K0FFIE2
DE ZWALUW":
tl STEEDS ONZES
Thee S
„DE ZWALUW" S
Donderdag 12 November 1908.
Vierde Jaargang.
lort 5
>1 (grof)
5smeel S
indelen
elnoten S
izelü
r-CbocoladeS
toholvrije
eurens
BUSTEN LMND
1 1
li
Billijke prijken.
No. m
ijst
licelli
f, Utrecht.
Ni@®ee#e
PRIMA
0
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-.JTOENSDAG- en VRIiOAGAVOND.
Zijn alle wolken
verdwenen?
Uit de Memorie van
Antwoord.
UIT DE PERS.
3N, v/h. J. LABORY.
E DELFT
•LBURG.
ct. per pond. 0
ct per pond. q
per pond. 0
per pond.
per pond. J
per pond.
per pond. J
Beleefd aanbevelend. 9
165, bjj 10 Kilo f0.64, bjj
10 Kilo f0.68, bij 25 tot
CUZEL "?3»J
a f 0 66 per Kilo.
f 7.20 per bus.
len rembours,
ting toegestaan.
40 en 45 ct. p. pond 0
20 en 23 ct. p.ons 0
16 en 20 ct p. ons 0
vestigen wij uw
op onze zoo gun- J
nde
ct. per flesch. 0
0
Beleefd aanbevelend,
Delft - Middelburg. 2
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f0.95
Afzonderlijke nummers k contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f0.50; iedere regel meer 10 CL
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regel3 voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichteü 25 Gt. p. r. Bij abonnement speciale prijs.
«terbaan le Cointre, Goes,
De tijdingen uit Parijs en Berlijn kondi
gen de vreedzame oplossing aan van. di
plomatieke Casabl mca-gesehil.
Dat is een ware opluchting.
Mem' heeft goed zeggen, dat het incident
van het allerkleinste gewicht was, en on
evenredig aan den geesel van een gewa
pend conflict de spanning, die op dit
oogenblik de betrekkingen tusschen de
Mogendheden bcheeiseht is zóó, dat letan
enkel onbeschaamd woord, of een prik
kelende houding voldoende zouden kun
nen zijn om het onweer te1 ontketenen.
Uit de gebeurtenissen, die nu ongeveer
een maand de activiteit der ministerie's
van buitenlandsche zaken in beslag ne
men de gebeurtenissen van den Balkan,
geruchtmakende verklaringen van Keizer
Wilhelm, openbaringen over de dubbelzin
nige handelingen der Duilsche diplomatie,
starre eischen van Bülow tegenover Frank
rijk ontslaat de gegronde meening, dat
er een diepgaand verschil bestaat tus
schen de theorie en de daad.
Ziehier' de theorieEr is geen Souveitein
in' Europa, geen staatshoofd, geen politiek
man, die zich niet de onderdanige dienaar
noemt van den Vrede, en voor het Mi-
'nervabeeld den zuiversten wierook brandt.
Maar doet zich het kleinste geschil voor,
dan hoort men dreigende woorden, som
bere! oproepen. De sabels wordien gewet ie]n
den volkeren is het geraden hun „kruid
droog te houden".
Vanwaar dat verschil tusschen theorie
en feiten?
Verschillende oor zaken zijn hiervoor aan
te geven; blijvende en accidenteel©.
Alle Europeesche naties schatten hiet
nationaliteitsgevoel zeer hoog.
Wij Nederlanders, zoowel als Engel-
schen en Duitschers, hebben onze fierheid,
onze gewettigde en noodzakelijke fierheid,
geboren uit de tradities, uit de zorg voor
onze onafhankelijkheid, uit den wil dien
we bezitten om te zorgen, dat we blijven
wie we zijn, en om pus recht te doen eer
biedigen.
Maar het oordeel des menschen is niet
onfeilbaar.
Onder de beheersching van het gevoel
en' den natio-nalen trots gaan de volkeren
vaak spoedig tot uitersten over; en gij
komen er toe de fierheid te. verwarren met
koppigheid, terwijl een verkeerde geest
drift hun makkelijk uitstekende argumen
ten geeft om zelfs het ongelijk gcied te
praten.
