wlteM
DELFT H 2,
No. 123
Zaterdag 17 October 1908.
Vierde Jaargang.
len tegen de
Iconcurreerende
jzen bij
Het Roofle Ms",
Idelburg.
Irstels
jrstels
3gers
Fenvernis
Ihtzeep
Erszeep
[■sdoeken
f werende
vloerolie
mantkit
oglijnen
KATHOLIEK ORGAAN VOOR OE ZEEUWSCHE EILANDEN.
Verschijnt eiken MAANDAG-, WOENSDAG- tn MMI.
BB dit Bir lielioort een Bppl;
Groot doen ten Plattelande.
FEUILLETON
EEN VEMIIUELIII LEDIKANT.
B III T E N L A H D
I
fs
ENS
legers
f'huiers
bchüiers
borstels
jïorstels
eenboenders
■boenders
jwisscheks
(borstels
kkn1jpers
/■rijvers
l-sweepers
istels
vsten
ters
j'asten
ésten
[v wa sten
2nk wasten
|len
1 verf
waakte verf
[in bussen
(werf
2llak
llak
t strijkvernis
ie strijkvernis
feenvernis
j'ernis
[ieder
pvbrand
jsaponia
|A voor Huishoudelijk
gebruik.
|e zeep
mdpoeder
j voor lampen
el
[STIJFSEL
rSEL
soude
stkalk
(extract
iline
^E
sa
l.in
ipasta
vkachelglans
)OD
ltsel
lerkalk
LI
1G
ÏKOP
e wrijfwas
wrijfwas
te wrijfwas
wrijfwas
was
ij es jap. was
ileumwas
e terpentijn
terpentijn
ürpapier
ürlinnen
iteen
LIJM
1LIJM
rine
S. GOM
otine
IETICON
int of pompeï
SRGLAS
witte verf
ine
kenzeep
kenstiften
nizon
TOUW
OUW
terij „Het Roode Kruis",
ange Delft H 2.
NIEUWE raWSCHE COUM
Abonnementsprijs p. 3 maanden voor Goes f 0.75, daarbuiten f 0.95
Alzonderiijke nummers A contant- 0.05
Advertentiën worden ingewacht op Maandag en Woensdag vóór
half drie en Vrijdag vóór een uur 's namiddags.
Bureau: LAHGE VORSTSTRAAT, GOES.
Advertentiën van 15 regels f 0.50; iedere regel meer 10 Ct.
Eenzelfde advertentie 3 x geplaatst, wordt 2 x berekend.
Dienstaanbiedingen 5 regels voor 25 Ct. A contant.
Reclameberichten 25 Gt p. r. Rij abonnement speciale prijs.
Het kan, niet ontkend worden, dat het
groot doen ten plattelande, voor menig
een al langer hoe verderfelijker wordt.
Nu 'tin de laatste jaren den boer en
zijn. dienstpersoneel goed gaat, meent men
er ook maar vlot en groot van te maetpn
leven. En ofschoon er niets tegen te
zeggen valt, dat er ook op 't platteland)
uil do betere levensomstandigheden voor
deel getrokken wordt, zoo doet daar
menigeen tegenwoordig toch precies alsof
er geen opkrijgen meer aan is. Men gaat
bepaald boven zijn stand leven. „Nu mijn
buurman een nieuwe hofstede bouwt,
moet ik 'took doen!" Dochter van boer
A krijgt een gouden horloge met ketting,
dus moet dochter van boer B ze ook
hebben. Piet, de knecht van boer A
pronkt met een fiets, Klaas, de knecht
van hoer B zal er ook een bebhen. Nu
zelfs de dienstmeid van boer X des Zon
dags in de kerk met 'n zijde blouse ver
schijnt, wil de dienstmeid van boer Z
liefst 'n geheel zijden kleed hebben!
Zoo zegt men enzoo doet men.
Of 'top den duur zoo- vol te houden is,
daaraan denkt men niet.
Wanneer wij den verderfel ijken invloed,
die dat overdreven groot doen op de be
volking van het platteland uitoefent, hier
in 'tkort zullen nagaan, dan willen wij
met de dienstboden beginnen.
Vroeger bedroeg het jaarlijksche loon
van een grooten knecht 30 tot 50 gulden.
