl Ie officies
enkel zijn ingesteld om, hetzij de Pauselijke
schatkamer te besturen, hetzjj te zorgen
voor het in orde brengen en verzenden
van Pauselijke of Congregutiebcslissingen,
gelijk aan de Kanselarjj en Staatssecretarie
is opgelegd. („Msb.")
veel verdere streken werd er met grooten
lof en eerbied van hem gesproken. Doch
eerst toen de vervolging losbarstte, werd
hij door geheel Bretagn© vermaard. Van
den eersten dag der vervolging af was de
naam van „vader Paulus" een leus voor
de vervolgd© boeren, hij sprak hun moed
in onder de verdrukking, was hun een
voorbeeld in gevaar en een trooster in
het uur des doods. Waar verdelging en
verwoesting het hevigst woedden, waar
de slachting het wreedaardigst was, daar
zag men den onverschrokken priester, in
spijl van alle gevaar, zijn eigen levens
behoud. Zijn onverwacht verschijnen op
plaatsen, waar niemand hom ooit dacht
weer te zien, wekten een groot ontzag
onder de menigte op.
Overal waar „vader Paulus" verscheen,
met zijn kalm gelaat en zijn ivoren cru
cifix in de hand, wend hij als een boven-
aardsch wezen vlereeird en de menigte hield
zich weldra overtuigd, dat hij alleen den
godsdienst tegen de wapenen der republiek
zou weten te verdedigen. Doch weldra
zou dat -eenvoudig© geloof aan zijn macht
geschokt worilen. Nieuwe troepen rukten
De hertog der Abruzzen heeft miss Elkins
geseindI will remember you for ever (Ik
zal immer uwer gedenken.)
Het eind van een romam 1
FRANKRIJK.
Kerkroof.
Op denzelfden dag verleden Vrijdag
waarop te Riom de bekende kerkroovers
Antony Thomas en Francois Thomas en
Faure veroordeeld werden, de eerste tot
zes jaren dwangarbeid, de laatste twee tot
twee jaren gevangenisstraf, hebben te
Maisons bij Reims inbrekers de kerkdeur
opengehakt en verschillende heilige vaten
gestolen. Zij wilden juist de kerk in brand
steken, toen zij werden opgeschrikt door
de komst van den koster.
Te Puget-Ville bij Toulon werden Vrijdag
nacht in de kerk niet slechts een groote
menigte kostbaarheden ontvreemd, doch
namen de inbrekers zelfs een zware klok
mee uit den toren.
Anti-clericalisme
Bij 'n feest, dat in 1848 in Algiers
gehouden werd, beloofde indertijd generaal
Cavaignac aan mgr. Pavy het „veld van
Koula", om daarop een seminarie te bouwen.
En die belofte werd gehouden....
Maar ie. 1908 komt nu de regeering,
die er piet tegen op ziet wetten, en nog
veel minder beloften te schenden, en ver
andert het seminarie van Koula.. in een
verblijf voor de Muzelmaansohe leerlingen
der normaalschool van Algiers 1 Zoo zal
in de kapel der apostelen van Jezus Christus,
en der priesters van Frankrijk, het gemur
mel klinken der gebeden van de zonen
van Mahomed.
De Kamer nam gister met 330 tegen
201 stemmen aan art. 1 vaD bet wetsont
werp op de gerechtelijke hervorming,
waarbij de doodstraf wordt gehandhaafd.
ËAIOELAN».
Koning Eduard en de verdreven zusters.
Een paa- maanden geleden, zoo verhaalt
een Engelsche blad, scheepten zich eenige
Fransohe Ursulinen, die gedwongen waren
hun Fransche vaderland te verlaten, in naar
Dover om in 't Protestantsche Engeland
meer gastvrijheid te gaan zoeken.
Toen zij op Engelschen bodem aange
komen waren, stonden zjj, die immers nooit
veel gereisd hadden een weinig verlegen
te kijken. 'tWas alles zoo vreemd
Maar wacht daarginds stond een meneer
met een witte pet, en een goud bandje
zeker een stationchef, dachten de goede
zusterkens.
Deze bleek een zeer beminnelijk man te
zijjn. H{j gaf bevel om voorde uitgedrevenen
een wagon eerste klasse te reserveeron,
„Maar meneer, stotterden de zusters, wij
hebben maar biljetten derde klasse".
De heer wilde van die tegenwerping
niets hooren
De zusters kregen een gereserveerden
wagon.
Toen zij te Londen aangekomen wareD,
richtten zij zich weer tot den vriendelijkea
aan en bezetten geheel Bretagne. Op een
morgen, juist toen de priester de H. Mis
in een bijna geheel verwoeste kerk had
opgedragen, onikwam hij ternauwernood
aan zijn vijanden en schoem toen voor
goed veidwenen. Overal werd in 't geheim
naar hem gezocht, maar niemand kon zijn
spoor ontdekken. Zoo was er ©enigen tijd
voorbijgegaan en dia terneergeslagen be
volking betreurd» den priester reeds als
een doode, toen eenige visschers op de
noorderkust een schip in zes zagen, dat
teekens zond naar het strand. Zij gingen
met hun booten in ,ze© en toen zij nader
bij het schip kwamen, stond daar op hot
dek de wolbekende gestalte van „vader
Paulus". De priester was teruggekeerd en
met veel moeite en geduld had hij een
schip kunnen krijgen waarop hij voor zijne
geloovigen een kleine kapel had ingericht.