Deze gevaren kunnen tot het uiterste
gedreven worden bij naties, welker lot
in zekeren zin afhangt van het politiek
inzicht van een enkel persoon.
Daarom kan merr ook in 't algemeen
zeggen, dat het parlementair stelsel een
waarborg is vootr (jen vrede.
Indien het da;n ook al gezien is, dat
parlementaire vergaderingen zich lieten
meeslecpen door ondoordachte overwegin
gen, het parlementaire stelsel met zijin
langzaamheid veroorlooft den diplomaten
nog om tijd te winnen.
En gewonnen tijd, in zulk geval komt
aan de kalmte, de zelfbeheersching en ten
slotte voor den Vrede ten goede.
Ziehier een der permanente oorzaken
van gevaar voor don Vrede, die- de beste
organisatie niet zal kunnen uit den weg
ruimen.
Er dient bijgevoegd, dat de huidige si
tuatie in Europa aan de blijvende (oor
zaken voor' geschillen nieuw voedsel geeft.
De oorzaken van naijver zijn talrijk; de
economische geschillen veelvoudig en te
meer te vreezen, wijl zij greo-tonen ierug-
'slag geren.
Europa is verdeeld in twee Machts
groepen, (de twee Drie bon dee.) die elk
weer verbonden zijn door verwachtingen
en belangen, die in strijd zijn met die
der wederpartij.
Vandaar een algemeene onstandvastig
heid, die oor-zaak is, dat 't gezichtspunt,
'van heden andere is dan dat van morgen,
dat de tractaten en verdragen ten prooi
worden aan een altijd veranderlijk en ver
anderend belang, en dat alle pogingen van
juristen ten spijt, om voor Europa, pen
stelsel van recht te doen ingang vinden,
wij heden ten dage leven otndei een inter
nationaal regiem, dat van dat recht zoo
ongeveer fret, tegendeel mag geheet-en.
Is het immers niet pas kort geleden,
dat het fameuze tractaat van. Berlijn, dat.
dubbel onaantastbaar werd genoemd, om
dat geheel Europa het had onderteek-end,
en! geheel Europa, in de handhaving ervan
de eenige waarborg voor den vrede zag,
dat hetzelfde tractaat, voor welker vast
stelling de eminèntste staatslieden ts Ber
lijn bijeen kwamen, behandeld is dooit'
Oostenrijk, alsof het eenvoudig niet be
stond
En nu zullen de Mogendheden vermoe
delijk een conferentie beleggen, waar zal
gesproken worden over vele zaken, maar
niet..,, over het gebeurde feit!
Een zonderling stelsel v,an Recht.
(Slot volgt.)
Op het Voorloopig Verslag, waarin de
Tweede Kamerleden hun op- lem aanmer
kingen maken tegen het beleid van de Re
geering, antwoordt deze met een sink, dat
gencemd wordt „memorie van antwoord".
Dit is ©en zeer gewichtig document, da,t
heel het Begeeringsheleid kenmerkt en
zich verweert tegen aangevallen punten.
De Memorie van Antwoord op de Alge
meene beschouwingen is Zaterdag ver
schenen.
Zij bevat o. a. het volgende
De regeering waardeert, dien toon van
rustige gedacht-eawisseling die daarin
klinkt en verheugt zich over de betuiging
van waardeering der houding van het Ka
binet, welke als verzoenend is aangemerkt.
Aan een frontverandering heeft het Kabi
net niet. gedacht; het tegenwoordig Kabi
net gevoelt zich homogeen met dat van
1901 en heeft zich op hetzelfde standpunt
gesteld. Van eerrig verschil van streven
met de beide vorige Kabinetten der rech
terzijde is het tegenwoordig Kabinet zich
niet bewust en het heeft dit duidelijk uit
gesproken. De regeering mieeant, dat het
niet op haar weg ligt eenige antithese,
noch die van geloof, noch die van onge
loof. noch eenige andere voorop te stellen.