Van dat loon legde die knecht nog menigen
gulden terug. En aJs hij dan later bij
een boer wegging, en in 't huwelijksbootje
stapte, dan was het gespaarde geld dik
wijls voldoende om een eigen huishou
dentje te beginnen. Op dezelfde wijze
deed de dienstmeid. Vele dienstmeiden
brachten zelfs 'tgeld voor meerder koeien
aanen zoo konden knecht en meid reeds
dadelijk een keuterboerderijtje beginnen.
Menig groot boerenbedrijf van heden is
op dergelijke bescheiden schaal begonnen.
Hoe is 'techter nu? Bij drie, viermaal
hooger loon leggen de dienstboden meestal
niets of maar zeer weinig weg. Het loon
wordt meestal besteed aan mooie kleedjes,
fietsen, pret maken, groot en nog eens
grrroot doen! Wil men nu gaan trouwen
en eigen huishouden gaan oprichten, dan
ontbreekt vaak het allernoodigste, het
geld. De meest primitieve inrichting voor
het huis, ja dikwijls zelfs de kosten der
bruiloft, moeten met geborgd geld betaald
worden. De familie begint met schulden.
En de last dezer schulden wordt des te
zwaarder naarmate de familie zich ver
meerdert of ziekte het gezin treft.
Eenmaal getrouwd enin de misère
als Jaapie, moet men zijne uitgaven gaan
inkrimpen, maar men is aan dat groot
doen zoo gewoon geraakt, dat men het
niet meer laten k a n. Daarom zoekt men
naar andere middelen om zijne inkom
sten te vermeerderen. Men heeft wel eens
gehoord van Pruisen. Daar worden hoo
ger loonen betaald. Welnu, daarheen ge
gaan! En inderdaad men gaat naar Rrui-
6.)
Al lager enj lager kwam de hemel, zonder
ophouden, zonder het minste geluid, en
nog altijd lag ik, door schrik verlamd,
op mijn matras. Lager en lager, totdat
de franje van' den val mijn neusgaten kit
telde.
In dit laatste oogenblik werd ik, door
het instinkt van zelfbehoud aan mijn ver-
dooving ontrukt en ik bewoog mij. Ik had
jnog juist ruimte genoeg om op mijn kant
uit bed te rollen; de rand van het moord
tuig kwam in aanraking met mijn
schouder.
Zonder adem te halen, zonder het koude
zweet van mijn gelaat te wisschen, rees
ik onmiddellijk overeind, om het zakken
van den hemel gade te slaan. Ik was
er van verbijsterd. Al had ik voetstappen
achter mij gehoord, ik had niet kunnen
opkijken, en indien zich, als door een won
der, een middel tot redding had opgedaan,
ik zou er geen partij van hebben kunnen
trekken. Alles wat in mij leefde, was als
sen. Het hooger loon trekt den arbeider.
Vrouw en kind Iaat hij in 't vaderland.
In den beginne komt hij geregeld thuis,
en brengt het loon mede, maar nader
hand verslapt dat geregelde naar huis
gaan, vrouw en kind beginnen bittere
armoede te lijden. En 't gevolg daarvan
is, dat menig arbeidersgezin geheel ten
gronde gaat. Had de vrouw het verstaan
met de bescheiden inkomsten van denj
man toe te komen, deze zou er niet aan
gedacht hebben in den vreemde werk te
gaan zoeken. En zoo moet de trek naar
den vreemde met al zijn treurige gevol
gen op de eerste plaats aan dien zucht
naar dat ellendige grootdoen toegeschre-J
ven worden.
Maar niet alleen voor den knecht en
arbeider, ook voor den boer zelf is het
grootdoen vaak de ondergang. En dit
is vooral 't geval als de vrouw van 'den
boer met deze ondeugd behept is.
In 't Munsterland geldt het volgende
spreekwoord in Munstersch plat „En Bur
kann mit veer Perden nich so veel int
Hus föhren, as en Wiev verklungelt".
Wat in 't Nederlandsch beteekent, dat
een boer met vier paarden niet zooveel
in 'thuis kan brengen, als zijn vrouw er
in verkwanselt
En een ander spreekwoord luidt, dat
een vrouw in haren voorschoot meer uit
het huis kan dragen, dan een man met
een vierspannigen wagen kan inbrengen.,
Waaruit dus wel voldoende blijkt van
hoeveel invloed de vrouw op 'thuishou
den van den landbouwer is.
