No. 136 Dinsdag 17 November 1908. Vierde Jaargang. II I I' yijke Stand. en, Aanbestedingen enz. tberichfcne KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN. Verschïint eiken HAAHDAG-, WOLHSOAG- en VRIJDAGAVOND. Keizer en Koningin. Drie Argumenten van Min. Asquith weerlegd. 31NNENLANP. vaststelten welke ver te geven voor franco Iriek. Naar onze mee- Ijkheid daarvoor kuin- li een prijs van 60 a li. bieten? dovende bieten zal be lief suikergehalte. In van leveranciers zul- aangewezen, tot ta l-neming. Hierdoor zal I vracht verkregen, wor- Tchdl lende partijen niet ehoeven te worden, uild, dat op Zondagen I algemeen niet. gewerkt ren wij uwe aandacht Bij bepaald wordt, dat lii.slukking van de zaak, meer aansprakelijk zal lilden boven het bedrag Ideelen. lier de plaats een woord In aan allen, die blijken In onzen arbeid hebben It hun voorlichting lieb- tan. [lofiid, ©en woord van lel name achterwege te 1 in de 20ste eeuw nog pan de voordeden van, die doe niet mee. is, en boude hot ons ets meer nieuwerwetsoh Idat een suikerfabriek 1n d r de boeren is. ie luk, Voorzitter, ibeeke, Onder-voorz. i y s, le Secretaris, [eeke, 2e Secretaris. 11, Adrians Willemina, ndert via Melle en Maria bhanna, d v. Johan Marie riana Deij. 12, Johanna |a, d. v. Franciscus Corne- Maria Wolter. tl—13 Nov. adertrouwd: J. den En- [I. en L. Back, 29 j. jd. 24 j. jtn. en C. B. de i.J. P. Geluk, 24 j. Boven, 22 j. jd.J. tl. en M. Bal, 22 j. jd.; jm. en A. P. Smolders, |l. Le Due, 21 j. jm. en p. nsen, geb. Seijmoui', z. |geb. Kosten, z.; P. A. 1 Meertens, d.C. Koole, jz. ld© Waard, 72 j., wed. 6—13 Nov. trouwd: 6, Maiinus Hoe- n Cathalina Jacoba van Aarnoud de Landmeter, ssingen ein Adriana Üo Willem Duinkerke, jm. 24 isten, jd. 25 j. Izak Laurus, 1 rnnd., z. teke en Francina Bom; iba, 5 mud., d. v. Johan- ker en Adriana Cornelia ister werd ten bureele ïr der registratie en do- ed het maken van een Ooster-Scheldedam onder geschreven werd door de 'dorp, Rilland voor f2622 linisse, f2170; F. Thijsse, f1796; J. Geluk J.Lz. rebr. A. v. Gemst, Woens- ,dr. Jacobs, Goes, f1778; Ven, Middelburg, f1680. d d e 1 b u r g, 12 Nov. kt van heden was de Prjjzen onveranderd, uit- iruineboonen, die schaars en 50 co:-.t hooger worden ren als volgt: fO.-l f 7 25 f 6.25 f 0.- f f f f 5.25 3.— 7.— 9 75 f 6- f 11— f 0— f 7 50 - 6 75 - 0 - 5.50 - 3.50 - 7.50 - 10.50 - 6.50 -11.25 en f 15 50 - 16.50 f 9.50 -10.50 61, part. f 0.64 p. ï/g kilo. r part. f8.50 per lOOstuks. N, 13 November 1908. iilo f0,67s af 0— 0.per lOOstuks. Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95 Afzonderlijke nummjers a contant- 0.05 Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags. BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES. Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 CL Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend. Dienstaanbiedingen 6 regels voor 25 Ct. A contant. Reclameberichten 25 GL p. r. Bij abonnement speciale prijs. Onder dit opschrift kwam Donderdag een Haagsch orgaan liet Vaderland) (lib.) de onthullingen van de laatste- dagen vermeerderen met een medcdeeling van „een diplomaat", welke mededieeling in hield, dat tijdens 't uitbreken van 'den Rus sisch-Japanschen oorlog de Duitsehe Kei- zeir een 'blief zon hebben geschreven aan Onzo Koningin, waarin hij aankondigde zich zeer noode verplicht te zien om. zijn voornemen ten uitvoer te leggen, de Neder- landsche havens te bezetten, indien niet Nederland zich onverwijld in slaat van tegenweer tegen Engeland