Het Kabinet wenscht, gelijk het reeds
op 10 Maart verklaarde, door de toepassing
zijner beginselen, zooveel mogelijk bevre
diging te schenken en dat het geen groot©
hervormingen heeft aangekondigd, kan
geen bevreemding wekken, meent de re
geering. Zij doet wat zij kan om eelnige
bescheiden hervormingen tot stand te bren
gen. Meer omvangrijke hervormingen zul
len eerst in de volgende periode kunnen
worden ter hand genomen.
De stelling dat dit kabinet niets .voor
het volk en alles voor de legerversterking
wil doen, kan niet wonden aanvaard.
Met ©enige bevreemding werd vernomen
de klacht, dat van werkzaamheid op het
gebied der sociale hervormingen tot dus
ver niets bleek.
Op' de van velschillende zijden gevraag
de inlichtingen antwoordt de regeering, dat
het niet op haar weg ligt, een stembus
programma te leveren en dat oen regee-
ringsprogram voor een parlementaire pe
riode eerst dan tijdig kan worden geacht,
wanneer die periode is ingetreden.
De vraag of het nader onderzoek van
het vraagstuk der grondwetsherziening,
waarvan in de regeeringsverklaring van
10 Maart wordt gespreken, thans heeft
plaats gehad, moet ontkennend worden
beantwoord. Herziening van het kiesrecht
acht de j©.geering wenschelijk, en zoo lang
zij niet door de uitkomsten van het onder
zoek betreffende de grondwetsherziening
van het tegendeel overtuigd is, is zij van
meening, dat grondwetsherziening aan her
ziening van het kiesrecht behoort vooraf
te gaan.
Reeds is bekend dat de regeering hare
krachten wenscht te wijden aan de uit
breiding der ongevallenverzekering, ziekte
en invaliditeitsverzekering en tevens aan
wijziging der bestaande regeling der onge
vallenverzekering.
De invaliditeitsverzekering s'aat op den
achtergrond tot dat de andere ontwerpen
zijn gereedgekomen. Het beginsel van ver
plichting zal worden gevolgd.
Dct wijzigingen in de Ongevallenwet zul
len naar de regeering hoopt, de Kamer
zóó fepcedig bereiken dat behandeling daar-
vau vóór die der ziekteverzekering moge
lijk is.
Op het gebied der wettelijke arbeidsbe
scherming is overwogen een© wedierindie-
ning van het ingetrokken ontwerp-Kuyper.
Overbodig is ongetwijfeld de verzeke
ring, dat het bijzonder onderwijs de re
geering zeer ter harte gaat. De eed kan,
meent zij, nog niet worden gemist hoewel
beperking van het aantal gevallen waarin
de eed wordt gevorderd haar wenschelijk
schijnt.
"Wetsvoorstellen tot onderdrukking van
het onzedelijk bedrijf der aborteurs en
aborteuses en het openbaar aanbieden van
diensten ter voorkoming van zwanger
schap zullen binnenkort het dep. van justi
tie verlaten. In vergevorderd statidum ver-
keeren de wetsvoorstellen ter beteugeling
van den verkoop van pornografische ge
schriften enz.
De regeering neemt ten aanzien van het
herstel der doodstraf een standpunt in,
overeenkomende met dat van het kabinet-
Kuypei'.
Wat de financieel© politiek aangaat be
twist de regeering dat getreden wordt in
de voetstappen der vorige regiering. De
omstandigheden maken een heffing van
opcenten op de vermogens- en bedrijfs
belasting noodig. I:n 1905 en 1904 was
göen noodstaind aanwez'g z o Is nu.
De regeering acht. thans het oogenblik
niet gekomen om in discussie te treden
over de herziening van het tarief van
invoerrechten. Een herziening in overwe
gend protectionistischen zin ligt niet in
de bedoeling.
Voorstellen tot invoering van een. ta-
baksne-gie of va.n een staatsmonopolie voor
ver-koop van sterken drank of va,n petro
leum, zijn van het tegenwoordige kabinet
niet te verwachten.