De voorbeelden liggen dan ook voor
't grijpen. Waar de vrouw het groot doen
in den kop heeft daar werkt de vlijtigste
boer te vergeefs. Maar van den anderen
kant, waar de vrouw spaart en overlegt,
daar gaat zelfs een minder vlijtige boer
met reuzenschreden vooruit.
Wanneer wij dan ook onzen boerenstand
voor dat groot doen wenschen te waar
schuwen, dan geldt deze waarschuwing
op de allereerst» plaats de boerinnen.
Een boerin, die groot doet, die boven
haar stand leeft, kan nooit een goede
boerin zijn. Maar de boeren zelf moeten
er voor zorgen, goede boerinnen te be
zitten. En dat kunnen zij inderdaad,
wanneer zij bij een huwelijk luiet zoo zeer
letten op geld en schoonheid, maar in
do eerste plaats op spaarzaamheid, zui
nigheid, eenvoud en vlijt. Dat kunnen-
zij, wanneer zij hunne kinderen niet in
luxe, niet boven hunnen stand, maar een
voudig en degelijk opvoeden. De kinde
ren van heden moeten de mannen en de
vrouwen der toekomst worden. Dit geldt
ook voor den boerenstand, wiens toekomst
voor een groot deel afhangt van de wijze,
waarop hij 'zijne jeugd opleidt. Wij zien
het dagelijks, de boerenstand gaat tegen
woordig vooruit; 'maar niemand waar-borgt
ons, dat die vooruitgang blijvend var<
duur zal zijn. Na zeven vette jaren kun
nen zeven magere jaren volgen. En wat
moet het in die magere jaren met den|
boer worden, 'als hij in vette jaren zoo
gewoon is geraakt aan dat leven boven
zijnen stand. Wat moet er van zijne kin
deren worden, die in zulk eene omgeving
zijn grootgebracht? vraagt de „Nieuwe
het ware in mijne oogen samengetrokken.
De geheel» hemel kwam naar beneden,
met de franje er om; zoo dicht op het
ledikant, dat ik er mijn pink niet tus-
schen zou hebben' kunnen dringen. Ik voel
de aan den kant -en ontdekte dat hetgeen
mij de gewone Jedikantshemel had ge
schenen, inderdaad een dikke matras was,
wier dikte door den val en de franje
verborgen was. Ik keek omhoog en zag
do vier stijlen van bet ledikant akelig
kaal uitsteken. In het midden van den
hemel was oen zware houten schroef,
waardoor hij blijkbaar-, door een gat in
den zolder, naar beneden werd gebracht,
op de wijze zooals een pers op het voor
werp dat men persen wil worde ge
schroefd. Hot vreeselijke; werktuig had zich
bewogen zonder het minsle geluid. Het
had niet eens gekraakt, en ook op d© ver
dieping boven mij hoorde ik niets. Te
midden eener akelige doodelijke stilte zag
ik, in de negentiende leeuw, in de be
schaafde hoofdstad van Frankrijk, een
werktuig voor heimelijken moord, door
middel van verstikking, zooals die mis
schien in de ergste dagen hadden he-
paat^;ln ebnzame herbergen in den Hartz,
of bij de geheimzinnige mechtbankqn in
Westphalen!
Venlosche Crt.", aan welk blad dit artikel
is ontleend.
Deze en dergelijke vragen mag de land
bouwer van heden wel eens ernstig over
wegen.
Dr. Kuyyer gekozen.
Zoo is Dr. Kuyper dan èn te Sneek, èn
te Ommen voor de Tweede Kamer ge
kozen.
Te Sneek bij enkele candidaatstelling.,
Te Ommen ,na een strijd, die van vrij
zinnige zijde weer met zulke oneerlijke
middelen is gevoerd, dat de Nederlan
der sprak dat hij leek op den „hek-
sensabbath van 1905".
De vrijzinnigen, 'die beweren, dat het
geloof niets met de politiek uitstaande]
heeft, hadden weer naar 'toude recept
de verschillende kerkelijke partijen
tegen elkaar in 't harnas gejaagd.