wist te stellen. De Koningin, ten zeerste- ontdaan, zou Minister Kuyper don dreigbrief hebben meegedeeld, waarop Kuyper het we-nsche- lij'k geacht heeft ©enige versterkte plaat sen in orde te doen brengen. Aldus volgens ,,de onthulling" van het V ad er land". Al aanstonds twijfelden we aan de be trouwbaarheid van dit sensatie-nieuws; [rie den waarom we het onzen lezers ont hielden'. Het blijkt nn achteraf, dat we goed za gen, en dat de bladen, die met allerlei liefelijkheden 'dit „nieuws" commenlaiiee- ïenden ietwat voorbarig waren. Van de best ingelichte zijde men kan wel zeggen officieel wordt nu '.mede gedeeld, dat nooit tijdens het uitbreken van den Russisch-Japanschen oorlog of in het algemeen in het jaar' 1904 of 1905, oen brief van den Duitschen Keizer liet onderwerp heeft uitgemaakt van oen ge sprek tusschen H. M. de Koningin en dr. Kuyper, Hierdoor vervallen volgens den bericht gever alle daaraan vastgeknoopte beschou wingen, im het bijzonder hel beweerd ver band met de NootJdzej-enliante, waaraan men in diplomatieke kringen dan ook nim mer' heeft geloofd. Het oordeel van de Standaard (or gaan van dein toenmaligen minister) in deze zaak is zeker wel van gewicht. Dit blad schrijft: „In het Vaderland beginl de man van 1905 zijn arbeid weer op het terrein der buitenlandsche poli tiek. „Nn heet hij' te putten uit die Mé moires van een gewezen diplomaat. „Licht te- gissen, op wien gedoeld wordt. „En ook nu is het eigenaardige van deze onthullingen, dat ze over ge heime dingen handelen, waarvan men vcoiuit weet, dat geen tegenspraak kan gegeven werden, omdat de gebonden heid aan het geheim karakter der be sproken zaken dit verbiedt. „Ook nu blijft uit dien hoofde niet andei's over, dan op volkomen af doende gronden opnieuw te verkla ren, dat. ook thans weer een samen raapsel wordt geboden van f a n t a- sie en. werkelijkheid. „M moires zoo het heet van leen diplomaat, maar dan van een diplo maat die wel de klok had hooien lui den, maar niet wist waar de klepel hing". Aan dit oordeel valt nog toe te- voie- gen de volgende verklaring van bet groot© Duitsch© Kath. blad de Germania, welke als volgt luidt: „Keizer Wilhelm heeft tijdens den Russisch-Japanschen ooilog niet het initiatief genomen eu Nederland ge dreigd met bezetting der havens in geval Nederland geen verdedigings maatregelen tegen Engeland nam. Het was Koning Edward, die het eerst in den drang der critieke gebeurte nissen Koningin Wilhelmina vertrou welijk mededeelde, dat Engeland ver plicht zou zijn, de Nederlandsche ha vens te blokkeerten, wanneer Duitsch- land neiging mocht vertoonen om Ne derlands neutraliteit te schenden. Keizer Wilhelm heeft daarvan op de een of andere wijze de wetenschap ge kregen en ieie:st daarna de Koningin op merkzaam gemaakt, dat Duitsehe troe pen 't Nedeilandsch gebied zouden be treden, bijaldien zich Engelsche oor logsschepen in de Nederlandsche ha vens mochten vastleggen. Die briefwis seling, welke zich in het geheim-ar chief te 's Gvavenhage bevindt, is door een vergissing tusschen de actiestuk ken geraakt, waarin de veelbesproken affaire van ©en tegen Minis er Kuyper. frondeerend gezant werd behandeld en daardoor is de zaak in wijder kijmg bekend gewonden' Dit. alles blijkt wel, dat de lezing van het Vaderland onjuist is, al kan niet wonden ontkend, dat er in die dagen iets moet gehemd zijn, dat ons land in groote moeielijkheden zon hebben kunnen bren gen. Wat dit eigenlijk is geweest zal wel nimmer vernomen worden. Uit alles wat de