ig-Magazijn
teel!!
mszand.
'00 RN".
eren Winterjassen.
No. 131
Donderdag 5 November 1908.
Vierde Jaargang.
ER,Goes
)N, Utrecht.
n
?r- en Suiker
ICOLAAS
!n Kachellak
Turfkade, Goes.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
DOORN Thz.,
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- en VRIJDAGAVOND.
„Znid-Beveland".
H. MEIJER.
raat C 32, GOES.
lisons vanaf f5.50.
Jekkers.
vanaf f 3.75.
Arme Zwartjes
rijgbaar hét bekende
J. A. V. DE JONG
an en flacons. 4
onze Bergplaatsen te
diverse Vuren- en
lUzeren Balken, Ramen
armeren Schoorsteen-
>les, Ankers, Deuren,
'RIJS op.
irialen, KRABBENDIJKE.
bergplaats Schorebrug zijn
voorzien van diverse Bel-
i/aalsteen, Leien, enz.
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers k contant-0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
BureauLANGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regei meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 GL p. r. Bij abonnement speciale prijs.
leljjksche dienst.
lotterdam-Gouda-Amsterdam
a'.le tutschtnligginds plaatsen.
|trek van GOES
igmiddag 12 uur.
van AMSTERDAM
igmorgen 5 uur.
van ROTTERDAM
agavond 8 uur.
te Amsterdam bij W. DE
I VERSCHURE, Kloveniers-
tterdam bij de Directie J. en
■UIJT, te Dordrecht bij S.
1. en te Goes bij den Agext
MUS.
ifinter-Blousen,
tandschoenen,
f 0.65, bjj 10 Kilo f0.64, bjj
|b{j 10 Kilo f 0.68, bjj 25 tot
SHEUZEL
Kilo k f 0.66 per Kilo.
ir, f7 20 per bus.
eenden rembours,
korting toegestaan.
(Ingezonden).
Gelijk het gewoonlijk gaat bij een crisis
in het maatschappelijk leven, wordt de
arme het zwaarst getroffen, daar vermin
dering van inkomsten voor hem hetzelfde
beteekenf als gebrek en hongieriijdicn. Deze
treurige waarheid zien wij deze dagen
weer bij de arme bewoners der Curagao-
sche eilanden.
Wat toch is het geval? De Curagaosche
eilandbewoner .heeft geen groota behoef
ten en als hier, in ons land, een zuinige
huismoeder met een gulden daags het oen
heel eind kan brengen, de Curagaosche
vrouw doet wonderen met 10 plakken of
25 cent. De hoofdschotel, waarvan de arme
zwa,rte leeft, is zijn foensie, een bol fijn
gemalen maïs, gewoonlijk zoo maai' met
water vermengd, doch als er een stukje
vet of een vischje in gebakken is, dan
is het feest en staan de bloemetje® buiten.
Maar de maïs zelf moet er zijd, dat is de
groote kwestie. En die is er, als er maar
regen valt. Regen I dat is het groot© voo-
verwoord, da.t heel Curagaoi in geestdrift
brengt.
'tls lang droog geweest op de eilanden.
Eiken dag kuierde een zon van meer dan
100 graden over de dorre heuvelen. Geheel
het eiland is een rood-gebrande klip. Geien
spiertje gras bedekt meer den grond. Hier
en daar- krabbelt .een geit tusschen |de
steenen om althans een wortel los te
Wroeten, terwijl een uitgehongerde ezel
versmachtend van dorst langs den weg
neervalt. De arme eilandbewoners zitten
met hun door de zonnehitte verwrongen
gelaatstrekken, de armen slap langs het
lichaam, in of buiten hun hutten. Eindelijk
daar komen aan den horizon dikke wolken
opzetten. En met de wolken ook de re
gen I Maar welk een regen I Als een zwaar
gordijn komt de ontzettende bui aangerold
en het duurt niet lang of er vallen zulke
geweldige plassen, dat het een zondvloied
gelijkt. Als een troep losgelaten kikkers
dansen en kwaken |de negerjongens in
het heerlijk hemielnat en het zou me niets
verwonderen, als een negerjongen zich het
paradijs voorstelt als een groot bassin,
Waarin het eeuwig stortregent. Houdt de
regen eenige dagen aan, dan bedekt wel
dra een groen kleed het anders zooi rood
verbrande eiland en begint ook de be
woner zijn maïs te zaaien. En gelooft
ge mij, geachte lezen-1, als ik u zeg, dat dan
binnen enkele weken die maïs zoo hoog
opschiet, dat een man, rechtopstaand tus
schen de halmen, niet gezien wor'dt? En o,
wat een vreugde, als weldra, de rijpe aren
worden binnengehaald. Men neemt dan
een steen, werpt daarop eenige handen
maïskorrels, wrijft daarover met een ande
ren steen, en zóó wordt het 'maïsmeel
bereid, waarvan dan sltraks de foensie
Wordt gebakken.