Er was zelfs, om dr. Kuyper te bestrij
den, plotseling een Christelijk-Historisch©
kiesvereeniging uit den grond gerezen,
die later bleek geen Christ.-Hist, kiesver
eeniging te zijn 1
Maar trots al dat gedoe, is dr. Kuyper
toch met pen goede duizend stemmen;
meerderheid gekozen.
Of de leider der anti-revolutionairen
nu zal aannemen?
Men weet, dat hij zich de wettelijke 4
weken van beraad heeft voorbehouden.
Die moet men alzoo afwachten.
Maar indien niet alle teekenen bedrie
gen, is het o. i. waarschijnlijk, dat dr.
Kuyper den Kamerzetel voo;r Ommen
zal aanvaarden.
Het kan voor dr. Kuyper, als leider
der anti-revolutionaire partij en dezer
uitnemend hoofd niet aanlokkelijk zijn
een ondergeschikte politieke rol te ver
vullen.
Indien hij een Kamerzetel aanvaardt,
kan men gerust aannemen, dat zulks voor
hem een opoffering is.
Natuurlijk zal dr. Kuyper dit ministerie
steunen.
Wel is de meening verspreid, dat hij
in de Kamer gekomen, hét ministerie-
Heemskerk zou bekampen, maar deze be
wering is onzinnig.
Do Goesche afgevaardigde, jhr. Lohman,
die dezer dagen voor dr. Kuyper te
Nijverdal sprak, noemde het „onzin" en
onzinnigheden doet 'dr. Kuyper nooit,
Binnenkort hopen wij den premier van
het ministerie van 1901 in de Kamer te
zien als den fieren, onversaagdeh, kamper
voor vrijheid en recht.
Ingezonden stukken.
Wij wenschen op deze plaats een kort
woord te richten tot degenen, die ons
met „ingezonden stukken" willen ver
eeren.
Den 'laatsten tijd ontvingen we ter plaat
sing 'meerdere manuscripten, welke afkeu
ring en klachten bevatten over het amb
telijk pptreden van meerdere overheids
personen]
't Spreekt van zelf, dat die stukken in
de fameuze „snippermand" zijn beland.
Al 'wie ten bate van o. i. goede alge-
Ik kon mij' nog altijd niet bewegen ter
wijl ik keek; nauwelijks ademhalen; doch
ik begon mijn denkkracht terug te krijgen
en in een oogenblik begreep ik het moord
dadige complot dat tegen mijn leven ge
smeed was.
Mijn koffie was met ©en slaapdrank ver
mengd, doch die slaapdrank was te sterk
geweest. Ik was van een gcwelddadigen
dood gered, doordat de dosis van het be
dwelmende middel, da,t ik had genomen,
te groot was geweest I Hoe had ik tegen de
koortsigheid, die mijn leven had gered,
gemold, omdat zij mij wakker had ge
houden 1 Hoe onbezonnen had ik mij toe
vertrouwd aan de twee schurken, die mij
in dat vertrek hadden gebracht, met het
plan mij ter wille van mijn winst, hei
melijk van kant te maken, zonder vrees
voor ontdekking! Hoe menigeen, die ge
wonnen had a]$ ik, had, zich in da,t ledikant
te slapen gelegd, van wie niemand ooit
meer iets gezien of gehoord had I Ik rilde
bij het akelige denkbeeld.
Doch weldra stond mijn gedachtenloop
weer stil, op het gezicht dat de moordende
hemel opnieuw in beweging kwam. Nadat
hij voor zoover ik gissen kon om
streeks tien minuten op het bed had ge
legen, werd hij weer naai' de hoogte ge
meen© belangen, ©n wat daarmede in ver
band staat, iets op het hart heeft, dat
hij 'in ons blad wil uiten, hem zij ruimte
verzekerd.
Op- en aanmerkingen, die een per
soon, of het doen en laten van een
persoon hij zij dan ambtenaar of
niet betreffen, worden door ons be
slist geweigerd.