laatste dagen aan het licht is gekomen, spreekt inlusschen de noodzakelijkheid, dat Nederland zelve in staat zij zich krachtig te kunnen verwieren, indien h-et er op aan mocht komen eigen nechten en zelfstandigheid te verdedigen. (Ingezonden.) In een ingezonden stuk in The Ti mes behandelde de heer J. Ellis Barker, de bekende schrijver van „The rise anddecline of the Netherlands" (de opkomst en. het verval der Nederlan den), de drie hoofdargumenten econo misch, sociaal en ethisch welke die heer Asquith op het feestmaal van het Internationale Vrijhandelscongres te Lon den ter verdediging van den vrijhandel aanvoerde. I. HET ECONOMISCH ARGUMENT. Mr. Asquitih zeide: „Het gevolg (van vrijhandel) is dat, zoo „als de ervaring uitwijst, onze fabrikaten, i, waartegen de beschermende tarieven van „andere landen hoofdzakelijk gericht zijn, „niet alleen met voordeel op de neutrale „maikten kunnen mededingen, maar over „die tariefmuren heenspringan, en zeer „dikwijls de bescnermde fabrikaten op „eigen markt verdringen (undieiisiell)". Hierop antwoordt Mr. Barker met cijfers getrokken uit het „Statisliches Jahrbuch für das Deutsche Reich" voor 1908, en hij geeft naast elkaar twee lijsten, die ©ene, houdende Duitsehe invoeueo in Groot Brit- tanië, de andere Britsche invoeren "in D'uitschland. Een vergelijking dezer twieie lijsten, zegt Mr. Barker, is belangwekkend. Groot-Brittanië, dat volgens Cobden „was en altijd, zou blijven de werkplaats (workshop) van de geheele wereld", voor ziet Duitschland hoofdzakelijk van kolen, visch en koloniale .producten als: goud, zilver, koper, tin, huiden en van garens, die voornamelijk een raw product voor de Duitsehe nijverheid zijn. De fabrikaten aan het eind der lijst zijn geheel onbeteekenend bij het geheel vergeleken. Deze lijsten too- nen aan, dat de Duitsehe tol-politiek hoogst bevorderlijk is aan den Duitschen arbeid en zeer schadelijk voor den Britschan ar beid; dat de spreuk van Bismarck „Be scherming beschermt den arbeid" in Duitschland wordt bewaarheid. De cijfers wijzen uit, dat Duitschland's tol-politiek gericht is tegen den Britschen arbeid. Er is in deze tabellen geen aanwijzing dat Biitsche fabrikaten over de Duitsehe ta riefmuren „heenspringen" zooals Mr. Asquith beweerde; ongeveer negen tiende van den Britschen uitvoer naar Duitsch land bestaat uit grondstoffen, halffabri katen en voedingsmiddelen. Indien wij nu de lijst van' Duitschland's uitvoer naar Groot-Brittanië nagaan, dan blijkt, dat deze, goud en vilver uitgezon derd, bijna uitsluitend bestaat uit geheel afgewerkte artikelen van alle soorten. Die lijst is een welsprekend bewijs, dat vrij handel in Groot-Brittanië een uitstekende zaak is voor Duitschland, en vooral voor den Duitschen arbeider. II. HET SOCIALE ARGUMENT. Hieiomtrent zeide Mr. Asquith: „Engeland bevat meer dan 40.000.000 in- „woneis, met een gemiddeld© welgesteld- „heid en voorspoed, waarvan geen voor- „beeld ergens ter wereld te vinden is". Mr. Barker merkt daartegen op, dat de voorspoed van landen kan worden afge- maten naar de toeneming der bevolking, want de viaag naar werkkrachten regelt het aanbod daarvan. Terwijl de bevolking van Groot-Britta|nië toeneemt met 380.000 pier jaar, vermeer dert die in Duitschland met 900.000 per jaar, en de landverhuizing uit de twee landen is voor Engeland veel grooter dan voor Duitschland. Percentsgewijs is de Britsche emigratie vijftien maal grooter dan de Duit- scne. Onze werklieden moeten onverklaar baar blind voor hun eigen belangen