Begonnen zal worden in de hegrooting
van financiën de afscheiding der bedrijven
te regelen. Overdreven verwachtingen voor
herstel van het evenwicht op den gewonen
dienst mogen daarvan echter niet warden
gekoesterd.
Aan het verzoek tot overlegging van
een opgave van de in de ontweip-begroo-
ting voorkomende kapitaal-uitga ven kan
bezwaarlijk worden voldaan.
De raming der middelen heeft in hoofd
zaak reeds plaats gehad naar de in het
Voorloopig Verslag gewenschte methode.
De urgentie van voorziening in den fi-
nancieelen nood der gemeenten wordt door
de regeeiing ten volle beseft. Zoodra, de
noodige adviezen waren ingewonnen, is
een wetsontwerp tot herziening van hiat.
plaatselijk belastingstelsel bij den Raad
van State aanhangig gemaakt.
Het standpunt der regeering inzake be-
istrijding der werkloosheid, is bekend.
Er bestaat voor de regeering geen aan
leiding om, met het oog op de duurte
der levensmiddelen aan de lager© ambte
naren, een tijdelijken bijslag op hun trac-
tement te verieenan.
De wering van militairen bij- een be
tooging geschiedde naar aanleiding van
de gestelde voorwaarden tot het. houden
dier betooging.
Dat begunstiging van buitenlanders bo
ven landgenooten zou plaats vinden bij de
gunning van leveranties, ontkent de re
geering beslist.
De suikeraccijns kan bij den tegenwoor-
digen stand der financiën niet worden ver
laagd.
Dit regeeringstuk getuigt van kalmte,
bezadigdheid -en ei'nstigen wil.
Vooral de tirade, waarin wordt gezegd,
dat het Kabinet zich homogeen voelt met
het ministeiie-Kuyper is van groot belang.
Door deze verklaring zal de zoen ge
sloten worden met die antirevolutionairen,
welke in dit Kabinet een „slappe houding"
meenden te moeten consta'eiren.
De Standaard spreekt al van ver
zoening, schrijvende dat welhaast, elke
-bedenking van Antirevolutionaire zijde ver
vallen zal; en dat de anti-rev. zich in
bond met de twee andere partijen der
Rechterzijde, voor de stembus van 1909
met moed, met goede hope, allicht zelfs
met vernieuwde geestdrift zullen kunnen
opmaken.
Moge dit zoo zijn.
De Haagsche Briefschrijver van De
Tijd schrijft over het antwoord der re
geering. Aan zijn uiteenzettingen en be-
sohouwingen, waarmee de redactie van
het blad verklaart zich uitnemend te kup-
nen vereenigen, wordt, het volgende ont
leend
De Memorie van Antwoord der
tegenwoordige regeeringen heeft noch
de bekoring, noch het gevaarlijke van
ouden Bourgogne. Het is een kalm,
bezadigd stuk, zonder pretentie een
letterkundig werk te zijn, maar prin
cipieel van even hooge waardij als de
Memorie van dr. Kuyper, min de prik
keling, die daarin lag en den tegen
stander tot wanhoop bracht.
De schrijver bedoelt in 't geheel geen
kwaad te zeggen van de geschriften en
de woorden van den anti-revolutionairein
leider. Hij is integendeel van meening, dat.,
toen zij geschreven en gesproken werden,
de behoefte' eraan bestond.
Dr. Kuyper heeft de partijen, die
door omstandigheden misschien ge
vaar liepen zich in het stoffelijke te
verliezen, geestelijk wakker geschud.
Hij heeft daardoor bijloopers mis
schien afgeschud, maar de partijen
der rechterzijde principieel versterkt
en bijeengebracht. In dit opzicht heeft
hij groot© verdiensten zich v-erworven.
Maar op dit oogenblik heeft, meent de
schrijver, het Nederlandsche volk de
meeste behoefte aan ©an kalme, bezadigde
politiek, dia zonder noodzaak niet afstoot,
ook waar zij geen enkel beginsel prijs
geeft.
