DE ROOS
No. U2
Dinsdag 1 December 1908.
Vierde Jaargang.
rERE
TEKENDE
KNIERIEM.
de goede
ïar Spanje
verzoek
geleefd zijn
iten op
fiddei;
verkrijgbaar:
ETTERS en
PELBOLLEN.
COLAAS met amandelen
G. ECKHARDT,
LIKEUREN.
4 OER, Goes
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
De Linie verlegd?
Uit het Justitie-debat.
BUITENLAND.
8
li
i/orststr. C 136 GOES.
DE COLOGNE per
|ent. HOLLANDSCHE
LELIËN MELKZEEP
ÉOUITSCHE 35 cent.
\an at 10 cent. KAR-
l cent per stuk. BOL-
COLOGNE, alsmede
IHVIOOLTJES, MEI-
<JES, FIJNE ZEEPEN
per stuk TAND-
lAR- en KLEERBOR-
VIOLET-, CHERRY-,
DL-, PEPERMUNT-,
pOEOEPS, SCHEER-
75 c'. per pot.
EN, SCHEERPOEDER
|nt.
HAARGROEIMIDDEL
icon. HAARKLEUR
t. Bruin en Blond
Icon. C0MEST1QUE.
R-, CREOLIN ZEEP.
IMBUKZALF, ZAM-
1JTERHANDENZALF
3DIJSIR00P. KLOOS-
KIESPIJNTINCTUUR
it per flacon. KIES-
ffele VERKOUDHEID-
MOEDER LEIGEL'S
ROZENHONINGTA-
SEL1NE. FIETSLAK.
CARBID per bus
|anbevelend,
Aanbevelend,
Goes.
Wielrijders
5 soorten
iaf 30 cent tot fl.90.
2 soorten
ana fl.25 tot f9.75.
10 soorten
anaf f 1.tot f2.50.
jtalen voetpompsiang,
reken is onmogelijk,
stukvoor handpomp
ukper Meter 35 cent
O cent voor handpomp,
■oestvrije spaken,
per gros f 1.35.
eefd aanbevelend,
IVAN BUEL,
jen Reparatie-inrichting
1 E X E L.
rijgbaar bij 3
Abonnementsprijs p. 3 Tnaajiden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
Half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 CL
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, w-ordi 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Gt p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Niet zon,der verbazing namen ito kennis
van een hoofdartikel in d e S t a n d a a r d
van Zaterdagavond, waarin wordt gecon
stateerd dat na de Memoriei van Antwoord
het Kabinet „de linie hieeft, verlegd", in. a
w. van front is veranderd, en in welk arti
kel, aan het slot, het volgende geschre
ven is
„Tot 10 Nov. bleef het een open
vraag, of een der drie Rechtsche groe
pen zich niet op haar eigen linie zou
moeten terugtrekken; iets wat voor
het Kabinet buiten allen twijfel op een
nederlaag bij de stembus zou zijn uit-
geloopen.
En zoo ons niet alles bedriegt, is
d i t gevaar thans afgewend 1"
Hier wordt dus uitgesproken, dat indien
het Kabinet-Heemskerk de linie niet ver
legd hadde, het een open vraag hleef, of
een der Rechtsche groepen zich niet op
haar eigen linie zou (hebben) moeten te
rugtrekken.
Hetgeen weer zeggen wildat de a n t i-
levolutionairo partij, hadde het mimsteflio-
Heemskerk zich niet homogeen verklaard
met het ministerie-Ruyper, zich mogelijk
nit de coalitie zou hebben, teruggetrokken,
aldus het ministerie-Heemskerk in den,
steek latend, om aan de vrijzinnigen |de|
overwinning te bezorgen!
Na deze verklaring in d S t a n d a a r d
gelooven we, dat nog wel anderein .daft
wij verbaasd zullen staan kijken.
Zelfs anti-revolutionairen.
Van Katholieke zijde is men alge
meen van meening geweest, dat het mini
sterie-Heemskerk van af den beginne ho
mogeen was met het ministerie 1901
1905.
Niets hoegenaamd is met grond als be
wijs aan te voeren, dat er geen homogeni
teit tusschen beide Kabinetten bestond.