Helaas, dat die- vreugde zoo zeldzaam
is. 't Gebeurt toch maar al te vaak, da.t
de regen uitblijft, de oogst totaal mislukt,
en de arme eilandbewoner daardoor van
zijn voornaamste, men kan gerust zeggen,
eenig voedsel verstoken wordt. En dan is
de ellende niet te beschrijven. Ik heb het
toch zelf bijgewoond, dat kinderen op de
school flauw vielen van den honger: de
arme schapen waren des morgens zonder
eten van huis gegaan, hadden een uur
moeten loopen, maar toen ook, op school
aangekomen, schoten de krachten te kort
en. viel-en zij van uitputting neer. Men
ziet het in zulke kwade tijden, dat opge
schoten meisjes en jongens sterven
ja, aan de tering, doch die tering had. zich
gezet, omdat hun lichamen door gebrek
aan voedsel geheel ondermijnd waren. Is
het wonder, dat in die treurig© dagen
de missionaris en de liefdezuster door
die arme tobbers als 'tware bestormd
worden om een handvol eten en een beker
water? En moet. men niet een hart van
steen hebben, om zelfs zijn Iaatsten pen
ning niet uit te geven, waar de nood zoo
hoog is? Doch, het gaat er dikwijls mee
als met de mensc.hen in het evangelie,
een handvol brood want meer heeft
de missionaris gewoonlijk niet wat baat
het onder zoovelen?
Doch gij vraagt mij wellicht af, geachte
lezer, is er dan voor den armen Cura-
gaoënaar geen andere bron van inkom
sten? Ja, als in het huisgezin een vader
of_ zoon is met sterke armen, dan gaat
hij naar de haven of naar de nahijzijnde
kust van Venezuela, om daar met laden
en lossen der booten een stuk brood voor
zich en de zijnen te verdienen. Etn komt
vader dan thuis met klinkende hollandsche
guldens of Spaansche peseta's., welnu, al
is er dan geen maïs in de ton, men kan
het dan toch koopen; en vrouw en kin
deren zijn weer blij met hun foensie en
wat boontjes in het vet gebakken. Want
ge kunt niet begrijpen, hoe spoedig een
zwartje tevreden is; als hij zijn maagje
maar kan vullen, |dan is bij weer een
prins te rijk af, en, evenals een kind, denkt
hij niet aan den kwaden dag, die hem
morgen weer wacht.
Maar ook deize bron van inkomsten is
helaas voor den armen eilandbewoner
deze dagen opgedroogd.
'tls uit de treurige berichten van Cura
sao bekend geworden, hoe Castro, de pre
sident van het naburig Venezuela, geheel
de Curagaosche handel met lamheid heeft
geslagen. „Het hoofd van een met ons
bevriende natie schrijft de „Amigoe di
Curagao." waarmede wij vriendschap
pelijke betrekkingen onderhielden, hoeft-
■den ©enigen tak van handel en nijverheid,
welke nog bloeide en voldoende vruch
ten afwierp voor velen, bijna geheel af
gesneden en zoo goed als van alle leven
beroofd. De Curagaosche scheepvaart is
stopgezet. De Venezolaansche producten
voor het buitenland bestemd, of de goe
deren van het buitenland voor Venezuela
bestemd, mogen in onze haven niet meier
worden overgescheept. Onze Cura
gaosche, kleinere schepen mogen de Vene
zolaansche havens in het geheel niet mieier
aandoen. De Curagaosche werklieden mor
gen in de havens aan de Venezolaansche
kust op de verschillende booten geen sjou
wers werk meer verrichten" Ziedaar,
geachte lezer, de treurige berichten,
maar waaruit wij zien, hoe daardoor het
laatste stak brood uit den mond wordt
gestooten van den armen Curagaoënaar,
die toch reeds door de mislukking van
den oogst aan ,zulk een groote ellende
ten prooi wais.