zijn, wanneer zij elk jaar bij honderdduizenden verhuizen uit een land waar zij, volgens Mr. Asquith, genieten van „een welgesteld heid en voorspoed, waarvan geien voor beeld ergens ter wereld te vinden is". Welgesteldheid en voorspoed van een volk kunnen gemeten worden door zijn werkzaamheid. Ondanks onze enorme landverhuizing blijft de Britsche arbeids markt overvoerd en blijft werk schaarsch. Ongeveer 5 percent van onze georgani seerde en een veel hooger percentage der ongeorganiseerde werkl.eden zijn besten dig werkloos. Groot-Brittanië heeft een staand leger van ongeveer 800.000 werk- loozen volgens de gebruikelijk© schatting. Daarenboven heeft het een leger van pau pers-, waarvan velen uit de wierkloozen gerecruteerd, dat volgens het „States man's Yearbook" 1.136.019 man sterk is. Volgens Rowntree's „Poverty" leven in York 20.302 personen, zijnde 43,4 percent van de loontrekkende klasse in armoede. Uit onderzoekingen van Booth en anderen blijkt, dat het percealage der in armoede levenden in andere gedeelten van Groot- Brittanië niet veel lager is. Deze feiten kunnen kwalijk bevestigen de grootspraak van Mr. Asquith over onze welvaart. III. HET ETHISCHE ARGUMENT. Op dit punt zeide Mr. Asquith: „Uit een internationaal oogpunt is Vrij- „handcl .saamverbonden met vnede en „vriendschap onder de volkeren". en Mr. Vvinston Churchill verklaarde: „De invloed van Vrijhandel op inter nationale, verhoudingen is Vrede". Sedert 1846, het jaar toen Vrijhandel werd toegepast, zijn er tusschen 2(1 en 30 oorlogen en militaire expedities gewieest waarin het vrijhandels-gezinde Engeland [gemengd was. Er zijn oorlogen geweest met Indië, China, Perzië, Abyssinié, As- hanti, Afghanistan, Zoeloeland, Birma, Alashonaland, Soedan, Somali Irnd, Trans vaal en anderen, en de meeste dezer oor logen werden ondernomen voor de zaak van den vrijhandel. Brittanië was genoodzaakt de opandeur- politiek onder de wilde en halfwilde sla,ten te volgen, omdat do beschaafde natiën hate deuren voor der Britten neus geslo ten hadden. Met de punt van de bajonet dwong het China opium op ter* wille van den Vrij handel, en ter wille van dienzelfden Vrij handel vernietigde het de industrieën van Indië en Turkije. Vrijhandel is aan onwillige natiën door Groot-Biittanië opgedrongen met wapen geweld. Vrijhandel is verantwoordelijk voor de meeste van onze vele oorlogen, en het is een vermetele scheeve voorstelling der feiten om Vrijhandel te vereenzelvigien! met vrede en verdraagzaamheid. ITALIË. Het is beden de dag, dat te Rome do viering plaats .heeft van het gouden priesterfeest van Z. H. den Paus. Fit A S li ltlJ K. Hoe de verwildering der zeden om1 zich grijpt lezen we weer: Te Nancy heeft de krijgsraad een won derlijk soort misdadiger veroordeeld. Het is een soldaat, Leon Carrimentrant ge naamd. Verleden voorjaar zat een zekere sergeantsvrouw in het tuintje voor haar woning met ©en kindje van acht maanden op haar' schoot. Daar kwam een soldaat op haar af en vroeg haar, of zij ook kame raden van hem had zien voorbijtrekken. Neen, zeide de vrouw ©n ging door met het kindje te speten, dat zij op schoot hield. Meteen klonk een schot en[ de vrouw rolde met het kind over den grond. De soldaat had op haar geschoten. Toen de gewonde vrouw trachtte overeind te krab belen, sloeg de onverlaat haar mlet het ge weer op hoofd en rag, zoodat zij moest blijven liggen. De soldaat ging daaiop kalm zijns weegs. Even later wist de vrouw het huis van een buurvrouw te bereiken, waar zij de eerste