Wel diende metn rekening te houden (met
do abnormale omstandigheid, dat door de
gebleken impotentie der vrijzinnige partij
en, het ministerie-Heemskerk optrad,
moest optreden met een minderheid in
de Kamer.
Op ditzelfde standpunt plaatste zich
mede de C h r i s t e 1 ij k-h istorische
partij.
En die der anti-revolutionai
ren?
In de Kamer stond deze partij aan de
zijde van het Kabinet.
In haar pers werden nu en dan w,el
eenjge klanken vprnomen, die ©en meer
cordaat optreden verlangden; die in uit
drukking van gedachte en woordenkeus
het meer militante- van dr. Kuyper terug
wenschten.
Maar principieel vei'zet tegen het mini
sterie-Heemskerk werd niet, zoover jvij
weten, gevoerd door de an ti-revolutionaii'e
pers.
Hoogstens werd er te velde getrokken
tegen „n e ve len".
En dan .nog waren het „nevelen", die |niet
het ministerie, maar die persi zelve had te
voorschijn geroepen.
Terecht sprak dan ook minister
Heemskerk de woorden„het schip, dat
in nevelen vaart, heeft die nevelen niet
zelf gemaakt".
Dat er nog anti-revolutionairen pui;-
s a n g zijn, die in deze precies dezelfde
meening zijn toegedaan, als de Katholie
ken en Christel ijk-Historisehen, daarvoor
vinden wij nog een bewijs in de rede over
„de(n) politreke(n) toestand", nu pas 27
November j.l. te Amsterdam gehouden
door het anti rev. Tweede Kamerlid J.
.van der Molen.
Volgens het verslag dier rede in 'de
N. R. Crt. zei deze anti-rev. afgevaardigde
o. a. dit;
„Een rechtsch kabinet kwam aan 't
bewind, en arbeidde tot dusver naar
genoegen, ook van de linksche partijen
totdat het kabinet verklaarde dat het
homogeen was met de negeering van
1901. Alsof dat al niet reeds
nit de samenstelling van dit
ministerie was gebleken, en
uit verklaring bij de aan
vaarding der regeering!"
Juist I
De laatste zin, die We hebben doen spa
tieeren, toont aan, dat dezei anti-rev. afge
vaardigde staat op hetzelfde standpunt,
ingenomen door de twee overige Riechtsehe
partijen, en niet op dat van de Stan
daard.
We zullen ons niet verder in deze hoo-
gere politieke luchten wagen.
Het wordt daar nevelig. i
Te meer, waar d e S t a n d a a r d in het
zelfde artikel, waaruit bovenstaand eerste
citaat genomen is, de verklaring liet voor
afgaan, dat dr. Kuyper, stel, hij had
de leiding op zich willen: nemen in plaats
van mr. Heemskerk, onder gelijke, abnor
male omstandigheden, niet anders
zou gehandeld hebben, dan de
zelfde minister Heemskerk!
Hoe dan een mogelijke uittreding dor
anti-revolutionaire partij uit de Coalitie
to verklaren
Ten slotte: zou het niet meer in het
belang zijn der Rechterzijde, ook met 't
oog op de komende stembus, de jievelenl
nu maar te laten wat ze zijn, te weten:
dampen, die vervluchtigen
En zou het niet veel meer zijn aan
te bevelen, nu ,,dit(?) gevaar", volgens
de Stand, „thans is afgewend", met
beide beenen te betreden den vlakken
.grond, waar geen nevelen zijn, en waarop1,
hopen We, in 1909 „de verdrietig sterkei
coalitie" haar zegevierende vaan zal kun
nen ontplooien.
Bij het justitie-debat in de Twieede Ka
mer is een onderwerp ter sprake gebracht,
nj. den aard van het strafrecht ten op
zichte van misdadigers, dezer al of niet;
toerekenbaarheid, waarbij zich twee rich
tingen lieten kennen, de oude, die
„straf" vordert voor de misdaad, eu de.
moderne, welke schuld bij den misdadi
ger ontkennend slechts beveiliging
wil der maatschappij.