Alleen dan zou er aanleiding kunnen
bestaan 'voor de opname van een stuk
tegen een ambtenaar gericht, wanneer
le. het zou vaststaan, dat de amb
tenaar grovelijk in een of ander punt
in gebreke was; 2e. indien het tevens,
evident ware, dat de over den ambtenaar
gestelde macht, in zoodanig vast
staand geval, nalatig zou blijken in het
nemen van gepaste maatregelen.
Want slechts dan zou het algemeen
belang er mee gemoeid kunnen zijn.
Nu is het zeker niet onmogelijk, dat
er in de, door de inzenders der laatste
weken, bedoelde ambtenaarskringen, ver
keerdheden zijn voorgevallen waar
komen die niet voor? maar het is
toch allerduidelijkst, dat de klagers zich
hebben te richten, in de eerste plaats,
tot de betrokken autoriteiten, en niet tot
de courant.
Alleen een reclame-pers kent in deze
geen onderscheid.
B.1LKAK STATEX
De eon f ere n t ie.
De teefcenen vermenigvuldigen] zich, wel
ke er op wijzen, dat we met de beraamde
internationale conferentie op den goedien
weg zijn.
Iswolski heeft aan Grey een memorie
■overhandigd, waarin het Russische stand
punt uiteengezet wordt. Rusland en Enge
land zijn het nog piet op alle punten
eens, mam- men ziet toch binnenkort een
'overeenstemming tusschen beiden tege
moet, die de conferentie althans wa,t
Rusland en Engeland betreft mogelijk
zal maken.
Ook de Kretenzer-kwestie zal zoo goed
als zeker op het program der conferentie
worden geplaatst, Engeland heeft, naar 't
heet, nog bezwaren tegen de vereeniging
van Kreta met Griekenland. Rusland moet
hebben voorgesteld, dat de vier mogend-
heden-voogdessen met elkander besprekin
gen zullen openen en het resultaat, hun
ner besprekingen aan; de mogendheden ter
'conferentie zullen voorleggen. Men acht
het zeker, dat bet voorstel dier mogendhe
den door dei anderen zal aangenomen wor
den.
Het overleg der mogendheden.
Men zou het thans gepubliceerd© pro
gramma der te verwachten conferentiei
en de memorie van toelichting van uit
Buitenlandsche Zaken te Londen daarop
gegeven, kunnen vergelijken, met een ont-
werp-begrooting voor de eerstvolgende,
laat ons zeggen dertig-jarige periode van
Europeeschen, vrede, welk ontwerp wel
dra aan het parlement der mogendheden
zal worden voorgelegd ter nadere goed
keuring.
draaid. De schurken' die hem in beweging
brachten, meenden blijkbaar dal de gru
wel volbracht was. Even langzaam en stil
als de afschuwelijke hemel was gedaald,
hief hij zich weder naar zijn voormalige
plaats. Toen hij aan het boveneinde dei-
vier stijlen was, raakte hij de zolder te
vens. Er was noch opening, noch schroef
te zien; het ledikant weid weder een ge
woon ledikant, de hemel een gewone he
mel, zelfs voor de achterdochtigstie oogen.
Nu was ik voor het eerst in staat om
mij te bewegen, op te staan, mijne boven-
kleederen aan te trekken, en te bedenken
hoe ik zou ontkomen. Indien ik, door het
minste gelnid, verried da,t de poging o-m
mij te doen stikken, mislukt was, was
ik zeker dat ik vennoord zou worden. Had
ik misschien reedsi geraas gemaakt? Ik
luisterde scherp, met een blik op de deur.
Neen! Ik hoorde geen voetstappen in
de gang; geen loopen boven mij; de stilte
bleef onverstoord. Behalve dat ik mijne
deur op slot had gedraaid, had ik er ook
een groote kist voor geschoven, welke ik
onder het ledikant had gevonden. Het was
onmogelijk die kist (mijn bloed weid koud
bij de gedachte wat er misschien in kon
zijn) weg te schuiven zonder leven te
makenbovendien was' de gedachte om nu
Nieuws heeft het stuk, dat een grond
slag van verstandhouding heet te zijn in
Jrijn voornaamste punten niet gebracht.
Tout est pour le mieux dans le meilleur
des mondes op het oogenblik en wij be
doelen 'daarmede dan ook de verklaring
van 'den Bulgaarschen gezant te Parijs,
die zwijgt van alle Macedonische „ver
overing" en met nadruk betoogt dat men
in het land van koning Ferdinand den
vrede wil.