Om dan ©enigszins in de grootste el
fen de te gemoet te komen, richten wij
tot U een bede om hulp in naam van de
paters Dominicanen, aan wie de zorg van
de Curagaosche missie is toevertrouwd.
Elk© gift zal dankbaar aanvaard worden
door Pater van den Tempel, Dominicanen
klooster te Zwolle. Doch om dit liefdewerk
meer duurzaam te doen zijn en ook den
armste ©n eenvoudige gelegenheid t© geven
een penninkje voor de ongelukkige zwar
tjes te offeren, is aan hetzelfde adres ©en
liefdewerk opgericht, genaamd„de Sint
Dominicus-Benniing". Nu is ons dringend
verzoek, of gij, geachte lezer of lezeres,
als zelateur of zelatrice zoudt willen
werkzaam zijn, om dit liefdewerk ook al
is het op nog zoo bescheiden voet, onder
Uw vrienden en kennissen te verspreiden.
Ge behoeft slechts aan bovenstaand adres
een briefkaartje te zenden miet'Uw naam
en adres; en boekjes ©n plaatjes voor
de leden zullen U onmiddellijk worden
toegezonden. Ziehier welke groote voor-
deelen en eenvoudige voorwaarden aan
het liefdewerk verbonden zijn:
Voor de Zelateurs en Zelatrieen, voor
de levende en overleden leden van den
„St. Dominicus-pemüng" zal jaarlijks op
het feest van den H. Dominicus, den 4den
Augustus of onder hot octaaf, in alle ker
ken van de Patei's Dominicanen, in Neder
land een H. Mis worden opgedragen.
In de kerken van de Curagaosche missie
en in het Jongens-Weeshuis zal deze ©en
gezongen H. Mis zijn, en zal dien dag
met het volk ^n met de Weeskinderen
voor hunne intentie de Rozenkrans wor
den gebeden.
Bovendien zal vooir hen elke maand
een H. Mis worden opgedragen; en elke
week in de maand November en in de
Groote. Vasten.
Do bijdrage van ieder lid is bepaald op
één cent in de week of 50 ceint in het
jaar, waarvoor d© leden als inschrijvings-
hillet een fijn plaatje en meermalen per
jaar een boekje ontvangen met schoone
verhalen uit de missie.
Mogen dus velen ;zich gedwongen ge
voelen om ter liefde Gods en uit mede
lijden voor de arme zwartjes ons liefde
werk te verspreiden,
D© Directie
van den ,St. Dommicus-Pennimg,
Pa ter Van den Tempel,
Dominicanenklooster Zwolle.
Arbeiders naar het buitenland.
Het Centraal bureau voor de statistiek
geeft -een opgave van het aantal inationa-
litaitsbewijzen door de commissarissen
der Koningin in de laatste jaren, afgegeven.
Hiermede worden bedoeld de bewijzen
van Nederlandschap, waarmede velen tij
delijk naar het buitenland ver
trekken, ten einde daar in eenig beroep
of bedrijf werkzaamj te zijn, zonder dat
zij in het bevolkingsregister van de ge
meente hunner werkelijke woonplaats wor
den afgeschreven.
Hier volgt d© opgave sinds 1904:
N,-Brabant
G ©Weiland
Z.-Holland
N.-Ho.lajnd
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijssel
Groningen
Drenthe
Limburg
Het Rijk
1804
2942
3726
1031
24a8
284
492
2325
1044
1482
1463
201L
19254""
1905
2830
4371
902
2474
325
494
2770
882
1486
1800
_2134
20658
1906
3694
4885
2191
4070
481
1147
4108
1297
2410
2839
2958
30385
Hieruit blijkt, dat het aantal afgegeven
Nationaliteitsbewijzen het laatste jaar'
sterk toenam.