Nu is een strafrecht, dat gebouwd is
op de loochening van den vrijen, wil een
a n t i-c h r i s t 1 ij k e wetgeving.
De deterministen redeneeren aldusde
misdadiger heeft geen vrijen Wil; hij is
abnormaal van aanleg, ontoerekenbaar en
is bijgevolg niet voor zijn daad verant
woordelijk. Straf verdient hij dus niet.
Toch blijft de man gevaarlijk voor d«
maatschappij. En om de maatschappij te
beveiligen moeten dns maatregelen tegen
dien man genomen worden, moet de man
niet gestraft, maar behandeld
Worden in daartoe in te' richten huizen.
De Katholieke Kamerleden Van W. ij n-
bergen en Itegout bestreden deze
moderne theorieën.
We laten iets volgen uit dia- rede vau mr.
van W ij n b e r g n.
„De straf heeft naai- mijn opvatting",
aldus baron van Wijnbergen, „een
vergeldend karakter, omdat straf nu
eenmaal straf moet zijn. Doch daarnaast
erken ik tevens ,dat del straf, eenmaal dat
karakter hebbende, ook dient tot afschrik
king en tot verbetering, dient tot hand
having der rechtsorde en tot sociale be
veiliging. Wenscht de geachte afgevaar
digde uit den Haag een tegenstelling tus
schen de oude en de moderne school ge
bracht te hebben onder één woord, dan!
zou ik zeggen; de oude en de moderns
school kunnen tegenover elkander gesteld)
worden in deze twee woorden: straf of
behandeling.
De oude school kan vasthouden aan de
straf, de moderne school kan eenvoudig
nooit komen tot straf, zij kan slechts be
handelen. i
Ik kom thans tot den1 heer Hugenholtz.
Ik zal niet ingaan op alles wat de heer
Hugenholtz gezegd heeft, maar slechts
twee punten uit zijn betoog aanroeren. Hij
zeide: het gaat niet aan te zeggen, dat
de modernen zich vaak zoo onoprecht aan
dienen, niet rondweg zeggen wat zij wil
len en waarheen zij1 willen, want (zulks
is niet waar; en in de tweede plaats
heeft hij daarin gevolgd door den ge-
achten afgevaardigde uit den Haag
aangevoerd: gij hebt de moderne straf -
rechtsleer uiteengezet, maar dat was de
moderne leer in haar uiterste consequen
tie toegepast. Wat misschien door eenige
zeer ver gaande menschen wordt voorop
gesteld mag men hier niet aandienen als
de moderne strafrechtsleer. Dat waren de
twee voornaamste grieven door dien ge
achte afgevaardigde aangevoerd.
Nu had ik toch gedacht, dat de heer
Hugenholtz zijn 'laatste stelling met be
wijzen zon hebben gestaafd. Ik heb hem
meegedeeld hoe ik tot mijn meening was
gekomen, o. a. door aan te toonen dat
men zich op de congressen te Amster
dam en te Turijn op het door mij ge
schetste standpunt had geplaatst, dat' men
daar nl. gezegd hadwij nemen niet aan
een vrijen wil, doch ontkenniein hem ook
niet; wij laten die quaestie ter zijde; en
dat men daar ook openlijk heeft toegege
ven, dat eigenlijk van straf geen sprake
meer wezen kon.
Deze uitspraak is nn niet een uiterste,
integendeel; zij is gedaan door tal van
gezaghebbende namen, op de wetenschap
pelijke congressen, als in leidende mo
derne tijdschriften, en indien nu de heer
Hugenholtz een andere meening heeft van
de moderne strafrechtsleer, had hij de
tegenbewijzen moeten Jevieren, welke ik
echter nog niet van hem gehoord heb.
Daarom houd ik mijn stelling, dat de door
mij gegeven omschrijving inhoudt het ware
karakter der moderne strafrechtsleer, vol.
Die leer erkent niet een vrijen wil, ver
werpt dns de zedelijke verantwoor-
woordelijkheid en daarmede schuld en
straf. Zij stelt daarvoor in de plaats
maatschappelijke verantwoordelijk
heid, op grond waarvan meu' zich gerech
tigd acht bepaalde personen, die anti-soci
ale daden plegen, te behandelen.
