ouwmaterialen.
I
Putter,
Zaterdag 24 October 1908.
Vierde Jaargang.
Bij moer Behoort m Bijvoegsel.
FEUILLETON
EEN IDKMUU LEIIUNT.
IOORN Thz.
aterialen.
egelfabriek
braband.
te WAALWIJK.
TONIC,
IO
No. 126
ch geld
toop van Effecten.
TH. HENDRIKSE.
KATHOLIEK ORGAAN VOOR DE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Samenwerking.
Ambtenaren en Gezag.
Een eisch van den tijd.
IT DE PERS,
UIT ZEELAND.
1
bndijke.
res voor alle soorten
i noteering.
Franco levering.
ZEEUWSCHE
en VLISSINGEN.
d. Ruime keuze.
alle concurrentie,
op aanvrage franco.
adres voor
en Belgische Steen,
Hardsteen,
(TNEN en VORSTEN.
sorteering (1
en .nnurtegelü
en wandbekleeding.
bp aanvrage franco.
Verzekering op 't leven.
gericht 8 Maart 1843.
Koninklijk Besluit
i 1895, No. 41.
ppelijk kapitaal f300.000.
1904: f I.374.679.626.
n gevraagd.
(te,
0
efgeestig, ontmoedigd,
:n. zooals: ruischen in
tofdzeer, reumathische
i het water, vroegtijdige
'ol droomen, gevoel van
stonden, gevolgen van
van zenuwzwakte,
en door liet gebruik van
>119 f 0,90.
Middelburg; en verder
IELERen BENIEST;
RAAS: te Rilland bij
sndjjke bij DE COCK
len borgtocht,
ide.
in het hotel de Kinderen
NIEUWE ZEEUWSCHE COURANT
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes 0.75, daarbuiten f 0.95
Afzonderlijke nummers a contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Advertentiën van 15 regels f 0.50iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 X geplaatst, wordt 2 X berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. k contant.
Reclameberichten 25 Ct. p. r. Bij abonnement speciale prjjs.
Niet zonder reden heeft het Cen
trum zijn bezorgdheid te kennen gegeven
over het samengaan der Christelijk-fiisto-
rischen met de twtee andere giroepen dei'
Rechterzijde.
Do hoofdfout schuilt oii. hierin, dat er
wel tamelijk veel Chiistelijk-Historischen
zijn; maar dat de Christ.-Hist. Partij de
geestverwanten lang niet allien in partij
verband omsloten houdt; m. a, w. dat er
onder de Christ.-Historischen te voel zijn,
die doordat zijl niet bij de Partij zijn aan
gesloten, zich vrijheid' va,n handelen voor
behouden, en kunnen ingaan tegen elk
door de Partij uitgesproken advies.
Van de georganiseerde Christ.-Histori
schen is bij verkiezingen loyaliteit tie ver
wachten; maar d'e niet-aa,ng©3lotenjen zijn
het, die bij de komende verkiezingen ee|n
niet gering te schatten gevaar opleveren
voor hel voortbestaan' van ©en Christelijk-
Ivabinet; te moer waar bet vaststaat, dat
de vrijzinnigen in 1909 het oud» wapen,
van KerkverdeeMhcid woei- uit het tuig
huis zullen halen, waardoor vele Chist.-
Ilistorischen nog kwetsbaar blijken.
Te Sneek heeft mien needs gezien, dat
do Christ.-Historischen eiken steun wei
gerden aan den anti-revolutionairen can-
didaat.; dat zij lieten blijken, dal 'thu,n
onverschillig was, of zelfs ©en liberaal
daar zou gekozen worden.
En nu weer doel zich te Leiden ©»n
geval voor, dat terecht nog meer ergernis)
wekken moet.
Daar zijn jaren lang èn Katholieken èn
anti-revolutionairen, met oplegging van
alle zelfbeheorsching enj zelfopoffering, defii
heören Christ.-Historischen, die slechts
over 250 stemmen beschikken, terwijl de
twee andere Rechtsch© partijen ieder
circa, 1300 kiezers in 'tvuur kunnen bren
gen, ter wille geweiest.
Katholieken en anti-r©volutioinair©n
dachten niet aan eigen winst©, ze zagen
verder, ze beoogden! slechts versterking der
Rechterzijde.