In Zeeland is het bijna verdubbeld.
De Commissarissen der Koningin zijn
over het algemeen van meening, dat deze
trek naar het buitenland is toe te schrij
ven aan heit Jiooger .dagloon, dat daar
te verdienen is.
V De Boeman.
Nauwelijks zijn de ver-kiezingen voor
1909 in zicht, of hel dreigen met deni boe
man begint weer.
D© Haagsche corr. van de „Tel." weet
al te melden:
Dezer dagen hoor ik verluiden, dat het
plan was geopperd, om wanneer bij de
verkiezingen van 1909 de rechterzijde de
meerderheid mocht behajen, en liet minis
terie Heemskerk in z'n tegenwoordige
samenstelling aanbleef het Kamerlid dr.
Kuyper tot voorzitter' der Tweede Kamer
te kiezen. Ik geef deze mediedeeling ondier;
allo voorbehoud, hoewel ik weet, dat het
gerucht bij verschillende Kamerleden, niet
geheel onwaarschijnlijk wordt geacht".
Een .ander' refrein op het liedje: Lieve
kiezers stemt toch niet op mannen der
rechterzijde.
1' It V -\ li RIJ IA
Echtscheidingen in Frankrijk.
Te Reims heeft, het congres plaats ge
had van Fransch© katholieke rechtsgeleer
den, onder het eere-presidium van kardi
naal-aartsbisschop Lugon en onder voor-
z.ttefschap van senator De Laanarzelfe.
Deze hield daarbij een rede over het huis
gezin en over de ondermijning der heden-
daagsche maatschappij. Hij deelde o. a,
mede, dat de gevolgen van de wet-Naguet
(do wet op de echtscheiding van 1884) de
volgende cijfers geven: Van het jaar 1884
toen er '2950 echtscheidingen waren, was
dit getal gestegen: in 1900 tot 7157, in
1906 tot 10,573. Tegenwoordig neemt het
getai onwettige samenlevingen gestadig
toe.
In een artikel in de „Matin" komt de
afgevaardigde van de Seine tot de slot
som, dat de arneming dei" bevolking in
Frankrijk, voortschrijdende in de mate der
laatste jaren, het leger binnen de 15 jaar
zal te staan jromen op een verlies van
137 a 38 regimenten!
ITALIË.
In Rome's straten trekt tegenwoordig
algemeen de aandacht onze landgenoot,
de heer M. SWomonson, behoorende tot
do familie der' bekende industrieefen te
Almelo. Hij draagt, als de Nazareners, lang
en golvend haar en een zwanen baard.
Zijn kleeding is zeer oorspronkelijk; een
tot op den grond neerhangende zwarte
mantel, waarover een blauwe tunica, ©n
rood© sandalen. De onvermoeide wande
laar steunt altoos op een soort herdersstaf,
Zwijgend trekt deze wandelende Jood door-
de straten der Eeuwige Stad, door ieder
een! met verwondering jnagestaatfd. Doch
in Rome is men van oudsher aan de
vreemdsoortigs!© verschijningen gewoon.
Daar mag, zooals het spreekwoord zegt,
de vreemdeling naar believen het gajisch©
jaar carnaval houden.
Derhalve wordt ook dsze zonderlinge
figuur door niemand lastig gevallen. Hoog
stens loopt de lieve straatjeugd hem een
eindWeegs nieuwsgierig achterna, jnaar
niet zonder ontzag en schroom voor zijn
geheimzinnigheid. De heer Salomonson
treedt namelijk op als profeet van een
nieuwen godsdienst, waardoor hetmiensch-
dom moet terugkeenen to.t den oerstaat der
natuur, dus zich van al wat overtollig is
iin voeding, kleeding, en woning geheel ont
houden. Dan eerst zal het menschdom
weieir gelukkig kunnen worden!