En dit is ook niet alleen (verkondigd
door Lombroso, dien men nu ter zijde
stelt als behootende tot dieni uitersten lin
kervleugel ware zulks wel het geval, ook
dan nog zou het woord van Lombroso
groot» waande hebben als een der eerst»
voormannen der moderne richting. Lom
broso was nog degene die in Turijn de ope
ningsrede hieid en was daar een jder
meest gezaghebbende mannen. Maar Lom
broso is allerminst de eenige, die ge
noemde leer verkondigd heeft. Ik noem
o. a. den grooten leider von Liszt, ,dita
zelf laat inzien, dat in zijn stelsel van
straf in den eigenlijken zin des yvoords
niets overblijft. In het merkwaardige ge
schrift van Birkmeijer, waarin deze heeft
uiteengezet, waartoe de theorie van von
Liszt leidt, wordt zulks duidelijk aange
toond.
In bedoeld boekje, getiteld: „Was lasst
von Liszt vom Strafrecht übrig", be
wijst Birkmeijer hij praat niet alleen
maar, zooals de heer Hugenholtz dat
de theorie van von Liszt tot niets op
straf rechtsgebied leidt. Dit zou ik ook
zoo gaarne willen doen opmerken aan
den heer de Ridder, dat die moderne leer
juist niet leidt tot de verminderde toe
rekeningsvatbaarheid, maar dat het ant
woord op de vraagwaartoe leidt de mo
derne 'leer op slrafrechtsgebied, gegeven
is en volkomen juist gegeven is door
Birkmeijer, wiens gezag de heer de Rid
der niet zal ontkennen, en wel in dit
korte woord: „to t ni e ts". Er blijft niets
van oyer.
In het moderne strafrecht, consequent
doorgevoerd, past straf beslist niet. De
geachte afgevaardigde vraagt: heeft von
Liszt dit toegegeven? Niet slechts von
Liszt, maar ook bekende moderne crimina
listen hier te lande erkennen volmondig,
dat van straf, in den zin zooals die thans
Wordt opgevat, bij doorvoering der mo
derne leer, geen plaals meer is. Prof.
Simons heeft in zijn bekend G i d s-artikel
ook gezegd, dat wij de erkenning Van,
den vrijen wil niet noodig hebben. Erken
nende, dat als wij den vrijen |wil niet
hebben, de zedelijke verantwoordelijkheid
wegvalt, zegt hij, dat wij in de maat
schappelijke verantwoordelijkheid vol
doenden grond hebben om ons strafstel
sel op te bouwen. Ook prof. van Hamel
zegt in den tweeden druk van zijnI n-
leiding tot de studie van
het NederlandscheStrafrecht:
„Voor de nieuwe criminalogi© ligt een in
alles bevredigende oplossing van deze,
misschien voor het menschelijk kennen
onoplosbare strijdvraag. Zeker niet aan
het begin van de studiën, die zij beoogt".
Op grond van de maatschappelijke ver
antwoordelijkheid is ook hij van oordeel
het strafstelsel te kunnen opbouwen. Ook
door hem wordt erkend, dat bij doorvoe
ring van Üe moderne leer van straf in
den zin zooals we die nu verstaan, geen
strake zal kunnen zijn.
Dit alles dus wordt gezegd en erkend
niet uitsluitend door den uitersten vleu
gel, maar door verreweg de meeste weten
schappelijke mannen die de moderne leer
kennen en aanvaarden".
Een beoordeeling.
In een liberaal orgaan, de Nieuwe
Courant, treffen we aan een merkwaar
dig getuigenis over het ministerie-Heems
kerk.
Het blad. is niet zoo buitengewoon in
genomen met den politieleen toestand ge
lijk die zich in Maart van dit jaar heeft
gevestigd, en met het thans aan 't be
wind zijnde ministerie.
Maar het vraagt, wat we voor het
ministerie-Heemskerk in de plaats zullen
krijgen.