Laten 'wij het hopen, morgen komt mis
schien weer een oorlogszuchtig telegram
den zoeten droom' verstoren of komt een
Servische anti-Oostenrijk betooging roet
in de soep gooien.
Voor 't oogenblik echter schijnt ©enig
optimisme gerechtvaardigd.
Frankrijk, Engeland en Rusland zijn
het eens geworden over de volgende pun
ten voor de conferentie:
Erkenning van de onafhankelijkheid van
Bulgarije, bepaling van Bulgarije's finan-
cieele verplichtingen tegenover Turkije en
nfisschden ook regeling van de kwestie
van den in beslag .genomen spoorweg;
vaststelling van de inlijving van Bosnië
door Oostenrijk; teruggave van het sandz-
jak Nowibazar aan Turkije; erkenning
van de inlijving van Kreta bij Grieken
met bepaling va.n de financieel© verplich
ting van Griekenland tegenover Turkije.
Voorts 'wordt het wenschelijk geacht te
zoeken naar schadevergoeding voor Ser
vië en Montenegro door verbetering van
do 'grens; verder zich met elkaar- te ver
staan over herziening van de regeling be
treffende 'de Donau, door de oeverstaten]
meer "rechten t© geven.
Een bizondere verklaring geldt de ca
pitulaties en de buitenlandsche postkan
toren.
Milanowits, de Servische minister van
buitenlandsche zaken, verzekerde eergiste
ren aan den Belgradoschen correspondent
van de Daily Mail, dat het gevaar voor
oorlog inderdaad voorbij is. Wij nemen,
Vervolgde hij, Engelands' vriendenraad aa,n
èn wachten met vertrouwen af, dat Europa
aan Servië recht zal doen.
Do correspondent van de Daily Tele
graph te Sofia seint, dat Bulgarije in een
ondragelijke spanning verbeert. D© be
krachtiging van 's lands onafhankelijkheid
door Europa kan nog maanden lang uit
blijven. Middelerwijl moet het leger op
voet van oorlog worden gehouden, d. w. z.
100,000 man inplaats van 50,000. Dat put
het land uit, en het verlamt den handel
en de staatsinkomsten krimpen. Die Bulga
ren zijn er ontstemd over dat hun Enge
lands steun wordt, onthouden. Zij schij-
hen niet te beseffen, dat heel Europa er
over denkt als Engeland, gelijk uit de
houding der mogendheden blijkt. Maar de
Bulgaarsche regeering maakt het er naar.
De minister van financiën houdt eigendun
kelijk de schatting van Oost-Roe menië aan
Turkije in, de minister van justitie ver
ordent op eigen hand de opheffing van de
capitulatdën. Dat is niet de manier om
do genegenheid van Europa te verwerven.
Telegrammen uit Stamboel noemen de
betooging, eergisteren op "het Sofiaplein
gehouden, de merkwaardigste die er nog
uit het huis te komen, nu alles gesloten
was, te gek om er langer aan te denken'.
Ik had slechts één kans: het venster. Ik
l '.ep er op mijn te enen heen.
Mijn kamer lag op de eerste verdieping,
en had het uitzicht op de achterstraat.
Ik hief mijn hand op om dat venster opien
te maken, wetende dat mijn behoud als
aan een zijden draad hing. In een moor-
denaarshol wordt nauwkeurig wacht ge
houden I Indien het hout kraakte, of de
hengsels knarsten, was ik een verloren
man. Ik heb zeker vijf minuten na mijn
angst berekend vijf uren bes'eed om
het venster open te maken. Ik kreeg het
onhoorbaar gedaan en zoo handig als de
beste inbreker; toen keek ik naar beneden
op straat. Door van die hoogte naar bene
den te springen, ging ik een zekeren dcod
tegemoet 1 Ik keek aan weerskanten van'
het raam. Links Lep oen dikke pijp van
boven tol beneden langs het venster. Zoo
dra ik die pijp zag, begreep ik da,t ik
behouden was. Voor het eerst haald© ik
weer vrij adem sedert ik dien ledikants-
hemel qp mij had zien neerkomen I
(Wordt vervolgd).