Zoo vetrkopdjigt hijiaan iedereen, diëten
maar aanspreekt, deze Hollander' met
diepe basstem en profetisch gebaar. De
voorbijganger, die even luistert, gaat spoe
dig voort, terwijl een medelijdende, half-
spoltende glimlach op zijn gelaat weinig
of geen succes belooft aan die instantelijke
prediking. Maar geen teleurstelling of spot
vermag dezen boetgezant af te schrikken.
Menige stad van ItaJië bezocht hij' reeds,
zonder' ©enig resultaat. En telkens zich
het stof van dfe voeten schuddende-, trekt
hij 'rusteloos verder, in de onverzettelijke
hoop, dat vroeg of laat naar zijn dringend
vermaan ernstig zal .worden geluisterd.
De plechtige viering van 's Pausen
gouden priesterfeest belooft in zijn
eigen stad zeer luisterrijk te zullen wor
den. Het plaatselijke feestcomité zond aan
alle kerken en kloosters, godsdienstig© ©n
liefdadige instellingen van Rome een
schriftelijk© uitnoodiging, om Maandag
avond 16 November hun voorgevel te illu-
mineeren, welk voorbeeld ongetwijfeld
door tal van particuliere woningen zal
worden nagevolgd.
Na „Ave Maria" Zullen een kwartier
lang alle kerkklokken worden geluid: een
grootsch concert over de zeven heuvelen
van Rome. Op d© hoogste punten der" stad
zal bengaalsch vuur worden ontstoken, en
vooral de illuminatie van Sint Pieter zal
schitterend ziju.
Verder heeft het comité ©en feestelijken
maaltijd georganiseerd voor de armen van
Rome, die naar de vijf parochiale wijken
der stad in vijf afdeelingen zijn onder
scheiden. Op eiken der" vijf Zondagen van
November komt achtereenvolgens een af-
deeling aan de beurt, en elk feestmaal
wordt opgeluisterd door de tegenwoordig
heid van kardinaal jMeiry del Val, die
namens den H. Vader de tafel komt ze
genen.
D I) IT 8 O II I, A 1».
De intervieuws van keizer Wilhelm.
Een Berlij'nsch blad, dat als het hofblad
geldt, verklaart met genoegen te. zien, Hat
deindruk, welke 's.keizers woorden tegen
over den journalist van „Daily Telegraph"
hebben gemaakt, een „uitstekende' 'is 1 Da
hort doch endlich Alles auf! „De flaters,
welke de keizer begaat", zegt het „Bied,
Tageblatt", „wekken minder verbazing,
wanneer men ziet met welk een lage la
keienlafheid telkens de uitwerking van die
flaters voor hem (verzwegen wordt. De
„Kölnische Volkszeitung" noemt den po
litieleen toestand vol van psychologische
'raadselen en volkomen duister en zegt,
dat met het weigeren van Billow's ont
slagaanvrage het sensationeele geval nog
lang niet. uit de wereld is, evenmin voor
d© binnen- als ,voor de buitenlandsch©
politiek. „Wij verlangen", verklaart harer
zijds de „Germania", „niet naar de:n val
van prins Biilow, doch wij zouden gaarne
een rijkskanselier hebben, di© in staat is
aan de Duitsche staatkunde zoowel in het
binnenland als naar buiten meer vastheid
te schenken.
In het Pruisische Huis van Afgevaar
digden had d© vorige week een droef too-
nee! plaats, een tooneel, dat vóór de
sociaal-democraten in deze Volksvertegen
woordiging zitting hadden, zeker niet zpu
plaats hebben. Het toont, ons de bittere
vijandschap der sociaal-democraten tegen
de Kerk, die -door een der sprekers in
een bespottelijk daglicht werd gesteld,
hiermede de gevoelens kwetsend© van
andere leden, die den spreker telkens in
de rede begonnen te vallen. De voorzit
ter verloor zijh gewone onverstoorbare
kalUite en riep den spreker telkens tot die
orde. Maar deze stoomde er zich niet aan'
en toen'hij voortging met spotten, maakte
de voorzitter gebruik van zijn nesht om
de vergadering te vragen, of zij1 den spie
ker nog langer wilde aanhouden. Het Huis
antwoordde ontkennend en de socialist
moest de tribune verlaten, wat, hij dan ook
deed, echter niet dan na nog eerst „los
van de kerk!" te hebben geroepen.