„Een tweede kabinet-De Meester, aldus
gaat het blad voort, wenschen wij- niet;
wij vragen, wie in het land dat eigenlijk
wèl wenscht, al kunnen wij ons moeilijk
voorstellen welk ander resultaat van een
stembusoverwinning der geconcentreerde
linkerzijde door haar voorstanders ver
wacht wordt. Een „zaken-kabinet"? de
radicalen zouden u zien aankomen„E'&n
„gemengd" kabinet? gij' zoudt, rechts,
kloppen aan doovemans deur!
Zoo houden wij' voorshands het mini
sterie Heemskerk, gelijk het zich tot nu
toe heeft getoond, voor het meest ge
schikte om du de bestaande omstandig
heden het land te besturen. In persoon
lijke hoedanigheden staan zijn leden, over
't geheel, bij hun voorgangers niet achter.
Om het moeilijke werk der Grondwetsher
ziening aan de regeeringstafel te leiden,
schijnt Heemskerk, om velerlei redenen,
de rechte man".
Tegen de verkiezingen zullen we )io,g
wel eens aan deze uitspraak van, een lib©-
raai hoofdorgaan herinneren.
ITALIË.
Nederland op de tentoonstelling in
het Vaticaan.
De „Osservatore Romano" bevat een
zeer uitvoerige beschrijving van de ten
toonstelling van kerksieraden in het Va
ticaan Daar aan al de inzendingen een
bespreking wordt gewijd, kan deze voor
elk der landen afzonderlek uit den aard
der zaak slechts kort zijn. Omtrent Neder
land schrijft het blad het volgende
„En zoo komen wij dan aan de inzending
van Nederland, welke een groot gvlcelte
van de geheele tentoonstelling in beslag
neemt; de Nederlandsche Katholieken,
ofschoon in hun vaderland slechts een klein
gedeelte der bevolking vormende, hebben
in een edelen wedijver van liefde een groote
menigte kerkelijke sieraden en voorwerpen
gezonden. Vooral vallen te vermelden de
draagbare altaren voor missionarissen
meer dan een dozijn. Het is niet mogelyk
op te sommen de koorhemden, kasuifels,
koorkappen en andere paramenten even
als de heilige vaten, gezonden door de
vereenigingen van Rotterdam, Amster
dam, 's CiraveDhage, Leiden, Haarlem,
Utrecht, Tilburg, Njjmegen, Helmond,
Breda en Roermond. Vermeld dienen
te worden de geschenken der uit haar
vaderland verdreven Fransche Zusters,
geschenken bestaande in rijke alben en
altaardwalen. Ook de verafgelegen Hol-
landsche koloniën, zooals het Apostolisch
Vicariaat van Batavia, de Zusters Ursulinen
van Malang en het Apostolisch Vicariaat
van Suriname, zonden tal van rjjke ge
schenken in paramenten. De zusters Ursu
linen van Eysden gaven een groote menigte
kandelaars van allerlei afmeting en tal
van kelken en pyxides van verzilverd of
verguld metaal. Zeer schoon zjjn verder
een vijftigtal ostensoria en een menigte
kelken eu missalen, gezonden door de ver
schillende Hollandsche diocesen
Zooals men ziet, maakt het katholieke
Nederland op deze tentoonstelling van
liefdegaven aan den jubileerenden Paus, ten
bate van arme kerken en van de missio
narissen, een alleszins waardig figuur.
Particuliere audiëntie bij Z. H. den Paus.
Men schrijft uit Rome aan „De Tijd"
„Dinsdagochtend hadden Mgr. Diepen,
directeur der bisschoppelijke kweekschool
en inspecteur van het R. K. Bjjzonder
Onderwjjs, alsmede pastoor Prinzen, van
St. Jacob te's Hertogen osch, het voorrecht
door Z H. den Paus in bijzondere audiëntie
te worden ontvangen Mgr. Diepen bood
den H. Vader een fraai album aan, namens
de vereeniging „Voor eer en Deugd", wier
leden eigenhandig op een adres van hulde
en gelukwensch ter eere van 's Pausen
jubelfeest hadden geteekend. en vroeg een
specialen zegen niet slechts voor deze
Vereeniging en hare leden maar, ook voor
al degenen, die onder zijn leiding eu toe
zicht zich wijden aan het onderwijs. Pastoor
Prinzen, lid van het diocesane Comité voor
de Sociale Actie in het bisdom 's Herto
genbosch, vroeg eveneens den zegen voor
al zijne medewerkers op katholiek-sociaal
gebied. De H. Vader toonde levendige
belangstelling in den arbeid der beide
hoogst verdienstelijke priesters en willigde
hun verzoek van ganscher harte in".