zorg ontving. De schot- wend bleek gevaarlijk te zijn. Een deel van de onderkaak was weggeslagen. De sergeantsvrouw is genezen. Zij is echter deerlijk verminkt en kan bijna niet mieer praten. De onverlaat werd even later, toen hij een ander misdrijf beging, gegrepen en eindelijk tot bekentenis gebracht. Maar het eenige wat hij van zijn zonderlinge mis daad wist te vertellen was, dat hij met wist waarom hij op de sergeantsvrouw had geschoten. Natuurlijk heeft men ge dacht te doen te hebben met een krank zinnige, maar d© doktoren die htem heb ben onderzocht verklaren, da,t men hier te doen heeft niet een geheel verantwoor delijk persoon. Léon gaf nog voor, dat hij den bewusten dag dronken was geweest, maar dat is door getuigen tegengesproken 1 Die man is natuurlijk niet anders dan moreel verhongerd of vergiftigd of mis schien beitje tegelijk. Waarschijnlijk zal ook hij wel een ster keu afkeer vau God hebben. Als hij ten minste van den Schepper ©n Rechter ooit heeft gehoord. In het stadje Brioude van het departe ment Boven Loir© heeft zich het feit voor gedaan, dat de verlichte burgemeester niet kon zien, dat in den tuin der pastorie zich een groot kruisbeeld bevond. Dat moest weg niet van den openbaren weg zelfs, maar uit den tuin der pastorie! En niettegenstaande de hevige protesten van den pastoor, verscheen de burgemees ter met werklieden in den tuin om het kruis te verwijderen, dat ineenstortte. Hoe bruut geweld gepaard gaat met godsdiensthaat U II I T C II L A S 1>. Do omstandigheid, da,t de Keizer gedu rende de huidige .crisis genoegelijk in het rijk rondreist, met vermijding van Ber lijn, zoodat de rijkskanselier hem eerst heden in Kiel te spreken krijgt, beeft de algemeen» ergernis bet hoogtepunt doen bereiken en zelfs tot dusver zeer gematig de, onverdacht monarchistisch gezinde bladen, slaan een toon aan, zooals tot nu toe nog nimmer gehoord werd. Een viij-conservatief blad vindt het feit, dat de Keizer zich in dezen ernsligen tijd zich met vossejachten en het bijwonen van cabaret-vei tooningeln onledig houdt, waar lijk niet geschikt om de monarchistische gezindheid, te vergrooten. Hij' moet niet vergeten aldus dit blad dat tegen over de rechten van den vorst ook plich ten staan en dat ons de instelling der monarchie hooger staat dan de persoon. Dit zegt niet een of ander radicaal or gaan, maar de Post, het hoofdblad der vrij-conservatieve pairtij en andere monar chistische bladen nemen deze woorden over. Weer andere uitingen in de pers komen daarop neer, dat thans ook de zekerheid moet geschapen worden ,da,t de Keizer niet voor het geval in de toekomst ©ein oorlog mocht uitbreken, over de hoofden der deskundigen heen zich van de opperste leiding der oorlogshandelingen meester maakt; daaivan weet hij niets enz. Kortom zonder vrees voor processen wegens ma jesteitsschennis voert de Duitsehe pers een taal alsof we haast aan den vooravond van een omwenteling staan. Uit München wordt gemeld, dat Beieren en de andere Bondsstaten van den Keizer besliste waarborgen geëischt bobben, om jn de toekomst een crisis als nu te ver mijden. Andere berichten luiden, dat de Keizer in gloeienden toorn over Rijksdag en rijkskanselier ontstoken is, zoodat laatstgenoemde zelf d© samenkomst met den Keizer' verschoven heeft, om dezen eerst wat tot kalmte te laten komen. (11ILYA. 0e troon. Twee slagen kort na, elkaar treffen den troon dn China. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag stierf keizer Kwang-Sioe en ieder oogenblik kan de doodstijding dier keizerin-weduwe, de werkelijke beheer- scheres van bet Rijk worden verwacht. De vorst was Vrijdag naar het sterfver trek in 'de Verboden Stad overgebracht, en de maatregelen ter instelling van bet Regentschap, waren reeds alle getroffen en behoorlijk afgekondigd. De vorst leed aan verscheiden ziekten, welke ,elk op zichzelf beschouwd, al ge vaarlijk konden worden geacht. Reeds maanden lang kon de vorst loopen noch zitten; en ofschoon men ten paleiz© poog de, den emst van den toestand geheim te houden, slaagde men daarin niet 'ten volle. Er is op het oogenblik in China geen officieele troonopvolgerd. w. z. geen zoon of aangenomen zoon des Keizers. Wel is met de benoeming van prins Tsjoen tot Regent, diens zoon aangewezen als ver- moedelijken troonopvolger, maar daarmee is de erfopvolging nog geenszins defini tief geregeld. OOST-I X Dl Zooals 'reeds in ons vorig nummer onder Laatste Berichten gemeld is, werd, volgens een officieel bericht, de le luitenant der infanterie W. van Holst Pellekaan, terwijl deze zich met een© brigade .maréchaussee, voor de registratie der bevolking in de kampong Hiligeho in Zuid-Nias ophield, verraderlijk overvallen. Genoemde luitenant, de Niassche tolk, en eenige dwangarbeiders, werden daarbij levensgevaarlijk gewond. Kapitein Baerveldt kwam juist in tijds om een algemeenen aanval van den vijand af te slaan. Deze léed daarbij een verlies van 60 dooden. De toestand der gewonden is bevredi gend. De resident van Tapanoeii is per gou- vernements-stoomschip „Java," naar Nias vertrokken. Het Nederlandsche buitengewoon Gezantschap bij den Paus. „Romanus" schrft in d e T ij d bijzonder heden, waaruit blijkt, dat de ontvangst van het Ned. buitengewone gezantschap ten Vaticane zeel' luisterrijk was. Graaf Dumonceau, die reieds verschei dene Hoven van Europa met eau officiiael© zending bezocht, hoorde de coir, met warme bewondering spreken over het zeld- 'zaamindrukwekkende ceremonieel, dat aan het pauselijk Hof wordt in acht genomen. Men gevoslt daar in alles d© eerbiedwaar dige traditie van eeuwen her. En als ik van den anderen, kant nog iie-ts nit de school klappen mag, dan zou het era woordje zijn over het bijzonder sympa thieke en voorname figuur, dat deze twiee Nederlandsche gezanten edellieden van de beste keur algemeen in Vaticaan- sche kringen gemaakt hebben. Door dit buitengewone gezantschap van H. M. de Koningin is ons vaderland waar dig, ja, glansrijk vertegenwoordigd bij de plechtige viering van het pauselijk jubel feest. Anti-papisme. Van zijn vinnig anti-papisme gaf „het Volk" dezer dagen weer een fraai staaltje, door het volgende geniepige stukje: Om de roomschen te believen heeft het in meerderheid protestantsche Ne derlandsche bewind gisteren don Paus door een bizonder gezantschap met zijn 50-jarig priesterschap laten feli citeerden. Zelfs had men de Koningin een eigenhandigen brief laten schrij ven. De vertooning is des te maller, daar Nederland geen vast gezantschap bij het Pauselijk hof onderhoudt en den Paus dus volkomen te recht niet meer als wereldlijk vorst beschouwt. Of men zich op de bureaux va,n „het Volk" ook geërgerd heeft over den geluk- wensch van de Koningin aan den Paus! En of daar ook het anti papisme boven komt, zoodra er sprake is van den Vader der Chris lenheid Nederland beschouwt den Paus volko men terecht niet meer als wereldlijk vorst, zegt „het Volk". Zelfs indien dit zoo ware, zou het aan- ills

Krantenbank Zeeland

Nieuwe Zeeuwsche Courant | 1908 | | pagina 1