Al den tijd dat de vervolging duurde, wer
den de godsdienstoefeningen ongestoord
in het schip gehouden. Door onderling
afgesproken teekens, wisten de broeders
aan land hun geloofsgenoolen op zee te
kennen te geven ,welk gedeelte dier kust
vrij whs van vijanden der Kerk".
meneer. Zjj wilden nog eenige inlichtingen
vragen.
De meneer gaf deze met de meeste
welwillendheid en tot in de kleinste bij
zonderheden.
Nog eens wilden de zusters toen spreken
over haar kaartje derde klasse, want haar
vrome zielen waren nog niet gerust
Toen zeide de goede meneer glimlachend
„Wees gerust, de Koning van Engeland
sch-nkt u duze'
Clemenceau moest eens bij Koning
Eduard in de leer gaan
AMERIKA.
In zijn jaarlijksche boodschap aan het
Congres tot den socialen toestand en het
loon van de arbeiders komende, heeft pre
sident Roosevelt, gister betoogd dat deze
arbeiders een grooter aandeel dan tegen
woordig zal moeten worden toegekend in
den rijkdom, dien zjj tot stand brengen;
de boeren zullen hun eigen land moeten
bezitten. De boodschap beveelt vervolgens
aaD verbod van kinderarbeid verminde
ring van vrouwenarbeid verkortirig van
den duur van arbeid in fabrieken; het
tegengaan van het verwateren van het aan
deelenkapitaal en het belemmeren zooveel
als mogelijk is van het gedobbel in aari-
deelen. Verderinvoering van een pro
gressieve successiebelasting van groote for
tuinen; aanmoediging van vakonderwijs,
wetten regelende de aansprakelijkheid van
patroons, ouderdomspensioenen, vergoeding
voor ongevallen aan beambten overkomen.
De boodschap beveelt opnieuw aan den
achturigen werkdag voor arbeiders in
staatswerkplaatsen, verbetering van de
positie der rechters. Terwijl de president
aanbeveelt de bezoldiging der rechters te
verdubbelen, staat hij lang en tot in kleine
bijzonderheden stil bij de wijze waarop de
rechters de wetten beheoreu toe te passen.
Hij keurt de wet, regelende de verant
woordelijkheid voor werkgevers van 1906
af, en vermeldt de schade, veroorzaakt door
het veelvuldig tegenstrijdige der uitleg
gingen van de wet regelende het verkeer
tusschen de staten onderling. Vervolgens
dringt de boodschap aan op de bescher
ming van de besschen van het land (in
bijzonderheden beschrijft dat stuk de nood
lottige gevolgen van ontwouding) en op
verbetering der waterwegen in het belang
zoowel van handels- als van militaire doe!-
ei den.
H. M. de Koningin.
Naar „De Telegraaf" uit goede bron
verneemt, ziet de Koningin de bigde ge
beurtenis, waarnaar algemeen in den lande
met blijdschap wordt uitgezien, in de
eerste helft van Februari tegemoet
Tweede Kamer.
De begrooting van binnenlandsche zaken
werd voortgezet. Bij het algemeen debat
over de lager onderwgs afdeeling criti-
seerde de heer Ketelaar de in Rotterdam
ia strijd met de wet aangenomen motie
de gehuwde onderwijzeres dwingende tot
Op den dag, toen Gabriël op d© boer
derij van Perriné's vader gekomen was,
hadden die teekens het schip de kust ge
wezen van het schiereiland Quiberon. De
geherle bevolking van 't district verwacht
te de komst van 't schip tegen den moigen
tan al die booten lageni gereed vjtoride lieden
om dfe H. Mis te kunnen gaan bijwonen,
:zoodra 't schip aan kwam. Ook had vader
Bonin besloten, dat op dien morgen het
huwelijk tusschen Gabriël en Perrine vol
trokken zou worden. Even voor zonsop
gang kwam het sein, dat het schip in
't zicht was, waarop vader Bonin met zijn
vrouw en Gabriël met Perrine, over de
heide naar het strand gingen.
Het was een kalme morgen en er was
geen wolkje aan den helderen hemel, geen
golfje rimpelde het water. Langzaam, bijna
onmerkbaar nadelrkle het schip, het dreef
met den vload naar het strand, met slappe
zeilen en wierp zijn anker uit. Toeni drong
het gedempte geluid van een klok over
het stille watier en van alle kanten, zoover
men zien kon, roeiden d© visschersboo-
ten zacht over de glanzende zee.
(Wordt vervolgd.)