PRAAKRMK.
De zaak-Steinheil.
Een groot zeienschandaal en een rechter
lijk schandaal is de moordzaak-Steinheil te
Parijs 1 Onze lezers weten in hoofdzaak reeds
waarin zij bestaat. Doch er dient hier ter
plaatse nader op terruggekomen, daar het
thans opschemerende licht ervan een aller
droevigst stemmenden blik veroorlooft in
de geheimen der Fransche rechtspleging
en in den modderpoel der Fransche bin-
neDlandsche politiek. Neem ter hand het
eerste het beste Fransche dagblad, van
welke richting ook en ge zult er niet
slechts in vinden uitingen van ziedende
verontwaardiging tegen het vrouwmensch
Steinheil, doch ook tegen den rechter van
instructie Leydet en den direct, van den
openb. veiligheidsdienst Hamard welke bei
den men beschuldigt de zaak in de doofpot
te hebben willen stoppen en die men open-
ljjk qualificeert als „medeplichtigen".
Medeplichtigen en dat is het ergste
vermoeden hetwelk wordt uitgesproken
op bevel 1 Op bevel van invloedrijke, hoog
geplaatste politieke personen. En dan wordt
helaas! de herinnering wakker ge
schud aan den altjjd nog ietwat geheim
zinnig gebleven dood van Fèlix Faure, den
voorganger van Loubet, tot wien mevr.
Steinheil in ongeoorloofde betrekking stond
en die, naar men vrij algemeen beweert,
om het leven zou zjjn gekomen door vergif.
„Indien het waar is", schrijft de „Libre
Parole", dat mevrouw Steinheil voor dat
zij haren man en hare moeder uit den weg
liet ruimen, president Félix Faure vergif
tigd heeft, dan kan zij bij dit politieke
misdrijf slechts een werktuig geweest zijn.
Doch wiens werktuig? Men zal het moeten
weten De zaak van Steinheil is nog niet
geëindigd, zij is pas begonnen", en de
„Action Francaise" laat zich aldus uit
„De buitengewone vertrouwelijke verstand
houding van Félix Faure en mevrouw
Steinheil waren een publiek geheim. Men
kon vermoeden, dat er bezwarende papieren,
brieven met onthullingen betreffende het
historisch geheim van den dood ran den
president in het Ronsinstraatje waren. Men
kon weten dat een van de twee slachtoffers
getuige eD misschien het werktuig bjj dien
dood was geweest Wat er van zjjma
dame Steinheil heeft de justitiemaai denlang
van 31 Mei 1.1., den dag van den moord
af misleid door een reeks leugenachtige
voorstellingen, door verzinsels, die achteraf
zóó tastbaar blijken, dat men zich a.vraagt
hoe het mogelijk is geweest dat de rechter
van instructie Leydet daaraan geloof heeft
kunnen hechten.
Leydet beeft bereids uit eigen beweging
ontslag genomen als rechter van instructie.
RLSLANtt
Voor de katholieken in Rusland kan het
nu beter worden.
De eeredienst-commissie van de Doema
heeft zich in beginsel verklaard voor vrijen
overgang van de eene gezindte tot deandere.
De bekeerlingen moeten den leeftijd hebben
bereikt, waarop zij volgens de wet een
huwelijk mogen aangaan, d. i. van 18jaar
voor dv mannen en 16 jaar voor de vrouwen.
Het voorstel vau de synode om hen, die tot
een ander geloof willen overgaan, gedurende
40 dagen door den pope te laten vermanen
werd verworpen, maar wel werd bepaald,
dat tusschen de aangifte van overgang en
den overgang zeiven een tjjd van 40 dagen
moet verloopen.
AMERIKA.
Schrikkelijke Cijfers.
Het Amerikaansche bevolkingsbureau
heeft een statistiek openbaar gemaakt, waar-