En zoo hielpen zij een Christ.-Histori
schen in de Kanier (dr. de Visser) en in
d© Staten (de heer Brunt.)
Wat gebeurt nu?
Er zijn te Leiden twee tusscbentijdsche
gemeen'.ieraadsvacatuies ontstaanean
chiist.-historisch© en ©en vrijzinnige.
De Kath. kiesvereeniging, zich zelf weer
verloochenend, verklaarde zich bereid tot
het stellen van ©en christ.-hist. en pan
anti-rev. kandidaat.
Kon het nog mooier?
Desalniettemin vierklaard>en de Leidsche
Christ.-Hist, hoeren, dat zij niet beleid
waren in de ééne vrijzinnige vacature den
anti-revolutionair steun te verleenen1!....
Het kleine troepje' wil uitsluitend eigen
candidaten gesteund en gekozen zien.
De R.-K. kiesvereeniging heeft eindelijk
voor dit spelletje een stokje gestoken en,
in overleg met de anti-revolutionairen, nu
twee dezer laats ten candidaat gesteld.
Blijven de Leidsche Christ.-Historischen
bij hun onzinnige, aanmatigende opvatting,
dan is de coalitie daar tusschen hen en
«O
Het middel let ontkomen dat ik bedacht
had, zou sommigen vrij moeielijk en ge
vaarlijk voorgekomen zijn; doch ik zag
er volstrekt geen gevaar in, langs de pijp
naar beneden te glijden. Ik was mijn gym
nastische oefeningen nog niet vergeten, en
ging onder de' jongens altijd voor ©en moe
dig en handig kloutaraar door; ik wist dat
mijn hoofd, mijn handen en voeten mij
trouw zouden dienen, in elke poging welke
ik mocht aanwenden om naar omhoog of
naar omlaag te komen. Reieds had ik een
voet uit de vensterbank, toen ik aan den
zak met geld onder bet kussen dacht.
Ik had het best kunnen missen, doch voel
de wraakzucht genoeg om d© schurken
zoowel va,n hun prooi als van hun slacht
offer te berooven. Ik ging dus naar het
ledikant terug en' bond den zwarten zak
met zijn das op mijn rag.
Toen ik bezig was den doek vast te bin-
do twee andere Rechtsebe partijten gebro
ken dan Wordt in 1909 d r. de Visser
in geen geval herkozen; dan zat vermoe
delijk een anti-revolutionair worden ge
steld en de mogelijkheid geopend, da,t
Leiden door de vrijzinnigheid wordt in
gepalmd.
Eén enkele zetel verlies kan voor ;de
Rechterzijde enorm vest beteekenen.
Zelfs het ministerie zou er mee gemoeid
kunnen zijn.
De houding der Leidsche Christ.-Histo
rischen 'die, het zij1 gezegd, ni© t bij 'diemi
Christ.-Hist. Bond zijn aangesloten is
ten scherpste af te keuren en client tot
waarschuwing aan de kaak gesteld.
Dat men toch den ernst der komende
verkiezingen begrijp©, i©n leene inzien, dat.
zonder loyale samen'wierking der gte
zamen 1 ij k o Rechtsch© p a r t ij n,
ook al moet die o>ok met ©enige opoffering
gepaard gaan, de strijd in 1909 zal wor
den beslist in hel voordstel déjrjvtrijlzin'nigten'.
Wij nemen deze gelegenheid te baat, om
de leden der Itcchtsche p a r t ij n in
Zeeland aan te sporen tot eenstemmig
heid en eensgezindheid.
Over het algemeen genomen, mag wor
den geconstateerd, dat in ons gewest die
■symptomen van verdeeldheid onder de.
leden onzer coalitie, verte zijn te zoeken.
Toch dreigt er gevaar van de zij'de teener
in Zeeland veelom verbreide pers, die
kracht zoekt, om in tijden van .verkie
zingen, en lang daarvoor, den twistappel
van geloofsverdeeldheid op be gooien.
Het daarmede te bereiken succes moet
wel groot zijn, dat bedoeld© pers het uit
spelen der een© kerkelijke partij tegen de
andere, tot systeem heeft verheven.