Het is nu deze behoefte, waaraan
het ministerie-Heemskerk op de aller
gelukkigste wijze voldoet en liet
-maakt tot ©en kabinet, dat in de poli
tieke atmosfeer van het oogenblik bij
zonder thuis is. In de Memorie van
Aatwoord wordt het eigen standpunt
duidelijk aangegevsn, maar met een
kalmte, waaraan niemand zich erge
ren kan.
Na vervolgens gewezen te hebben op
wat er van de regeeiring volgens haar ant
woord te wachten is, -geeft hij als zijn
meening te kennen, dat men mag aan
nemen, dat van nu af de strijd ter rechter
zijde uit zal zijn en allen, in volkomen
vertrouwen op dit Kabinet, zich voor den
verkiezingsstrijd zullen voorbereiden.
1>U 1TNC11LA N O.
Het is gister de dag geweest, dat de
liijkskarisei von Bülow m den Rijksdag
geroepen werd, om rekenschap af te leg
gen over het niet doen terughouden van
's Keizeis opzienbarende onthullingen in
de Daily Telegraph.
De leiders der partijen, voor zoover ze
zich uitspraken, keurden het algemeen af,
dat de Keizer zich in het publiceerden van
zaken, de buitenlandsche politiek betref
fend, niet genoeg zelfbeheeteching op
legde.
Daarna neemt de Rijkskanselier, prins
Bülow het woord, voor de volgende ge
wichtige rede
lk zal niet op alle punten ingaan, welke
door de vorige sprekers zijn aangeroerd.
Ik moet bedacht zijn op den indruk welke
mijn woorden in het buitenland zullen
maken en ik wil geen nieuwe nadoelen
voegeh bij de groote schade welke door de
openbaarmaking vain het artikel in de
„Daily Telegraph" is aangericht („Hoort!
hoortl")
Zijne Majesteit de Keizer heeft zich op
velschillende tijdstippen tegenover EBgel-
sche particuliere personen in particuliere
gesprekken geuit, welke uitlatingen aan
elkaar geregen zijn en daarna in de „Daily
Telegraph" openbaar zijn gemaakt.
Ik moet aaanemen dat niet alle bizon-
detheden juist zijn weergegeven („hoort
hoortl", rechts).
Van een punt weet ik althans, dat het
niet juist is en dat is di« geschiedenis
me-t het veldtochtplan.
Het betreft, hier enkele zuiver© akad-e-
mische denkbeelden, door den Keizer in
zijn briefwisseling met de overleden ko
ningin Victoria, uitgesproken.
De chef van den genenden staf, gene
raal Von Mollke, en diens voorganger,
graaf Schlieffen, verklaarden dat de ge
nerale staf nimmer eenig vddtochtplan
of een dergelijk op den Boerenoorlog be
trekking hebbend werk des Keizers onder
zocht of naar Engeland doorgezonden
heeft („hoort! hoort!" rechts en centrum).
Maar ik moet ook onze politiek verde
digen tegen h-jt verwijt dat zij tegenover
de Boeren dubbelzinnig is geweest. Wij-
hebben er de Transvaalsche regeering tij
dig opmerkzaam op ge-maakt, dat zij, inge
val van oo-rlog met Engeland, alleen zou
staan. Wij hebben haar langs dan onmid-
dellij-ken weg en door de bevriende Ne
derlandsche regeering in Mei 1899 o-p het
hart gedrukt tot een vreedzame overeen
stemming met Engeland te geraken.
De „Daily Telegraph" heeft de quaestie
der interventie te sterk gekleurd; van eeu
„onthulling" kan hier geen sprake zijn.
Om, te kunnen beoordeelen of hier quaestie
is van schending van vertrouwen, moet
men meer weten van de nadere omstan
digheden. Gelijk in het artikel van He
„Daily Telegraph" gezegd wordt, kunnen
ei' dingen aan zijn voorafgegaan, welke het
aanroeren dezer aangelegenheid in een
vertrouwelijke briefwisseling althans ver
klaarbaar maken.