EKGELAAD.
De Duitsche keizer en het veldtochtplan.
In het Lagerhuis vroeg het lid William
Redmond minister Haldane of het veld
tocht-plan om, aan dien Boeu'en-oorlog een
einde te maken, volgens hetwelk Lord
Roberts is te werk gegaan, ontvangen is
van den Duitschen keizer en indien dit
zoo w'as of d» minister dan het document
zon willen overleggen. Minister Haldane
antwoordde, dat de archieven van bet mi
nisterie van Oorlóg zulk een document niet
bevatten en dat er niets van bekend is
dat het in het bezit, zou zijn gekomen van
eenig persoon tot. het departement van
Oorlog in betrekking staande. Daarom ben
ik niet in staat aan het verzoek om het
document t© publiceeren te voldoen. (Ge
lach.)
Deze verklaring beteekent niet veiel.
Zonder t.e willen aannemen, dat de Ko
ningin die vroeger wel eens persoonlijk
ontvangen brieven niet aan haar ministers
wilde laten zien in die dagen, van! zulk
een belangrijk stuk haar ministers niét in
kennis zou hebben gesteld, is het daar
om toch wel mogelijk, dat het stuk b.v.
in de archieven van het departement van
Buitenlandsch© Zaken berust en dat het
vandaar onmiddellijk aan Lord Roberts
of aan den generalen staf is doorgezon
den, zoodat thans Haldane met een ge
lust geweten kan verklaren, dat er geen
(officinale) aanteekening bestaat van dit
stuk, of dat het niet is geregistreerd, of
dat er geen officieel afschrift van bestaart.
AEII-IAItlË.
Een gerucht, dat in verschillende Indi
sche dagbladen heeft gestaan van ©en com
plot onder de inlanders te Batavia, om
alle Europeanen te vermoorden, wordt
door de leiders der Europeesche politie
niet geheel ernstig genomen, maar daarom
niet verwaarloosd. Aan den schout Hinne,
onzen Sherlock Holmes, zegt de „Java-
Bode", is een nauwgezet onderzoek op
gedragen. Een gesprek tusschen ©enige in
landers werd opgevangen door ©en ge-
pensionneerd Europeesch landsdienaar, de
Majeische taal voldoende machtig om juist
te verstaan, wat er door de ontevreden
broeders gezegd werd; hij gaf daarvan
kennis aan den assistent-resident voor de
pojitie en aangezien er ook gesproken
weid over een voorraad wapens
achtte deze ambtenaar het gewenscht,
ook den plaatselijken militairen comman
dant daarvan kennis te gevein.
De „Java-Bode" gelooft niet, dat er
eenige reden bestaat tot ongerustheid.
Wenschen van enkelen zijn nog geen da
den van velen, en het uitlekken van voor
nemens is in den regel de oorzaak van
het te niet gaan der uitvoering. Het plaat
selijk bestuur is bovendien waakzaam.
Nederland en Venezuela.
De „New-Vork Herald" verneemt uit
Willemstad, dat daar ontvangen particu
liere brieven meedeelen dat hiet antwoord
dei' Venezolaansche regeering op de
tweede Nederlandsche nota het, in zeer
beleefde termen vervatte; verzoek behelst
om ©en buitengewonetn gezant te zenden
tot vriendschappelijke regeling van de
hangende quaes ties.
Den 19den October uit La Guayra, via
New-York verzonden, kan het Nedeirland
den 6den November bereiken.
Opgemerkt wordt, zeggen de particu
lier© brieven, dat de Koloniale regeering
zich ijverig op mogelijke gebeurtenissen
voorbereidt.
Maar da zeeofficieren en de regeerings-
ambtenaten nemen ©en volkomen stilzwe
gen in acht.
De Haagsche briefschrijver van d©
Mid-d. C t. deelt onder reserve mede:
dat weldra een verklaring der regeering
zal worden gepubliceerd, waarbij wij wel