En dit gevaar" is te meer nijpend, waar
het nog lang niet voor iedereen, die tot
de partijen Rechts behoort, overduidelijk
is, dat de exploitatie van de geloofs- en
kerkelijke verdeeldheid een heel oud
trucje is uit het vrijzinnige pakhuis, waar
in het „verdeel en be©rsch-"artikiel in
massa's gereed ligt.
De vrijzinnigheid wil „het geloof" en
„de Kerk" buiten die politiek houden.
En nu is het precies de vrijzinnigheid,
die beide elementen voor een verkiezing-
strij'd bezigt 1
Ook dit feit is leerzaam.
In de ambtenaarswereld beeft zich kort
geleden iets voorgedaan, dat waard is de
aandacht te trekken.
Het is 'tfeit, dat drie ambtenaren der
gemeente Amsterdam in hun orgaan de
boven hen gestelde Overheden bekritiseer
den, dezer handelingen afkeurden, en wel
op een wijze, die door geen enkel? Over
heid is toe te laten.
Het spreekt wel van zelf, dat die
gemeente-ambtenaren in de socialistische
school waren gevormddat zij de heftige,
krenkende socialistische terminologie tot
de hunne hadden gemaakt; en dat zij er
op socialistisoh-litefelijke wijze op los
tainboureerden.
Hoe zou men anders kunnen verwach
ten van menschen, die de meening huldi
gen, dat begrippen als Gezag en Overheid
den en op de minst hinderlijk© plaats
te hangen, meende ik dat ik buiben de
deur iemand hoorde ademhalen. Ik rilde
van schrik, terwijl' ik-luisterde. Neen! Alles
was doodstil in de gang; in had slechts de
nachtkoelte dn bet vanster hooren suizen.
Het volgende oogenblik stond ik op de
vensterbank; nog ©an, en ik had d© pijp
stevig met mijn handen ten mijn knieën
vast.
Ik gleed gemakkelijk en onhoorbaar naar
beneden, zooajs ik gedacht, had, en liep
uit al mijn macht naar een politie-afdee-
ling, welke ik wist dat dicht in de buurt
was.
Ik vond er een onderprefect en ver
scheidene gewapende manschappen op de
been, ik geloof om ©en plan tien uitvoer
toebrengen tot ontdekking van den be
drijver van ©en geheimzinniger! moord,
waar Parijs in dien tijd vol van was.
Toen ik zenuwachtig, haastig, in zeer
slecht Fransch mijn verhaal begon, kon
ik zien dat de onderprefect mij' voor leen
dronken Engclschmain hield, die iemand
had bestolen; doch hij veranderde spoedig
van meening toen ik voortging en, lang
voordal ik nog had uitgesproken, schoof
slechts in de middeneeuwen thuis hoorden.
Toen kwam hun ontslag.
Dat moest komen, omdat het niet
aangaat, dat het 'Gezag floor oproerig-
gezinde ambtenaren wordt ondermijnd.
De Overheid in deze> B. en W. van
Amsterdam mag zich het. gezag niet
laten ontrooven door opruiers, die alles
op haren 'en snaren willen zetten.
Voor werkelijk bestaande grieven wende
men zich tof. hooger autoriteit.
En heeft men de ladder tot den hoog-
sten sport afgeloopon, zonder succes, dan
slaat do weg open, om door wooxd of
geschrift zijn grieven te publieeeren pj)
bezadigde wijze.
Wie dien weg niet volgen wil; wie zon
der erkenning der hoogere autoriteiten,
tegenover zijn Overheid, verzet aanteekent
legen haar optreden en beleid, dezen kan
noch mag dezelfde Overheid handhaven
oji zijn post.
Dat ware de anarchie gekroond.
Een ambtenaar als zoodanig heeft meer
plichlen dan een klerk of kantoorbediende.
Stel nu, dat een dezer laatstgenoemden
een pamflet legen zijn patroon publiceert.
Dan kent ieder het gevolg.
Zou ,het dan een ambtenaar vrij
staan tégen zijn „patroon", de Over
heid, naar willekeur op te treden?
Immers, neen.