Dat in het artikel van de „Daily Tele
graph" menige uitdrukking veel te- sterk
is, geldt vervolgens ook van de zinsnede,
volgens welke de Keizer gezegd zo-u heb
ben, dat de meerderheid van het Duitsche
volk Engeland vijandig gezind zou zijn.
Tusschen Duitschland en Engeland zij'n
misverstanden gerezen van ernstigen
aard, zeer te betreuren misvers tanden.
Maar ik weet dat het geheel© Huis het
met mij eens is, wanneer ik zeg, dat het
Duitsche- volk op grond v,a;n wederzijdsche
achting, vreedzame en vriendelijke betrek
kingen met Engeland w-enscht te onder
houden '(levendig „bravo-!") en ik stel vast,
dat sprekers van alle partijen zich in ge
lijken zin hebben uitgesproken:.
Ook de plaats in het artikel, betrekking
hebbende op onze belangen in den Stillen
Oceaan is in een aan Japan vijandigen
zin uitgelegd. Ten onrechte! Wij hebben
nooit in het Verte Oosten op iets anders
het oog gehad, dan op de verweiving voor
Duitschland van zijn aandeel in den 'handel
op Oost-Azië. Wij bewenen dat agressieve
bedoelingen, zoowel in den Stillen Oceaan
als in Europa, vreemd zijn aan Duitsch-
land's vloo-tbouw.
Voor het óverige stemt de Keizer in
alles volkomen overeen met dien verant
woordelijken leider der buitenlandsche po
litiek.
Die kennisneming van de beweging welke
de openbaarmaking van de „Daily Tele
graph" heeft do-en o-ntstaan, zal er den:
Keizer toe leiden in de toekomst, ook in
particuliere gesprekken zich zoodanige te
rughoudendheid op te leggen, als, zoowel
voor een samenhangende politiek, als voor
het gezag der Kroon onvermijdelijk is.
Ware dit niet. zco, dan zou ik, noch
een' mijner opvolgers, de verantwoordelijk
heid kunnein diagen. (Herhaalde birayo's.)
Vooir de fout bij de behandeling va.n het
bewuste stuk begaan neem ik de volle-
verantwoordelijkheid op mij; ik be'.reur het
-dat. het departement van Buitenlandsche
Zaken een leemte aanwees en ik sta, ter-
voor in. dat dit niet weer zal voorkomen.
Het. Verzoek »m ontslag is mij Iniet zwaar
gevallenhet ernstigste en moeilijkste be
sluit va.n mijn ganscho politieke loopbaan
is- geweest om, volgens 's Keizers wensch,
in mijn ambt te blijven.
Ik achtte het mijn po-liti-eken plicht den
Keizer en het land in dezen .moeilijken
tijd'verder te dienen. (Levendig „bravo
Wij mogen in het huidig oogenblik Jieglen-
:over het buitenland geen kleinmoedigheid
toonen; wij moeten de fout niet een ramp
doen; schijnende schade is niet zoo groot.,
Mat zij niet met eenig overleg weer goied
gemaakt kan wórden.
Von Bülow eindigt: „Laat ons een zoo-
'danige bezonnenheid toonen als met den
ernst van den toes'and overeenkomt". (Bij-
val der meerderheid.)
De zalen van den Duitschen Rijksdag
wanen' zoo vol als wellicht nooit te voren
het geval was. Alle afgevaardigden sche
nen aanwezig te zijn. De publieke tribune
\vasi propvol. Zelfs de- hofloge en de diplo
matenloge waren zoo vol, da.t de deuren
niet dicht, konden. In de hofloge merkte
men in het. bijzonder op den opperhof
maarschalk graaf Eulenburg, in de diplo
matenloge wanen vertegenwoordigers van'
verscheidene ambassades en gezantschap
pen aanwezig.
FKAAKHIJK en DU1TSCHE.A1K»
Volgens een telegram uit Berlijn heeft