Zaken-doen stelt steeds meer en meer
practisch© eischen. In dit verband kaïn
'tgeen verwondering baren, dat de bear
A. C. Beet voor de Engelscbe „Central;
Young men's Christian Association" een©
seri© van tien lezingen gaat houden over
het nu t van adv er teer© n. Adver
teeren is ©en gewichtige kracht in bat
sociale leven van den dag.
Menschen, wier gezichtsvermogen in bat
dagelijksch leven geacht wordt niet vierder
te gaan dan eigen neus, zijn van meaning,
dat de uitgaven voor adverteeren niet in
verhouding staan tot de vermeerdering vam
het aantal koopers. Adverteeren is echter
geen rekensommetje, waarbij1 zooveel plus
zooveel in alle eeuwigheid zóóveel blijft.
Goed ad verteenen vraagt menschenken-
nis.
Gesteld, ge zijt op reis in ©en kleurig,
pronkerig-lief Holla.ndsch stadje, 't Plezier
in 't nette stedeke wordt ondermijnd dooi
de materieel© overweging, dat uwe sigaren
op zijn.
Daar ziet ge achter ©en zindelijk© stoep
een winkel venster- en ©en bordje, waarop
Jansen's „knakjes" u worden aangepre
zen. Meteen herinnert ge u, hoe ge gis
teren in uw courant Jansen's verzekering
gelezen hebt, da.t zijne „knakjes" voor
uwe gezondheid onontbeerlijk zijn. En in
negenhonderd negen-©n-niegentig van de
duizend gevallen koopt ge Jansen's knak
jes. Er is in adverteeren iets suggestiefs.
Ge ondergaat die suggestie, meestal zonder
dat ge 'tzelf weet.
Tusschen koopman en klant, tusschen
vervaardiger en verbruiker is een tus-
schenpersoon noodig ©n dat is in pnz©
dagen meestal op dis teerst© plaats de krant.
Door hare groote en wijde verspreiding
komt do krant, in alle kringen, jbcreikt
alle soorten afnemers en verbruikers: De
hij d© papieren, Welke hij voor zich had
liggen, in een lade, zette zijn hoed op, gaf
er mij insgelijks een (want ik was bloots
hoofds), liet. een patrouille 'soldaten ko
men, beval zijn onderhoorigen allerlei ge
reedschappen bij zich te steken tot bet
openbreken va,n deuren en opbreken van
steenen vloeren, en stak gemeenzaam en
vriendelijk zijn arm in den mijnen, om
mij mede te nemen naar het verdacht©
huis. Ik geloof dat ©en klein© jongen die
voor het eerst mee naar die comediie gaat,
niet half zoo> blij' kan zijn, als de onder
prefect was, in het vooruitzicht van het
geen lïïj in he;t speelhuis dacht te snappen.
Onder het loopen wterd ik in één adem,
door den onderprefect ondervraagd en ge-
lukgewenscht, terwijl wij aan het hoofd
onzer geduchte troepenmacht liepen. Zoo
dra wij hij het huis kwamen, werden er
aan de vooir- en aan de achterzijde schild
wachten gezet. Er werd geweldig op de
deur geklopt, waarop er een licht voor
een venster verscheen. De onderprefect
had mij verzocht mij achter de politie te
verbergen; daarop iverd bet kloppen her
haald, onder het roepen van: „I;n naam
del- wet, doe ópenl"
krant is meer waard dan de kleine, nietige
circulaire. De circulaire, die in een kleu
rig envelopje naast, uw ontbijtbord ligt,
werpt ge, na er u van te hebben over
tuigd, dat 'f,„maar reclame" is, in de pa,-
piermand. Niet zoo de krant.
Zeker, men koopt en leest zijn blad niet
voor de advertenties. Maar iedere lezer
loopt zeker ook eventjes die advertenties
door, en heel wat lezers weten ook heel
goed, dat advertenties ©ene aanlokkelijke
en dikwijls humoristische lectuur zijn. Het
belang dat de gemeenschap heeft bij het
adverteeren in nieuwsbladen, mag met
worden onderschat. En dit belang bestaat
zoowel voor adverteerders als lez>er. Voor
de ontwikkeling van handel en. bedrijf is
niets zoo gestadig werkzaam als de krant,
Door de krant zijn zaken tot stand ge
bracht, De vooruitziende man van zaken
is slim genoeg om in te zien, dal verstan
dig adverteeren noodig is, wil hij' zijne
zakten zien groeien en bloieien en piet
achterblijven in den wedloop der concur
rentie'. De krant is consul eln handelsreizi
ger tegelijk.
Werkloosheid.
Het Centrum schrijft:
Bij de behandeling van het vraagstuk
der werkeloosheid heeft men onderscheid
te maken tusschen de gevolgen van leen
crisis, als waa,rvani thans de naweeën nog
worden ondervonden, en de geregeld tarug-
keeiende noodtoestanden, welke meeren-
deels aan een bepaald seizoen verbonden
zijn en voor bepaalde vakken galden.
De overheid kan! in beide gevallen hel
pend optreden. Maar het ligt, dunkt oins,
voor do hand, dat de wijze en de mat»
van hulp velschillend zullen moeten zijn.
Werd dit bij' d© bespreking der inteir
pellatio Troelstr a in de Tweede Kamer
wel voldoende in het oog gehouden?
Tegen periodiek teragkoerende werkloos
heid zal men maatregelen kunnen nemen,
welk© voor tijden van hevig© crisis zeer
onvoldoende zijn.
En wie zonder behoorlijk onderzoek in
dagen van crisis de overheid wil Idoen
bijspringen en algemeen© en duur
zame maatregelen verlangt om in een
voo>rb ij gaa nd©n toestand te voor
zien, dreigt daarmede bet doel voorbij te
streven en ©en niet ongevaarlijke verwar
ring te stichten.
Dat evenwel, zoowel voor het eene ge
val als voor het andere, de bemiddeling
del- overheid gewienscht is, werd aan beide
zijden dei- 'Kamer terecht betoogd.
Men begrijpt, dat de regeering ietwat
aarzelend is het vraagstuk aan te vatten
onder deze buitengewone omstandigheden,
buitengewoon ook voor de schatkist. En
men begrijpt nog beter, dat zij positie nam
tegenover het standpunt van den beer
Troelstra, die een propaganda-red©
hield, waarvoor prof. Treub hem niet
onverdienstelijk terecht wees.
Daarbij ligt het vraagstuk der werkloos
heid nog in de windselen, terwijl het. noo-
dige licht daaromtrent ontbreekt, gelijk
trouwens ook over de thans heerscbende
buitengewone werkloosheid de betrouw
bare cijfers, voor een juist en algemeen
Bij 'die vreesielijke opeisching weken bou
ten en grendels1 voor een onzichtbare hand
en een oogenblik later stond de onder
prefect in d:e gang, voor een half gekleedén
„gargon", die zoo bleek zag als oen lijk.
Nu begon het volgende gesprek:
„Wij moeten den Engelschman zien, die
hier in huis slaapt".
„Die is al uren geleden heengegaan".
„Dat is hij niet.; zijn vriend is heenge
gaan, hijzelf is gebleven. Wijs mij zijn
kamer".
„Maar, mijnheer de souspretet, hij is hier
niet, ik zweer u..."
„Ik zweer u, mijnheer de gair<?on, dat
hij1 hier wel is. Hij heeft hier geslapen,
maar vond zijn bod niet gemakkelijkdaar
is hij1 zich bij ons over komen beklagen,
hij is hier, onder mijne manschappen.
Renaudin!" (tot een van zijne onderhoori
gen, en op! den garyon wijzende); „sla dien
man in de boeien. Ziezoo, beteren, nu zul
len wij naar boven gaan!"
Het geheet© personeel, mannen en vrou
wen, werd in verzekerde bewaring geno-
nömen, de „oude soldaat" het eerst, Tóén
wees ik de kamer en het ledikant aan,
waarin ik den nacht had doorgebracht,
overzicht gewenscht, niet voorhanden zijn.
Hierin moet dus in de eerste plaats wor
den voorzien.
Want zou het. eenerzijds onvoorzichtig
zijn sprongen in 'tduister te doen, ander
zijds kan men het bestaan van bet vraag
stuk der werkloosheid niet ontkennen en
heeft tot leniging van den nood onder,
gewone en buitengewone omstandigheden
ook de overheid van Staat en Gemeente
de helpend© hand te reiken, zij het nog
op andere wijze dan met
Goes. Gister hield in 'tCafé „Boudieling"
de werkliiedenveiiceniging „E i gen Hulp"
haar driemaandelijksche vergadering. Aan
wezig 53 leden. De rekening over het 3e
kwartaal werd overlegd. Deze bevatte in
ontvangst f511,40, in uitgaaf f328,59, zoo
dat meer is ontvangen f 182,81Saldo 30
Juni f 2854,64, bezit op 30 September
t'3037.45. Onder dei f511,40 is oen uitgaat
aan zieke ledten van f237,25; het reserve
fonds bedroeg op 30 September f604,54;
het. ledental bedraagt 352. Hierna was aan
de orde verkiezing van 4 bestuursleden;
wegens periodiek© aftreding van dhun. P.
Schrijver, F. J. Thiery, P. J. Go-vers en
I). J. B. Arentz. D© drie ©eii-ste werden,
herkozen en daar de laatste zich niet meel"
herkiesbaar stelde, werd in diens plaats
benoemd dhr. C. Antonissen, wielk© deze
benoeming aannam.
Middelburg. Tegen 1 December is de
heer A. Bodderij, kommies-deurwaarder al
hier, benoemd tot kommies-verificateur 1e
Ha n s weer t.
De opening der na jaarszitting va|n
'de Prov. Staten; is bepaald op Dinsdag 10
November, des avonds half acht.
Tot ontsmetten van de provinciale
„Groene Kruis" vetrfeeniging is benoemd J.
Idsinga alhier, gewezen beambte bij den
staatsspoor.
Vlissingen. De nieuwe ma.ilbo.o-
t e n v a n d e M ij. Zeel a n d Een dei-
leden van de redactie der „N. Crt." beeft
een onderhoud gehad met de directie van
de Maatschappij1 Zeeland te Viissin-
g e n over de quaes tie van de aanmaak dier
nieuwe booten. Als resultaat van dat on
derhoud kunnen wij voorloopig het vol
gende mededeelen
Een beslissing is nog niet genomen. Den
25en Juli zijn aan de drie wierven („De
Schelde" te Vlissingen, „Feijenoo'id." te
Rotterdam en de „Ned. Scbeepsbouw-mij."
te Amsterdam) de noodige voorloopige
plannen gezonden met. verzoek om prijs
opgaaf voor den bouw van drie schepen.
Tegelijkertijd is ook aan Engelschie wier
ven prijsopgaaf gevraagd. De levertijd wds
gesteld op 1 Augustus 1909. Dez-sr da
gen echter zijn aan al deze werven mieer
gedetailleerde plannen toegezonden, waar
bij de levertijd is Verlengd tot 1 April
1910.
Dit is -de uiterste termijn, welks die di
rectie van de Zeeland kan to©sta,an. Vóór
1 November a. s, moeten de inschrijvingen
binnen zijn. Van' overwegend belang voor
de Zeeland is, dat de drie schepen
op een werf worden gebouwd.
en daarna gingen wij naar de kamer die
daar vlak boven lag. De onderprefect on
derzocht alles, gebood stilt©, stampte met
zijn voet op den grond, riep om licht,
keek oplettend naar d© plek waar hij ge
stampt had en beval dat de grond daar
opgenomen werd. Dat was een oogenblik
werk. Er kwam licht bij en nu zagen wij
een diep© holte tusschen den vloer van
da,t vertrek en de zoldering van dat bet-
welk er onder lag. Door die holte liep
loodrecht een soort van ij'zieren koker, die
met vet besmeerd was; ©n dn dien koker
was de schroef, die gemeenschap had met
don hemel van het ledikant, in het ver
trek dat er onder lag. Verder wierden er
nog extra verlengstukken gevonden ,van
de schroeven die pas- besmeerd' waren,
hefboomen met vilt omkleed, het geheel©
bovenwerk eener zware pers, die met een
helsche vindingrijkheid zoodanig gemaakt
was dat zij op de machinerie beneden
sloot en, als zij1 weder uit elkander werd
'genomen, de kleinst mogelijke ruimte be
sloeg.
(Slot volgt.)
J
I
